Wydanie 11/2017

Palestra
11/2017

Na okładce: Adam Chmielowski, Opuszczona plebania, olej na płótnie, wym. 71 × 56,8, 1888, w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie Opracował: Artur Tabaka

Pobierz wersję PDF

Pełny spis treści

Palestra 11/2017, s. 5 - 18

Ograniczone uprawnienie pracodawcy kontrolowania korespondencji internetowej pracownika

Andrzej Świątkowski

Artykuł dotyczy orzeczenia wydanego przez Wielką Izbę Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Bărbulescu przeciwko Rumunii. Trybunał potwierdza podstawową zasadę praw człowieka dotyczącą poszanowania i ochrony prawa do prywatności w kontekście komunikacji cyfrowej, zakazuje tajnego monitorowania w miejscu pracy i nakłada na pracodawców obowiązek prawny, aby w przypadku podjęcia monitorowania wpierw należycie powiadomić i poinformować danego pracownika o jej przyczynach.

Palestra 11/2017, s. 19 - 29

Dialog społeczny, państwo prawa i polityczny populizm. Porozumienie samorządów zawodowych i stowarzyszeń prawniczych – doświadczenia i perspektywy 2016–2017

Paweł Skuczyński

Artykuł został napisany z okazji drugiej rocznicy podpisania umowy o współpracy między organami samorządowymi a stowarzyszeniami zawodowymi prawników. Ma on na celu zaprezentowanie ewolucji idei leżącej u podstaw umowy o współpracy i jej działań w latach 2016–2017. Następnie artykuł przechodzi do analizy obecnego kontekstu funkcjonowania umowy o współpracy, w tym przede wszystkim kryzysu konstytucyjnego. Zawiera próbę zdiagnozowania, dlaczego w rozważanym okresie dialog społeczny upadł i dlaczego na gruncie debaty publicznej prawnicy odnoszą ograniczone sukcesy.

Palestra 11/2017, s. 30 - 38

O dopuszczalności zastosowania art. 416 k.c. do ułomnych osób prawnych

Mariusz Zelek

Artykuł podejmuje problematykę dotyczącą możliwości zastosowania art. 416 Kodeksu cywilnego do odpowiedzialności deliktowej ułomnych osób prawnych. Opracowanie skoncentrowane jest na analizie możliwości przypisania odpowiedzialności ułomnej osobie prawnej, która nie została przez ustawodawcę wyposażona w organy. W pracy zawarto wywody na temat dopuszczalności odpowiedniego stosowania art. 416 k.c. do ułomnych osób prawnych na podstawie art. 331 § 1 k.c. oraz w przedmiocie możliwości i potrzeby stosowania art. 416 k.c. w drodze analogii do ich sytuacji prawnej.

Palestra 11/2017, s. 39 - 48

Ryzyka dla bezpieczeństwa tajemnicy przedsiębiorstwa w postępowaniu przygotowawczym

Tomasz Łodziana
Tomasz Safjański

Artykuł ten dotyczy problemu ochrony tajemnicy handlowej podczas dochodzenia i jej wpływu na czynności proceduralne podejmowane na początkowym etapie postępowania karnego. Autorzy omawiają ryzyko związane z ujawnieniem tajemnicy handlowej w kontekście praw ofiary. Artykuł omawia sytuacje, które mogą dać ofierze możliwość nieuprawnionego dostępu do niejawnych informacji o wartości biznesowej.

Palestra 11/2017, s. 49 - 55

Wpływ nowelizacji ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego na sądowe postępowanie egzekucyjne w ramach egzekucji z nieruchomości rolnych

Karol Podowski

Ustawa z dnia 14 kwietnia 2006 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw znacząco zmieniła przepisy ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego. Przepisy tych aktów normatywnych mają również zastosowanie do sądowych postępowań egzekucyjnych. Ustawodawca nie wprowadził jednak odpowiednich zmian w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego, co w praktyce może prowadzić do rozbieżności w procedurze weryfikacji potencjalnych nabywców nieruchomości rolnych i zawiadamiania ANR.

