Wydanie 3-4/2012

Palestra
3-4/2012

Krzysztof Ciesielski

Pobierz wersję PDF

Pełny spis treści

Palestra 3-4/2012, s. 7 - 8

Zamknięte oczy dziecka

Monika Strus-Wołos

Palestra 3-4/2012, s. 9 - 12

Skazanie za granicą na karę dożywotniego pozbawienia wolności a procedura exequatur w Polsce

Romuald Kmiecik

Sprawa Jakuba T. po raz kolejny znalazła się na wokandzie sądowej, tym razem w związku z „zagadnieniem prawnym wymagającym zasadniczej wykładni ustawy” (art. 441 § 1 k.p.k.), przedstawionym Sądowi Najwyższemu w związku z wątpliwością Sądu Apelacyjnego w P., wyrażoną następująco: „czy poczynione przez sąd państwa wydania ENA zastrzeżenie dotyczące równoczesnego (równoległego) wykonywania kar pozbawienia wolności, które nie podlegały połączeniu, stanowi element wymiaru kary, którym sąd polski związany jest na podstawie art. 607s § 4 k.p.k. w zw. z art. 607t § 2 k.p.k., czy też zastrzeżenie to określa wyłącznie sposób wykonania kary, do którego zastosowanie ma dyrektywa zawarta w art. 607s § 5 k.p.k.?”

Palestra 3-4/2012, s. 13 - 18

Próby weryfikowania prawdomówności w procesie karnym

Jan Widacki

Ocena prawdomówności podejrzanego (oskarżonego) lub świadka w procesie, a także informatora w procedurach operacyjno-rozpoznawczych, jest czymś rutynowym.

Palestra 3-4/2012, s. 18 - 33

Niesłuszne skazania w Polsce w opinii prokuratorów i policjantów

Olga Mazur

Krótko po północy 18 października 1986 r. 23-letnia studentka medycyny Lori Roscetti została zgwałcona, a następnie pobita na śmierć. Po kilku miesiącach bezskutecznego śledztwa i pod coraz to większym naciskiem ze strony opinii publicznej policja Chicago zdecydowała się poprosić Roberta Resslera, agenta Federalnego Biura Śledczego, o przygotowanie psychologicznego profilu sprawcy. Dość szybko przedstawił on opinię, z której wynikało, że sprawcami zdarzenia mogło być od 3 do 6 czarnoskórych mężczyzn, w wieku pomiędzy 15 a 20 lat, poprzednio karanych i mieszkających blisko miejsca znalezienia zwłok Roscetti.

Palestra 3-4/2012, s. 34 - 48

Owoce zatrutego drzewa w procesie karnym. Dowody zdobyte nielegalnie

Paweł Lech

Doktryna owoców zatrutego drzewa zyskała sobie złą sławę w polskim procesie karnym. Sądy polskie w zasadzie uznają dopuszczalność dowodów wynikających z bezprawnego działania organów ścigania. Jak podkreślił Sąd Najwyższy: „(…) kodeks postępowania karnego nie eliminuje dowodów mających cechy «owoców zatrutego drzewa», które podlegają swobodnej ocenie sądu w połączeniu z pozostałymi dowodami".

Palestra 3-4/2012, s. 49 - 57

Skarga na przewlekłość postępowania a rozwiązania przyjęte w wybranych krajach europejskich jako „środki odwoławcze” na nadmierną długość postępowania – podobieństwa i różnice (cz. 1)

Czesław Kłak

Przewlekłość postępowania, tak w sprawach cywilnych, jak i karnych, nie jest specyfiką wyłącznie polską. „Choroba” w postaci przewlekłości postępowania dotyka bowiem nie tylko naszego kraju, ale jej objawy można dostrzec również w innych krajach europejskich (m.in. Włochy, Czechy, Słowacja, Francja, Portugalia, Węgry).

Palestra 3-4/2012, s. 58 - 68

Typy kwalifikowane sprzedajności w kodeksie karnym z 1997 r.

