Zainstaluj aplikację Palestra na swoim urządzeniu

Palestra
7-8/2020

Zamek w Mosznej. Jedna z największych atrakcji Opolszczyzny. Swoją sławę i miano polskiego Hogwartu (szkoły magii z Harry’ego Pottera) zawdzięcza bajkowemu wyglądowi. Pałac ma 365 pomieszczeń i 99 wież i wieżyczek. Najstarsze informacje o wsi Moszna i o zamku po-chodzą z XIV w. Budowla spłonęła jednak w 1896 r. Od 1866 do 1945 r. zamek był rezydencją potentatów przemysłowych – śląskiego rodu Tiele-Wincklerów i to im zawdzięcza odbudowę i rozbudowę, a przede wszystkim swój obecny kształt oraz najwięcej legend.

Zamek w Mosznej ma oczywiście swoje duchy. Głównie damy błąkające się nocami po korytarzach. Można tam też spotkać przemykającego diabła, z którym właściciele mieli zawrzeć pakt, dzięki któremu tak szybko udało im się odbudować ten niesamowity i okazały cud architektury. Sam cesarz Wilhelm II, który przyjechał we wrześniu 1911 r. do zamku, był zachwycony rozmachem i przepychem, a gdy zapytał właściciela, jak tego dokonał, usłyszał, że pomógł mu diabeł.Mieszkańcy Mosznej również wierzyli w pakt rodu z mocami piekielnymi, bo to pozwalało im zrozumieć, dlaczego tak doskonale układają im się interesy. Dowodem układu miał być m.in. okazały pomnik diabła, wyeksponowany na jednej ze ścian pałacu – nieopodal zamkowej kaplicy. Postać czarta przetrwała do II wojny światowej, a potem błyskawicznie ją zniszczono, aby nie narażać się Najwyższemu. Diabeł jednak zadomowił się już w zamku i jest widywany, gdy straszy, mszcząc się za zniszczenie swojego pomnika.W tej bajkowej scenerii organizowane są konferencje, imprezy okolicznościowe, festiwale, a także „czarodziejskie” obozy i kolonie z magią czy lekcje historii dla dzieci i młodzieży.

