Wydanie 7-8/2017

Palestra
7-8/2017

Fragment obrazu Aleksandra Gierymskiego Piaskarze, olej na płótnie, 1887, Muzeum Narodowe w Warszawie

Pełny spis treści

Palestra 7-8/2017, s. 5 - 10

Opinia z badań poligraficznych w procesie karnym*

Jan Widacki

Kodeks postępowania karnego po nowelizacji z 2003 roku dopuszcza expressis verbis wykorzystanie badania poligraficznego w procesie karnym, tak w celach eliminacyjnych (art. 192a § 2 k.p.k.), jak i w celach dowodowych (art. 199a k.p.k.). Sąd Najwyższy w postanowieniu z 29 stycznia 2015 r. (sygn. I KZP 25/14) stwierdził, że „użyte przez ustawodawcę w art. 171 § 5 pkt 2 k.p.k. wyrażenie «w związku z przesłuchaniem» rozumieć należy w ten sposób, że omawiany zakaz dotyczy nie tylko samej czynności procesowej przesłuchania, ale również czynności pozostających w bezpośredniej relacji z przesłuchaniem”. Badanie poligraficzne wykonywane przez biegłego w ramach ekspertyzy nie może być bardziej „substytucyjne” wobec czynności procesowej przesłuchania, niż wynika to z samej istoty tego badania, w tym także wywiadu przedtestowego. Sąd Najwyższy stwierdził ponadto, że dowód z badań poligraficznych dostarcza „dowodu pomocniczego”. Z faktu, że badanie poligraficzne wykonywane może być w procesie karnym tylko w formie ekspertyzy, wynika szereg daleko idących konsekwencji, między innymi w zakresie procesu kwalifikacji ekspertów, formy decyzji organu sądowego (prokuratora, sądu) o wyznaczeniu takiego eksperta, określenia przedmiotu badania oraz sformułowania pytań, na które należy odpowiedzieć. Istotna jest także kwestia formy samej opinii oraz sposób jej dopuszczenia jako dowód w postępowaniu przed Sądem.

Palestra 7-8/2017, s. 11 - 18

Wyłączenie zatarcia skazania za niektóre przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności

Radosław Krajewski

Zatarcie skazania opiera się na założeniu, że po pewnym czasie należy „puścić w niepamięć” czyn sprawcy i fakt skazania za niego, co ma istotne znaczenie pod katem społecznego statusu skazanego i pogłębiania jego społecznej stygmatyzacji. Odnosi się to do wszystkich przestępstw zgodnie z zasadą, że im surowsza kara, tym dłuższy okres wymagany do zatarcia skazania. Skazanie na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania za przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i przyzwoitości nie podlega zatarciu, gdy pokrzywdzony był małoletnim poniżej lat 15. Uznaje się, że takie rozwiązanie stoi w sprzeczności z systemowymi standardami prawa karnego, nie istnieją zatem uzasadnione podstawy, aby przedmiotowe rozwiązanie utrzymywać. Postulowanie całkowitego zrównania traktowania zatarcia skazania za takie przestępstwa z innymi przestępstwami, nie wydaje się mieć jednak szansy na realizację. Widoczna jest potrzeba surowego traktowania sprawców wszelkich przestępstw na szkodę małoletnich, w tym przeciwko ich wolności seksualnej i obyczajności, ale tak samo istotna jest racjonalizacja prawa karnego jako tej części systemu prawa, której niedoskonałości mają konsekwencje bardziej doniosłe niż konsekwencje pozostałych jego dziedzin.

Palestra 7-8/2017, s. 19 - 28

Czy konstrukcja czynu ciągłego w Kodeksie karnym skarbowym obejmuje zachowania nieumyślne?

