Zainstaluj aplikację Palestra na swoim urządzeniu

Palestra
11/2021

Zajęcie przez Sowietów Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej po 17.09.1939 r. przyniosło natychmiastową akcję rusyfikacji tych terenów – rozstrzelania, aresztowania, przesiedlenia. Nocą z 9 na 10 lutego wywieziono w głąb Rosji ponad 140.000 Polaków, była to pierwsza z czterech wielkich deportacji ludności cywilnej, które łącznie do 1941 r. objęły ok. 1,2 mln osób. Niewyobrażalnie trudne warunki transportu i codziennego życia w Syberii i Kazachstanie doprowadziły do śmiertelności rzędu 30%. Wiosną 1940 r. zamordowano 7.305 więźniów w Bykowni i Kuropatach, niemal 15.000 polskich oficerów w lasku katyńskim. O wielu innych brak danych, np. ze 110.000 więźniów w latach 1939–1941 do pracy przymusowej w subarktycznej Workucie trafiło 40.000. Czy przeżyli? Ilu przeżyło ze 170.000 jeńców wojennych? II wojna światowa zwielokrotniła skalę eksterminacji niepokornych obywateli imperium sowieckiego narodowości polskiej, od czasów zaborów zsyłanych, więzionych i mordowanych. Szacuje się, że tylko w latach 1937–1938 przez NKWD zostało zabitych 111.000 Polaków, obywateli Związku Sowieckiego.

Prezentowany na okładce pomnik Poległym i Pomordowanym na Wschodzie, odsłonięty w 1995 r., upamiętnia ofiary
radzieckiej okupacji. Pomnik autorstwa M. Biskupskiego przedstawia towarowy wagon kolejowy na torach, jakby w ruchu. Gęsto załadowane stojące krzyże, symbole religii deportowanych, zsuwają się z przepełnionej platformy. W większości krzyże katolickie, są też prawosławne oraz symbole muzułmańskie i żydowskie. Pełen przekrój wielonarodowości Kresów Wschodnich. Na podkładach toru kolejowego wyeksponowano nazwy miejsc męczeństwa i kaźni Polaków na Wschodzie. Poruszająca całość.

Wojciech Ziembiński, inicjator powstania pomnika dla tych, co stracili życie na „nieludzkiej ziemi”, otrzymał pośmiertnie od
Sybiraków obok pomnika dziękczynną tablicę ku jego czci.

Foto na okładce: z archiwum „Palestry”