Piotr Wiatrowski

Łapownictwo bierne jest przestępstwem mającym wiele typów kwalifikowanych, których znamiona tylko pozornie nie budzą wątpliwości. Dopiero bowiem po głębszej analizie ukazuje się cała złożoność problemu. Sprzedajności dopuszcza się ten, kto w związku z pełnieniem funkcji publicznej przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę.

Palestra 3-4/2012, s. 69 - 79

Mediacja zamiast sądu w prawie pracy

Marian Liwo
Edyta Nowosiadły-Krzywonos

Mediacja na świecie robi ogromną karierę, w Polsce natomiast, mimo że funkcjonuje w systemie prawnym, jest instytucją szerzej nieznaną, a przede wszystkim rzadko stosowaną. Podchodzi się do niej z dużą rezerwą i brakiem zaufania, gdy tymczasem jest ona pomocna we wszelkich problemach i sporach między ludźmi. Celem mediacji jest osiągnięcie przez strony porozumienia, spisanego w formie ugody przed mediatorem. Zawarta przez strony ugoda, po zatwierdzeniu przez sąd, ma moc prawną.

Palestra 3-4/2012, s. 80 - 91

Status prawny małżeńskiej wspólności ustawowej w małżeństwie bigamicznym i podział majątku wspólnego po jego ustaniu

Marcin Hemerling

Celem niniejszego artykułu jest kompleksowa charakterystyka teoretyczno-prawna stosunków majątkowych, jakie powstają w wyniku zawarcia małżeństwa bigamicznego.

Palestra 3-4/2012, s. 92 - 100

Kilka uwag o skutku pozytywnym prawomocności materialnej wpisu do księgi wieczystej

Piotr Rodziewicz

Palestra 3-4/2012, s. 101 - 109

Zagraniczna czynność o charakterze rozporządzenia częścią masy spadkowej (odrzucenia części spadku ze wskazaniem nabywającego) dokonana zgodnie z prawem obcym – case study

Paweł Czubik
Ewa Kamarad

Palestra 3-4/2012, s. 110 - 126

Rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych w sprawach właściwych organom nadzoru budowlanego

Małgorzata Janiszewska-Michalska

W polskim systemie prawnym orzecznictwo sądów administracyjnych nie stanowi źródła prawa powszechnie obowiązującego. Choć zgodnie z art. 153 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzeczenie sądowe wiąże w sprawie ten sąd i organ, którego działalność lub bezczynność była przedmiotem skargi w zakresie oceny prawnej i wskazania co do dalszego postępowania tylko w danej sprawie, organy administracji publicznej, licząc się z możliwością uchylenia aktu administracyjnego, stosują się do niej w analogicznych sprawach.

Palestra 3-4/2012, s. 127 - 134

Instrumenty przeciwdziałające zjawisku unikania opodatkowania – wybrane zagadnienia

Dominik Gajewski

W ramach wewnątrzkrajowych ustawodawstw dość często występuje zjawisko unikania opodatkowania przez podmioty gospodarcze, jak również przez osoby fizyczne. Przepisy podatkowe poszczególnych państw posiadają regulacje podatkowoprawne, które pozwalają im na przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania, a często i minimalizowanie skutków szkodliwej polityki podatkowej prowadzonej przez podmioty podatkowe.

Palestra 3-4/2012, s. 135 - 141

Opodatkowanie dochodów ze zbycia obligacji i wierzytelności wekslowych

Radosław Rycielski

Z dniem 1 marca 2002 r. podlegają 20-procentowemu podatkowi ryczałtowemu wszelkie odsetki lub dyskonta od obligacji nabytych po 30 listopada 2001 r., niezależnie od ich emitenta. W tym przypadku podatek jest pobierany bez pomniejszania przychodu o koszty uzyskania. Podstawą opodatkowania zatem jest pełna kwota odsetek lub dyskonta uzyskana przez inwestora za okres od 1 marca 2002 r. do dnia wykupu obligacji.