Michał Zacharski

Niniejszy artykuł analizuje jedną z normatywnych przesłanek czynu ciągłego w kodeksie karnym skarbowym, tj. „wykorzystanie takiej samej sposobności”. Autor dekoduje subiektywny charakter tej przesłanki i ujawnia jej konsekwencje w zakresie sądowego stosowania prawa. Na gruncie kodeksu karnego skarbowego przesłankę ciągłości z art. 6 § 2 k.k.s. uzupełnia zestaw znamion wyrażony w odpowiednim przepisie zrębowym części szczególnej kodeksu typizującym dany czyn zabroniony. Chociaż sposobność nie znajduje odzwierciedlenia w znamionach określonych w pierwotnie statuującym czyn zabroniony przepisie części szczególnej, należy jednak do znamion typu czynu zabronionego dekodowanego z treści art. 6 § 2 k.k.s. i odpowiedniego przepisu części szczególnej kodeksu. Pod rządem obecnej ustawy, konstrukcja czynu ciągłego może obejmować zachowania nieumyślne. Jednocześnie nie istnieje wymóg, by przesłanka przyjęcia czynu ciągłego polegająca na wykorzystaniu takiej samej sposobności miała charakter przedmiotowy (obiektywny). W obecnym stanie prawnym kryterium przyjęcia czynu ciągłego polegające na wykorzystaniu takiej samej sposobności nie marginalizuje w żaden sposób, wbrew twierdzeniom części doktryny, znaczenia elementów subiektywnych, lecz wydatnie je wzmacnia.

Palestra 7-8/2017, s. 29 - 36

Utajnienie zeznań świadka w procesie karnym a realizacja konstytucyjnej zasady proporcjonalności

Michał Prusek

Istotnym elementem rzetelnego postępowania karnego na tle polskich praw i wolności konstytucyjnych oraz standardów europejskich jest dostęp podejrzanego i jego obrońcy do akt postępowania przygotowawczego w zakresie dowodów wskazanych we wniosku o zastosowanie bądź przedłużenie tymczasowego aresztowania. Niniejszy artykuł stanowi odpowiedź na pytanie, czy ograniczenie powyższego prawa, ustanowione w art. 156 § 5a, 249a § 1 pkt 2 i 250 § 2b k. p. k., jest uzasadnione w świetle przepisów art. 31 ust. 3 Konstytucji RP oraz europejskich standardów kontradyktoryjnego procesu.

Palestra 7-8/2017, s. 37 - 44

Współwłasność a przestępstwo zniszczenia i uszkodzenia mienia

Piotr Soroka

W praktyce organów ścigania oraz wymiaru sprawiedliwości nierzadko dochodzi do sytuacji, w których jeden ze współwłaścicieli rzeczy dokonuje jej uszkodzenia, zniszczenia albo czyni ją niezdatną do użytku. Najczęściej związane jest to z konfliktem na tle osobistym między współwłaścicielami. Konflikty te mogą prowadzić do sytuacji, w których przedmiot współwłasności zostanie uszkodzony lub nawet zniszczony przez jednego ze współwłaścicieli. Polskie prawo karne nie precyzuje, czy przedmiot współwłasności należy traktować w taki sam sposób jak rzecz cudzą. Przekraczanie uprawnień współwłaścicielskich ponad przeciętną miarę powinno spotkać się z represją karną. Wizja ewentualnej odpowiedzialności karnej powinna działać odstraszająco na potencjalnych sprawców.

Palestra 7-8/2017, s. 45 - 54

Status pokrzywdzonego przy przestępstwach przeciwko wiarygodności dokumentów

Łukasz Pilarczyk

W pracy przedstawiono kontrowersje dotyczące statusu pokrzywdzonego przy przestępstwach przeciwko wiarygodności dokumentów. Według pierwszego poglądu, w przypadku tego rodzaju przestępstw nie ma możliwości ustalenia osoby pokrzywdzonej, więc nawet jeśli konkretna osoba poniesie szkodę, nie ma możliwości uzyskania statusu pokrzywdzonego w postępowaniu karnym. Zdaniem autora pogląd ten nie znajduje uzasadnienia, obecne brzmienie art. 306 § 1a k.p.k. wcale nie odmawia osobom zawiadamiającym o popełnieniu czynów przeciwko wiarygodności dokumentów przyznania statusu osoby pokrzywdzonej.

