Zainstaluj aplikację Palestra na swoim urządzeniu

Palestra
4/2021

Dzwon „Katyń” – jeden z trzech dzwonów na Polskich Cmentarzach Wojennych w Katyniu, Charkowie i Miednoje, umieszczonych poniżej poziomu ziemi w specjalnej niszy, mającej symbolizować uwięzienie pod ziemią. Cmentarze są miejscem spoczynku niemal 22 tysięcy jeńców wojennych, w tym 10 tysięcy polskich oficerów, zamordowanych w niewoli rosyjskiej strzałem w tył głowy po 3.04.1940 r. Zdecydowaną większość ofiar stanowili oficerowie rezerwy, lekarze, adwokaci, prawnicy, naukowcy, artyści. Ogromne, ponad 800 kg dzwony zawieszono obok muru z nazwiskami poległych na cmentarzach w Katyniu, Charkowie i Miednoje.

Na zewnętrznej ścianie dzwonów umieszczono tekst Bogurodzicy oraz nazwę miejsca, do którego trafiły. Wydobywający się z czeluści ziemi stłumiony, przejmujący dźwięk dzwonu po raz pierwszy usłyszano podczas ceremonii otwarcia cmentarzy i upamiętnienia ofiar. Cmentarz Katyński otwarto 28.07.2000 r. Akt erekcyjny w czerwcu 1995 r. wmurował Prezydent RP Lech Wałęsa wraz z poświęconym przez Ojca Świętego Jana Pawła II kamieniem węgielnym pod budowę cmentarza. Fotografia z archiwum Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego. 

