Wydanie - 10/2018 | Palestra

Palestra
10/2018

Iustitia i Prudentia – rycina z serii Personifikacje ośmiu cnót w niszach

miedzioryt o wymiarach 328 × 241, ze zbiorów Gabinetu Rycin Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie. Jego autorem jest Maarten de Vos (1532–1603), który inspirował się pracą Hansa Collaerta (ok. 1530–1581). Dzieło powstało w Antwerpii pomiędzy 1572 a 1600 rokiem.

Iustitia stanowi personifikację sprawiedliwości, Prudentia zaś roztropności, rozwagi, ostrożności (w klasycznej łacinie prudentia to też wiedza, znajomość czegoś). Chrześcijaństwo podniosło obie cnoty do rangi kardynalnych.

Podpisy pod alegoriami głoszą:

Justitia utilibus Rectum preponere suadet | Lex cui mandatis Imperiosa subest.

Multiplici vigilans Prudentia venit ab usu | laetaque sincere gaudia mentis habet.

Frazę otwierającą skopiowano z poematu Klaudiana pt. „O II Konsulacie Flawiusza Stylichona” (2.22.110). Napisano w niej: Sprawiedliwość pomaga dokonywać dobrych wyborów. Dodany fragment o Lex należy przetłumaczyć jako uzupełnienie wywodu Klaudiana: a prawo jest nakazem władcy lub że prawo jest efektem polityki państwa. Sens podpisu wskazuje, że prawo jest kategorią niższą i winno być egzemplifikacją sprawiedliwości – niezmienna sprawiedliwość winna być drogowskazem dla prawodawców, choć ulegają oni też innym czynnikom.

Drugi z podpisów dosłownie brzmiałby: Wielu uczy się roztropności w praktyce, a zaiste wielka radość z owej mądrości. Podpis należałoby więc dziś odczytać jako wskazówkę, że Roztropność jest efektem doświadczenia i z czasem powodem do prawdziwej radości lub bardziej opisowo: powodem prawdziwej satysfakcji jest roztropność, której wielu uczy się przez doświadczenie.

Zaskakująca może wydać się symbolika obu przedstawień. Iustitia klasycznie w prawej ręce trzyma miecz, ale w lewej nie ma wagi, lecz kamienne płyty Dekalogu. Z kolei Prudentia przypomina nam ciekawą, choć w tamtych czasach typową, symbolikę roztropności: w prawej ręce trzyma węża, który nie jest tu symbolem zdrady i grzechu, ale właśnie wyważenia i zdrowej ostrożności (por. Mt. 10.16). W lewej ręce dzierży lustro, które tym razem nie stanowi symbolu próżności, ale wiąże się z odblaskiem Bożej mądrości (por. Ks. Mądr. 7.24–27) – jest ona darem lub efektem życiowego doświadczenia, bo „Bóg doświadcza, tych, których miłuje”.

Napisy pod wspólną ryciną Sprawiedliwości i Roztropności – które spoglądają na siebie ze swoich nisz – wskazują na rolę roztropności w rozważnym zarządzaniu ziemską sprawiedliwością, która jest domeną władcy.

Za pomoc w odczytaniu podpisów oraz konsultację dziękuję prof. Maciejowi Jońcy.

AJR

Pobierz wersję PDF

Pełny spis treści

Palestra 10/2018, s. 5 - 12

Prawny spór o zgodność z Konstytucją RP regulacji i ich następstw osiągnięcia „wieku emerytalnego” przez sędziów Sądu Najwyższego

Andrzej Świątkowski

W dniu 4 lipca 2018 r. weszła w życie ustawa z 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym. Obniża ona o pięć lat wiek przechodzenia sędziów Sądu Najwyższego w stan spoczynku (art. 37 § 1). (...)

Palestra 10/2018, s. 13 - 20

Odpowiedzialność karna za wydanie fałszywej opinii

Tadeusz Widła

Choć instytucja biegłych w naszym kręgu kulturowym ma dawne korzenie, to zwłaszcza współczesny proces trudno sobie wyobrazić bez udziału tych dostarczycieli dowodów. (...)

Palestra 10/2018, s. 21 - 29

Kara dożywotniego pozbawienia wolności bez dostępu do warunkowego przedterminowego zwolnienia – refleksje w kontekście gwarancji wynikających z Europejskiej Konwencji Praw Człowieka

Wojciech Hermeliński
Barbara Nita-Światłowska

Na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości pod datą 25 kwietnia 2018 r. pojawiła się informacja zatytułowana „Program reform «Sprawiedliwość i bezpieczeństwo»”. (...)

