Wydanie 10/2014

Palestra
10/2014

Autor okładki: Krzysztof Ciesielski

Pełny spis treści

Palestra 10/2014, s. 7 - 15

Odpowiedzialność cywilna adwokatów

Andrzej Rościszewski

W ciągu ostatnich kilku lat Sąd Najwyższy w wielu sprawach zajmował się problematyką odpowiedzialności adwokatów z tytułu wadliwego świadczenia pomocy prawnej. Odnosi się wrażenie, że w tego rodzaju procesach została obecnie ukształtowana jednolita linia orzecznictwa sądowego.

Palestra 10/2014, s. 16 - 27

Europejskie rozporządzenie spadkowe a rozrządzenia na wypadek śmierci dokonane przed 17 sierpnia 2015 r.

Marcin Kłoda

Niniejszy artykuł omawia zagadnienia międzyczasowe rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z 4 lipca 2012 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego. Zagadnienia te przedstawiam z punktu widzenia polskiego sądu.

Palestra 10/2014, s. 28 - 34

Obowiązek wskazywania naruszonych przepisów postępowania przy wniosku o wpisanie do protokołu zastrzeżenia w trybie art. 162 k.p.c.

Joanna Maliszewska
Michał Tarkowski

Aktualna rola art. 162 k.p.c. w trakcie procesu cywilnego jest niebagatelna. Rola ta wynika z ugruntowanego już w zasadzie stanowiska judykatury oraz doktryny w zakresie stosowania normy prawnej wynikającej z rzeczonego przepisu. Na chwilę obecną nie ulega wątpliwości, że następstwem niezgłoszenia przez stronę wniosku o wpisanie do protokołu zastrzeżenia o naruszeniu przez sąd przepisów postępowania w toku posiedzenia (a jeżeli strona nie była obecna – na najbliższym posiedzeniu) jest utrata możliwości powoływania się na takie naruszenie w dalszym toku postępowania (w tym także w przypadku wnoszenia zażalenia, apelacji lub skargi kasacyjnej).

Palestra 10/2014, s. 35 - 41

Naruszenie art. 6 k.c. oraz art. 233 § 1 k.p.c. jako podstawa apelacji i skargi kasacyjnej

Izabela Adrych-Brzezińska

Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego dokonana w 1996 r. całkowicie zmieniła model zaskarżania orzeczeń sądowych. Przywrócono przedwojenny model sądownictwa trójinstancyjnego, a wraz z nim – apelację i kasację. Jednak nowelą z 22 grudnia 2004 r. powrócono do systemu dwuinstancyjnego.

Palestra 10/2014, s. 42 - 49

„Administracyjna” procedura rejestracji spółek handlowych. Wady i zalety na podstawie analizy rozwiązań ukraińskich

Michał Mościcki

W Polsce rejestracja instytucji ważnych dla prawidłowego obrotu gospodarczego w drodze postępowania sądowego ma długą tradycję. Z jednej strony może to świadczyć o zaufaniu, którym ustawodawca obdarzył rejestrację podmiotów obrotu gospodarczego czy też pewnych instytucji prawa prywatnego przez sądy, z drugiej pojawia się jednak pytanie, czy zaufanie to wynika rzeczywiście z faktu, że model ten funkcjonuje w sposób zadowalający, czy też raczej z pewnego przywiązania do tradycji, w imię zasady „lepsze jest wrogiem dobrego” – bądź też braku koncepcji na wprowadzenie lepszych, efektywniejszych rozwiązań.

Palestra 10/2014, s. 50 - 52

Profesor Andrzej Zoll o błędach lekarskich i klauzuli sumienia

Agnieszka Wilczek

Czy dzisiaj błędy lekarskie w Polsce są częściej popełniane niż kiedyś? Prof. Andrzej Zoll: Nie odnoszę wrażenia, że obecnie sytuacja jest gorsza, niż była kiedyś.

Palestra 10/2014, s. 53 - 58

Udzielenie substytucji doradcy podatkowemu przez adwokata

Rafał Bernat

Aplikanci adwokaccy, rozpoczynając swoją ścieżkę zawodową, często wybierają zawód adwokata z uwagi na sympatię do dziedziny prawa karnego. Chociaż jest to gałąź prawa obejmująca różne zachowania ludzi i wynikające z tego skutki w postaci sankcji karnych, z którą wiele osób (przynajmniej pośrednio) na co dzień się spotyka, to można postawić tezę, że każdy ma do czynienia z prawem podatkowym.