Palestra 11/2017, s. 56 - 66

Udział przedstawicieli mediów w jawnej rozprawie a prawo do prywatności pokrzywdzonego

Adrianna Siostrzonek-Sergiel

W artykule skonfrontowano prawo do informacji wyrażone w prawie do publicznego procesu sądowego z prawem do prywatności ofiary. Przeanalizowano zmiany legislacyjne wprowadzone przez nowelizację Kodeksu postępowania karnego obowiązującą 5 sierpnia 2016 r., które znoszą uprawnienia sądu do zamknięcia sali sądowej dla mediów. Omówiono również ograniczenia publikowania informacji dotyczących ofiary wprowadzone przez prawo prasowe i podjęto próbę oceny skuteczności istniejących mechanizmów ochrony praw ofiary do prywatności w świetle zasady otwartości rozpraw sądowych.

Palestra 11/2017, s. 67 - 74

Testamenty wspólne

Michał Majewski

Artykuł analizuje ideę wdrożenia testamentu wspólnego do polskiego porządku prawnego. Autor dokonuje przeglądu stanowisk dotyczących instytucji ostatniej woli w innych krajach. Następnie przedstawiono pojęcie definicji wspólnej ostatniej woli i jej rodzaje, przeanalizowano problemy akceptacji testamentu wspólnego w polskim systemie prawnym oraz omówiono możliwość sporządzenia testamentu wspólnego w obszarze transgranicznym. Na koniec przedstawiono propozycję Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego, która pracuje nad reformą problematyki prawa spadkowego.

Palestra 11/2017, s. 75 - 85

Czy Polska Walcząca bejsbolem znieważa? Kilka słów na temat istoty czynu zniewagi

Anna Demenko

Artykuł omawia problem szczególnego charakteru aktu zniewagi na podstawie sprawy medialnej producenta kijów baseballowych z symbolem „Walczącej Polski”, skazanej na tej podstawie za obrazę tego symbolu. Analiza skupia się na możliwości i ważności wyodrębnienia specjalnej kategorii czynów zabronionych, polegającej na wyrażeniu przez sprawcę określonej treści. Przedstawiono cechy tej mowy, które odróżniają ją od zachowania psychofizycznego. Podkreśla się, że zarówno treść mowy sprawcy musi zostać ustalona, jak i to czy można ją uznać za zniewagę.

Palestra 11/2017, s. 86 - 91

Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 16 czerwca 2016 r., V CSK 625/15*

Michał Niedośpiał

Teza glosowanego orzeczenia: Nie jest wyłączone obniżenie należności z tytułu zachowku na podstawie art. 5 k.c. z powodu sprzecznego z zasadami współżycia społecznego zachowania uprawnionego w stosunku do spadkodawcy.

Palestra 11/2017, s. 92 - 95

Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 11 stycznia 2017 r., III KK 196/16*

Marek Kulik

Teza glosowanego postanowienia: 1. Nie ma racjonalnego powodu, dla którego określenie „wiele osób”, którym posługuje się art. 163 § 1 k.k., należy postrzegać „sztywno”, jako większą ilość osób niż „kilka”. Wynika z tego zatem, że „wiele” – w odniesieniu do osób – nie musi oznaczać co najmniej ich 10.

Palestra 11/2017, s. 96 - 99

Przegląd orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego

Zbigniew Szonert

Wnioskodawca pismem z dnia [...] sierpnia 2013 r. zwrócił się do Dyrektora Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia (dalej: Dyrektor OW NFZ) z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2013 r. poz. 672 ze zm.), a mianowicie: czy prowadząc działalność gospodarczą w zakresie usług zarządzania, w ramach której zawarł umowę o świadczenie usług w zakresie zarządzania (tzw. kontrakt menadżerski), podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu wyłącznie z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej, a tym samym czy jest zobowiązany do samodzielnego zgłoszenia do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych faktu rozpoczęcia działalności gospodarczej oraz obliczania i przekazywania składek na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności.