Palestra 10/2018, s. 30 - 37

Kilka uwag na temat znaczenia przepisu art. 168a k.p.k. dla dopuszczalności wykorzystania w postępowaniu sądowym dowodu pozyskanego z naruszeniem rygorów ustawowych

Ewa Plebanek

Przyczynkiem do analizy dopuszczalności włączenia w podstawę orzeczniczą sądu w konkretnej sprawie nielegalnie pozyskanego materiału dowodowego, i to na długo przed pojawieniem się ustawowej regulacji odnoszącej się bezpośrednio do tej kwestii, były stany faktyczne, w których dowody obciążające oskarżonego zebrano „przypadkowo” poprzez prowadzone w innej sprawie kontrolę i utrwalanie rozmów, (...)

Palestra 10/2018, s. 38 - 51

Środek zapobiegawczy w postaci dozoru elektronicznego jako postulat de lege ferenda

Krzysztof Fila

Najbardziej rozpowszechnionym środkiem zapobiegawczym, a w praktyce wymiaru sprawiedliwości uznawanym zarazem za najbardziej skuteczny, jest niewątpliwie tymczasowe aresztowanie. (...)

Palestra 10/2018, s. 52 - 57

Problematyka przetwarzania danych osobowych przez adwokatów w charakterze współadministratorów i podmiotów przetwarzających w świetle RODO

Maciej Zejda
Kaja Zaleska-Korziuk

25 maja 2018 r. weszło w życie Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz.Urz. UE L 119, s. 1), znane powszechnie jako RODO. (...)

Palestra 10/2018, s. 58 - 67

Roszczenie o zwrot nakładów na spadkową nieruchomość w postępowaniu o dział spadku

Cezary Waldziński

Spadek jest definiowany jako ogół praw i obowiązków majątkowych przechodzących ze zmarłej osoby fizycznej na jego spadkobiercę lub spadkobierców (art. 922 § 1 k.c.). Prawa i obowiązki należącego do spadku charakteryzują cztery cechy – dwie „pozytywne” i dwie „negatywne”. (...)

Palestra 10/2018, s. 68 - 73

Zwrot kosztów sądowych w przypadku zawarcia ugody

Patrycja Dolniak

Zakończenie postępowania cywilnego zawarciem ugody jest rozwiązaniem najbardziej pożądanym z punktu widzenia tak interesów stron, jak i ekonomiki postępowania. (...)

Palestra 10/2018, s. 74 - 78

Adwokat według RODO – administrator czy procesor

Michał Jackowski
Marta Ciesielska

W dniu 25 maja 2018 r. weszły w życie dwa akty prawne ustalające nowe zasady przetwarzania danych osobowych, również w kancelariach i spółkach adwokackich – rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych... (...)

Palestra 10/2018, s. 79 - 82

Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 30 stycznia 2018 r., IV KK 475/17

Marek Derlatka

Zachowanie osoby, które ze względu na zwyczajowe normy ludzkiego współżycia nie wywołuje powszechnie negatywnych ocen społecznych i nie jest jaskrawo sprzeczne z powszechnie akceptowanymi normami zachowania... (...)

Palestra 10/2018, s. 83 - 89

Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 30 stycznia 2018 r., IV KK 475/17*

Michał Grudecki

Glosowany wyrok został wydany jako rozstrzygnięcie, rozpoznawanej w Izbie Karnej, kasacji wniesionej przez Prokuratora Generalnego na podstawie art. 110 § 1 k.p.w. (...)

Palestra 10/2018, s. 90 - 95

Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 9 listopada 2017 r., III CZP 43/17*

Michał Niedośpiał

Glosa dotyczy przejścia roszczenia o zadośćuczynienie pieniężne na następcę prawnego pod tytułem ogólnym osoby prawnej w związku z jej ustaniem (art. 448 w zw. z art. 445 § 3 k.c.). (...)

Palestra 10/2018, s. 96 - 99

Przegląd orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego

Zbigniew Szonert

Postanowieniem z 8 marca 2018 r., sygn. akt I FSK 657/16, Naczelny Sąd Administracyjny przedstawił do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów jako budzące poważne wątpliwości następujące zagadnienie prawne, które wyłoniło się podczas rozpoznawania skargi kasacyjnej. (...)