Palestra 10/2014, s. 59 - 63

Postępowanie w stosunku do nieobecnych. Wybrane problemy

Michał Piech

Dbałość o interes fiskalny państwa skłoniła ustawodawcę do uchwalenia osobnego kodeksu, penalizującego zachowania wykraczające przeciwko temu obowiązkowi. Ta sama przyczyna legła u podstaw uchwalenia specyficznego dla prawa karnego skarbowego postępowania szczególnego w stosunku do nieobecnych.

Palestra 10/2014, s. 64 - 69

Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 12 grudnia 2013 r., III CZP 74/13

Ariel Falkiewicz

Teza glosowanej uchwały brzmi: W sprawie o zadośćuczynienie pieniężne za krzywdę doznaną wskutek śmierci najbliższego członka rodziny (art. 446 § 4 k.c.) ma zastosowanie art. 445 § 3 k.c.

Palestra 10/2014, s. 70 - 72

Glosa do uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 28 marca 2013 r., III SPZP 1/2013

Zbigniew Cichoń

Teza glosowanej uchwały brzmi: W postępowaniu ze skargi na naruszenie prawa strony w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki ocenie pod kątem przewlekłości podlegają zarzuty skarżącego odnoszące się do przebiegu postępowania, od jego wszczęcia do prawomocnego zakończenia, niezależnie od tego, na jakim etapie tego postępowania skarga została wniesiona (art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, Dz.U. z 2004 r. nr 179, poz. 1843 ze zm.).

Palestra 10/2014, s. 73 - 78

Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 31 stycznia 2013 r., I ACa 766/12*

Jan Ciechorski

Teza glosowanego wyroku brzmi: Nawet prawomocne umieszczenie powoda w szpitalu psychiatrycznym w trybie art. 29 ust. 1 pkt 1 oraz 2 ustawy z 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego nie jest równoznaczne z ubezwłasnowolnieniem całkowitym i częściowym.

Palestra 10/2014, s. 79 - 85

Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 1 października 2013 r., I KZP 6/13*

Piotr Rogoziński

Teza glosowanej uchwały brzmi: Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego nie może uchylić się od ujemnych konsekwencji procesowych zaniedbań wynikających z udzielenia mu mylnego pouczenia przez organ procesowy; w szczególności nie stanowi to przyczyny niezależnej od strony, uzasadniającej przywrócenie terminu zawitego.

Palestra 10/2014, s. 86 - 88

Z orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego. Opatrzenie pisma procesowego bezpiecznym podpisem elektronicznym

Zbigniew Szonert

Wnioskiem z 18 lipca 2013 r. Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego wystąpił o podjęcie przez Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów uchwały wyjaśniającej: „Czy w postępowaniu sądowoadministracyjnym możliwe jest skuteczne wniesienie do sądu pisma opatrzonego bezpiecznym podpisem elektronicznym w rozumieniu art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz.U. z 2013 r. poz. 262), w tym także za pośrednictwem organu administracji publicznej, za pomocą środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz.U. nr 144, poz. 1204 ze zm.)?”

Palestra 10/2014, s. 89 - 92

Przegląd orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego (czerwiec–lipiec 2014). O wykonywaniu wyroków TK

Michał Jackowski

Skutki wyroków trybunalskich były przedmiotem ostrych sporów w toku prac nad uchwaleniem Konstytucji. Wiele następstw orzeczeń TK umknęło jednak ustrojodawcy. Przewidział tylko kilka z nich, regulując tę materię w art. 190 ust. 1, 2 i 4. W literaturze prawa konstytucyjnego podnosi się nawet, że problematyka realizacji wyroków TK uszła uwagi ustrojodawcy.

Palestra 10/2014, s. 93 - 99

Orzeczenie wstępne Trybunału Sprawiedliwości jako prejudykat w postępowaniu podatkowym

Dagmara Dominik-Ogińska
Tomasz Tadeusz Koncewicz

Procedura prejudycjalna pytań przewidziana w art. 267 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (dalej: TFUE) daje możliwość każdemu sądowi polskiemu przekazania pytań do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TS lub Trybunał) w sprawach związanych z interpretacją i/lub ważnością prawa unijnego. Z tej formy dialogu korzystają coraz częściej także polskie sądy administracyjne.