Pobierz wersję PDF

Pełny spis treści

Wołanie!
  • Ewa Stawicka
Prawo do zaskarżenia decyzji administracyjnej Krajowej Rady Sądownictwa o odmowie powołania na stanowisko sędziego Sądu Najwyższego – opinia Rzecznika Generalnego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
  • Andrzej Świątkowski
Do kompetencji Krajowej Rady Sądownictwa między innymi należy rozpatrywanie wniosków i ocena kandydatów do pełnienia urzędu na stanowiskach sędziów Sądu Najwyższego oraz przedstawianie Prezydentowi RP wniosków o powołanie sędziów w SN. Po zmianie przepisów ustawodawca odebrał 26.04.2019 r. prawo osobom ubiegającym się o objęcie urzędu sędziego SN do zaskarżenia niekorzystnej dlań uchwały KRS do Naczelnego Sądu Administracyjnego. W związku z powyższym sąd ten wystąpił do TSUE z pytaniami, czy dokonana zmiana jest zgodna z przepisami prawa europejskiego. Rzecznik Generalny TSUE przedstawił opinię prawną w sprawie C-824/18 dotyczącej pozbawienia sędziów prawa do zaskarżenia uchwały KRS, będącej w rzeczywistości decyzją administracyjną o odmowie rekomendacji na stanowisko sędziego SN. Po szczegółowej analizie spornych przypadków, jakie miały miejsce w czasie realizowanej przez władze państwowe i polityczne reformy wymiaru sprawiedliwości, Rzecznik Generalny TSUE doszedł do wniosku, że polski ustawodawca zmienił krajowe przepisy w tym celu, aby postępowania wszczęte przez Komisję Europejską o naruszenie zobowiązań RP jako państwa członkowskiego i odesłania prejudycjalne polskich sądów unijnych do TSUE stały się bezprzedmiotowe, pomimo wydania postanowienia przez NSA zabezpieczającego podjęcie decyzji przez Prezydenta RP o powołaniu na stanowiska sędziów SN wyłącznie kandydatów rekomendowanych przez nową KRS. Uchwalając ustawę z 26.04.2019 r. o zmianie ustawy o KRS, ustawodawca polski pominął orzeczenia TK, z których wynika, że decyzje administracyjne KRS, podejmowane w sprawie wyłaniania kandydatów na stanowiska sędziów SN, powinny podlegać kontroli sądowej. Pozbawienie przez polskiego prawodawcę unijnych sądów krajowych orzekających w RP prawa do inicjowania postępowania prejudycjalnego prowadzonego przez TSUE koliduje z zasadą unijnej lojalności. Ograniczenie i pozbawienie sądów orzekających w Unii Europejskiej możliwości dialogu i korzystania ze środków proceduralno-prawnych regulowanych przepisami unijnymi stanowi wystarczający sygnał o naruszeniu niezależności sądów i niezawisłości sądów w państwie członkowskim. W przypadku naruszenia reguł praworządności mogą być stosowane bezpośrednio przez sądy krajowe właściwe przepisy Unii Europejskiej. Przeszkody stwarzane przez przepisy krajowe w realizacji celów sformułowanych w unijnym porządku prawnym powinny zostać pominięte przez sądy krajowe.
Charakter żądania ponownego przesłuchania małoletniego pokrzywdzonego w trybie art. 185a Kodeksu postępowania karnego
  • Tymon Markiewicz
W artykule przedstawiono istniejące stanowiska orzecznicze i doktrynalne dotyczące żądania ponownego przesłuchania małoletniego pokrzywdzonego w trybie art. 185a Kodeksu postępowania karnego. Autor opowiada się za tym, aby traktować przedmiotowe żądanie jako szczególny wniosek dowodowy, argumentując swoje stanowisko w szczególności gwarancyjnym charakterem normy art. 185a k.p.k.
Zależność pomiędzy ustrojem organów ścigania a zasadnością stosowania rozwiązań oportunistycznych w procesie karnym – uwagi na tle projektu ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych
  • Bartosz Łukowiak
W niniejszej pracy analizie poddano problematykę modelu ścigania przestępstw. Z przeprowadzonych rozważań, opartych na treści projektu ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary oraz na analizie prawnoporównawczej systemów prawnych wybranych państw, wynika, że im mniejsza niezależność organów ścigania, tym bardziej wątpliwe wydaje się wprowadzanie mechanizmów opartych na zasadzie oportunizmu, w związku z czym w warunkach polskich za niewłaściwe należy uznać proponowane ograniczanie wpływu zasady legalizmu.
Realizacja uprawnienia do żądania ukształtowania zobowiązania umownego na podstawie klauzuli rebus sic stantibus (art. 3571 k.c.)
  • Radosław Strugała
Artykuł dotyczy wybranych problemów realizacji uprawnienia stron umowy do żądania ukształtowania zobowiązania na podstawie art. 3571 k.c. Stanowi próbę sformułowania propozycji rozwiązania pozwalającego zapobiec negatywnym konsekwencjom praktycznym powszechnego w doktrynie i orzecznictwie stanowiska, zgodnie z którym wyrok zmieniający albo rozwiązujący zobowiązanie umowne na podstawie art. 3571 k.c. nie może być wydany po wykonaniu tego zobowiązania w jego pierwotnym kształcie. Analiza przeprowadzona w artykule każe przyjąć, że rozwiązaniem takim jest odpowiednie zabezpieczenie powództwa wytoczonego na podstawie klauzuli rebus sic stantibus.
Zawieranie umów oraz wykonywanie ograniczonych praw rzeczowych na rzecz Skarbu Państwa przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie
  • Tomasz Nosal
