Wydanie 7-8/2015

Palestra
7-8/2015

Statua Iustitii z gmachu Sądu Kasacyjnego w Rzymie, fot. AJR

Pełny spis treści

Palestra 7-8/2015, s. 7 - 9

Od Redakcji

Oddany w ręce Czytelnika zeszyt „Palestry” ma wyjątkowy charakter, odbiegający od rutynowych wydań. Spowodowane to zostało dwoma wydarzeniami – istotnymi zmianami w obszarze prawa karnego (które czasami określa się mianem rewolucyjnych) oraz jubileuszem Dyrektora Ośrodka Badawczego Adwokatury adw. prof. dr. hab. Piotra Kruszyńskiego.

Palestra 7-8/2015, s. 10 - 23

Nowa filozofia karania, czyli o założeniach i zasadniczych elementach nowelizacji Kodeksu karnego

Piotr Kardas
Jacek Giezek

Wśród kilkudziesięciu nowelizacji Kodeksu karnego z 1997 r. zmiana uchwalona w dniu 20 lutego 2015 r. ma znaczenie szczególne. Z formalnego punktu widzenia to jedynie kolejna ustawa modyfikująca tekst Kodeksu karnego, wpisująca się w charakterystyczną dla całej kodyfikacji z 1997 r. tendencję do dokonywania permanentnych zmian obowiązujących przepisów.

Palestra 7-8/2015, s. 25 - 36

O sankcjach alternatywnych oraz możliwości wyboru rodzaju wymierzanej kary*

Jacek Giezek

Dokonując ustawą z 20 lutego 2015 r., zwaną dalej ustawą lutową, rozmaitych zmian przepisów rozdziału IV Kodeksu karnego, mających niewątpliwie kluczowe znaczenie dla obecnej, bardzo zresztą rozległej reformy prawa karnego materialnego, ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie do Kodeksu art. 37a, stwarzającego możliwość orzekania kar nieizolacyjnych – a więc grzywny lub ograniczenia wolności – we wszystkich tych przypadkach, w których ustawa przewiduje zagrożenie karą pozbawienia wolności, której górna granica nie przekracza ośmiu lat.

Palestra 7-8/2015, s. 37 - 46

Sekwencja krótkoterminowej kary pozbawienia wolności i kary ograniczenia wolności (art. 37b k.k.) – zagadnienia podstawowe

Mikołaj Małecki

Wielka nowelizacja prawa karnego, związana z wejściem w życie ustawy z 20 lutego 2015 r., przynosi poważne zmiany w zakresie kształtowania reakcji karnej na popełnienie czynu zabronionego, wśród których znajduje się interesująca, zupełnie nowa instytucja sądowego wymiaru kary, wprowadzona do art. 37b k.k.

Palestra 7-8/2015, s. 47 - 56

Koncepcja jedności kary ograniczenia wolności w nowym modelu tej kary po nowelizacji z 20 lutego 2015 r.

Tomasz Sroka

Treść kary ograniczenia wolności w modelu obowiązującym do 30 czerwca 2015 r. konstruowana była na podstawie dwóch elementów, mających charakter obligatoryjny. Elementem decydującym o dolegliwości tej kary było nałożenie na skazanego obowiązku wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze od 20 do 40 godzin w stosunku miesięcznym.

Palestra 7-8/2015, s. 57 - 63

Umorzenie kompensacyjne w trybie art. 59a k.k. – wybrane zagadnienia

Agnieszka Pilch

W dniu 1 lipca 2015 r. wejdzie w życie największa od czasów uchwalenia Kodeksu karnego w 1997 roku nowelizacja przepisów materialnych prawa karnego. Stanowi ona reakcję na prowadzoną od czasu wejścia w życie Kodeksu karnego politykę legislacyjną, niejednokrotnie opierającą się na populizmie karnistycznym, a której rezultatem było ponad 60 nowelizacji, często prowadzących do wzajemnej niespójności obowiązujących przepisów.

Palestra 7-8/2015, s. 65 - 74

Orzekanie kary grzywny po 1 lipca 2015 r.

Wojciech Górowski

1 lipca 2015 r. wchodzi w życie kilka aktów normatywnych, które w bardzo istotny sposób ingerują w prawo i proces karny i nie bez racji są powszechnie określane jako reformatorskie. Zgodnie z intencją ustawodawcy dojdzie do przemodelowania postępowania jurysdykcyjnego przed sądem w kierunku kontradyktoryjności oraz zmieni się struktura kar orzekanych za popełnione przestępstwa.