Palestra 10/2014, s. 100 - 101

Czy dopuszczalne jest odrzucenie apelacji pozwanego, jeżeli sąd pierwszej instancji oddalił wytoczone przeciwko niemu powództwo, uwzględniając zarzut potrącenia zgłoszony przezeń jako ewentualny?

Ewa Stawicka

W doktrynie procesu cywilnego zagadnienie definicji pojęcia gravamen, rozumianego jako interes prawny uprawniający do złożenia apelacji, nie zostało do tej pory rozstrzygnięte w jednoznaczny sposób. Trzeba jednak przyznać, że nauka prawa przeszła w tej mierze dość widoczną ewolucję – od początkowo stosowanej oceny pokrzywdzenia strony sentencją wyroku, dokonywanej przez proste porównanie żądań z brzmieniem orzeczenia, poprzez dostrzeżenie, iż problem obiektywnej prawidłowości rozstrzygnięcia sądowego może wykraczać zarówno poza interes skarżącego, jak i poza ten stan sprawy, który istniał w dacie wyrokowania pierwszoinstancyjnego – aż po współczesne nam stanowisko próbujące oderwać gravamen od problematyki dopuszczalności zaskarżenia i przenieść to pojęcie do ram prawidłowości zaskarżonego orzeczenia.

Palestra 10/2014, s. 102 - 106

Jaki jest zakres nowego zakazu dowodowego obejmującego dowody uzyskane za pomocą czynu zabronionego?

Antoni Bojańczyk

O wprowadzeniu zakazu dowodowego, który obejmowałby dowody nielegalne czy uzyskane z naruszeniem podstawowych praw i wolności, mówiło się u nas od dawna. Ale dość specyficzne było to „mówienie”. Trzeba bowiem jasno powiedzieć, że zagadnienie nigdy nie było przedmiotem intensywnego zainteresowania doktryny.

Palestra 10/2014, s. 107 - 110

Wartość dowodowa zapisu kamery zainstalowanej na skrzyżowaniu

Wojciech Kotowski

Nie trzeba nikogo przekonywać, a zwłaszcza podmiotów zajmujących się prawnymi i kryminalistycznymi problemami ruchu drogowego, że zapis kamery zainstalowanej dla potrzeb kontroli ruchu drogowego stanowi niepodważalny dowód materialny, który rzetelnie i wnikliwie przeprowadzony, zmierza jedynie do niezbędnych ustaleń faktycznych w zakresie przebiegu zdarzenia drogowego, wprost prowadząc do słusznego rozstrzygnięcia.

Palestra 10/2014, s. 111 - 113

Bardzo duży statek

Andrzej Tomaszek

W sali nr 31 na pierwszym piętrze National Gallery w Londynie wisi obraz Josepha Mallorda Williama Turnera opatrzony długim tytułem Liniowiec wojenny Temeraire holowany na ostatnie cumowisko, do rozebrania (tłum. za W. Łysiakiem, org. The Fighting Temeraire tugged to her last berth to be broken up).

Palestra 10/2014, s. 114 - 115

O psychologii i prawie szkiełkiem teoretyka i praktyka

Andrzej Bąkowski

Jestem świeżo po lekturze bardzo ciekawej publikacji pt. Psychologia i prawo. Między teorią a praktyką (red. dr Ewa Habzda-Siwek, dr Joanna Kabzińska, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot 2014, ss. 520), przybliżającej teoretyczne i praktyczne aspekty nowej interdyscyplinarnej dziedziny nauki z pogranicza prawa i psychologii. Obie te dziedziny były i będą zawsze przydatne prawnikom. Prawnikom-praktykom, przede wszystkim adwokatom i członkom zawodów: sędziego, prokuratora i radcy prawnego.