Palestra 7-8/2017, s. 55 - 61

O kryteriach przypisania biernego udziału w bójce lub pobiciu

Konrad Lipiński

Artykuł porusza zagadnienie biernego udziału w bójce lub pobiciu. Typ czynu zabronionego brania udziału w bójce lub pobiciu charakteryzuje się daleko idącą specyfiką, umożliwiającą pociągnięcie do odpowiedzialności szerokiego kręgu potencjalnych sprawców. W orzecznictwie w odniesieniu do przestępstwa udziału w bójce lub pobiciu eksponuje się niekiedy odstępstwo od zasady indywidualizacji odpowiedzialności karnej. Artykuł analizuje kwestię zmiany poziomu niebezpieczeństwa dla dobra prawnego, wymaganą dla przypisania odpowiedzialności za wszelkie przestępstwa skutkowe, pozostającą w przypadku przestępstwa określonego w art. 158 k.k. zrelatywizowaną do samej bójki lub pobicia. Zachowanie się poszczególnych uczestników, aby przyjąć ich odpowiedzialność za „branie udziału” w bójce lub pobiciu, zwiększać to ryzyko musi w jakimkolwiek – choćby minimalnym – stopniu.

Palestra 7-8/2017, s. 62 - 69

Pornografia w sztuce a odpowiedzialność karna artystów – uwagi na tle art. 202 k.k.

Paulina Żarnowska-Grabarz

Treści pornograficzne są obecne w wielu obszarach życia ludzkiego i jednocześnie nie sposób ich uniknąć w dziełach tworzonych przez artystów. Pojawia się jednak pytanie czy bezpośrednie odnoszenie się do takich treści przez twórców nie narazi ich na odpowiedzialność karną na podstawie art. 202 kodeksu karnego. W historii polskiego wymiaru sprawiedliwości można wyróżnić przypadki, w których artyści byli oskarżani o popełnienie przestępstwa określonego w art. 202 kodeksu karnego (casus Krzysztofa Kuszeja). Zagadnienie to jest problematyczne oraz dostarcza wątpliwości nie tylko w wymiarze prawnym, ale także społecznym, co uwidacznia analiza teorii odnoszących się do pornografii i treści pornograficznych w ciągu ostatnich 90 lat.

Palestra 7-8/2017, s. 70 - 76

Prawo do zawarcia związku małżeńskiego w warunkach pozbawienia wolności

Kornelia Grabowska

Prawo do zawarcia małżeństwa i założenia rodziny należy do katalogu praw obywatelskich i politycznych, dlatego zostało potwierdzone w wielu dokumentach o randze międzynarodowej. Kwestia ta jest również regulowana przez Europejską Konwencję Ochrony Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, która stanowi w art. 12, że „mężczyźni i kobiety w wieku małżeńskim mają prawo do zawarcia małżeństwa i założenia rodziny, zgodnie z ustawami krajowymi regulującymi korzystanie z tego prawa”. Prawo do zawarcia związku małżeńskiego zostało uznane za fundamentalne prawo przysługujące każdemu człowiekowi. Z drugiej strony, stan pozbawienia wolności nie stanowi negatywnego warunku korzystania z tego prawa. Bogate orzecznictwo Trybunału w tym zakresie utrwaliło pogląd, że osoba przebywająca w zakładzie karnym zachowuje wszystkie przysługujące jej prawa, oczywiście z wyjątkiem prawa do wolności. W związku z tym nie ma przeszkód, aby na terenie danego zakładu możliwe było zawarcie związku małżeńskiego. Artykuł analizuje przedmiotowe zagadnienie w oparciu o art. 12 Konwencji, wybrane orzecznictwo ETPC, polskie regulacje, a także praktykę stosowaną w tym zakresie w zakładach karnych.

Palestra 7-8/2017, s. 77 - 90

Zgodność z prawem decyzji badanej przez sąd penitencjarny na podstawie skargi z art. 7 k.k.w.