Palestra 7-8/2015, s. 76 - 85

Orzekanie o warunkowym przedterminowym zwolnieniu z odbywania reszty kary pozbawienia wolności po nowelizacji Kodeksu karnego*

Grzegorz Goniewicz

Warunkowe przedterminowe zwolnienie z odbywania reszty kary pozbawienia wolności (dalej: warunkowe zwolnienie) jest jednym z trzech – obok warunkowego umorzenia postępowania (dalej: warunkowe umorzenie) i warunkowego zawieszenia wykonania kary (dalej: warunkowe zawieszenie) – opisanych w rozdziale VIII Kodeksu karnego środków związanych z poddaniem sprawcy czynu zabronionego próbie.

Palestra 7-8/2015, s. 86 - 94

Przesłanki wymiaru kary łącznej orzekanej w trybach wyroku skazującego i wyroku łącznego na tle nowego modelu kary łącznej

Marek Bielski

Wchodząca w życie z dniem 1 lipca 2015 r. nowelizacja lutowa wprowadza istotne zmiany rozdziału IX Kodeksu karnego w zakresie przyjmowanego ustawowego modelu instytucji kary łącznej. Ze zmianami regulacji materialnoprawnej skorelowane zostały przewidziane nowelizacją lutową zmiany w przepisach procesowych wprowadzone do rozdziału 60 Kodeksu postępowania karnego.

Palestra 7-8/2015, s. 96 - 112

Ciąg przestępstw w świetle nowelizacji Kodeksu karnego z 20 lutego 2015 r.

Piotr Kardas

Uchwalona w dniu 20 lutego 2015 r. nowelizacja Kodeksu karnego wprowadza poważne zmiany w regulacji odnoszącej się do zbiegu przestępstw oraz kary łącznej, z którymi skorelowane są pewne modyfikacje rozwiązań zawartych w art. 91 k.k. Przyjęte przez ustawodawcę rozwiązania co do konstrukcji ciągu przestępstw stanowią dopełnienie i w pewnym sensie konsekwencję modyfikacji modelu wymiaru kary łącznej.

Palestra 7-8/2015, s. 114 - 123

Charakter środków zabezpieczających w nowelizacji Kodeksu karnego z 20 lutego 2015 r. Wprowadzenie do dyskusji

Agnieszka Barczak-Oplustil

Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 396; dalej: ustawa nowelizująca k.k. z 20 lutego 2015 r.) na nowo uregulowała problematykę środków zabezpieczających w Kodeksie karnym. Wprowadzeniu tych przepisów nie towarzyszył jednak żaden pogłębiony dyskurs na temat charakteru środków zabezpieczających, ich funkcji czy też umiejscowienia w systemie prawa karnego.

Palestra 7-8/2015, s. 124 - 131

Kara za brak poddania się terapii? Konsekwencje wprowadzenia art. 244b k.k.

Witold Zontek

Nowelizacja Kodeksu karnego, która wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2015 r., w zakresie zmian w części szczególnej nie jest nadzwyczaj obszerna i ma charakter raczej adaptacyjny, tj. zasadniczo modyfikuje jedynie niektóre przepisy, by zsynchronizować je ze zmianami w części ogólnej. Zupełną natomiast nowością jest rozwiązanie przewidziane w art. 244b k.k. Typ ten wprowadza penalizację braku stosowania się do określonych w ustawie obowiązków związanych z orzeczonym wobec sprawcy środkiem zabezpieczającym.

Palestra 7-8/2015, s. 133 - 143

Kilka uwag na temat nowelizacji przepisów Kodeksu karnego dotyczących instytucji przedawnienia oraz zatarcia skazania*

Szymon Tarapata

Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (dalej: „u.n.”), która weszła w życie w zasadniczej części w dniu 1 lipca 2015 r., wprowadza wiele istotnych modyfikacji w stosowaniu takich karnistycznych konstrukcji, jak przedawnienie oraz zatarcie skazania.

Palestra 7-8/2015, s. 144 - 155

Intertemporalne zagadnienia nowelizacji przepisów o karze łącznej. Wybrane problemy w kontekście art. 19 ustawy nowelizującej z 20 lutego 2015 r.

Marek Sławiński

Uchwalona w dniu 20 lutego 2015 r. ustawa o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (dalej: ustawa nowelizująca) stanowi jedną z najobszerniejszych i najistotniejszych nowelizacji przepisów Kodeksu karnego od momentu jego wejścia w życie.