Palestra 11/2017, s. 100 - 103

Przegląd orzecznictwa Sądu Najwyższego w sprawach cywilnych

Monika Strus-Wołos

Uchwałą składu 7 SSN z 25 sierpnia 2017 r., III CZP 11/17, przesądzono, że upływ terminu, na który zostało ustanowione prawo wieczystego użytkowania gruntu, nie powoduje wygaśnięcia prawa odrębnej własności lokalu znajdującego się w budynku posadowionym na tym gruncie. Rozstrzygnięcie należy uznać za słuszne.

Palestra 11/2017, s. 104 - 108

Pozamiatane, czyli sprawozdanie z polskiej drogi od wolności

Andrzej Tomaszek

W pierwszym tegorocznym numerze „Kwartalnika o Prawach Człowieka” wydawanego przez Helsińską Fundację Praw Człowieka opublikowany został artykuł prof. Ewy Łętowskiej pt. Zmierzch liberalnego państwa prawa w Polsce, dotyczący przemian zachodzących w naszym kraju po ostatnich wyborach parlamentarnych. Jako że nakład „Kwartalnika” to tylko 500 egzemplarzy, a ten tekst powinien być znany każdemu adwokatowi, uważam za potrzebne zarekomendowanie go w „Palestrze”.

Palestra 11/2017, s. 109 - 113

Spowodowanie wypadku drogowego i zbiegnięcie z miejsca zdarzenia

Wojciech Kotowski

W miejscowości O. doszło do zderzenia dwóch samochodów osobowych, a mianowicie peugeota, którego kierujący wyjeżdżał z parkingu na jezdnię, z fiatem 126p, którego kierujący poruszał się jezdnią od lewej strony wyjeżdżającego. Wskutek wypadku obrażeń ciała naruszających czynności organizmu na okres powyżej 7 dni w postaci stłuczenia prawego barku i wykręcenia kręgosłupa szyjnego doznała pasażerka fiata 126p.

Palestra 11/2017, s. 114 - 120

Gdy bijący i bity są z sobą po imieniu

Marek Sołtysik

Gra toczy się o życie przyjaciółki, która coś zażyła. Leon Wachicki poszukuje wybitnego specjalisty toksykologa, profesora, którego charakterystyczny wygląd (czarna przepaska na oku) pozwoli go bileterom wyłowić spośród publiczności w Teatrze Polskim w Warszawie. „Taksówka... powtarzał, że też prawie nic nie widać, choć oko wykol...”. Nagle potężny błysk. „Mrucząc silnikiem, nie zatrąbiwszy klaksonem, przemknął o kilka cali od niego otwarty sportowy wóz, błyszczący jasną emalią i prawdopodobnie bardzo drogi. (…)

Palestra 11/2017, s. 121 - 125

Jerzy Bieluk, Rozliczenie związane ze spadkiem. Powołanie do spadku, zachowek, odpowiedzialność za długi spadkowe, dział spadku

Mariusz Hajduk

Recenzowana praca składa się z dwóch części. Pierwsza stanowi komentarz praktyczny do kwestii rozliczenia związanego ze spadkiem, natomiast druga zawiera kilka przykładowych wzorów pism procesowych.

Palestra 11/2017, s. 125 - 128

Unijne rozporządzenie spadkowe nr 650/2012. Komentarz red. Mariusz Załucki

Paulina Germann

Nakładem szanowanego i bardzo popularnego w środowisku prawniczym wydawnictwa C. H. Beck, w ramach serii „Krótkie Komentarze Becka”, ukazał się komentarz do przepisów unijnego rozporządzenia spadkowego. Został on opracowany przez 17 autorów, będących reprezentantami różnych ośrodków naukowych, praktyków, a także przedstawicieli sądu i notariatu, których zasługą jest wysoka wartość merytoryczna publikacji.