Palestra 10/2014, s. 116 - 121

Szumowiny kinematografii (cz. 3). Kup pan album! Błysk oczu z „menażerii typów”

Marek Sołtysik

Pierwsi świadkowie. Karaś z Wieliczki miał niecałe czternaście lat, przeczytał ogłoszenie, a po uiszczeniu żądanej sumy został przyjęty do szkoły. Świadek Kowalska – zapłaciła za album i broszury i nie otrzymała nic. Mówi, jak odbywało się przeszkolenie: spacerowali po Parku Krakowskim lub wędrowali pod kopiec Kościuszki. Sikorowicz mówił jej wtedy, że jest fotogeniczna.

Palestra 10/2014, s. 122 - 130

O udziale adwokatów w Powstaniu Warszawskim raz jeszcze

Czesław Jaworski

,,Palestra” konsekwentnie od dawna przypomina o Powstaniu Warszawskim, jako ważnym, a nawet szczególnie ważnym wydarzeniu historycznym o wielorakich skutkach politycznych, społecznych i międzynarodowych, rzutującym na takie pojęcia jak patriotyzm, solidarność, heroizm, ochrona dóbr kultury, zbrodnie wojenne, martyrologia, a przede wszystkim o udziale w nim adwokatów i aplikantów adwokackich.

Palestra 10/2014, s. 131 - 133

O moim udziale w Powstaniu (fragment wywiadu)

Wojciech Walosiński

Nazywam się Wojciech Walosiński. Urodziłem się 26 lutego 1925 roku w Piotrkowie Trybunalskim. W 1939 roku mieszkałem w Warszawie, którą opuściłem 7 września na apel pułkownika Umiastowskiego – miałem wtedy czternaście lat – wzywającego mężczyzn do opuszczenia Warszawy celem ewentualnego wzięcia udziału w kampanii wrześniowej, w wojnie obronnej Polski.

Palestra 10/2014, s. 134 - 135

Nowe polskie tłumaczenie BGB – Katarzyna Styrna-Bartman, Ewa Tuora-Schwierskott, Bürgerliches Gesetzbuch. Niemiecki Kodeks Cywilny

Agnieszka Malicka

Na rynku wydawniczym pojawiło się długo wyczekiwane przez polskich prawników tłumaczenie niemieckiego kodeksu cywilnego Bürgerliches Gesetzbuch (BGB). Tłumaczenie BGB wydane zostało przez wydawnictwo de- ‑iure-pl w serii szczególnie cenionych przez praktyków dwujęzycznych tłumaczeń polskich i niemieckich aktów prawnych.

Palestra 10/2014, s. 135 - 139

„The American Bar” – między tradycyjnymi wartościami a nową rzeczywistością

Jacek Kędzierski

Najnowszy, majowy zeszyt „Fordham Law Review” (vol. 82 z 2014 r.) złożony jest głównie z tekstów wystąpień przedstawionych podczas sympozjum „Colloquium the legal profession’s monopoly on the practice of law”, które odbyło się na Fordham University w październiku 2013 r. Jest to kilkanaście obszernych (liczących po kilkanaście lub częściej po kilkadziesiąt stron każdy) artykułów, a właściwie esejów poświęconych amerykańskiej adwokaturze XXI wieku.

Palestra 10/2014, s. 140 - 142

Konferencja „Inność, tolerancja, uprzedzenia”, Warszawa, 12 kwietnia 2014 r.

Magdalena Wółkowska

Konferencja „Inność, tolerancja, uprzedzenia” zorganizowana została przez Naczelną Radę Adwokacką w Warszawie (NRA) oraz Komisję Praw Człowieka przy NRA (KPCz). W spotkaniu udział wzięli nie tylko przedstawiciele zawodów prawniczych, ale również – co uznać można za wielką jego zaletę – badacze i praktycy z innych dziedzin, m.in. psycholodzy i socjolodzy.

Palestra 10/2014, s. 143 - 146

Z posiedzeń Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej

W głosowaniu tajnym przyjęto uchwały merytoryczne w sprawach osobowych. Wobec braku w izbach adwokackich jednolitej praktyki dotyczącej terminów skreślania z listy aplikantów adwokackich po zdanym egzaminie adwokackim prezes adw. A. Zwara zaproponował, aby Komisja Kształcenia Aplikantów Adwokackich opracowała stanowisko w tej sprawie. Prezydium zaakceptowało tę propozycję.