Foto na okładce: INFO FOTO FACTORY Przygotowanie okładki do druku: Artur Tabaka

Pobierz wersję PDF

Pełny spis treści

Wybrane problemy etyczne obrony oskarżonego na przykładzie mów Cycerona Pro Murena i Pro Cn. Plancio
  • Jerzy Skorupka
Autor artykułu rozważa kwestie, które w dotychczasowym polskim piśmiennictwie romanistycznym są raczej pomijane. Mianowicie etyczną stronę wyborów dokonanych przez Cycerona w sprawach, w których podejmował się obrony. Ze względu na ramy opracowania badanie tej kwestii ogranicza się do spraw Lucjusza Mureny i Gnejusza Plancjusza oraz Aulusa Licyniusza Archiasza i Gajusza Antoniusza. Wynik przeprowadzonych badań został odniesiony do współczesnych standardów etycznych dotyczących sprawowania obrony w sprawach karnych. W konkluzji autor stwierdza, że pomimo, że najważniejsze dzieła Cycerona poświęcone były etyce, niektóre wybory Cycerona mogą współcześnie budzić wątpliwość. Nie oznacza to jednak, że w chwili podejmowania omówionych decyzji Cyceron postępował nieetycznie albo jego wybory były etycznie wątpliwe.
Dysharmonia w postrzeganiu wymiaru sprawiedliwości przez Unię Europejską i Rzeczpospolitą Polską a solidarność w sferze publicznej
  • Andrzej Świątkowski
Wielka Izba Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej 8.04.2020 r. w sprawie C-791/19R zobowiązała Rzeczpospolitą Polską natychmiast – i do czasu wydania wyroku kończącego postępowanie – do: 1) zawieszenia stosowania obowiązujących przepisów ustawy z 8.12.2017 r. o Sądzie Najwyższym, stanowiących podstawę właściwości Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego, zarówno w pierwszej, jak i w drugiej instancji, w sprawach dyscyplinarnych sędziów; 2) powstrzymania się od przekazania spraw zawisłych przed tą izbą do rozpoznania przez skład, który nie spełnia wymogów niezawisłości; 3) powiadomienia Komisji Europejskiej, nie później niż w ciągu miesiąca od doręczenia powyższego postanowienia, o środkach, które przyjęła w celu pełnego zastosowania się do tego postanowienia.Autor analizuje – w kontekście fundamentalnych zasad i wartości dobrego społeczeństwa (solidarności i zaufania) – powyższy dysonans unijnego i polskiego wymiaru sprawiedliwości.
Stosunek świadomości sprawcy do jego zamiaru na przykładzie przestępstwa oszustwa
  • Mariusz Nawrocki
Powszechnie przyjmuje się, że świadomość sprawcy czynu zabronionego powinna być w pełni i wiernie odzwierciedlona w jego zamiarze. Najnowsze badania nad stroną podmiotową przestępstwa pokazują, że tak świadomość sprawcy, jak i jego zamiar, a także ich wzajemny stosunek, mogą wyglądać nieco inaczej. W niniejszej publikacji zostanie to wykazane na przykładzie przestępstwa oszustwa.
Wniesienie przeciwstawnych kasacji przez tę samą osobę w jednym procesie
  • Piotr Kulik
Przedmiotem niniejszego artykułu jest zagadnienie dopuszczalności kumulacji ról oskarżyciela posiłkowego, interwenienta oraz podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej, przez jeden podmiot, w sytuacji realnego zbiegu przestępstw karnych i karnych skarbowych. Artykuł poddaje ocenie możliwość wniesienia kasacji przez taki podmiot oraz kierunki ich zaskarżania. Wskazuje też na możliwość pełnienia specyficznej roli przez oskarżonego, który chociaż nie ma uprawnień do wystąpienia jako inna strona procesu, to w określonej konfiguracji może być podmiotem faktycznie reprezentującym wszystkie trzy powyższe strony procesowe.
Ograniczenia prawa do obrony w postępowaniu odwoławczym
  • Zbigniew Mierzejewski
Zasada prawa do obrony, uznawana za jedną z naczelnych zasad postępowania karnego, wynika bezpośrednio z przepisów Konstytucji RP, ratyfikowanych przez Polskę aktów prawa międzynarodowego, tj. Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, a także z regulacji ustawowych zawartych w Kodeksie postępowania karnego. Zasada ta nie ma jednak charakteru bezwzględnego. Trybunał Konstytucyjny w swoim orzecznictwie dopuszcza bowiem możliwość ustawowych ograniczeń prawa do obrony, oceniając ich zasadność poprzez pryzmat zasady proporcjonalności wyrażonej w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. W artykule przedstawiono zakres obowiązywania zasady prawa do obrony w postępowaniu odwoławczym z uwzględnieniem ograniczeń zarówno natury prawnej, jak i faktycznej, a także podjęto próbę oceny zasadności ograniczeń w aspekcie rozwiązań normatywnych oraz praktyki stosowania prawa. Opracowanie uwzględnia orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego oraz uprawnionych organów międzynarodowych, tj. Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz Komitetu Praw Człowieka ONZ, dotyczące problematyki prawa do obrony.
