Wydanie 12/2016

Palestra
12/2016

Krakowski Lajkonik, fot. Jacek Marczewski, NRA

Pełny spis treści

Palestra 12/2016, s. 9 - 14

Wystąpienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy

Szanowna Pani Marszałek, Szanowny Panie Prezesie Naczelnej Rady Adwokackiej, Szanowni Państwo Posłowie, Senatorowie, Szanowni Państwo Ministrowie, Szanowny Panie Prezydencie Miasta Krakowa, Szanowni Państwo Prezesi, Szanowni Państwo Mecenasi, Wszyscy Delegaci na Krajowy Zjazd Adwokatury, Wszyscy Dostojni Goście, Bardzo dziękuję Panu Prezesowi za te słowa i powiem tak: jestem tutaj z kilku przyczyn, wymienię je, chociaż z góry chcę zaznaczyć, że każda z nich jest jednakowo dla mnie ważna. Nie ma pomiędzy nimi gradacji.

Palestra 12/2016, s. 15 - 18

Wybory organów samorządu Adwokatury

Krajowy Zjazd Adwokatury obradujący w Krakowie w dniach 25–26 listopada 2016 r. dokonał wyboru naczelnych organów samorządu Adwokatury Polskiej w kadencji 2016–2020. Kandydatami na stanowisko Prezesa Naczelnej Rady Adwokackiej byli: adwokat dr Małgorzata Kożuch i adwokat Jacek Trela.

Palestra 12/2016, s. 19 - 33

Uchwały Krajowego Zjazdu Adwokatury

Krajowy Zjazd Adwokatury podjął 28 uchwał. 25 listopada 2016 r. przez aklamację przyznał pośmiertnie Wielką Odznakę „Adwokatura Zasłużonym”: adwokat Marii Budzanowskiej (uchwała nr 1), adwokatowi dr. Zdzisławowi Krzemińskiemu (uchwała nr 3) i adwokatowi dr. Romanowi Łyczywkowi (uchwała nr 4). W tej samej drodze Krajowy Zjazd Adwokatury przyznał Wielką Odznakę „Adwokatura Zasłużonym”: adw. Stanisławowi Kłysowi (uchwała nr 2), adw. Henrykowi Rossie (uchwała nr 5).

Palestra 12/2016, s. 34 - 36

Nie możemy milczeć

Anna Krzyżanowska

Wywiad z dziekanem ORA w Poznaniu adwokatem prof. dr. hab. Maciejem Gutowskim, przeprowadzony przez redaktor Annę Krzyżanowską z „Dziennika Gazety Prawnej”, który ukazał się dodatku do DGP „Prawnik” 6 grudnia 2016 r. Przedruk za zgodą Redakcji DGP.

Palestra 12/2016, s. 37 - 41

Wypowiedzenie umowy kredytu a odsetki umowne za opóźnienie

Cezary Waldziński

W artykule omówiono problemy związane z zastosowaniem instytucji wypowiedzenia umowy o kredyt oraz skutki prawne, jakie czynność ta wywołuje bezpośrednio po upływie okresu wypowiedzenia. Przedstawiono poglądy na temat możliwości naliczania przez bank odsetek umownych za opóźnienie w spłacie pozostałej kwoty zadłużenia. Autor przytacza także własne stanowisko w sprawie skutków wypowiedzenia umowy.

Palestra 12/2016, s. 42 - 49

O wykonywaniu zawodu adwokata w formie spółki kapitałowej

Paweł Lewandowski

Ustawa Prawo o adwokaturze wskazuje zamknięty katalog form, w których można wykonywać zawód adwokata – wśród nich nie zostały przewidziane spółki kapitałowe (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna). W artykule rozważa się, czy takie ograniczenie jest uzasadnione i proporcjonalne do oczekiwanych korzyści. Zdaniem autora słuszność takiego stanowiska jest wątpliwa, gdyż wprowadza rozbieżność między profesją adwokacką a innymi zawodami prawniczymi, a także innymi podmiotami świadczącymi usługi prawne na zasadzie swobody działalności gospodarczej.

Palestra 12/2016, s. 50 - 57

Przyczyny pojawienia się roszczeń wrongful

Sandra Stępień

Artykuł przedstawia problematykę przyczyn roszczeń wrongful, których korzenie można znaleźć w prawie zwyczajowym. Analiza koncentruje się na dynamicznym rozwoju nauki na świecie, co przyczyniło się do postępu technologicznego w dziedzinie medycyny i wiąże się z pojawieniem się współczesnych badań diagnostyki prenatalnej. Artykuł porusza kwestię wzrostu poziomu wykształcenia dzisiejszego społeczeństwa, a także świadomości na temat diagnostyki płodu i możliwości przeprowadzenia szeregu badań z wykorzystaniem nowoczesnego sprzętu. Dotyczy również działań edukacyjnych podejmowanych przez wiele instytucji.

