W projekcie ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw z 16.09.2021 r. przewiduje się liczne zmiany, których celem jest zaostrzenie odpowiedzialności karnej. Dotyczy to także przestępstw przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji. Okolicznością, na której w znacznej mierze bazuje planowane zaostrzenie odpowiedzialności karnej za takie przestępstwa, jest zachowanie sprawcy polegające na spożywaniu alkoholu lub zażywaniu środka odurzającego po zdarzeniu przestępnym, a przed poddaniem owego sprawcy przez uprawniony organ badaniu w celu ustalenia w organizmie zawartości alkoholu lub obecności środka odurzającego. Niniejszy artykuł poświęcony jest analizie tej okoliczności.

Niniejszy artykuł ma na celu omówienie kwestii związanych z zapewnieniem obowiązanemu w postępowaniu zabezpieczającym prawa do rzetelnego procesu w związku z prymatem postulatu szybkości postępowania, a także ocenę nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego pod tym kątem. W postępowaniu zabezpieczającym nacisk kładzie się na szybkie udzielenie zabezpieczenia, co ogranicza prawo obowiązanego do wysłuchania. Jednak w określonych okolicznościach, ze względu na obowiązujące regulacje, może dojść do pozbawienia obowiązanego prawa do wysłuchania w ogóle, co jest sprzeczne ze standardem konstytucyjnym. Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego tego stanu rzeczy nie zmieniła – zmiany przeprowadzone były głównie w celu przyspieszenia postępowania. Powyższe jest rozwiązaniem wadliwym i wymaga dalszej interwencji ustawodawcy. W artykule podjęto jednak próbę omówienia sposobu obrony obowiązanego w aktualnym stanie prawnym, co może stanowić wskazówkę dla pełnomocników.

W artykule autor przedstawia argumenty za uznaniem prawa do odszkodowania za wywłaszczenie za prawo dziedziczne. Wskazując złożony charakter prawny tej instytucji, zawierającej w sobie elementy zarówno z prawa prywatnego, jak i prawa publicznego, opowiada się za uznaniem jej za swoistą hybrydę prawa podmiotowego o charakterze mieszanym (administracyjno--cywilnoprawnym), a więc instytucję „pogranicza”. Zauważa, że odszkodowanie jest nieodłącznym elementem wywłaszczenia. Jest dziedziczne i może być dochodzone przez spadkobierców wywłaszczonego w trybie administracyjnym. Jako wzorzec właściwej wykładni przepisów wywłaszczeniowych wskazuje uchwałę NSA z 22.02.2021 r., w której przesądzono, że spadkobiercom przysługuje prawo do odszkodowania, także za nieruchomości wywłaszczone przed 1.01.1998 r. Autor krytykuje jednocześnie orzecznictwo sądów administracyjnych oparte na zbyt formalistycznym pojmowaniu prawa wywłaszczeniowego i niedostrzegające potrzeby uwzględnienia podstawowych zasad konstytucyjnych (zastosowania wykładni prokonstytucyjnej). Opowiada się za zdroworozsądkową dynamiczną wykładnią prawa, która pozwala na podejmowanie rozstrzygnięć nie tylko spełniających wymogi sprawiedliwości formalnej (legalizmu), ale także sprawiedliwości materialnej (tj. słusznych i sprawiedliwych), tak przez organy administracji, jak i sądy administracyjne.

Artykuł poświęcony jest zagadnieniom prawno-społecznym związanym z ustaniem związku małżeńskiego za pomocą wyroku rozwodowego. Punktem wyjścia analizy są różnice zachodzące w sposobie rozumienia zasady integralności wyroku rozwodowego, zakresu kognicji sądu rozwodowego, charakteru postępowania rozwodowego lub sposobu zaskarżania wydanego wyroku w prawie polskim i litewskim. Wyrok rozwodowy w systemie prawa rodzinnego w Polsce, jak i w systemie prawa cywilnego w Litwie, jest jednym ze sposobów zakończenia małżeństwa. Poczynione analizy dają przeświadczenie, że litewski ustawodawca przyjmuje zasadę kompleksowego rozstrzygania o sprawach związanych z małżeństwem w ramach jednego postępowania rozwodowego, bez względu na to, czy postępowanie toczy się za obopólną zgodą małżonków, czy sąd musi prowadzić złożone postępowanie i orzekać o winie rozpadu pożycia małżeńskiego. Podobnie ma się rzecz do nieistnienia analogicznego w stosunku do polskich regulacji pojęcia „nadmierna zwłoka w postępowaniu”. Fakultatywne rozstrzyganie o podziale majątku wspólnego w ramach postępowania rozwodowego w prawie litewskim uzależnione jest od dwóch enumeratywnie wymienionych przypadków: szczególnej ochrony praw stron (np. wierzyciela) lub innych osób chronionych prawem (np. małoletnich dzieci, które ucierpiałyby na skutek podziału majątku wspólnego).

Obrót nieruchomościami rolnymi, akcjami, udziałami w spółkach kapitałowych będących właścicielami, użytkownikami wieczystymi nieruchomości rolnych skomplikował się po 30.04.2016 r. Wtedy weszła w życie ustawa o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw, której art. 7 zmienił ustawę o kształtowaniu ustroju rolnego. Restrykcje związane z obrotem akcjami, udziałami w spółkach kapitałowych będących właścicielami nieruchomości rolnych, zostały złagodzone nowelizacją ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, której dokonano ustawą z 26.04.2019 r. o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz niektórych innych ustaw.