Internet jako miejsce publiczne
  • Marcin Kamiński
Zgodnie z art. 141 Kodeksu wykroczeń kto w miejscu publicznym umieszcza nieprzyzwoite ogłoszenie, napis lub rysunek albo używa słów nieprzyzwoitych, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny do 1500 złotych albo karze nagany. W orzecznictwie Sądu Najwyższego pojawił się pogląd, zgodnie z którym Internet stanowić może miejsce publiczne, jeżeli dostęp do danej strony jest niczym nieograniczony. Z kolei w doktrynie występują trzy poglądy – analogiczny jak wymieniony wyżej, a także taki, zgodnie z którym wszelkie strony w sieci stanowią miejsce publiczne bądź żadne z nich nie stanowi miejsca publicznego. W artykule przychylono się do poglądu Sądu Najwyższego oraz umiarkowanych poglądów doktryny.
Błąd co do prawa a klauzule normatywne w prawie karnym skarbowym na tle ogólnego prawa karnego
  • Andrzej Nogal
Publikacja dotyczy przedstawienia podstawowych zagadnień dotyczących stosowania instytucji błędu co do prawa przy tak zwanych klauzulach normatywnych w polskim prawie karnym skarbowym, na podstawie analizy wypowiedzi doktryny i orzecznictwa sądowego. Klauzule normatywne odgrywają istotną rolę w prawie karnym skarbowym. W artykule omówiono przykłady klauzul normatywnych w prawie karnym i karnym skarbowym. Problematyka z nimi związana jest złożona. Skutkować ona może, w przypadku działania sprawcy pod wpływem błędu, nieprawidłowym stosowaniem prawa karnego skarbowego w zakresie kwalifikacji prawnej błędu. Z uwagi na specyfikę prawa karnego skarbowego oznaczać to może dla sprawcy daleko idące konsekwencje, w postaci niesłusznego przypisania albo uwolnienia od odpowiedzialności karnej.
Nowa regulacja postępowania uproszczonego w Kodeksie Postępowania Cywilnego
  • Dariusz Chrapoński
Artykuł przedstawia zarys regulacji postępowania uproszczonego w procesie cywilnym. To postępowanie jest postępowaniem odrębnym, niemniej jednak ma ono charakter obligatoryjny w tym znaczeniu, że w razie spełnienia przesłanek ustawowych sąd powinien rozpoznać sprawę procesową w trybie tego postępowania, bez względu na wolę stron. Przedmiotem tego opracowania jest przedstawienie zakresu zastosowania tego postępowania, a także jego odrębności w stosunku do procesu cywilnego toczącego się na zasadach ogólnych.
Nowe krzywdy Zabużan – aktualne problemy orzecznictwa
  • Józef Forystek
W praktyce orzeczniczej nie jest realizowany nakaz takiej wykładni ustawy zabużańskiej, która zapewniałaby wszystkim uprawnionym możliwość ułatwionej, szybkiej i efektywnej realizacji prawa do rekompensaty. Mimo prokonstytucyjnych wytycznych TK zawartych w sprawie SK 11/12 oraz uchwał NSA (I OPS 11/13 i I OPS 3/17) sądy nadal zamiast chronić poszkodowanych, kreują pozaustawowe przesłanki nabycia tego prawa, jak np. konieczność określenia wszystkich pozostawionych nieruchomości najpóźniej do końca 2008 r., czy też „przesiedlenia się” w obecne granice Polski. Spora część rozstrzygnięć narusza zasadę sprawiedliwości społecznej i prowadzi do nowych krzywd Zabużan.
Tożsamość narodowa jako dobro osobiste w ujęciu dotychczasowego orzecznictwa
  • Olga Byndiu
Artykuł porusza problem legitymacji czynnej osoby członka zbiorowości w kontekście spraw sądowych o naruszenie tożsamości narodowej jako dobra osobistego. Zagadnienie to budzi wiele obiekcji wśród prawników, a także w orzecznictwie. Czy wypowiedzi o polskich obozach koncentracyjnych i śmierci mogą naruszyć dobra osobiste jednostki? Jeśli tak, to jakie kryteria ma spełniać osoba, aby przyznano jej legitymację czynną? Część badaczy-cywilistów wyraża opinię, że legitymacja czynna członka zbiorowości w tego typu sprawach nie ma racji bytu, gdyż wypowiedzi o polskich obozach śmierci żadną miarą nie są skierowane bezpośrednio do osoby skarżącej. W orzecznictwie, jak i piśmiennictwie prawniczym brakuje wyraźnego podejścia do sposobów zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych poprzez użycie niepoprawnego określenia „polskie obozy śmierci”. Właśnie nad tymi zagadnieniami pochylam się w niniejszej pracy.
Kilka uwag na temat modeli definiowania nowej substancji psychoaktywnej w ujęciu prawnoporównawczym
  • Katarzyna Tkaczyk-Rymanowska
