S ąd Najwyższy wydał 10.05.2018 r. postanowienie, w którym jednoznacznie podkreślił autonomiczną pozycję obrońcy wyznaczonego z urzędu, w kontekście wyrażenia stanowiska w przedmiocie podstaw wznowieniowych, niezależnie od poglądów reprezentowanej przez niego strony. Przedmiotowa glosa z aprobatą spogląda na argumentację podniesioną w przywołanym orzeczeniu Sądu Najwyższego, jednocześnie poddając ją dogłębnej analizie, która uzupełniona została o rozważania na temat gwarancji procesowych, przymusu adwokacko-radcowskiego, sankcji bezskuteczności czynności procesowej oraz wymogów formalnych pism procesowych.

Stan faktyczny

Glosowane orzeczenie Postanowienie SN z 10.05.2018 r. (III KZ 20/18), Legalis nr 1771562. zostało sformułowane na podstawie następującego stanu faktycznego. W dniu 16.08.2017 r. do Sądu Apelacyjnego w G. trafił własnoręcznie sporządzony wniosek skazanego D.D. o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w S. z 1.12.2015 r. (XIV K …/15), który został utrzymany w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w S. z 28.06.2016 r. (XI Ka …/15). Zarządzeniem z 23.10.2017 r. wyznaczono skazanemu obrońcę z urzędu na podstawie art. 78 § 1 Kodeksu postępowania karnego Ustawa z 6.06.1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz.U. z 2020 r. poz. 30 ze zm.), dalej k.p.k. . Ustanowiony obrońca pismem z 28.11.2017 r. wraz z załączoną opinią prawną poinformował sąd apelacyjny, że nie znalazł podstaw do złożenia w przedmiotowej sprawie wniosku o wznowienie postępowania. Z uwagi na powyższe zarządzeniem z 29.11.2017 r. sąd wezwał skazanego w trybie art. 120 § 1 k.p.k. do usunięcia braku formalnego wniosku przez jego sporządzenie i podpisanie przez obrońcę z wyboru. Skazany D.D. pismem z 12.12.2017 r. wystąpił do sądu z kolejnym wnioskiem o wyznaczenie mu innego obrońcy z urzędu, argumentując go faktem, że dotychczasowy obrońca nie spotkał się z nim w areszcie śledczym, w którym jest osadzony. Postanowieniem z 20.12.2017 r. sąd apelacyjny nie uwzględnił przedmiotowego wniosku D.D. Jednocześnie zarządzeniem z 21.12.2017 r. skazany został ponownie wezwany do usunięcia braku formalnego wniosku o wznowienie postępowania w zakresie realizacji przymusu adwokacko-radcowskiego. Skazany nie usunął braku formalnego wniosku w zakreślonym przez sąd terminie, przy czym w kolejnych pismach konsekwentnie podtrzymywał swoje żądanie wyznaczenia kolejnego obrońcy.

W obliczu niniejszego zarządzeniem z 29.01.2018 r. na podstawie art. 120 § 2 k.p.k. sąd odmówił przyjęcia wniosku o wznowienie postępowania osobiście złożonego przez skazanego. D.D. zaskarżył powyższe zarządzenie, kwestionując zarówno opinię prawną dotychczasowego obrońcy z urzędu, jak i podnosząc niezasadną – w jego ocenie – odmowę wyznaczenia mu kolejnego obrońcy z urzędu.