Palestra 12/2016, s. 58 - 65

Z problematyki zatrudnienia cywilnoprawnego w polskim porządku prawnym

Andrzej Bigaj

Co do zasady, zgodnie z polskim porządkiem prawnym, wykonywanie pracy opiera się na zatrudnieniu pracowniczym lub innych umowach podlegających prawu cywilnemu. Status prawny pracowników zatrudnionych na podstawie tych dwóch wyżej wymienionych metod zatrudnienia znacznie się różni. Autor wskazuje na błędy obecnego systemu prawnego w tym zakresie i krytykuje sposób prowadzenia publicznej debaty na ten temat przez media, prasę i polityków. Główną tezą artykułu jest konieczność podjęcia dyskusji na temat stworzenia wspólnej podstawy praw socjalnych, która jako zbiór zasad i przepisów, byłaby przeznaczona dla pracowników zatrudnionych na podstawie umów określonych przez prawo cywilne w celu poprawy ich pozycji na rynku pracy.

Palestra 12/2016, s. 66 - 74

Postępowanie sprawdzające – zagadnienia wybrane

Agnieszka Baj

Doktryna postępowania karnego nie wypracowała jednolitego stanowiska odnośnie charakteru postępowania sprawdzającego. Obecnie, dopuszczono na tym etapie postępowania możliwość rozpytania potencjalnego sprawcy przestępstwa oraz świadków. Umożliwia ono wstępną weryfikację zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa, jednak ustalanie potencjalnych sprawców nie może przekształcić się w nieformalne śledztwo. Obowiązujące przepisy prawne nie przewidują udziału pokrzywdzonego w postępowaniu sprawdzającym.

Palestra 12/2016, s. 75 - 86

Zarządzenie wykonania kary pozbawienia wolności po nowelizacji prawa karnego z 20 lutego 2015 r. (aspekty materialnoprawne)

Andrzej Jezusek

Artykuł dotyczy aspektów zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności. Autor bada obligatoryjne i fakultatywne przesłanki zarządzenia wykonania wyroku przez sąd, analizuje charakter instytucji zamiany kary pozbawienia wolności na karę nieizolacyjną oraz instytucji skrócenia wykonania kary orzeczonej z warunkowym zawieszeniem, a także przedstawia kwestię zaliczenia na poczet kary podlegającej wykonaniu.

Palestra 12/2016, s. 87 - 92

Ocena konstrukcji i rozwiązań Kodeksu karnego skarbowego (krytyka Kodeksu)

Joanna Brylak

Artykuł dotyczy oceny konstrukcji i rozwiązań kodeksu karnego skarbowego. Analiza obejmuje zmiany w postępowaniu karnym wprowadzone ustawą z dnia 28 lipca 2005 r. o zmianie Kodeksu karnego skarbowego oraz niektórych innych ustawy, które weszły w życie 17 grudnia 2005 r. Autor dokonuje przeglądu sytuacji, w których nowe przepisy mogą budzić kontrowersje.

Palestra 12/2016, s. 93 - 96

Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 29 czerwca 2016 r., III CZP 31/16

Magdalena Rzewuska

Teza glosowanej uchwały brzmi: Sąd nie jest związany żądaniem wnioskodawcy ustanowienia służebności drogi koniecznej na nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste, jeżeli uczestnik postępowania wniósł o ustanowienie tej służebności na prawie użytkowania wieczystego.

Palestra 12/2016, s. 97 - 106

Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 7 marca 2013 r., II CSK 486/12

Michał Niedośpiał

Teza omawianego wyroku ma następujące brzmienie: Przedmiotem zapisu może być każde świadczenie o charakterze majątkowym polegające zarówno na działaniu, jak i na zaniechaniu (znoszeniu). Przedmiotem zapisu może być przeto każde prawo majątkowe, w tym również takie, które spadkobierca dla wykonania zapisu musi dopiero nabyć.

Palestra 12/2016, s. 107 - 108

Czy odwołanie na podstawie art. 898 § 1 k.c. w stosunku do jednego z małżonków darowizny nieruchomości, uczynionej do majątku wspólnego, uprawnia darczyńcę do żądania przeniesienia na niego udziału niewdzięcznego małżonka we własności tej nieruchomości?

Ewa Stawicka

Pełnomocnicy mający długoletnie doświadczenie w sprawach różnorakich rozliczeń rodzinnych doskonale wiedzą, że uchwałą z 28 września 1979 r. (III CZP 15/79) Sąd Najwyższy w pełnym składzie Izby Cywilnej wyjaśnił, iż: 1) W wypadku przeniesienia własności nieruchomości na podstawie umowy darowizny zawartej przez darczyńcę z jednym z małżonków z zastrzeżeniem, że przedmiot darowizny wchodzi do majątku objętego wspólnością ustawową (art. 33 pkt 2 k.r.o.), do wywołania takiego skutku przyjęcie darowizny przez drugiego z małżonków nie jest potrzebne.

Palestra 12/2016, s. 109 - 112

Zanim się przyznasz…

Andrzej Tomaszek

Jako że amerykański psycholog społeczny Robert Cialdini znany był z wydanej po raz pierwszy w 1984 roku bestsellerowej pracy pod znamiennym tytułem Wywieranie wpływu na ludzi. Teoria i praktyka (wiele polskich wydań, ostatnio Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2013), z zaciekawieniem sięgnąłem po jego nową książkę pt. Pre-swazja. Jak w pełni wykorzystać techniki społecznego wpływu (Pre-suasion. A Revolutionary Way to Influence and Persuade, wyd. polskie Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2016, tłum. Sylwia Pikiel).