Nowe substancje psychoaktywne, znane na rynku jako dopalacze, legal highs, herbal highs, research chemicals, designer drugs, rozprzestrzeniają się w niespotykanym tempie, ciągle stwarzając poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego i stanowiąc wyzwanie dla polityki narkotykowej. Artykuł prezentuje modele definiowania nowej substancji psychoaktywnej w ustawodawstwach wybranych państw. Różne kraje na świecie różnymi metodami starają się walczyć z wprowadzaniem tego typu substancji do obrotu. Niektóre wykorzystują w tym celu ustawodawstwo karne (np. w prawie angielskim Psychoactive Substances Act 2016 – poddany szerszej analizie), a inne – obok odrębnych ustaw stricte narkotykowych – regulacje z prawa handlowego, farmaceutycznego czy przepisy z zakresu praw ochrony konsumenta. Z drugiej strony są też kraje, które przyjmują mniej represyjną politykę narkotykową i próbują tworzyć otwarte i uregulowane rynki nowych substancji psychoaktywnych (np. w Nowej Zelandii). W artykule stawiane są także pytania o sens podejmowania prób prawnokarnej regulacji problemu w sytuacji, gdy polityka prohibicji – jak łatwo zauważyć – nie jest w stanie wpłynąć w konkretny i efektywny sposób na popyt ani podaż nowych narkotyków, a problem ten z roku na rok narasta (wystarczy spojrzeć na coroczne raporty Europejskiego Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction – EMCDDA).
Kilka uwag na temat pojęcia sporu kompetencyjnego (w związku z artykułem profesor S. Wronkowskiej-Jaśkiewicz) – polemika
  • Andrzej Mączyński
  • Jan Podkowik
Artykuł stanowi polemikę z poglądem S. Wronkowskiej-Jaśkiewicz, dotyczącym właściwości Trybunału Konstytucyjnego do rozstrzygania sporów kompetencyjnych między centralnymi konstytucyjnymi organami państwa. Autorzy definiują, czym jest spór kompetencyjny w rozumieniu Konstytucji i charakteryzują istotę rozstrzygnięcia takiego sporu przez Trybunał Konstytucyjny oraz jego systemowe znaczenie. Stawiają zarazem tezę, że obecna ustawowa regulacja rozstrzygania sporów kompetencyjnych – przewidująca dwa rodzaje sporów: pozytywny i negatywny – reguluje zakres kompetencji Trybunału Konstytucyjnego w porównaniu do tego, co określa Konstytucja.
Czy w Sądzie Najwyższym istotnie stworzono sąd wyjątkowy w rozumieniu art. 175 ust. 2 Konstytucji RP? – polemika
  • Adam Roch
Na łamach miesięcznika „Palestra” 2019/1–2 opublikowano artykuł W. Wróbla, w którym z powodu stwierdzonych: odrębności organizacyjnej, autonomii w stosunku do innych sądów, specyficznego sposobu powołania sędziów i szczególnego zakresu rozpoznawanych spraw, Izbę Dyscyplinarną Sądu Najwyższego uznano za sąd wyjątkowy. Ponieważ na tezę tę powołano się w kilku orzeczeniach Sądu Najwyższego, jednak bez przedstawienia własnej analizy w tym przedmiocie, należy dokonać oceny zaprezentowanych rozwiązań. Autor w niniejszym artykule wykazuje, że omawiane przez niego cechy Izby Dyscyplinarnej, wskazane w publikacji W. Wróbla, nie przesądzają o tym, że jest ona sądem wyjątkowym.
Europejski Trybunał Praw Człowieka – przegląd orzecznictwa (kwiecień–czerwiec 2020 r.)
  • Marek Antoni Nowicki
Prezentowany przegląd orzecznictwa stanowi omówienie najistotniejszych orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wydanych od kwietnia do czerwca 2020 r., dotyczących między innymi: obowiązku przestrzegania praw człowieka, prawa do życia, zakazu niewolnictwa i pracy przymusowej, prawa do rzetelnego procesu sądowego, zakazu karania bez podstawy prawnej, prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego, wolności wypowiedzi, opinii doradczych oraz słusznego zadośćuczynienia.Prezentowany przegląd orzecznictwa stanowi omówienie najistotniejszych orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wydanych od kwietnia do czerwca 2020 r., dotyczących między innymi: obowiązku przestrzegania praw człowieka, prawa do życia, zakazu niewolnictwa i pracy przymusowej, prawa do rzetelnego procesu sądowego, zakazu karania bez podstawy prawnej, prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego, wolności wypowiedzi, opinii doradczych oraz słusznego zadośćuczynienia.
Znieważenie Znaku Polski Walczącej – glosa do wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia z 5.10.2017 r. (XI W 1413/17)
  • Jan Kulesza
W glosowanym wyroku sąd trafnie ocenił, że wpisanie w Znak Polski Walczącej symboli płci: Wenus – ♀ i Marsa – ♂ nie stanowi znieważenia tego symbolu oporu wobec okupanta niemieckiego w okresie II wojny światowej. Znieważające byłoby takie jego przekształcenie, które w zamiarze sprawcy miałoby odzwierciedlać pogardę dla wartości symbolizowanych przez ten znak. Obwinieni korzystali z wolności wyrażania poglądów, prawna ochrona Znaku Polski Walczącej nie obejmuje zaś jego przekształcania w ramach realizacji tej wolności.