Przemysław Tarwacki

Skarga ustanowiona w art. 7 Kodeksu karnego wykonawczego, jest instrumentem prawnym mającym na celu rozstrzygnięcie, czy prawa więźniów zostały naruszone, czy też nie, a także, czy wykonanie obowiązków wobec więźniów odbywało się zgodnie z obowiązującymi przepisami. Oszacowanie zakresu kontroli ma zatem kluczowe znaczenie dla oceny rzeczywistego stopnia ochrony praw i wolności więźniów. Analiza niniejszego tematu pokazuje, że nie ma powodów, aby zrezygnować z interpretacji językowej art. 7 ust. 1 Kodeksu karnego wykonawczego, konstytuującego zakres kontroli sądowej nad decyzjami wszystkich organów wykonawczych, które zostały w nim wskazane. W świetle tej interpretacji, decyzja podlega kontroli jedynie pod kątem jej zgodności z prawem. Należy mieć w polu widzenia, że Kodeks karny wykonawczy nie pozostawił całkowicie poza zakresem kontroli uznaniowości organu postępowania karnego wykonawczego przy podejmowaniu decyzji, lecz przewidział inne instrumenty prawne mające na celu m.in. przeciwdziałanie ewentualnemu nadużywaniu tego uznania. Brak jest wystarczających powodów do interpretacji treści art. 7 § 1 k.k.w. w sposób szerszy niż wynikający z wykładni językowej. Konieczne natomiast jest pogłębienie dyskusji, w jakich przepisach części szczególnej Kodeksu karnego wykonawczego, a także innych aktów prawnych na zasadzie wyjątku winna zostać wprowadzona totalna kontrola decyzji o charakterze indywidualnym, rozstrzygających daną sprawę, zapadających w postępowaniu wykonawczym, i to niezależnie od tego, czy zostały one wydane przez organ wymieniony w art. 2 pkt 3–6 i 10 k.k.w., czy też przez inny podmiot. Pytanie - jakie decyzje muszą być pod pełną kontrolą sądu penitencjarnego - pozostaje otwarte.

Palestra 7-8/2017, s. 91 - 102

Funkcje tymczasowego aresztowania w kontekście uchwały Sądu Najwyższego z 19 stycznia 2012 r. (I KZP 18/11)* oraz najnowszych zmian Kodeksu postępowania karnego

Agnieszka Skowron

Artykuł omawia funkcje najsurowszego w polskim postępowaniu karnym środka zapobiegawczego, a mianowicie tymczasowego aresztowania. W doktrynie wskazuje się, że tymczasowe aresztowanie powinno być stosowane jedynie dla zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania. Nawet jeżeli przy okazji ze swojej istoty środek ten będzie pełnił inne funkcje, nie oznacza, że mają się one stać jego celem. Uchwała Sądu Najwyższego z 19 stycznia 2012 r. zdaje się te proporcje zaburzać, wysuwając na pierwszy plan represyjną funkcję tymczasowego aresztowania. W artykule poruszono ponadto istotę ostatnich zmian polskiego kodeksu postępowania karnego z marca 2016 roku w zakresie uwypuklenia represyjnej funkcji tymczasowego aresztowania.

Palestra 7-8/2017, s. 103 - 113

Egzekucja alimentów w Niemczech a Kindergeld

Anna Juryk

Artykuł rozważa wpływ niemieckiego świadczenia rodzinnego Kindergeld na egzekucję alimentów zasądzonych przez polski sąd. W dobie zwiększonej mobilności ludzi i w polskich realiach emigracji zarobkowej coraz częściej zachodzi konieczność prowadzenia egzekucji zasądzonych w Polsce na rzecz dziecka alimentów od rodzica mieszkającego i pracującego za granicą, w znacznej mierze w Niemczech. Autor omawia niemieckie przepisy dotyczące Kindergeld i praktykę ich stosowania w zakresie egzekucji alimentów zasądzonych w Polsce.