Palestra 12/2016, s. 113 - 121

Digesta Justyniana jako element dekoracji wnętrz

Witold Wołodkiewicz

Ostatni tekst rubryki Les maximes anciennes sont l’éspit des siècles ukazał się przeszło rok temu. Na milczenie autora wpłynęło kilka czynników: lenistwo felietonisty oraz różne obowiązki naukowe i dydaktyczne. Zastanawiałem się również, czy nie zmienić nazwy rubryki „Palestry” na odpowiadającą bardziej bieżącym celom, którym może służyć prawo rzymskie z jego istotnymi zasadami, które przyczyniły się do ukształtowania współczesnej idei „państwa prawa”. Zostańmy jednak na razie przy dotychczasowym tytule rubryki, do którego mogli się przyzwyczaić czytelnicy.

Palestra 12/2016, s. 122 - 128

Śmierć odsłoniła brudy (cz. 1) Mecenasostwo na ławie oskarżonych

Marek Sołtysik

W wierszu znakomitego poety mieszkania są nieco już zapuszczone, zagracone, powiedzmy, po domowemu. Mieszkania natomiast, o których tu będzie mowa, są wprawdzie jasne, komfortowe, bez śladu grzyba, ulokowane w luksusowych kamienicach warszawskich wybudowanych z początkiem lat trzydziestych XX w. – nie gorsze niż ówczesne paryskie – ale sposób bycia mieszkańców co najmniej małostkowy, z nastawieniem na używanie, podobny jak w artystycznej konstatacji Tuwima.

Palestra 12/2016, s. 129 - 132

Ryszard Stach, Anna Stach-Borejko, Empatia i mózg

Józef Gierowski

Książka jest bardzo udaną próbą szerokiej i wielokierunkowej analizy zależności, jakie zachodzą pomiędzy pojęciem czy konstruktem empatii a tymi wewnętrznymi regulatorami aktywności człowieka, które można bezpośrednio powiązać ze strukturalnymi i funkcjonalnymi właściwościami mózgu. W swoim podstawowym zamyśle recenzowana praca jest próbą komplementarnego ujęcia dwóch głównych nurtów badań nad zjawiskiem empatii.

Palestra 12/2016, s. 132 - 132

Zdzisław Golba, Służebności gruntowe, osobiste i przesyłu. Zagadnienia prawne

Ewa Stawicka

Spośród innych dostępnych na rynku publikacji poświęconych służebnościom – tę wyróżnia niebanalny układ treści. Oprócz zazwyczaj w tego typu publikacjach spotykanego rysu historycznego omawiana tu pozycja prezentuje bardzo dynamiczne ujęcie tematu. Wyraziście zatem omówione zostały wszelkie aspekty związane z powstawaniem, wykonywaniem i zakończeniem istnienia różnego rodzaju służebności.

Palestra 12/2016, s. 133 - 138

Władze organów izb adwokackich w kadencji 2016–2020

Izba Adwokacka w Białymstoku Prezydium ORA Dziekan: adw. dr Agnieszka ZEMKE-GÓRECKA Wicedziekani: adw. Kazimierz SKALIMOWSKI, adw. Tadeusz KOŁODKO Sekretarz: adw. Leon KARACZUN Skarbnik: adw. Robert MORALJAN Rzecznik Dyscyplinarny Izby: adw. Violetta Edyta CYLWIK Prezes Sądu Dyscyplinarnego: adw. Jan OKSENTOWICZ Przewodniczący Komisji Rewizyjnej: adw. Witold POWICHROWSKI

Palestra 12/2016, s. 139 - 142

Śmierć i muzyka

Leszek Polony

Śmierć to największe i ostateczne wyzwanie naszego życia. W chwilach zwątpienia, nieobcych nawet ludziom silnej wiary, jawi się jako bezdenna otchłań, nicość, negacja życia, niebyt. Poruszające świadectwo zmagań duchowych w jej obliczu pozostawił w swoich ostatnich notatkach Paul Ricoeur, wielki filozof francuski XX wieku. Określany wbrew własnym intencjom jako myśliciel chrześcijański, w swych ostatnich dniach wyrzekał się „zmartwychwstania dla siebie”, akceptując ze stoickim heroizmem „śmiertelność bez zbawienia”.

Palestra 12/2016, s. 142 - 144

Spotkanie poświęcone adwokatowi Stanisławowi Mikke w Krzemieńcu na Ukrainie

Swietłana Fiłonowa

„Niechaj umarli ufają żywym”. Te słowa z wiersza Tadeusza Gajcy, które adwokat Stanisław Mikke za życia cytował często i które teraz są wyryte na jego płycie grobowej, po katastrofie lotniczej odczytałam w sposób bardzo prosty: powinnam kontynuować to, co robiłam razem z Nim, choć wiem, że bez Jego wsparcia będzie ciężko.

Palestra 12/2016