Na okładce znajduje się strona tytułowa Statutu kaliskiego Artura Szyka. Artystę tego prezentowaliśmy już na okładce „Palestry” w numerze 11 z 2016 r. Tym razem okazja jest szczególna, gdyż w maju br. mija 70 lat od powstania państwa Izrael. Stanowi to znakomity asumpt do przypomnienia nie tylko dzieła artysty, który twierdził: „Jestem Żydem, a Polska jest moją ojczyzną. Nie umiem jednego od drugiego oddzielić w moim sercu”, ale przede wszystkim samego Statutu kaliskiego – Wielkiej Karty Swobód Żydów w Polsce, powstałej w czasach, gdy w innych krajach byli prześladowani, a obowiązującej przez cały okres Pierwszej Rzeczypospolitej.

Statut kaliski został wydany w 1264 r. przez księcia Bolesława Pobożnego. Nadawał on Żydom przywileje i brał ich w ochronę prawa.

Artur Szyk na 45 pięknie ilustrowanych kartach przedstawił nie tylko sam Statut, ale też wkład Żydów w polskie dzieje, kulturę, gospodarkę, walkę o niepodległość w powstaniach i Legionach Piłsudskiego.

Statut został pięknie wydany w Monachium w 1932 r. Wtedy też Artur Szyk powiedział: „W Statucie Kaliskim gloryfikuję jeden z najpiękniejszych aktów liberalizmu polskiego w dziejach Europy. Wierzę mocno, że świetne tradycje polskiej tolerancji religijnej i narodowej zatriumfują nad nagonkami rozpętanych nacjonalizmów”.

Państwo Izrael powstało w następstwie II wojny światowej i Holokaustu. Zabiegi o utworzenie państwa żydowskiego w Palestynie trwały jednak już od końca XIX w., a w okresie międzywojennym były wspierane oficjalnie i nieoficjalnie przez Polskę, szczególnie Marszałka Piłsudskiego popierającego działania Włodzimierza Żabotyńskiego. W sposób tajny Polska szkoliła żołnierzy żydowskich, którzy docierali potem do Palestyny. Ci, którzy pozostali w Polsce, z powodu ograniczeń brytyjskich, walczyli w 1943 r. w Powstaniu w Getcie Warszawskim w szeregach Żydowskiego Związku Wojskowego. W 1948 r. większość przywódców pierwszych władz Izraela, jak i większość pierwszego Knesetu, stanowi Żydzi wywodzący się z Polski i mówiący po polsku.

AJR