Postanowieniem z 10.05.2018 r. (III KZ 20/18) Sąd Najwyższy utrzymał w mocy zaskarżone zarządzenie sądu apelacyjnego, wskazując, że zażalenie skazanego nie mogło zostać uwzględnione. W komentowanym orzeczeniu Sąd Najwyższy wskazał, że brak formalny wniosku o wznowienie postępowania, jakim jest sporządzenie go i podpisanie przez obrońcę lub pełnomocnika, ma charakter usuwalny. Uzupełnienie braku w terminie, w trybie art. 120 § 1 k.p.k., wywołuje skutki od dnia jego wniesienia. W przeciwnym wypadku pismo uznaje się za bezskuteczne. Sąd Najwyższy wskazał, że tryb ten został przez Sąd Apelacyjny dopełniony, albowiem po wydaniu opinii prawnej przez obrońcę wyznaczonego skazanemu z urzędu, który nie znalazł podstaw do sporządzenia i podpisania wniosku o wznowienie postępowania, a następnie odmowie wyznaczenia kolejnego obrońcy z urzędu, skazany został wezwany do usunięcia braku formalnego w trybie art. 120 § 1 k.p.k. Ponieważ w zakreślonym terminie nie wpłynął do sądu wniosek o wznowienie spełniający wymóg z art. 545 § 2 k.p.k., konieczne w świetle art. 120 § 2 k.p.k. stało się wydanie decyzji o treści jak w zaskarżonym zarządzeniu. W uzasadnieniu Sąd Najwyższy podniósł ponadto, że obrońca z urzędu, zajmując stanowisko w przedmiocie podstaw wznowieniowych lub stwierdzając ich brak, posiada pozycję autonomiczną, która przejawia się tym, iż nie musi on wyrażać w powyższym zakresie poglądów zbieżnych ze stroną, którą reprezentuje. Co więcej, w sytuacji rozważenia ewentualnych podstaw do złożenia wniosku o wznowienie postępowania nie ma znaczenia brak kontaktu obrońcy ze skazanym, albowiem nie można go uznać za bezwzględnie obowiązujący. Wreszcie Sąd Najwyższy wskazał, że rolą obrońcy z urzędu w sprawie ewentualnego wznowienia postępowania jest dokonanie analizy akt sprawy pod kątem zasadności złożenia wniosku o wznowienie postępowania, toteż nie oznacza to, iż w każdej sprawie takowy wniosek zostanie przez obrońcę sformułowany (mimo takiej woli skazanego). Na podstawie powyższego Sąd Najwyższy nie miał wątpliwości, że w przedmiotowej sprawie został zrealizowany wymóg rzetelnego procesu karnego, albowiem sąd nie ma obowiązku wyznaczać kolejnych obrońców z urzędu aż do uzyskania przez wnioskodawcę zamierzonego efektu.

Glosa

Na wstępie należy wskazać, że wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym orzeczeniem sądu jest drugim (obok kasacji) nadzwyczajnym środkiem odwoławczym, który stwarza wyjątek od reguły stabilności prawomocnych orzeczeń K. Marszał, Nadzwyczajne środki zaskarżenia (w:) Proces karny, red. K. Marszał, J. Zagrodnik i in., Warszawa 2017, s. 732. . Może ono odnosić się do każdego sądowego postępowania zakończonego prawomocnym orzeczeniem, niezależnie od jego formy T. Grzegorczyk, Nadzwyczajne środki zaskarżenia (w:) Polskie postępowanie karne, red. T. Grzegorczyk, J. Tylman, Warszawa 2011, s. 980. . Jedynie na marginesie można dodać, że postępowanie, które zostało prawomocnie zakończone, może zostać wznowione w sytuacji, kiedy wyjdą na jaw nieznane uprzednio fakty lub dowody, świadczące o zasadniczej wadliwości orzeczenia, która nie pozwala na utrzymanie orzeczenia w mocy M. Cieślak, Polska procedura karna, Warszawa 1984, s. 397. .