Palestra 7-8/2017, s. 114 - 126

Niedopuszczalność zastąpienia orzeczeniem sądowym uchwały wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wyrażającej zgodę na zbycie nieruchomości

Krzysztof Olszak

Art. 228 pkt 4 Kodeksu spółek handlowych ustanawia wymóg podjęcia uchwały wspólników spółki z o.o. dla zbycia nieruchomości, będącej w majątku tej spółki (w braku odmiennego uregulowania tej kwestii przez wspólników). Stąd czynność prawną dokonaną w braku takiej uchwały należy poddać sankcji z art. 17 § 1 Kodeksu spółek handlowych (nieważność czynności prawnej spółki, gdy ustawa wymaga uchwały wspólników). W ostatnich latach pojawiła się linia orzecznicza uznająca, że brak rzeczonej uchwały wspólników spółki z o.o. nie stanowi przeszkody do wydania wyroku w trybie orzeczenia zastępującego oświadczenie woli spółki o zbyciu nieruchomości na podstawie art. 64 Kodeksu cywilnego w związku z art. 1047 Kodeksu postępowania cywilnego. Stąd niezbędne staje się rozważenie oraz podkreślenie roli i właściwego znaczenia art. 228 pkt 4 Kodeksu spółek handlowych, a także niedopuszczalności zastępowania analizowanej uchwały orzeczeniem sądowym.

Palestra 7-8/2017, s. 127 - 138

O ustawowej dyrektywie interpretacyjnej in dubio pro tributario słów kilka

Aleksandra Rychlewska

Zasada in dubio pro tributario była znana w polskim systemie prawa podatkowego jako norma konstytucyjna. Z dniem 1 stycznia 2016 r. zasada in dubio pro tributario została uznana za jedną z ogólnych zasad postępowania podatkowego, uzyskując status ustawowej dyrektywy interpretacyjnej. Formalne uznanie jej za jedną z zasad ogólnych polskiego prawa podatkowego, zdaniem projektodawców miało zwiększyć ochronę praw podatnika, na którym to w praktyce spoczywa obecnie ryzyko wiążące się z brakiem precyzji w redagowaniu ustaw podatkowych. Na tym tle rodzi się jednak pytanie, czy założenia przyjęte na etapie prac legislacyjnych były prawidłowe, a także czy sformalizowanie zasady in dubio pro tributario w kształcie, jaki został jej nadany przez projektodawców art. 2a o.p., rzeczywiście może wzmocnić ochronę praw podatnika, w tym poprzez zwiększenie jego bezpieczeństwa prawnego.

Palestra 7-8/2017, s. 139 - 153

Dopuszczalność oceny zgodności z Konstytucją przepisów postępowania cywilnego kształtujących tzw. przedsąd w postępowaniu zainicjowanym skargą konstytucyjną

Cezary Paluchniak

Przedmiotem artykułu jest możliwość zaskarżenia przepisów postępowania cywilnego kształtujących instytucję tzw. przedsądu w zakresie ich niezgodności z Konstytucją w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym zainicjowanym skargą konstytucyjną. Stanowisko Trybunału Konstytucyjnego wynikające z treści postanowień o odmowie nadania dalszego biegu skargom konstytucyjnym oraz postanowień o nieuwzględnieniu zażaleń na ww. postanowienia, a uznające, że skarżąc tzw. przedsąd, nie jest możliwe wywiedzenie naruszenia podstawowych praw i wolności konstytucyjnych, jest konfrontowane z poglądami autora. Zdaniem autora, obowiązujący system prawny ogranicza dostępność wydawania orzeczeń przez Trybunał Konstytucyjny na skutek wnoszonych skarg konstytucyjnych przez indywidualne podmioty. Dzieje się tak dlatego, że zarówno ustrojodawca, jak i ustawodawca nie zdefiniowali pojęcia wolności i praw podstawowych. Obowiązujące regulacje pozwalają Trybunałowi w zbyt dalekim stopniu na rozstrzygnięcie, które normy konstytucyjne są źródłem wolności i praw podmiotowych, skutkiem przyjmowanych przez Trybunał tzw. „poglądów”. Stanowiska zaś Trybunału w tej materii, co zostało wykazane na przykładzie art. 2 i art. 32 Konstytucji oraz treści uzasadnień z postępowań zainicjowanych skargą konstytucyjną, których przedmiotem było zaskarżenie przepisów ustawy Kodeks postępowania cywilnego kształtujących instytucję tzw. przedsądu, nie zawsze są merytorycznie w pełni prawidłowe, a dodatkowo wątpliwa jest zgodność z Konstytucją tak ukonstytuowanych „poglądów”.