Palestra 3-4/2012, s. 142 - 145

O formie sprostowania i wykładni wyroku sądu polubownego

Maciej Łaszczuk

Na określenie merytorycznego rozstrzygnięcia sądu polubownego ustawodawca używa pojęcia „wyrok”. Część piąta k.p.c. przewiduje wydawanie przez sąd polubowny również innych niż wyroki orzeczeń. Nie zawierają one rozstrzygnięć o żądaniach stron i w tym znaczeniu nie mają charakteru merytorycznego. Obecna regulacja arbitrażu zawiera przepisy dotyczące sprostowania, wykładni i uzupełnienia wyroku sądu polubownego (art. 1200–1203 k.p.c.). W praktyce arbitrażowej pojawia się na tle tych nowych przepisów pytanie, w jakiej formie arbitrzy powinni dokonać sprostowania lub wykładni wyroku.

Palestra 3-4/2012, s. 146 - 157

Adwokat jako zawód zaufania publicznego w orzecznictwie trybunału konstytucyjnego

Paweł Kuczma

Zawód adwokata należy do jednej z trzech najstarszych i elitarnych profesji świata (obok lekarza i duchownego), które pomagały ludziom rozstrzygać ich troski związane ze zdrowiem, życiem i śmiercią. Przez wieki, aż po dzień dzisiejszy, profesja ta rozwijała się niemal we wszystkich kulturach, choć zawód ten nie wszędzie cieszył się jednakowym szacunkiem. Wynikało to z faktu, że do zadań adwokata należała m.in. obrona złoczyńców, stąd pojawiają się pejoratywne porównania do „diabła”, „papugi”, „sępa od nieszczęść” i wiele innych . Na ziemiach polskich prawne podstawy istnienia adwokatury odnaleźć można w Statutach Kazimierza Wielkiego, ale zawarta tam regulacja dobitnie świadczy o tym, że zawód ten musiał funkcjonować znacznie wcześniej.

Palestra 3-4/2012, s. 158 - 163

Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 29 marca 2011 r., III KK 365/10*

Barbara Nita

Teza glosowanego wyroku brzmi: Od 1 maja 2004 r. orzeczenie kończące postępowanie karne w innym państwie Unii Europejskiej(art. 54 Konwencji wykonawczej do Układu z Schengen) stoi na przeszkodzie ściganiu karnemu w Polsce za ten sam czyn. Nie ma przy tym znaczenia, czy takie orzeczenie wydane w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej zapadło przed datą polskiej akcesji do tejże Unii, czy też po tej dacie. Istotne jest jedynie to, czy sąd polski orzekał po dniu 1 maja 2004 r., albowiem od tego dnia na przeszkodzie ściganiu w rozumieniu art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k. stoi orzeczenie wydane w innym państwie członkowskim.

Palestra 3-4/2012, s. 164 - 168

Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 9 listopada 2010 r., WA 31/10*

Miłosz Kościelniak-Marszał

Teza glosowanego wyroku brzmi: Myśliwy, który poluje indywidualnie, nie posiadając w ogóle upoważnienia wydanego przez dzierżawcę lub zarządcę obwodu łowieckiego, dopuszcza się przestępstwa określonego w art. 53 pkt 4 Prawa łowieckiego, choćby posiadał uprawnienia podstawowe, selekcjonerskie lub sokolnicze.

Palestra 3-4/2012, s. 169 - 175

Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 8 kwietnia 2009 r., IV KK 407/08*

Magdalena Zwolińska

Teza głosowanego postanowienia brzmi: Patrząc na stosowanie reguł wyłączania wielości ocen, widzimy, że służą one do rozwiązywania problemu zbiegu przepisów skutkującego na gruncie prawa karnego skarbowego konstrukcją z art. 7 k.k.s., a na gruncie prawa karnego powszechnego konstrukcją z art. 11 § 2 k.k., nie można zaś ich stosować przy rozstrzyganiu o istnieniu idealnego zbiegu przestępstw, o jakim mowa w art. 8 k.k.s.