Niniejszy artykuł stanowi analizę prawną funkcjonowania Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie na gruncie cywilnoprawnym w zakresie zawierania umów oraz wykonywania ograniczonych praw rzeczowych na rzecz Skarbu Państwa. Wejście w życie ustawy z 20.07.2017 r. – Prawo wodne scentralizowało bowiem prowadzenie gospodarki wodnej poprzez powołanie do życia państwowej osoby prawnej, jaką jest Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie. I tak jak raczej nie budzi wątpliwości fakt, że to Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie stanowi podmiot odpowiedzialny za reprezentację Skarbu Państwa w stosunku do zasobu wyartykułowanego w treści ustawy, w tym gruntów pokrytych śródlądowymi powierzchniowymi wodami płynącymi, tak analiza pozostałych przepisów prawa powszechnie obowiązującego, w szczególności Kodeksu cywilnego, ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz ustawy o zasadach zarządzania mieniem państwowym, już do takich jednoznacznych wniosków o omnipotencji i wyłączności Wód Polskich w zakresie rozporządzania własnością Skarbu Państwa nie prowadzi. Poniższe opracowanie stanowić będzie próbę odpowiedzi na pytanie, czy na gruncie przepisów prawa powszechnie obowiązującego możemy doszukiwać się w uprawnieniach Wód Polskich prawa swobodnego kontraktowania oraz uprawnień w zakresie wykonywania praw właścicielskich w stosunku do mienia Skarbu Państwa, o których mowa w księdze II Kodeksu cywilnego.
Pojęcie zabytku w przepisach karnych ustawy z 23.07.2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami – problemy interpretacyjne i (nie)zgodność z zasadą nullum crimen sine lege certa
  • Piotr Poniatowski
Pojęcie zabytku jest zdefiniowane w art. 3 pkt 1 ustawy z 23.07.2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Jest ono używane w przepisach karnych tej ustawy zarówno w kontekście typizacji przestępstw, jak i wykroczeń. Z uwagi na to, że definicja zabytku ma ocenny charakter, może powstać wątpliwość, czy przepisy karne, w których używa się tego pojęcia, są zgodne z zasadą nullum crimen sine lege certa, nakazującą, aby zakaz karny był jak najbardziej precyzyjny i czytelny dla adresata. Autor rozważa szczegółowo problemy interpretacyjne, które powstają na gruncie wskazanej ustawy, i odnosi się do kwestii zgodności jej przepisów karnych z wymogiem lex certa. Formułuje także postulaty de lege ferenda odnośnie do omawianej problematyki.
Europejski Trybunał Praw Człowieka – przegląd orzecznictwa (styczeń–marzec 2021 r.)
  • Marek Antoni Nowicki
Prezentowany przegląd orzecznictwa stanowi omówienie najistotniejszych orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wydanych w pierwszym kwartale 2021 r. dotyczących m.in. obowiązku przestrzegania praw człowieka, prawa do życia, zakazu tortur, niewolnictwa i pracy przymusowej, prawa do rzetelnego procesu sądowego, a także wolności wypowiedzi.
Czy możliwy jest jednoczynowy zbieg sprawczych odmian nadużycia zaufania i nierzetelnej dokumentacji – glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 26.03.2019 r. (II AKa 20/19)
  • Łukasz Duśko
Celem niniejszej glosy jest próba udzielenia odpowiedzi na pytanie o możliwość jednoczynowego wyczerpania przez sprawcę znamion przestępstw tzw. nadużycia zaufania z art. 296 § 1 Kodeksu karnego oraz nierzetelnej dokumentacji z art. 303 § 2 Kodeksu karnego, jak też – w razie odpowiedzi pozytywnej – o charakter zachodzącego między tymi typami zbiegu. Przedstawiona analiza krytyczna dotychczasowych wypowiedzi przedstawicieli doktryny prawa karnego, jak również analiza konstruktywna, dają asumpt do twierdzenia, że między typami z art. 296 § 1 k.k. oraz art. 303 § 2 k.k. nie zachodzi pozorny zbieg przepisów. Wzajemne krzyżowanie się zakresów obu tych typów prowadzić będzie na kanwie konkretnej sprawy bądź do przyjęcia właściwego zbiegu przepisów, bądź zbiegu pomijalnego.
Sądowa kontrola uchwał organów samorządu komorniczego – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 27.11.2019 r. (I NO 134/19)
  • Edward Soszyński
  • Cezary Waldziński
W przedmiotowej glosie poruszono kwestie związane z charakterem terminu zawartego w art. 215 ust. 1 ustawy o komornikach sądowych, a także zwrócono uwagę na różnice pomiędzy miesięczną składką obligatoryjną określoną w art. 208 ust. 1 pkt 7 u.k.s. a składką fakultatywną na określone cele zwartą w art. 208 ust. 1 pkt 6 u.k.s. Autorzy glosy krytycznie odnieśli się do rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego, jak i argumentacji zawartej w merytorycznej części uzasadnienia orzeczenia.
Czy organ administracyjny może na podstawie art. 124 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami orzec o ograniczeniu przez właściciela korzystania z nieruchomości poprzez zajęcie jej części na potrzeby strefy ochronnej infrastruktury przesyłowej?
  • Ewa Stawicka
Nadmierna prędkość bezpośrednią przyczyną zderzenia pojazdów
  • Wojciech Kotowski
Dyktatorzy i liderzy
  • Andrzej Tomaszek
Aleksander Lednicki (1866–1934) – zderzenie niezwykłej osobowości z systemem
  • Anna Grabowska

Zamów wersję papierową

Serdecznie zapraszamy do zamówienia tradycyjnej "papierowej" wersji Palestry przez osoby nie będące adwokatami!

  • Wysyłka każdego numeru wprost do domu
  • Najwyższy poziom artykułów

45,36 pln

netto 42,00 pln

Informacja o plikach cookies

W ramach Strony stosujemy pliki cookies. Korzystanie ze Strony bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza zgodę na ich zapis lub wykorzystanie. Możecie Państwo dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies w przeglądarce internetowej w każdym czasie. Więcej szczegółów w "Polityce Prywatności".