Palestra 10/2018, s. 100 - 104

Europejski Trybunał Praw Człowieka – przegląd orzecznictwa (lipiec–wrzesień 2018 r.)

Marek Antoni Nowicki

Skuteczne korzystanie z prawa do odszkodowania zagwarantowanego przez ten przepis musi być wystarczająco pewne. (...)

Palestra 10/2018, s. 105 - 107

Czy w sprawach o zachowek powinno się stosować jakąkolwiek generalną regułę w kwestii określania, od kiedy nastąpił stan opóźnienia w zapłacie?

Ewa Stawicka

Jedno z najnowszych orzeczeń Sądu Najwyższego rozstrzygających kwestię, od jakiej daty powinny być naliczane odsetki od zasądzanego zachowku, pochodzi z 14 marca 2017 r. i nosi sygnaturę II CSK 436/16. (...)

Palestra 10/2018, s. 108 - 110

Od czasów Chrobrego, św. Jadwigi Śląskiej i Jagiełły – przeciwni karze śmierci

Jacek Kędzierski

Udzielił mi całkiem niedawno pewien młody człowiek, tak młody, że w wieku moich córek, na jednym z portali społecznościowych reprymendy, kiedy to wyraziłem zachwyt wobec decyzji papieża Franciszka o zmianie fragmentu Katechizmu Kościoła Katolickiego na temat kary śmierci. (...)

Palestra 10/2018, s. 111 - 115

Debata „Jaka demokracja?”, Warszawa, 6 grudnia 2017 r.

Katarzyna Mróz

Współczesna polska dyskusja wokół zagadnień prawa konstytucyjnego rozwija się dynamicznie. Forum wymiany poglądów na temat wydarzeń społecznych i politycznych wywierających wpływ na system prawa stanowiło impuls do analizy jednego z najbardziej popularnych w politycznym słownictwie współczesnego świata słowa „demokracja”. (...)

Palestra 10/2018, s. 116 - 117

Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Adwokatura – Historia, Współczesność, Przyszłość”, Jarosław, 16 czerwca 2018 r.

Tomasz Kotliński

W dniu 16 czerwca 2018 r. w Państwowej Wyższej Szkole Techniczno-Ekonomicznej w Jarosławiu odbyła się ogólnopolska konferencja naukowa nt. „Adwokatura – Historia, Współczesność, Przyszłość”, która związana była z obchodami 100-lecia Odrodzonej Adwokatury Polskiej. (...)

Palestra 10/2018, s. 117 - 121

Ogólnopolska Konferencja Naukowa poświęcona pamięci adw. dr. Stanisława Szurleja, Lutcza, 8 września 2018 r.

Przemysław Pluta

W dniu 8 września 2018 r. w szkole im. św. Rodziny w Lutczy na malowniczym Podkarpaciu odbyła się konferencja naukowa upamiętniająca wybitnego adwokata dr. Stanisława Szurleja, o którym badacz adwokatury warszawskiej śp. adw. dr Zdzisław Krzemiński mawiał – „złotousty Szurlej” i przywoływał jako wzór mówcy, obrońcy i patrioty. (...)

Palestra 10/2018, s. 122 - 124

Stulecie Czeskiej i Słowackiej Adwokatury – Luhačovice, 22–23 września 2018 r.

Ewa Stawicka

Przed paroma laty ówcześni prezesi słowackiej i czeskiej izby adwokackiej powzięli myśl wspólnego świętowania obchodów stulecia ich narodowych adwokatur. Zamysł został zrealizowany przez obecne władze zawodowych korporacji, na czele z Prezesem Czeskiej Izby Adwokackiej Vladimirem Jirouskiem oraz Prezesem Słowackiej Izby Adwokackiej Tomašem Borecem. (...)

Palestra 10/2018, s. 125 - 126

Z posiedzeń Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej

Przewodnicząca Komisji Kształcenia Aplikantów Adwokackich adw. Elżbieta Nowak poinformowała o trwających pracach nad nowym programem szkolenia aplikantów. W wykonaniu uchwały NRA o modelowych założeniach aplikacji Komisja podjęła działania w celu utworzenia centralnej bazy wykładowców, którzy mogliby prowadzić zajęcia ze swojej specjalności w różnych izbach. (...)