Analizując niniejsze orzeczenie Sądu Najwyższego, w pierwszej kolejności należy wskazać, że nie ulega wątpliwości, iż warunkiem formalnym wniosku o wznowienie postępowania jest przymus adwokacko-radcowski, co wywieść należy wprost z art. 545 § 2 k.p.k. W świetle wskazanego przepisu wniosek o wznowienie postępowania, jeżeli nie pochodzi od prokuratora, powinien być sporządzony i podpisany przez obrońcę albo pełnomocnika. Aby wniosek o wznowienie postępowania został przyjęty, musi spełniać oba wskazane wyżej warunki, bowiem w doktrynie oraz judykaturze podkreśla się, że przedmiotowy wniosek powinien zostać podpisany przez podmiot profesjonalny, który wniósł do treści pisma swój wkład intelektualny D. Świecki, Komentarz aktualizowany do art. 545 Kodeksu postępowania karnego (w:) Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. J. Skorupka, Legalis/el. 2018. . Co więcej, w przedmiotowej kwestii wielokrotnie wypowiadał się Sąd Najwyższy, wskazując, że wymogu sporządzenia pisma przez obrońcę lub adwokata nie spełnia m.in. podpisanie tekstu, który samodzielnie sporządziła strona Por. postanowienie SN z 15.12.2010 r. (IV KZ 73/10), Legalis nr 414673; postanowienie SN z 27.01.2005 r. (IV KK 385/04), Legalis nr 96934; postanowienie SN z 12.12.2013 r. (II KK 324/13), Legalis nr 753700; postanowienie SN z 9.07.2008 r. (IV KK 194/08), Legalis nr 118108; postanowienie SN z 1.12.1999 r. (III KZ139/99), Legalis nr 46578; wyrok SN z 20.04.2012 r. (III KK 303/11), Legalis nr 492101. . W literaturze wskazuje się, że przedmiotowa regulacja nie narusza standardów przyjętych w Europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Dz.U. z 1993 r. nr 61 poz. 284), dalej EKPC. , które gwarantują każdemu oskarżonemu prawo do obrony tak w znaczeniu formalnym, jak i materialnym A. Sakowicz, Komentarz aktualizowany do art. 545 Kodeksu postępowania karnego (w:) Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. A. Sakowicz, Legalis/el. 2018. . Gwarancja wymieniona w art. 6 ust. 3 lit. c EKPC, w szczególności prawo do bronienia się osobiście, pozostaje w związku ze wszystkimi innymi gwarancjami z art. 6 ust. 3 ETPC P. Hofmański, A. Wróbel, Komentarz do art. 6 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (w:) Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Komentarz, red. L. Garlicki, Legalis/el., t. 1. . Ustanowienie przymusu adwokacko-radcowskiego dla wniesienia kasacji (wniosku o wznowienie postępowania) nie pozostaje w sprzeczności z art. 6 ust. 1 EKPC. Wprowadzenie owego wymagania nakazuje jednakże zagwarantowanie dostępu do sądu osobom ubogim P. Hofmański, A. Wróbel, Komentarz… . Ponadto jak wskazuje się, wymóg w postaci realizacji przymusu adwokacko-radcowskiego dotyczy szczególnej sytuacji związanej z nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia, tj. sporządzenia pisma procesowego, którego celem jest nadzwyczajne wszczęcie postępowania, w sytuacji kiedy spełnione zostaną określone przesłanki P. Hofmański, A. Wróbel, Komentarz… .

W kontekście przymusu adwokacko--radcowskiego warto wspomnieć również, że nowelizacją z 27.09.2013 r. ustawodawca zastąpił terminy „adwokat” i „radca prawny” określeniem „obrońca” i „pełnomocnik”. Uzasadnienie powyższej zmiany stanowił fakt, że na gruncie ówcześnie obowiązujących przepisów rolę obrońcy mógł pełnić wyłącznie adwokat. Podnoszono wówczas, że przewidziany w art. 545 § 2 k.p.k. wymóg sporządzenia i podpisania wniosku o wznowienie postępowania przez „adwokata albo radcę prawnego” nie jest dopełniony, jeżeli osobie prawomocnie skazanej za przestępstwo wniosek ten sporządza i podpisuje ustanowiony przez nią w roli pełnomocnika radca prawny, gdyż wnioskodawcą w takim przypadku jest osoba występująca w procesie jako oskarżony i tak też winna być traktowana również po skazaniu, w postępowaniach prowadzonych po uprawomocnieniu się wyroku. Mając powyższe na uwadze, wskazać jednak należy, iż pomimo tego, że od 1.07.2015 r. rolę obrońcy w sprawach karnych może pełnić także radca prawny, to w dalszym ciągu w aktualizowanych opracowaniach stanowiących komentarze do przytoczonego przepisu można spotkać się z nieaktualnym twierdzeniem, iż obrońcą w sprawach o przestępstwa nie może być radca prawny Zob. A. Sakowicz, Komentarz aktualizowany do art. 545 Kodeksu postępowania karnego (w:) Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. A. Sa-kowicz, K. Boratyńska, P. Czarnecki, Legalis 2018. .