Palestra 7-8/2017, s. 154 - 159

Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 2 lutego 2016 r., IV KK 337/15

Tymon Markiewicz

W postanowieniu Sądu Najwyższego z 2 lutego 2016 r., IV KK 337/15, przedmiotem analizy uczyniono kilka zagadnień istotnych dla praktyki procesu karnego. Należy do nich zaliczyć: istotę bezwzględnych przyczyn odwoławczych, charakter możliwości uchylania orzeczenia jedynie na korzyść oskarżonego zgodnie z art. 439 § 2 k.p.k., obronę obligatoryjną dla nieletniego oraz osoby, która nie ukończyła 18 lat, a także istotę postępowania kasacyjnego.

Palestra 7-8/2017, s. 160 - 163

Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 18 marca 2015 r., I CSK 111/14

Michał Niedośpiał

Teza glosowanego postanowienia: Prawo żołnierza zawodowego (emeryta lub rencisty wojskowego) do przydzielonej mu kwatery stałej nie wchodzi w skład spadku po nim.

Palestra 7-8/2017, s. 164 - 167

Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 13 kwietnia 2016 r., II KK 3014/15

Karolina Witczak

Teza wyroku: Rozpowszechnianie wizerunku stanowiące znamię przestępstwa z art. 191a k.k. w praktyce następuje wyłącznie za pomocą mediów elektronicznych, co samo w sobie w najmniejszym stopniu nie obniża stopnia szkodliwości społecznej takiego czynu.

Palestra 7-8/2017, s. 168 - 172

Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 25 marca 2014 r., SK 25/13*

Michał Piech

Sprawa zawisła przed Trybunałem Konstytucyjnym w wyniku skargi konstytucyjnej W. P. wnoszącego o zbadanie zgodności art. 325e § 1 zd. drugie k.p.k., w zakresie, w jakim umożliwia organom postępowania przygotowawczego wydanie postanowienia o odmowie wszczęcia dochodzenia lub umorzenia dochodzenia bez konieczności sporządzenia uzasadnienia, z art. 45 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 i art. 2 Konstytucji, z art. 2 Konstytucji, z art. 78 w zw. z art. 2 Konstytucji i z art. 32 ust. 1 w zw. z art. 2 Konstytucji.

Palestra 7-8/2017, s. 173 - 176

Przegląd orzecznictwa Sądu Najwyższego w sprawach cywilnych

Monika Strus-Wołos

Teza uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 19 kwietnia 2017 r., III CZP 84/16, brzmi: „Korzystanie z nieruchomości przez posiadacza samoistnego, który oddał rzecz do używania najemcy, polega wyłącznie na pobieraniu pożytków cywilnych (art. 224 i 225 k.c.)”. Uchwała została podjęta na tle stanu faktycznego, w którym byłym właścicielom kamienicy w Warszawie zwrócono w naturze część budynku z lokalami zajętymi przez najemców. Po zwrocie właściciele wystąpili przeciw miastu stołecznemu Warszawa o zapłatę za bezumowne korzystanie z budynku za okres od daty wejścia w życie tzw. dekretu warszawskiego do unieważnienia decyzji dekretowej.

Palestra 7-8/2017, s. 177 - 182

Europejski Trybunał Praw Człowieka – przegląd orzecznictwa (kwiecień–czerwiec 2017 r.)

Marek Antoni Nowicki

Jako ciało mające za zadanie nadzór nad zobowiązaniami w dziedzinie praw człowieka wynikającymi z Konwencji Trybunał musi rozdzielić wybory polityczne dokonywane w walce z terroryzmem – które pozostają z natury poza takim nadzorem – oraz inne, bardziej praktyczne aspekty działań władz bezpośrednio wpływające na chronione prawa.

Palestra 7-8/2017, s. 183 - 184

Czy prawnie dopuszczalne jest zasiedzenie własności nieruchomości, na której ustanowione zostało prawo wieczystego użytkowania na rzecz innego podmiotu aniżeli zasiadujący?