Palestra 11/2017, s. 129 - 131

Ogólnopolska Studencko-Doktorancka Konferencja Naukowa „Instrumentalizacja prawa karnego”, Wrocław, 11 kwietnia 2017 r.

Błażej Boch

Ogólnopolska Studencko-Doktorancka Konferencja Naukowa „Instrumentalizacja prawa karnego” została zorganizowana na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego przez Naukowe Koło Postępowania Karnego (dalej: NKPK). Było to kolejne przedsięwzięcie, w ramach którego zarówno studenci, jak i doktoranci interesujący się tematyką prawa karnego mieli okazję przedstawić wybrane przez siebie sporne zagadnienia oraz poddać je pod dyskusję.

Palestra 11/2017, s. 132 - 134

Z posiedzeń Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej

Prezydium NRA 20 IX 2017 r., w trybie obiegowym, podjęło uchwałę (nr 51/2017) w sprawie zasad udzielania pomocy prawnej przez adwokatów oraz rzetelności dziennikarskiej. Przypomniano w niej, że „ustawowym obowiązkiem adwokata jest niesienie pomocy prawnej każdemu, kto tej pomocy potrzebuje. Odmowa udzielenia pomocy może nastąpić jedynie z ważnych powodów, do których nie zalicza się m.in. przekonań politycznych klienta, światopoglądu, przynależności partyjnej, pełnionych funkcji, ani też zarzucanych mu czynów”.

Palestra 11/2017, s. 135 - 137

Adwokat Andrzej Warfołomiejew (1939–2017)

Czesław Jaworski

Zbliżająca się rocznica śmierci adw. Andrzeja Warfołomiejewa stanowi odpowiednią sposobność do przedstawienia sylwetki jednego z najwybitniejszych prawników-praktyków, specjalizujących się w trudnej dziedzinie prawa finansowego, wybitnego działacza samorządu adwokackiego, członka Kolegium „Palestry”, pełnego uroku, mądrego, doświadczonego Człowieka.

Palestra 11/2017, s. 138 - 139

Profesor dr hab. Józef Mélèze-Modrzejewski (1930–2017)

Adam Redzik

W nocy z 29 na 30 stycznia bieżącego roku zmarł Profesor Józef Mélèze-Modrzejewski, wybitny uczony, światowej sławy romanista i papirolog, człowiek głębokiej wiedzy i niewymuszonej dobroci – jak napisano w jednej z krótkich notatek wspomnieniowych i czego mógł doświadczyć ten, kto się z nim zetknął.

Palestra 11/2017, s. 140 - 141

Od pacyfikacji Wandei do orzeczenia w sprawie Ploërmel

Jacek Kędzierski

Francja, zwana pierwszą córą Kościoła, wytrwale kroczy drogą zetatyzowanego bezbożnictwa. Początkiem tej drogi była pacyfikacja Wandei. Po drodze było kilka kamieni milowych, jak choćby ustawa z 9 grudnia 1905 r. w sprawie rozdziału Kościołów od państwa, czy też zapadłe na podstawie jej przepisów orzeczenie z dnia 9 listopada 2016 r. zakazujące wystawiania szopek bożonarodzeniowych w miejscach publicznych. Najnowszym etapem tej drogi jest orzeczenie w sprawie usunięcia krzyża wznoszącego się ponad pomnikiem św. Jana Pawła II w Ploërmel.

Palestra 11/2017, s. 141 - 141

Rondo w Lesznie

Grzegorz Jurkiewicz

To rondo jest wielkim symbolem. 1 września 2017 r., w rocznicę wybuchu II wojny światowej, odsłonięto w Lesznie tablicę upamiętniającą Adwokata dr. Mieczysława Jerzego Opatrnego. Ta tablica stanęła przy rondzie, którego jest patronem.

Palestra 11/2017