Jedynie na marginesie należy zaznaczyć, że w postępowaniu wznowieniowym obowiązuje nie tylko przymus adwokacko-radcowski, ale również obrona obowiązkowa, gdy postępowanie zostało wznowione w wyniku złożenia wniosku na korzyść oskarżonego i toczy się ono po jego śmierci lub jeżeli zachodzi przyczyna zawieszenia postępowania S. Waltoś, P. Hofmański, Proces karny, Warszawa 2016, s. 582. .

W art. 545 § 2 zd. 2 k.p.k. ustawodawca wskazał, że w zakresie realizacji wymogu formalnego wniosku o wznowienie postępowania w postaci przymusu adwokacko--radcowskiego w sposób odpowiedni należy stosować przepisy art. 446 k.p.k. W judykaturze wyrażono pogląd, w świetle którego wprowadzone w art. 446 § 1 k.p.k. określenie „obrońca lub pełnomocnik” oznacza, że strona wykonująca zawód adwokata lub radcy prawnego nie może sporządzić i podpisać apelacji we własnej sprawie. Podobnie rzecz się miała w odniesieniu do kasacji oraz wniosku o wznowienie postępowania. Na kanwie powyższego Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 21.06.2016 r. orzekł, że art. 526 § 2 k.p.k. w zakresie, w jakim wyłącza możliwość sporządzenia i podpisania kasacji we własnej sprawie przez adwokata lub radcę prawnego, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP. Innymi słowy, w świetle powyższego przyjąć należy, że adwokat lub radca prawny mogą sporządzić i podpisać wniosek o wznowienie postępowania we własnej sprawie D. Świecki, Komentarz aktualizowany do art. 446 Kodeksu postępowania karnego (w:) Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. J. Skorupka, Legalis/el. 2018. . Ponadto w przepisie art. 446 § 2 k.p.k. ustawodawca zawarł kolejny wymóg formalny, który znajduje zastosowanie także do wniosku o wznowienie postępowania, a mianowicie do sporządzonego wniosku należy dołączyć odpowiednią liczbę odpisów dla stron przeciwnych. Niezłożenie stosownej liczby odpisów skutkuje bezskutecznością wniesionego pisma procesowego, po uprzednim wezwaniu do uzupełnienia braków formalnych w trybie art. 120 k.p.k. D. Świecki, Komentarz…