Konstytucyjność przepisu o odmowie świadczenia usługi bez uzasadnionej przyczyny – glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 26.06.2019 r. (K 16/17)
  • Paweł Falenta
Prezentowana glosa jest próbą oceny orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 26.06.2019 r. (K 16/17) w zakresie niekonstytucyjności art. 138 Kodeksu wykroczeń w zakresie zwrotu „albo umyślnie bez uzasadnionej przyczyny odmawia świadczenia, do którego jest obowiązany”. W swojej ocenie autor skupił się na przedstawieniu analizy prawnej art. 138 Kodeksu wykroczeń ze szczególnym zwróceniem uwagi na ustawowe znamiona tego czynu zabronionego, na analizie poszczególnych tez i argumentów ujętych w przedmiotowym orzeczeniu, jak również na analizie dotychczasowego orzecznictwa sądowego dotyczącego omawianego przepisu. W zakresie wniosków, w ocenie autora, wydane orzeczenie należy ocenić krytycznie z uwagi na wysoce prawdopodobne podłoże polityczne stojące za wnioskiem Prokuratora Generalnego w tej sprawie, z uwagi na brak wystarczających rozwiązań w tym zakresie na gruncie prawa karnego (w tym wykroczeniowego), czy też w innych dziedzinach prawa (choćby cywilnego) oraz ze względu na ryzyko pogłębiających się zjawisk dyskryminacyjnych w stosunku do różnych środowisk, czemu w pewnym stopniu przeciwdziałał art. 138 Kodeksu wykroczeń.
Konstytucyjna swoboda działalności gospodarczej a karnoprawna odpowiedzialność za niewykonanie usługi ze względu na indywidualny światopogląd – glosa do orzeczenia Sądu Najwyższego z 14.06.2018 r. (II KK 333/17)
  • Paweł Śmiałek
Jednym z kluczowych zagadnień polskiego konstytucjonalizmu jest określenie wpływu praw i wolności konstytucyjnych na kształtowanie stosunków prawnych na gruncie prawa prywatnego. Stosunki między podmiotami prywatnymi są często platformą konfliktów norm konstytucyjnych statuujących określone prawa i wolności jednostki. Na skutek tego powstaje potrzeba rozpatrzenia, która z norm powinna mieć pierwszeństwo z uwagi na obiektywny porządek wartości. Jedną z najbardziej doniosłych oraz kontrowersyjnych spraw, w której judykatura musiała rozważyć taki konflikt wartości, jest kazus łódzkiego pracownika drukarni, który odmówił wykonania usługi na rzecz fundacji promującej ruch LGBT, ze względu na indywidualny światopogląd. Niniejsze opracowanie ma na celu zwrócenie uwagi na doniosłość poglądów judykatury wyrażonych w ramach niniejszego kazusu, który ma istotny wpływ na ocenę praw i wolności konstytucyjnych w zakresie ich wpływu na wykładnię innych norm zarówno na gruncie prawa karnego, jak cywilnego.
Brak konieczności osobistego kontaktu ze skazanym obrońcy sporządzającego wniosek o wznowienie postępowania – glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 10.05.2018 r. (III KZ 20/18)
  • Dominika Boniecka-Hakobyan
Sąd Najwyższy wydał 10.05.2018 r. postanowienie, w którym jednoznacznie podkreślił autonomiczną pozycję obrońcy wyznaczonego z urzędu, w kontekście wyrażenia stanowiska w przedmiocie podstaw wznowieniowych, niezależnie od poglądów reprezentowanej przez niego strony. Przedmiotowa glosa z aprobatą spogląda na argumentację podniesioną w przywołanym orzeczeniu Sądu Najwyższego, jednocześnie poddając ją dogłębnej analizie, która uzupełniona została o rozważania na temat gwarancji procesowych, przymusu adwokacko-radcowskiego, sankcji bezskuteczności czynności procesowej oraz wymogów formalnych pism procesowych.
Czy istnieje możliwość uzyskania pozwolenia budowlanego na wzniesienie budynku w odległości od granicy działki mniejszej niż 4 metry?
  • Ewa Stawicka
"Cud nad Wisłą”
  • Jacek Kędzierski
Uznanie winy a zasada in dubio pro reo
  • Wojciech Kotowski
Zostańmy w domu (europejskim)
  • Andrzej Tomaszek
Marian Filar (1942–2020)
  • Tomasz Kaczmarek
W dniu 1.06.2020 r. zmarł znakomity znawca nauk penalnych, profesor zwyczajny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, jego prorektor, wcześniej prodziekan, a następnie dziekan Wydziału Prawa i Administracji oraz długoletni kierownik Katedry Prawa Karnego i Polityki Kryminalnej.

Zamów wersję papierową

Serdecznie zapraszamy do zamówienia tradycyjnej "papierowej" wersji Palestry przez osoby nie będące adwokatami!

  • Wysyłka każdego numeru wprost do domu
  • Najwyższy poziom artykułów

86,40 pln

netto 80,00 pln

Informacja o plikach cookies

W ramach Strony stosujemy pliki cookies. Korzystanie ze Strony bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza zgodę na ich zapis lub wykorzystanie. Możecie Państwo dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies w przeglądarce internetowej w każdym czasie. Więcej szczegółów w "Polityce Prywatności".