Palestra 7-8/2015, s. 156 - 175

Artykuł 167 k.p.k. po jego nowelizacji – wstępne nakreślenie problemów*

Stanisław Zabłocki

Przyszły historyk prawa rozpocznie opis fundamentalnych zmian w polskiej procedurze karnej, przeprowadzonych w latach 2013– 2015 i przekierowujących model polskiego procesu karnego na bardziej kontradyktoryjny, zapewne od frazy „na początku był artykuł 167 k.p.k.”. To ten przepis stanowił bowiem podwalinę wszelkich dalszych zmian w zakresie trybu inicjowania i przeprowadzania postępowania dowodowego.

Palestra 7-8/2015, s. 176 - 181

Wniosek w poszukiwaniu dowodów – artykuł 367a k.p.k.

Michał Rusinek

Uchwalona 27 września 2013 r. nowelizacja k.p.k. zakładała jako element wzmocnionej kontradyktoryjności procesu karnego także poszerzenie zakresu prywatnego poszukiwania dowodów. Bodaj najodważniejszym posunięciem ustawodawcy na tym polu jest uregulowanie art. 367a k.p.k.

Palestra 7-8/2015, s. 182 - 192

Nowelizacja prawa karnego wykonawczego – przegląd ważniejszych zagadnień

Teodor Szymanowski

Nowelizacja, o której mowa w tytule, została dokonana ustawą o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw uchwaloną 20 lutego 2015 r., która została podpisana przez Prezydenta RP w dniu 12 marca 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 396). Wymienione przepisy wejdą w życie 1 lipca 2015 r., z wyjątkiem kilku postanowień dotyczących prowadzenia rachunków sum depozytowych i dysponowania nimi przez skazanych, które mają wejść w życie z dniem następnym po dniu ogłoszenia ustawy.

Palestra 7-8/2015, s. 193 - 194

Jubileusz Profesora Piotra Kruszyńskiego

Andrzej Zwara

Dla opinii publicznej jest przede wszystkim ekspertem od prawa karnego, znanym z telewizji adwokatem, dla studentów prawa Uniwersytetu Warszawskiego znakomitym wykładowcą i profesorem, dla szeroko rozumianego środowiska prawniczego – doskonałym obrońcą i przewodniczącym Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego, a dla nas – adwokatów – Piotr Kruszyński to dobry kolega, bezpośredni, zaangażowany bez reszty w życie samorządu adwokackiego i w udoskonalanie prawa karnego.

Palestra 7-8/2015, s. 195 - 197

Adwokat prof. dr hab. Piotr Kruszyński

Monika Zbrojewska
Szymon Pawelec

Adwokat prof. dr hab. Piotr Kruszyński urodził się 20 sierpnia 1945 r. Po ukończeniu Liceum Ogólnokształcącego nr 6 im. Tadeusza Rejtana w Warszawie i uzyskaniu świadectwa dojrzałości w 1963 r. w tym samym roku rozpoczął studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.

Palestra 7-8/2015, s. 198 - 203

Dyrektor Ośrodka Badawczego Adwokatury im. adw. Witolda Bayera Przewodniczącym Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego

Grzegorz Eliasz
Jan Kuklewicz
Marcin Imiołek

8 kwietnia 2015 roku Minister Sprawiedliwości RP wręczył adwokatowi prof. dr. hab.Piotrowi Kruszyńskiemu nominację Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 marca 2015 roku na Przewodniczącego Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego przy Ministrze Sprawiedliwości.

Palestra 7-8/2015, s. 204 - 210

Obrona trybu przyspieszonego – czyli niezależność według prof. dr. hab. Piotra Kruszyńskiego

Wojciech Cieślak

Każdy wybitny twórca pozostawia na swych dziełach pewien charakterystyczny tylko dla siebie ślad. Niezależnie od tego, co będzie owym znakiem, czy charakterystyczna kreska, dobór kolorów, powtarzane frazy, rytm wiersza, budowa zdania, każdy znawca przedmiotu rozpozna właśnie to nieuchwytne „coś”, co pozwala bezbłędnie zidentyfikować autora.

Palestra 7-8/2015, s. 211 - 219

Końcowe zapoznanie się z materiałami postępowania przygotowawczego w świetle noweli z dnia 20 lutego 2015 r.

Monika Zbrojewska
Małgorzata Grzesiak

Instytucja końcowego zapoznania się z materiałami postępowania przygotowawczego uległa gruntownemu przeobrażeniu ustawą z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy– Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw.