W tym miejscu konieczne wydaje się poczynienie kilku kluczowych uwag w kontekście sankcji bezskuteczności czynności procesowej wyrażonej w sposób bezpośredni w przepisie art. 120 § 2 k.p.k. Otóż przez bezskuteczność należy rozumieć kategorię normatywną (ocenę prawną) odnoszącą się do istniejącej i ważnej czynności karnoprocesowej. W przypadku naruszenia reguł formalizacji owej czynności zostaje ona objęta sankcją bezskuteczności, polegającą na niewywołaniu przewidzianych dla danej czynności skutków prawnych mocą ex nunc B. Janusz-Pohl, Formalizacja i konwencjonalizacja jako instrumenty analizy czynności karnoprocesowych w prawie polskim, Poznań 2017, s. 520. . Jeżeli pismo zawiera braki wskazane w art. 120 § 1 k.p.k., wówczas wzywa się osobę, od której owe pismo pochodzi, do usunięcia braków w terminie 7 dni, przy czym brak ten musi być tego rodzaju, że jego wystąpienie uniemożliwia nadanie pismu dalszego biegu, np. w sytuacji dokonania czynności bez uwzględnienia faktu, iż wymaga ona przymusu adwokacko-radcowskiego W. Grzeszczyk, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2014, s. 167. . Innymi słowy, nieuzupełnienie braków formalnych pisma procesowego w przypisanym do tego terminie skutkuje uznaniem owego pisma za bezskuteczne. Do wymogów formalnych pism procesowych należy zaliczyć w pierwszej kolejności wymogi pisma procesowego, które określone zostały przez ustawodawcę w art. 119 k.p.k., a także przepisy szczególne, które określają wymogi formalne w sposób swoisty dla poszczególnych pism procesowych. Rozpatrując powyższe przez pryzmat wniosku o wznowienie postępowania, wskazać należy, że wniosek ten oprócz „standardowych” wymogów pisma procesowego winien również spełniać wymóg określony przez ustawodawcę w art. 545 § 2 k.p.k., w świetle którego przedmiotowy wniosek powinien zostać sporządzony i podpisany przez obrońcę albo pełnomocnika, jeżeli nie pochodzi od prokuratora. Zgodnie z art. 545 § 3 k.p.k. sąd, orzekając jednoosobowo, odmawia przyjęcia wniosku niespełniającego przymusu adwokacko-radcowskiego, w sytuacji jeżeli nie pochodzi od prokuratora, jeżeli z treści wniosku, w szczególności odwołującego się do okoliczności, które były już rozpoznawane w postępowaniu o wznowienie postępowania, wynika jego oczywista bezzasadność. Wypływająca wprost z przepisu art. 545 § 1 k.p.k. możliwość odpowiedniego stosowania art. 429 k.p.k. w postępowaniu wznowieniowym oznacza, że prezes sądu może odmówić przyjęcia wniosku o wznowienie postępowania, jeżeli został wniesiony przez osobę nieuprawnioną, jest niedopuszczalny z mocy ustawy, jak również wtedy, kiedy zawiera braki formalne nieuzupełnione w trybie art. 120 k.p.k., z jednoczesnym uwzględnieniem lex specialis w postaci art. 545 § 3 k.p.k. B. Janusz-Pohl, Formalizacja…, s. 532. Na postanowienie o odmowie przyjęcia wniosku przysługuje zażalenie do tego samego sądu orzekającego w składzie trzech sędziów. Natomiast zgodnie z art. 547 § 1 k.p.k. na postanowienie oddalające przedmiotowy wniosek lub pozostawiające go bez rozpoznania przysługuje zażalenie, chyba że orzekał o tym sąd apelacyjny lub SN B. Janusz-Pohl, Formalizacja…, s. 533. .

