Palestra 9/2021, s. 5 - 6
Palestra
9/2021
Autoportret Cypriana Kamila Norwida wykonany przez poetę na papierze piórkiem i kredką, lekko podkolorowany na niebiesko i własnoręcznie opisany atramentem: „C. Norwid, Ipse ipsum, 1857” (ipse ipsum – we własnej osobie).
Cyprian Kamil Norwid przedstawił siebie stojącego na mapie Europy, do końca nie rozwiniętej. Wspiera się założonymi rękami na ogromnej obsadce z ołówkiem. Zwrócony jest lekko w prawo, wpatrzony w dal. Jego profil, z bujnym zarostem, z brodą i wąsami, z długimi włosami, w dużym miękkim kapeluszu z piórem na głowie, odbiega od znanych
wizerunków „czwartego romantyka”. Poeta ubrany jest jak podróżny w długi do kolan, lekko rozchylony płaszcz. Otaczają Norwida trzy, stojące wokół mapy, ujadające psy. Alegoria? Podsumowanie sytuacji życiowej autora i nieistniejącej Polski?
Rok 1857, w którym powstał rysunek, to okres zamykający emigracyjne trudy Norwida poszukiwania swojego miejsca w świecie, w Niemczech, we Włoszech, Francji, w Belgii, Anglii, a także po zarobkowym pobycie w Stanach Zjednoczonych. Choroby, słabnący wzrok, narastająca głuchota, niedostatek, brak perspektyw na powrót do Polski, to czas refleksji emigranta politycznego, świetnego, choć niedocenionego za życia poety, dramaturga, malarza, rzeźbiarza, rysownika. Prezentowany rysunek jest własnością Muzeum Branickich w Suchej. Ma wymiary 14 x 11 cm. Należy do kolekcji C.K. Norwida znajdującej się w Pismach Zebranych – tom E, „Pism prozą Cypriana Norwida: dział pierwszy obejmujący legendy i nowele” (s. 48–49). Książka wydana w 1911 r. w Warszawie przez Zenona Przesmyckiego „Miriam”; nakład Jakuba Mortkowicza.