Palestra 3-4/2012, s. 176 - 182

Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 27 czerwca 2008 r., III CZP 50/08*

Piotr Ostapa

Teza glosowanej uchwały brzmi: Strona nie może skutecznie zarzucać w apelacji uchybienia przez sąd pierwszej instancji przepisom postępowania, dotyczącego wydania – na podstawie art. 47914 § 2 i 47918 § 3 k.p.c. – postanowienia oddalającego wniosek o przeprowadzenie dowodów, jeżeli nie zwróciła uwagi sądu na to uchybienie (art. 162 k.p.c.).

Palestra 3-4/2012, s. 183 - 188

Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 21 lipca 2010 r., III CZP 23/10*

Karol Skrodzki

Teza glosowanej uchwały brzmi: Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, mandat członka zarządu wygasa w terminie przewidzianym w art. 202 § 1 k.s.h. także wtedy, gdy według uchwały wspólników powołanie nastąpiło na czas nieokreślony.

Palestra 3-4/2012, s. 189 - 198

Europejski Trybunał Praw Człowieka – przegląd orzecznictwa (październik–grudzień 2011 r.)

Marek Antoni Nowicki

Palestra 3-4/2012, s. 199 - 204

Legitymacje adwokackie jako przyczynek do historii polskiej adwokatury

Witold Okniński

Legitymacja adwokacka to swoisty zawodowy dowód osobisty, który adwokat otrzymuje z chwilą rozpoczęcia wykonywania swej funkcji i który po latach stanowi indywidualną lub rodzinną pamiątkę wykonywanego kiedyś zawodu. Stare adwokackie legitymacje to niewątpliwie dobre muzealne eksponaty, a jednocześnie przyczynek do historii polskiej adwokatury.

Palestra 3-4/2012, s. 205 - 213

O przyczynach pieniactwa w szlacheckim narodzie

Waldemar Bednaruk

Pieniactwo sądowe rozumiane jako zamiłowanie do procesowania się z najbłahszego nawet powodu stało się plagą szlacheckiego wymiaru sprawiedliwości w XVIII wieku. Dynamiczny wzrost liczby spraw w szlacheckich sądach obserwowano już w okresie wcześniejszym, jednak dopiero w ostatnim stuleciu istnienia Rzeczypospolitej szlacheckiej możemy mówić o pełnym rozkwicie pieniactwa.

Palestra 3-4/2012, s. 214 - 217

Monika Całkiewicz, Modus operandi sprawców zabójstw

Dariusz Charko

Palestra 3-4/2012, s. 217 - 219

Ronald Irving, „The Law is a ass”. An illustrated anthology of legal quotations

Maciej Jońca

Kompilację powiedzeń, powiedzonek, cytatów z literatury bardziej i mniej ambitnej oraz prawniczych anegdotek warto Czytelnikowi gorąco polecić, aczkolwiek najpierw godzi się uczciwie przestrzec, że prawnik, który chciałby zapoznać się bliżej z jej treścią, powinien spełniać dwa, nazwijmy to, kryteria. Otóż po pierwsze, musi to być osoba z dużym poczuciem humoru i dystansem do wykonywanego zawodu. Po wtóre, należy, niestety, znać angielski.

Palestra 3-4/2012, s. 219 - 225

Jacek Janowski, Informatyka prawnicza w serii „Wykłady Specjalizacyjne”

Jacek Petzel

Palestra 3-4/2012, s. 226 - 235

Trzecia Polsko-Niemiecka Konferencja „Dialog Prawniczy”, Gdańsk, 20–22 października 2011 r.