Należy podzielić zdanie Sądu Najwyższego wyrażone w glosowanym orzeczeniu, że Sąd Apelacyjny dopełnił w przedmiotowej sprawie trybu wezwania skazanego do uzupełnienia braku formalnego w świetle art. 120 § 1 k.p.k., albowiem po wydaniu opinii prawnej przez obrońcę wyznaczonego skazanemu z urzędu, który nie znalazł podstaw do sporządzenia i podpisania wniosku o wznowienie, a następnie odmowie wyznaczenia kolejnego obrońcy z urzędu, D.D. nie uzupełnił w zakreślonym terminie powstałego braku formalnego, zatem w świetle dyspozycji art. 120 § 2 k.p.k. przedmiotowy wniosek należało uznać za bezskuteczny. Nie ma znaczenia argumentacja podniesiona przez skazanego w żądaniu wyznaczenia mu kolejnego obrońcy z urzędu, albowiem jak słusznie wskazał Sąd Najwyższy, nie zachodziła w przedmiotowej sprawie konieczność osobistego kontaktu obrońcy ze skazanym. Nadto Sąd Najwyższy podniósł, że obrońca wyznaczony z urzędu, jako profesjonalista, zajmując stanowisko w przedmiocie ewentualnych podstaw wznowieniowych bądź stwierdzając ich brak, ma pozycję autonomiczną i nie musi wyrażać w tym zakresie poglądów zbieżnych z reprezentowaną przez niego stroną. Z tożsamym poglądem można spotkać się także w literaturze przedmiotu K. Kremens, Strony, przedstawiciele procesowi oraz przedstawiciel społeczny (w:) Proces karny, red. J. Skorupka, Warszawa 2017, s. 319. . Sąd podkreślił, że każdy obrońca działa samodzielnie i chociaż kontakt osobisty z osobą, którą ma bronić, jest pożądany, to nie można go uznać za bezwzględnie obowiązujący, tym bardziej gdy chodzi wyłącznie o rozważenie, czy istnieją podstawy do złożenia wniosku o wznowienie postępowania. Powyższe stanowisko Sądu Najwyższego stanowi wyraz ukształtowanej linii orzeczniczej i w tym miejscu warto przytoczyć również orzeczenie zapadłe przed Sądem Apelacyjnym w Krakowie, w świetle którego zaniechanie odbycia konferencji ze skazanym przez obrońcę wyznaczonego do wniesienia kasacji lub wniosku o wznowienie postępowania nie musi być ocenione jako zaniedbanie przez obrońcę swych obowiązków i nie uzasadnia wyznaczenia do tej funkcji innego obrońcy Por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 30.08.2006 r. (II AKz 326/06), Legalis nr 80240. .

W dalszej kolejności Sąd Najwyższy wskazał, że w sprawie w przedmiocie wznowienia postępowania ustanawia się obrońcę z urzędu w celu dokonania przez niego analizy akt sprawy i ukształtowania na tej podstawie przekonania bądź o konieczności sporządzenia wniosku o wznowienie postępowania, bądź poinformowania sądu o braku podstaw do jego wniesienia. Z tego wynika ugruntowany w piśmiennictwie pogląd, że rolą obrońcy ustanowionego z urzędu nie będzie każdorazowa konieczność sporządzenia przedmiotowego wniosku zgodnie z wolą skazanego, a poczynienie możliwie obiektywnej analizy okoliczności danej sprawy w celu podjęcia określonej decyzji. W wypadku gdy obrońca z urzędu stwierdził brak podstaw do złożenia wniosku o wznowienie, nie ma podstaw prawnych, aby wyznaczyć skazanemu kolejnego obrońcę tylko dlatego, że decyzja taka nie spełnia oczekiwań skazanego Por. postanowienie SN z 20.04.2011 r. (II KZ 14/11), Legalis nr 359904. .

Sąd Najwyższy nie pozbawił jednak skazanego możliwości ubiegania się o wyznaczenie kolejnego obrońcy w sytuacji, gdy ten pierwszy nie znalazł podstaw do wniesienia wniosku o wznowienie, bowiem SN wskazał, że jeżeli sąd albo prezes sądu stwierdzi z urzędu lub na skutek wniosku skazanego, że obrońca, który złożył takie oświadczenie procesowe, zaniedbał swój obowiązek, to należy podjąć decyzję o ustanowieniu nowego obrońcy Por. postanowienie SN z 21.10.2008 r. (IV KZ 68/08), Legalis nr 128266. . W glosowanym orzeczeniu Sąd Najwyższy wskazał, że w przedmiotowej sprawie, wbrew wywodom skazanego, opinia obrońcy była niezwykle wyczerpująca i odnosiła się do wszystkich aspektów sprawy, toteż nie zachodziły okoliczności uzasadniające ustanowienie kolejnego obrońcy z urzędu.