Ewa Stawicka

Od czasu uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 11 grudnia 1975 r., III CZP 63/75 (zasada prawna) w orzecznictwie, a i w doktrynie prawa rzeczowego nie budzi wątpliwości pogląd, że przez zasiedzenie może ulec nabyciu – poza własnością, służebnością gruntową i służebnością przesyłu – także użytkowanie wieczyste. W drodze zasiedzenia można jednak nabyć jedynie takie prawo użytkowania wieczystego, które już wcześniej skutecznie powstało na rzecz innego podmiotu .

Palestra 7-8/2017, s. 185 - 188

Raport patologa, czyli głos amerykańskiej prawicy

Andrzej Tomaszek

W przeddzień wizyty w Warszawie najbardziej prawicowego od czasów Ronalda Reagana prezydenta Stanów Zjednoczonych zastanowiło mnie, co jest wspólnego w wypowiedziach tak krajowych, jak i zagranicznych prawicowych polityków, co przekonuje do nich wyborców i pozwala wygrywać z konkurentami. Odpowiedź znalazłem w napisanej w 2002 roku pracy Patricka J. Buchanana The Death of the West (wyd. polskie: Śmierć Zachodu. Jak wymierające populacje i inwazje imigrantów zagrażają naszemu krajowi i naszej cywilizacji – wyd. Wektory, Wrocław 2005, tłum. Danuta Konik, Jerzy Morka, Jan Przybył).

Palestra 7-8/2017, s. 189 - 199

Philippe Sands, East West Street. On the Origins of Genocide and Crimes Against Humanity

Patryk Gacka

Na wstępie należy zaznaczyć, że nie jest to ani artykuł naukowy, ani recenzja w przyjmowanej zazwyczaj postaci. Stanowi wypadkową dwóch wskazanych form pisarskich. Zawiera rozważania o stricte naukowym charakterze (kwestia podmiotowości, retrospektywność prawa), biograficzne (H. Lauterpacht – R. Lemkin), a w końcowej części jest próbą komentarza do tytułowego „wpływu jednostek na rozwój prawa jednostek”.

Palestra 7-8/2017, s. 199 - 200

Marek Antoni Nowicki, Wokół Konwencji Europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka

Justyna Metelska

Wśród praktycznych komentarzy ukazało się siódme, uaktualnione wydanie Komentarza do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka autorstwa znakomitego znawcy przedmiotu adwokata Marka Antoniego Nowickiego. Warto przypomnieć, że ta ceniona przez prawników publikacja ukazała się po raz pierwszy w 1992 r. w ramach Biblioteki „Palestry”. Było to pierwsze w Polsce książkowe opracowanie na temat strasburskiego mechanizmu ochrony praw człowieka.

Palestra 7-8/2017, s. 200 - 205

Ochrona prawna konsumenta na rynku mediów elektronicznych pod red. Marii Królikowskiej-Olczak, Beaty Pachuca-Smulskiej

Katarzyna Sikora

Monografia zatytułowana Ochrona prawna konsumenta na rynku mediów elektronicznych jest dziełem zwieńczającym analityczną pracę zespołu autorów pod redakcją Marii Królikowskiej-Olczak oraz Beaty Pachuca-Smulskiej. Książka w całości poświęcona jest refleksji w zakresie ochrony prawnej konsumenta w świecie mediów elektronicznych.

Palestra 7-8/2017, s. 206 - 208

Posiedzenia plenarne Naczelnej Rady Adwokackiej

Andrzej Bąkowski

Prezes NRA adw. Jacek Trela podziękował adw. Aleksandrze Przedpełskiej, dziekan ORA w Częstochowie, za zorganizowanie wspaniałych uroczystości 40-lecia Izby Adwokackiej w Częstochowie. Poinformował, że adw. Justyna Mazur, dziekan ORA w Bydgoszczy, została uznana za jedną z najbardziej wpływowych kobiet w Bydgoszczy i pogratulował tego wyróżnienia.

Palestra 7-8/2017, s. 208 - 209

Z posiedzeń Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej

Andrzej Bąkowski

Prezydium NRA, po przedyskutowaniu zagadnienia, zdecydowało o tym, że poczynając od nr. 7/2017 Pisma Adwokatury Polskiej „Palestra” umowy z autorami zawierane będą na nowych zasadach – przy minimalnej odpłatności wraz z przeniesieniem autorskich praw majątkowych na wszystkich polach eksploatacji. Wzór nowej umowy zostanie przygotowany przez Ośrodek Badawczy Adwokatury.