Magdalena Trzebicka
Maciej Czerwiński

W dniach 20–22 października 2011 r. w Gdańsku odbyła się Trzecia Polsko-Niemiecka Konferencja „Dialog Prawniczy”. Współorganizatorami byli Hanseatische Rechtsanwaltskammer Hamburg (Hanzeatycka Izba Adwokacka w Hamburgu), Deutsch-Polnische Juristen-Vereinigung (Niemiecko-Polski Związek Prawników) oraz Naczelna Rada Adwokacka. Honorowy Patronat nad imprezą objął Prezydent Miasta Gdańska Paweł Adamowicz.

Palestra 3-4/2012, s. 235 - 240

Konferencja Izby Adwokackiej we Wrocławiu „Adwokatura jako uczestnik procesu legislacyjnego”, Wrocław, 2 grudnia 2011 r.

Andrzej Malicki
Anna Malicka

W dniu 2 grudnia 2011 r. na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego w sali Unii Europejskiej odbyła się konferencja „Adwokatura jako uczestnik procesu legislacyjnego”. Konferencję zorganizowała tradycyjnie już Okręgowa Rada Adwokacka we Wrocławiu przy współpracy z dziekanem Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego prof. dr. hab. Włodzimierzem Gromskim.

Palestra 3-4/2012, s. 240 - 245

Konferencja ,,Pomoc prawna z urzędu w postępowaniu karnym w Unii Europejskiej”, Warszawa, 5–6 grudnia 2011 r.

Paweł Libertowski

Polska prezydencja w Radzie UE wśród wielu ambitnych wyzwań, jakie ze sobą niosła, podjęła również obowiązek kontynuowania prac nad kolejnymi etapami uzgadniania europejskich standardów w zakresie postępowania karnego. W szczególności dotyczy to problemu przyjęcia jednolitego standardu w zakresie pozycji procesowej oskarżonego (odpowiednio na każdym etapie postępowania) w postępowaniach karnych państw członkowskich UE.

Palestra 3-4/2012, s. 245 - 248

Konferencja „Skuteczna ochrona prawna przeciwko dyskryminacji kobiet”, Warszawa, 10 grudnia 2011 r.

Aleksandra Zalewska

Palestra 3-4/2012, s. 248 - 252

Konferencja „Unijne podsumowanie roku 2011 – The EU Summary of the year 2011”, Kraków, 13–15 stycznia 2012 r.

Katarzyna Szczepańska

W „Palestrze” numer 11–12 z 2011 r. w dziale „Varia” zamieszczona została informacja zapowiadająca konferencję „Unijne podsumowanie roku 2011 – The EU Summary of the year 2011”. Konferencja, której partnerem była m.in. „Palestra”, zorganizowana została przez Sekcję Prawa Unii Europejskiej Towarzystwa Biblioteki Słuchaczów Prawa UJ i odbyła się w dniach 13–15 stycznia 2012 r. w murach Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

Palestra 3-4/2012, s. 252 - 256

Z posiedzeń Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej

Andrzej Bąkowski

Palestra 3-4/2012, s. 256 - 259

Przegląd wydarzeń (styczeń–marzec 2012)

Joanna Sędek

Tradycyjnie już na początku roku Naczelna Rada Adwokacka zorganizowała Spotkanie Noworoczne. Odbyło się ono 11 stycznia w pałacu Sobańskich w Warszawie. Licznie przybyli adwokaci działający w samorządzie, przedstawiciele samorządów zawodów zaufania publicznego i sądownictwa oraz politycy z ministrem sprawiedliwości Jarosławem Gowinem na czele.

Palestra 3-4/2012, s. 259 - 262

Wieczór magii Galicyjskiej Adwokatury, sztuki i kultury w Warszawie

Andrzej Bąkowski

W dniu 11 stycznia 2012 r. Okręgowa Rada Adwokacka w Warszawie, po zakończeniu obrad Plenarnego Posiedzenia NRA, przy nieocenionej pomocy adw. Stanisława Kłysa, Kolegi i Przyjaciela z Krakowskiej Adwokatury, zorganizowała wspólnie z Naczelną Radą Adwokacką spektakl teatralny sztuki Romana Brandstaettera pt. Ja jestem Żyd z „Wesela”.