Na zakończenie Sąd Najwyższy odniósł się do wymogu rzetelnego procesu, wskazując, że w analizowanej sprawie niniejszy wymóg został zrealizowany, albowiem nie leży po stronie sądu obowiązek wyznaczania kolejnych obrońców z urzędu aż do uzyskania przez wnioskodawcę oczekiwanego efektu.

Z powyższym stanowiskiem Sądu Najwyższego niewątpliwie należy się zgodzić, gdyż w idei rzetelnego procesu chodzi o ochronę interesów prawnie uznanych i chronionych, która ma następować za pomocą metod prawnie przewidzianych i dopuszczalnych, które zmierzają do realizacji uprawnień, a nie ich nadużycia. J. Skorupka słusznie podkreślił, że należy przyjąć, iż strona postępowania nie może żądać zapewnienia jej każdego środka czy możliwości działania, które jest dla niej korzystne, ale tylko takiego, które dotyczy interesu prawnie uznanego za pomocą metod prawnie dopuszczalnych, w sposób zgodny z ich przeznaczeniem i istotą J. Skorupka, Proces karny, Warszawa 2017, s. 218–222. . Dlatego za rzetelny będzie mógł być uznany taki proces karny, w którym zapewnia się stronom postępowania określony poziom gwarancji procesowych J. Skorupka, Proces..., s. 218–222. . Z kolei P. Kardas przyjął w swoich rozważaniach, że rzetelny proces karny jest terminem, który wykorzystywany jest dla określenia pewnego standardu procedowania, który odpowiada wymogom demokratycznego państwa prawnego P. Kardas, Standard rzetelnego procesu a prawo wglądu do akt sprawy w postępowaniu w przedmiocie tymczasowego aresztowania, czyli historia jednej nowelizacji, „Prokuratura i Prawo” 2010/1–2, s. 89–90. . Krótko mówiąc – służy zapewnieniu na stosownym poziomie ochrony praw wszystkich uczestników postępowania karnego, a także wskazaniu wartości, jakie winny być respektowane przez proces karny przy realizacji jego podstawowego celu P. Kardas, Standard rzetelnego procesu..., s. 90. . Wreszcie W. Daszkiewicz pojmował rzetelny proces karny w kategorii zasady, której podstaw upatrywał przede wszystkim w postanowieniach traktatów międzynarodowych. Inaczej mówiąc – rzetelny proces karny to pewne minimalne standardy, którym powinien odpowiadać proces karny W. Daszkiewicz, Prawo karne procesowe, t. 1, Poznań 1999, s. 69. .

Reasumując powyższe rozważania, trzeba podkreślić, że z aprobatą należy spojrzeć na argumentację podniesioną w glosowanym orzeczeniu Sądu Najwyższego, która stanowi zarazem odzwierciedlenie ukształtowanej już linii orzeczniczej oraz stanowiska doktryny w kontekście wyznaczenia obrońcy z urzędu w sprawie ewentualnego wznowienia postępowania karnego.

Z jednej strony należy mieć na uwadze, że skazany jest uprawniony do poczynienia starań zmierzających do ustanowienia mu obrońcy z urzędu w celu sporządzenia przez niego i wniesienia do sądu wniosku o wznowienie postępowania, niemniej z drugiej strony to, czy tak się właśnie stanie, zależy od oceny stanu sprawy – poczynionej przez obrońcę z urzędu – który uzasadniałby konieczność sporządzenia i wniesienia takowego wniosku do sądu.

Takie rozwiązanie zmierza do wyeliminowania nadmiernej niekiedy liczby bezzasadnych wniosków o wznowienie postępowania w sytuacjach, kiedy obiektywnie brakuje podstaw do takiego wznowienia Postanowienie SN z 27.02.2008 r. (IV KZ 12/08), Legalis nr 108494. .