Palestra 7-8/2017, s. 209 - 209

Z ostatniej chwili

W związku z procedowaniem przez Parlament ustaw zmieniających ustrój sądownictwa w Polsce w dniu 18 lipca br. odbyło się nadzwyczajne posiedzenie plenarne Naczelnej Rady Adwokackiej, w całości poświęcone kwestiom związanym z projektem ustawy o Sądzie Najwyższym, a także z uchwalonymi zmianami w Krajowej Radzie Sądownictwa i w ustawie o ustroju sądów powszechnych.

Palestra 7-8/2017, s. 210 - 212

Muzyka pomaga pielęgnować pamięć

Anna Woźniakowska

14 maja 2010 roku w Sali Kameralnej Filharmonii Narodowej w Warszawie odbył się niecodzienny koncert. Oto w kilka tygodni po katastrofie smoleńskiej Naczelna Rada Adwokacka postanowiła muzyką uczcić pamięć adwokatów, którzy znaleźli się wśród ofiar wypadku, a byli to: Joanna Agacka-Indecka – ówczesna Prezes Naczelnej Rady Adwokackiej, Jolanta Szymanek-Deresz – była szefowa Kancelarii Prezydenta RP, Stanisław Mikke – redaktor naczelny „Palestry” i Stanisław Zając – były wicemarszałek Sejmu RP.

Palestra 7-8/2017, s. 212 - 212

Adwokat Marek Antoni Nowicki odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności

23 czerwca 2017 r. w Katowicach kilkudziesięciu działaczy opozycji z czasów PRL odebrało Krzyże Wolności i Solidarności. To osoby, które zaangażowały się w walkę o niepodległość i suwerenność państwa oraz prawa człowieka, doznając z tego powodu różnorakich represji. Wśród odznaczonych w piątek jest adwokat Marek Antoni Nowicki – współzałożyciel Komitetu Helsińskiego, który powołano w październiku 1982 r.

Palestra 7-8/2017, s. 213 - 217

Lauterpachtów dwóch: Elihu (1928–2017) i Hersch (1897–1960)

Philippe Sands
Adam Redzik

8 lutego 2017 r. w Cambridge zmarł Sir Elihu Lauterpacht, z kolei w sierpniu 2017 r. minie 120 lat od urodzenia jego ojca – Sir Herscha Lauterpachta. W stodwudziestoletniej klamrze czasu zamknęły się życiorysy dwóch ludzi – ojca i syna – mających ogromny wpływ na współczesne prawo międzynarodowe.

Palestra 7-8/2017, s. 218 - 219

Adwokat Krystyna Chodkiewicz (13 lipca 1919–18 maja 2010 r.)

Zygmunt Sobkiewicz

Długoletnia Kierownik Zespołu Adwokackiego nr 29 w Warszawie przy ul. Mokotowskiej 61/14, współtwórczyni tej siedziby, służącej adwokatom od 1974 r., znacząco wpisała się w utrzymanie dobrego imienia Palestry Warszawskiej, szczególnie jako dobry adwokat, znawczyni prawa cywilnego, spółdzielczego, człowiek prawy i życzliwy ludziom, ceniąca dewizę: non habere, sed esse.

Palestra 7-8/2017, s. 220 - 222

Jerzy Szewczyk – „Szarzyński”

Stefan Płażek

19 czerwca br. wpłynął do redakcji list, w którym czytamy m.in.: „(…) pamiętam, że swego czasu bardzo duże wrażenie wywarła na mnie informacja, iż w czasie II wojny światowej zginęła ok. połowa polskich adwokatów i – co o wiele bardziej szokuje – ponad 90 proc. polskich aplikantów adwokackich, a wszak ci młodzi i bystrzy ludzie najłatwiej mogliby śmierci uniknąć i żyć potem jako adwokaci, a nie ginąć jako podchorążowie.

Palestra 7-8/2017