Autor artykułu rozważa kwestie, które w dotychczasowym polskim piśmiennictwie romanistycznym są raczej pomijane. Mianowicie etyczną stronę wyborów dokonanych przez Cycerona w sprawach, w których podejmował się obrony. Ze względu na ramy opracowania badanie tej kwestii ogranicza się do spraw Lucjusza Mureny i Gnejusza Plancjusza oraz Aulusa Licyniusza Archiasza i Gajusza Antoniusza. Wynik przeprowadzonych badań został odniesiony do współczesnych standardów etycznych dotyczących sprawowania obrony w sprawach karnych. W konkluzji autor stwierdza, że pomimo, że najważniejsze dzieła Cycerona poświęcone były etyce, niektóre wybory Cycerona mogą współcześnie budzić wątpliwość. Nie oznacza to jednak, że w chwili podejmowania omówionych decyzji Cyceron postępował nieetycznie albo jego wybory były etycznie wątpliwe.

Wielka Izba Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej 8.04.2020 r. w sprawie C-791/19R zobowiązała Rzeczpospolitą Polską natychmiast – i do czasu wydania wyroku kończącego postępowanie – do: 1) zawieszenia stosowania obowiązujących przepisów ustawy z 8.12.2017 r. o Sądzie Najwyższym, stanowiących podstawę właściwości Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego, zarówno w pierwszej, jak i w drugiej instancji, w sprawach dyscyplinarnych sędziów; 2) powstrzymania się od przekazania spraw zawisłych przed tą izbą do rozpoznania przez skład, który nie spełnia wymogów niezawisłości; 3) powiadomienia Komisji Europejskiej, nie później niż w ciągu miesiąca od doręczenia powyższego postanowienia, o środkach, które przyjęła w celu pełnego zastosowania się do tego postanowienia.Autor analizuje – w kontekście fundamentalnych zasad i wartości dobrego społeczeństwa (solidarności i zaufania) – powyższy dysonans unijnego i polskiego wymiaru sprawiedliwości.

Powszechnie przyjmuje się, że świadomość sprawcy czynu zabronionego powinna być w pełni i wiernie odzwierciedlona w jego zamiarze. Najnowsze badania nad stroną podmiotową przestępstwa pokazują, że tak świadomość sprawcy, jak i jego zamiar, a także ich wzajemny stosunek, mogą wyglądać nieco inaczej. W niniejszej publikacji zostanie to wykazane na przykładzie przestępstwa oszustwa.

Przedmiotem niniejszego artykułu jest zagadnienie dopuszczalności kumulacji ról oskarżyciela posiłkowego, interwenienta oraz podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej, przez jeden podmiot, w sytuacji realnego zbiegu przestępstw karnych i karnych skarbowych. Artykuł poddaje ocenie możliwość wniesienia kasacji przez taki podmiot oraz kierunki ich zaskarżania. Wskazuje też na możliwość pełnienia specyficznej roli przez oskarżonego, który chociaż nie ma uprawnień do wystąpienia jako inna strona procesu, to w określonej konfiguracji może być podmiotem faktycznie reprezentującym wszystkie trzy powyższe strony procesowe.

Zasada prawa do obrony, uznawana za jedną z naczelnych zasad postępowania karnego, wynika bezpośrednio z przepisów Konstytucji RP, ratyfikowanych przez Polskę aktów prawa międzynarodowego, tj. Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, a także z regulacji ustawowych zawartych w Kodeksie postępowania karnego. Zasada ta nie ma jednak charakteru bezwzględnego. Trybunał Konstytucyjny w swoim orzecznictwie dopuszcza bowiem możliwość ustawowych ograniczeń prawa do obrony, oceniając ich zasadność poprzez pryzmat zasady proporcjonalności wyrażonej w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. W artykule przedstawiono zakres obowiązywania zasady prawa do obrony w postępowaniu odwoławczym z uwzględnieniem ograniczeń zarówno natury prawnej, jak i faktycznej, a także podjęto próbę oceny zasadności ograniczeń w aspekcie rozwiązań normatywnych oraz praktyki stosowania prawa. Opracowanie uwzględnia orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego oraz uprawnionych organów międzynarodowych, tj. Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz Komitetu Praw Człowieka ONZ, dotyczące problematyki prawa do obrony.

Zgodnie z art. 141 Kodeksu wykroczeń kto w miejscu publicznym umieszcza nieprzyzwoite ogłoszenie, napis lub rysunek albo używa słów nieprzyzwoitych, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny do 1500 złotych albo karze nagany. W orzecznictwie Sądu Najwyższego pojawił się pogląd, zgodnie z którym Internet stanowić może miejsce publiczne, jeżeli dostęp do danej strony jest niczym nieograniczony. Z kolei w doktrynie występują trzy poglądy – analogiczny jak wymieniony wyżej, a także taki, zgodnie z którym wszelkie strony w sieci stanowią miejsce publiczne bądź żadne z nich nie stanowi miejsca publicznego. W artykule przychylono się do poglądu Sądu Najwyższego oraz umiarkowanych poglądów doktryny.