Palestra 7-8/2015, s. 220 - 226

Między starym a nowym procesem karnym, czyli wybrane uwagi na temat przepisów intertemporalnych noweli z 27 września 2013 r.

Szymon Pawelec

Data 1 lipca 2015 roku jest cezurą, która chyba już nie tylko w świadomości samych przedstawicieli zawodów prawniczych, ale nawet w masowej percepcji opinii publicznej identyfikowana jest jednoznacznie z wejściem w życie bezprecedensowych zmian w polskiej procedurze karnej i początkiem ery nowego, kontradyktoryjnego procesu.

Palestra 7-8/2015, s. 227 - 234

Odpowiedzialność odszkodowawcza z tytułu niesłusznego skazania w prawie polskim wobec nowelizacji procedury karnej

Karol Pachnik

W prawie polskim podstawową regulacją dotyczącą problematyki odpowiedzialności odszkodowawczej z tytułu niesłusznego skazania jest ta ujęta w rozdziale 58 – art. 552 i kolejnych Kodeksu postępowania karnego (k.p.k.).

Palestra 7-8/2015, s. 235 - 242

Zmiany standardu uzasadnienia wyroku w kontekście kontradyktoryjności procesu karnego i realizacji prawa do obrony

Dagmara Gruszecka

W kontekście licznych zmian, jakie oczekiwana nowelizacja procedury karnej wprowadza w celu przemodelowania dotychczasowej struktury postępowania jurysdykcyjnego, zdecydowanie na plan pierwszy dysputy nad zakładanym rozszerzeniem kontradyktoryjności wysuwają się kwestie związane z postępowaniem dowodowym.

Palestra 7-8/2015, s. 243 - 254

Prawo dostępu do adwokata w Polsce w świetle dyrektywy 2013/48/U

Jacek Barcik
Tomasz Srogosz

Dostęp do adwokata w sprawach karnych tradycyjnie regulowany jest prawem krajowym. W Polsce wiodącym aktem prawnym w tym zakresie jest Kodeks postępowania karnego (k.p.k.).

Palestra 7-8/2015, s. 255 - 264

Profesjonalny pełnomocnik w ogólnym postępowaniu administracyjnym i sądowoadministracyjnym

Joanna Wyporska-Frankiewicz
Wiesława Kulig-Wyporska

Mimo że ani przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego , ani przepisy ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie wskazują na konieczność ustanowienia profesjonalnego pełnomocnika, współcześnie strony – postępowania administracyjnego, jak i sądowoadministracyjnego – coraz częściej z takiej pomocy korzystają.

Palestra 7-8/2015, s. 265 - 268

Konferencja „Wokół gwarancji współczesnego procesu karnego” – z okazji Jubileuszu 70. urodzin adwokata Profesora dr. hab. Piotra Kruszyńskiego, Warszawa, 25–26 czerwca 2015 r.

Małgorzata Gruszecka

25 czerwca 2015 r. w Pałacu Kazimierzowskim Uniwersytetu Warszawskiego przy Krakowskim Przedmieściu zgromadzili się procesualiści karni, dyskutujący w sprawie jakże ważnej dla procesu karnego – mianowicie gwarancji, jakie przewiduje obecny system postępowania karnego, jak również ich zmian w świetle nowelizacji Kodeksu postępowania karnego.

Palestra 7-8/2015, s. 269 - 283

Krzywa sprawiedliwość. XVIII-wieczne procesy trybunalskie w oczach współczesnych

Andrzej Tomaszek

Powołane w 1578 roku dla Korony i w 1581 roku dla Litwy Trybunały odebrały królowi władzę sądowniczą i przez ponad dwieście lat były wg określenia Waldemara Bednaruka szlacheckim Sądem Najwyższym.

Palestra 7-8/2015, s. 284 - 286

Z posiedzeń Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej

Posiedzenie Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej w dniu 31 marca 2015 r. Wiceprezes NRA adw. Jacek Trela poinformował, że na czerwcowym posiedzeniu NRA będzie miała miejsce dyskusja na temat strategii dla Adwokatury. Zastępca sekretarza NRA adw. Bartosz Grohman przedstawił problematykę z posiedzeń ORA we Wrocławiu, Bielsku- ‑Białej, Wałbrzychu, Katowicach, Radomiu, Rzeszowie, Szczecinie, Olsztynie, Lublinie, Bydgoszczy i Gdańsku.

Palestra 7-8/2015