Palestra 10/2014, s. 147 - 148

Konferencja szkoleniowa ,,Zagadnienia związane ze zmianami w procedurze karnej i roli adwokata w postępowaniu przygotowawczym oraz sądowym’’, Siła koło Olsztyna, 26 kwietnia 2014 r.

Małgorzata Grzesiak
Monika Zbrojewska

26 kwietnia 2014 r. w Hotelu Marina Golf Club w miejscowości Siła koło Olsztyna odbyła się konferencja szkoleniowa nt. „Zagadnień związanych ze zmianami w procedurze karnej i roli adwokata w postępowaniu przygotowawczym oraz sądowym”, zorganizowana przez Ośrodek Badawczy Adwokatury i Okręgową Radę Adwokacką w Olsztynie. Konferencji przewodniczył adw. Andrzej Kozielski – dziekan ORA w Olsztynie.

Palestra 10/2014, s. 149 - 150

Jubileusze Redaktora Naczelnego

Janusz Kanimir

Rok 2014 to nie tylko rok jubileuszowy „Palestry ” (90‑lecie powstania warszawskiej „Palestry”), ale także Redaktora Naczelnego, który obchodzi 50-lecie pracy w samorządzie adwokackim oraz osiemdziesiąte urodziny. Ten podwójny jubileusz był okazją do wydania specjalnego zeszytu czasopisma dedykowanego Mecenasowi Jaworskiemu, a także do zorganizowania w dniu 9 września br. uroczystości w siedzibie Naczelnej Rady Adwokackiej.

Palestra 10/2014, s. 151 - 151

Trzeci cykl Polskich Kongresów Prawa Instytutu Allerhanda 2014/2015

Trzecim Polskim Kongresem Regulacji Rynków Finansowych – FinReg 2014, który odbędzie się w dniach 15–16 października 2014 r. w Warszawie, rozpoczyna się trzeci cykl Polskich Kongresów Prawa realizowanych przez Instytut Allerhanda.

Palestra 10/2014, s. 151 - 152

Adwokacka nagroda im. Lodovica Trarieux przyznana adw. Mahinour El-Masry z Egiptu

Zbigniew Cichoń

25 czerwca 2014 r. w siedzibie Paryskiej Izby Adwokackiej jury Nagrody im. Ludovica Trarieux zdecydowało o przyznaniu nagrody adwokatce z Egiptu Mahinour El-Masry. Nagroda jest jedyną w świecie przyznawaną przez adwokatów adwokatowi najbardziej zaangażowanemu w obronę praw człowieka. Jest ona nie tylko gestem uznania, ale i solidarności dla adwokata, który w swej misji bronienia człowieka wykazuje niezłomność, aż do zapłacenia często wysokiej ceny pozbawienia praw wykonywania zawodu czy wolności przez tych rządzących, którzy w walce z opozycją nie wahają się prześladować adwokatów.

Palestra 10/2014, s. 152 - 152

Od redakcji

Wyjątkowo ukazują się dwa zeszyty „Palestry” jednocześnie: nr 9 – dedykowany Redaktorowi Naczelnemu – i niniejszy nr 10. Rozpoczynamy nimi edycję „Palestry” w nowej odsłonie.

Palestra 10/2014, s. 153 - 156

Adwokat Wojciech Walosiński (1925–2014)

Waldemar Gujski

Dnia 25 lipca 2014 r., niemal w przededniu 70. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego – a ma to znaczenie – w kościele św. Karola Boromeusza i na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie oddaliśmy hołd zmarłemu adw. Wojciechowi Andrzejowi Walosińskiemu, żegnając Go na końcu Jego ziemskiej pielgrzymki. Wielki Patriota, kochający Rodzinę oddany Mąż i Ojciec. Wybitny Adwokat. Człowiek Wielkiej Miary (a przy tym niezwykle skromny).

Palestra 10/2014, s. 156 - 157

Adwokat Tadeusz Halecki (1923–2014)

Maciej Dubois

Był gentlemanem w każdym calu. Sam Jego wygląd zewnętrzny budził zaufanie, szacunek i sympatię. Buty z solidnej skóry, wypastowane do maksymalnego błysku, modne skarpetki, garnitur szyty na miarę u dobrego krawca. Jedwabny krawat i biała, wykrochmalona koszula. Taki był Tadeusz Halecki.

Palestra 10/2014