Palestra 3-4/2012, s. 262 - 264

XXIX Narciarskie Mistrzostwa Adwokatury, Krynica-Zdrój, 16–19 lutego 2012 r.

Jerzy Zięba

W dniach 16–19 lutego 2012 r. w Krynicy-Zdroju już po raz XXIX odbyły się Narciarskie Mistrzostwa Adwokatury. Mistrzostwa narciarskie od kilku lat stanowią największą imprezę sportową Adwokatury. W poczuciu miłego i zaszczytnego obowiązku kontynuowania tradycji zimowych spotkań środowiska adwokackiego z całej Polski po raz trzeci organizatorem imprezy został dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w Kielcach adw. Jerzy Zięba we współpracy z Komisją Integracji Środowiskowej, Sportu, Turystyki i Wypoczynku NRA, której przewodniczy adw. Stanisław Estreich.

Palestra 3-4/2012, s. 265 - 274

W kierunku sprawiedliwości naprawczej

Maciej Bocheński

Pytania o cele oraz funkcje prawa i postępowania karnego – jakkolwiek przez wielu niedoceniane – stanowią niezwykle istotny element systemu prawa karnego. W toku historycznego rozwoju stały się kanwą dla formułowania rozmaitych koncepcji, teorii, idei i zasad, jak choćby postulatu kary kryminalnej jako „sprawiedliwej odpłaty” za wyrządzone zło, czy naczelnych zasad prawa karnego – m.in. nullum crimen sine lege.

Palestra 3-4/2012, s. 275 - 286

Fredrowskiej Zemsty, mocium panie, aspekty prawne

Monika Dębska

W 1834 roku we Lwowie po raz pierwszy wystawiono komedię Aleksandra Fredry pt. Zemsta. Do stworzenia tej – cieszącej się popularnością po dziś dzień – sztuki zainspirowały autora ślady dawnego sporu między właścicielami zamku w Odrzykoniu. Ponieważ połowa rzeczonego zamku należała do majątku poślubionej przez pisarza Zofii Skarbkówny, w ręce artysty wpadły wszelkie dokumenty zamkowe. Wśród starych papierów Fredro natrafił na pisma procesowe pochodzące z początku XVII wieku, kiedy to szlachta Piotr Firlej i Jan Skotnicki, będący właścicielami odrzykońskiej posiadłości, kilkakrotnie wnosili przed oblicze Trybunału swe sąsiedzkie waśnie.

Palestra 3-4/2012, s. 287 - 288

Izba krakowska - Nowe inicjatywy w doskonaleniu zawodowym w Izbie Adwokackiej w Krakowie

Stanisław Jaźwiecki

Palestra 3-4/2012, s. 288 - 288

Jubileusz adwokata Janusza Ładosia

Stanisław Jaźwiecki

W Nowym Sączu przedstawiciele Prezydium ORA w Krakowie spotkali się z adwokatem Januszem Ładosiem – w osiemdziesiątą rocznicę urodzin. Wydarzenie to stało się okazją do złożenia Mu życzeń.

Palestra 3-4/2012, s. 289 - 293

Od TRIPS* do ACTA** – wokół międzynarodowego systemu ochrony praw własności intelektualnej

Jacek Kędzierski

W związku z zainteresowaniem opinii publicznej zagadnieniem umowy międzynarodowej ACTA (Anti-Counterfeiting Trade Agreement) poniżej zamieszczamy przegląd publikacji w czasopismach prawniczych amerykańskich przygotowany przez adw. Jacka Kędzierskiego.

Palestra 3-4/2012, s. 294 - 294

Klub Motocyklowy Adwokatury Polskiej

W dniu 21 grudnia 2011 r. Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej podjęło uchwałę nr 71/2011, którą powołano Klub Motocyklowy Adwokatury Polskiej, działający przy Komisji Integracji Środowiskowej, Sportu, Turystyki i Wypoczynku Naczelnej Rady Adwokackiej.