Palestra 10/2018, s. 127 - 127

List prezesów NRA i KRRP do Prezydenta RP

Prezesi Naczelnej Rady Adwokackiej i Krajowej Rady Radców Prawnych – adw. Jacek Trela i r.pr. Maciej Bobrowicz wystosowali do Prezydenta RP Andrzeja Dudy list... (...)

Palestra 10/2018, s. 127 - 128

Uchwały nadzwyczajnego posiedzenia plenarnego Naczelnej Rady Adwokackiej z 29 sierpnia 2018 r.

Podczas nadzwyczajnego posiedzenia plenarnego Naczelnej Rady Adwokackiej 29 sierpnia br. jednogłośnie podjęto uchwałę... (...)

Palestra 10/2018, s. 128 - 129

Opinia NRA o projekcie ustawy o świadczeniu usług w zakresie dochodzenia roszczeń odszkodowawczych

Naczelna Rada Adwokacka przekazała opinię NRA o projekcie ustawy o świadczeniu usług w zakresie dochodzenia roszczeń odszkodowawczych... (...)

Palestra 10/2018, s. 129 - 129

Z ostatniej chwili

W dniu 17 października 2018 r. Prezydium NRA powołało na stanowisko redaktora naczelnego „Palestry”... (...)

Palestra 10/2018, s. 130 - 131

Adwokat Czesław Jaworski (1934–2018)

W dniu 1 września 2018 r. w Warszawie zmarł redaktor naczelny „Palestry” adw. Czesław Jaworski. Spoczął w dniu 7 września w grobie rodzinnym na cmentarzu wilanowskim. (...)

Palestra 10/2018, s. 131 - 132

Przemówienie adw. Jacka Treli, prezesa NRA

Przypadł mi w udziale bardzo smutny zaszczyt pożegnania w imieniu Adwokatury śp. Czesława Jaworskiego. Dziś tutaj, w Wilanowie, zatacza się koło Jego życia. (...)

Palestra 10/2018, s. 133 - 133

Przemówienie prezesa SN sędziego Stanisława Zabłockiego „Są ludzie...”

Są ludzie, których wielkość i sława przekraczają granice profesji, którą wykonują. Są ludzie, których dzieło życia promieniuje na inne grupy zawodowe. Takim człowiekiem był Pan Mecenas Czesław Jaworski. (...)

Palestra 10/2018, s. 134 - 137

Czesław Jaworski – mąż stanu Adwokatury Polskiej*

Adam Redzik

Przed czterema laty świętowaliśmy osiemdziesiąte urodziny mecenasa Czesława Jaworskiego. Ówczesny prezes Naczelnej Rady Adwokackiej powiedział wtedy do niego: „Jest pan mężem stanu polskiej adwokatury!”. (...)

Palestra 10/2018, s. 137 - 137

Pożegnanie

Palestra 10/2018, s. 138 - 138

Adwokat Tadeusz Jurkiewicz (1926–2018)

Piotr Blajer

W dniu 10 lipca 2018 r. zmarł w Lubaczowie Adwokat Tadeusz Jurkiewicz. Urodził się w dniu 22 lipca 1926 r. w Lubaczowie. W czasie okupacji hitlerowskiej mieszkał w Lubaczowie. Był żołnierzem Armii Krajowej w stopniu strzelca, należał potem do Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Był na Niego wydany wyrok śmierci przez Ukraińską Powstańczą Armię. Musiał się ukrywać. (...)

Palestra 10/2018, s. 139 - 141

Adwokat Marian Sadowski (1926–2018)

Stanisław Jaźwiecki

Trudno się powstrzymać, aby to wspomnienie nie było zbyt osobiste. A to dlatego, że śp. Marian do każdej osoby, z którą przyszło mu się zetknąć, rozmawiać, kontaktować w jakiejś sprawie odnosił się w taki sposób, że zapamiętywała Go jako kogoś bardzo przychylnego. (...)

Palestra 10/2018, s. 141 - 142

Adwokat Stanisław Buchwald (1901–1960)

Paulina Buchwald-Pelcowa

Buchwald Stanisław (1901–1960), prawnik, adwokat w Gnieźnie, uczestnik powstania wielkopolskiego, działacz społeczny. (...)

Informacja o plikach cookies

W ramach Strony stosujemy pliki cookies. Korzystanie ze Strony bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza zgodę na ich zapis lub wykorzystanie. Możecie Państwo dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies w przeglądarce internetowej w każdym czasie. Więcej szczegółów w "Polityce Prywatności".