Publikacja dotyczy przedstawienia podstawowych zagadnień dotyczących stosowania instytucji błędu co do prawa przy tak zwanych klauzulach normatywnych w polskim prawie karnym skarbowym, na podstawie analizy wypowiedzi doktryny i orzecznictwa sądowego. Klauzule normatywne odgrywają istotną rolę w prawie karnym skarbowym. W artykule omówiono przykłady klauzul normatywnych w prawie karnym i karnym skarbowym. Problematyka z nimi związana jest złożona. Skutkować ona może, w przypadku działania sprawcy pod wpływem błędu, nieprawidłowym stosowaniem prawa karnego skarbowego w zakresie kwalifikacji prawnej błędu. Z uwagi na specyfikę prawa karnego skarbowego oznaczać to może dla sprawcy daleko idące konsekwencje, w postaci niesłusznego przypisania albo uwolnienia od odpowiedzialności karnej.

Artykuł przedstawia zarys regulacji postępowania uproszczonego w procesie cywilnym. To postępowanie jest postępowaniem odrębnym, niemniej jednak ma ono charakter obligatoryjny w tym znaczeniu, że w razie spełnienia przesłanek ustawowych sąd powinien rozpoznać sprawę procesową w trybie tego postępowania, bez względu na wolę stron. Przedmiotem tego opracowania jest przedstawienie zakresu zastosowania tego postępowania, a także jego odrębności w stosunku do procesu cywilnego toczącego się na zasadach ogólnych.

W praktyce orzeczniczej nie jest realizowany nakaz takiej wykładni ustawy zabużańskiej, która zapewniałaby wszystkim uprawnionym możliwość ułatwionej, szybkiej i efektywnej realizacji prawa do rekompensaty. Mimo prokonstytucyjnych wytycznych TK zawartych w sprawie SK 11/12 oraz uchwał NSA (I OPS 11/13 i I OPS 3/17) sądy nadal zamiast chronić poszkodowanych, kreują pozaustawowe przesłanki nabycia tego prawa, jak np. konieczność określenia wszystkich pozostawionych nieruchomości najpóźniej do końca 2008 r., czy też „przesiedlenia się” w obecne granice Polski. Spora część rozstrzygnięć narusza zasadę sprawiedliwości społecznej i prowadzi do nowych krzywd Zabużan.

Artykuł porusza problem legitymacji czynnej osoby członka zbiorowości w kontekście spraw sądowych o naruszenie tożsamości narodowej jako dobra osobistego. Zagadnienie to budzi wiele obiekcji wśród prawników, a także w orzecznictwie. Czy wypowiedzi o polskich obozach koncentracyjnych i śmierci mogą naruszyć dobra osobiste jednostki? Jeśli tak, to jakie kryteria ma spełniać osoba, aby przyznano jej legitymację czynną? Część badaczy-cywilistów wyraża opinię, że legitymacja czynna członka zbiorowości w tego typu sprawach nie ma racji bytu, gdyż wypowiedzi o polskich obozach śmierci żadną miarą nie są skierowane bezpośrednio do osoby skarżącej. W orzecznictwie, jak i piśmiennictwie prawniczym brakuje wyraźnego podejścia do sposobów zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych poprzez użycie niepoprawnego określenia „polskie obozy śmierci”. Właśnie nad tymi zagadnieniami pochylam się w niniejszej pracy.

Nowe substancje psychoaktywne, znane na rynku jako dopalacze, legal highs, herbal highs, research chemicals, designer drugs, rozprzestrzeniają się w niespotykanym tempie, ciągle stwarzając poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego i stanowiąc wyzwanie dla polityki narkotykowej. Artykuł prezentuje modele definiowania nowej substancji psychoaktywnej w ustawodawstwach wybranych państw. Różne kraje na świecie różnymi metodami starają się walczyć z wprowadzaniem tego typu substancji do obrotu. Niektóre wykorzystują w tym celu ustawodawstwo karne (np. w prawie angielskim Psychoactive Substances Act 2016 – poddany szerszej analizie), a inne – obok odrębnych ustaw stricte narkotykowych – regulacje z prawa handlowego, farmaceutycznego czy przepisy z zakresu praw ochrony konsumenta. Z drugiej strony są też kraje, które przyjmują mniej represyjną politykę narkotykową i próbują tworzyć otwarte i uregulowane rynki nowych substancji psychoaktywnych (np. w Nowej Zelandii). W artykule stawiane są także pytania o sens podejmowania prób prawnokarnej regulacji problemu w sytuacji, gdy polityka prohibicji – jak łatwo zauważyć – nie jest w stanie wpłynąć w konkretny i efektywny sposób na popyt ani podaż nowych narkotyków, a problem ten z roku na rok narasta (wystarczy spojrzeć na coroczne raporty Europejskiego Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction – EMCDDA).