Przygotowanie okładki do druku: A.P. GRAF

Pobierz wersję PDF

Pełny spis treści

Listopad – dla Polaków
  • Ewa Stawicka
Małoletni świadek w procesie karnym
  • Dagmara Święcicka
Przesłuchanie małoletniego w charakterze świadka w toku postępowania karnego jest czynnością procesową o charakterze szczególnym. Właściwe przeprowadzenie przesłuchania nie tylko wymaga gruntownej znajomości taktyki procesowej, ale niezwykle ważne jest również posiadanie przez organ przesłuchujący wiedzy z zakresu psychologii. W artykule zostały przedstawione rozważania na temat konieczności wystąpienia małoletniego w procesie karnym. Treść skupia się głównie na aspektach psychologicznych oraz regulacjach zawartych w ustawie – Kodeks postępowania karnego. W pracy zostało nakreślone pojęcie małoletniego świadka. Na podstawie literatury i ustaw zostały przedstawione zachowania związane z etapami wieku osiąganego do momentu ukończenia 18. roku życia. Występowanie w charakterze świadka w sprawach karnych jest przykrym przeżyciem dla dziecka. Małoletni bardziej odczuwa czynności procesowe niż osoba dorosła. Zdarzenia przestępne wywołują traumatyczny wpływ na nie-ukształtowaną jeszcze psychikę dziecka. Dlatego organ procesowy wzywający małoletniego w charakterze świadka powinien czynić to wyłącznie wtedy, gdy jest to niezbędne dla toczącego się postępowania. Dzieci są szczególną grupą świadków, a co za tym idzie – polski ustawodawca przyznaje im określone prawa oraz nakłada obowiązki.
Pełnomocnictwo w sądowym postępowaniu egzekucyjnym
  • Andrzej Marciniak
Przepisy o pełnomocnikach procesowych dotyczące działania przed sądem (art. 86 i n. Kodeksu postępowania cywilnego) mają odpowiednie zastosowanie w sądowym postępowaniu egzekucyjnym. Dotyczy to zarówno postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez sąd, jak i komornika sądowego. Pełnomocnikiem procesowym w sądowym postępowaniu egzekucyjnym mogą być tylko osoby uprawnione do działania w takim charakterze w procesie. Natomiast pełnomocnikiem do udziału w przetargu przy egzekucyjnej sprzedaży ruchomości lub nieruchomości może być każda osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Do pełnomocnictwa tego stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o pełnomocnictwie.
Alternatywne systemy rozstrzygania sporów w cyberprzestrzeni
  • Przemysław Polański
Zaskakiwać może fakt, że pomimo pandemii COVID-19 nie rozwinęły się w sposób zasadniczy ani systemy informatyczne sądów powszechnych, ani alternatywne systemy rozstrzygania sporów wykorzystujące Internet jako główne medium komunikacyjne. Sytuacja ta może się zasadniczo zmienić wraz z uchwaleniem projektu Aktu o usługach cyfrowych, który przewiduje rewolucyjne rozwiązania w zakresie zwalczania bezprawnych treści, które w największym stopniu dotkną średnie i duże platformy internetowe. Nie chodzi jedynie o sankcje, które przewyższają te określone w RODO, ale także o obowiązki w zakresie udostępnienia mechanizmów alternatywnego rozstrzygania sporów drogą elektroniczną w sposób niezależny od samych platform internetowych. Nie tylko będzie to wymagać współpracy między największymi graczami na rynku internetowym, ale także otworzy nowe pola dla działalności prawników. W niniejszym artykule skupimy się na wymogach informatycznych dla tego typu platform ODR, bazując zarówno na projekcie Aktu o usługach cyfrowych, jak i obowiązującym już rozporządzeniu Unii Europejskiej ustanawiającym podobny mechanizm dla rozstrzygania transgranicznych sporów z udziałem konsumentów w Unii Europejskiej.
Europejski Trybunał Praw Człowieka – przegląd orzecznictwa (lipiec –wrzesień 2021 r.)
  • Marek Antoni Nowicki
Prezentowany przegląd orzecznictwa stanowi omówienie najistotniejszych poglądów wyrażonych przez Europejski Trybunał Praw Człowieka w wyrokach wydanych w okresie lipiec–wrzesień 2021r. dotyczących prawa do życia, prawa do wolności i bezpieczeństwa osobistego, prawa do rzetelnego procesu sądowego, prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego oraz wolności wypowiedzi. Przegląd ten uzupełnia obszerne streszczenie wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (Sekcja I) w sprawie adwokata z Gdyni Joanny Reczkowicz przeciwko Polsce dotyczącej poważnych nieprawidłowości w procedurze powoływania sędziów Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego. Trybunał uznał, że Izba ta – która rozpatrywała sprawę skarżącej – nie była „sądem ustanowionym ustawą”.
Umowa kredytu denominowanego – subiektywny przegląd najnowszego orzecznictwa Sądu Najwyższego
  • Piotr Bednarczyk
Mimo że sprawy dotyczące kredytów powiązanych z kursem walut obcych można znaleźć na wokandach niemal wszystkich sądów okręgowych w Polsce, Sąd Najwyższy nie wydał dotąd orzeczenia, które przedstawiałoby systemowe podejście do tego rodzaju umów kredytowych. Niniejsze opracowanie dotyczy orzeczeń dotykających problematyki umów kredytu denominowanego; umów, które nie doczekały się dotąd żadnego pytania prejudycjalnego z Polski. Przedstawione zostaną orzeczenia zapadłe w ciągu ostatnich dwóch lat, licząc od 3.10.2019 r., czyli od ogłoszenia wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-260/18 dotyczącej państwa Dziubak. W większości nie zostały one opublikowane w oficjalnych publikatorach zawierających urzędowe tezy, natomiast ich uzasadnienia pojawiały się na stronie internetowej Sądu Najwyższego dopiero w odpowiedzi na wnioski o udzielenie informacji publicznej kierowane przez autora. Celem niniejszego przeglądu jest nie tylko przytoczenie orzecznictwa Sądu Najwyższego, ale i zasygnalizowanie wątpliwości autora odnośnie do przedstawionych przezeń argumentów, co pozwala na zatytułowanie go subiektywnym.
Wpływ negatywnej kreacji prawników w filmach na postrzeganie zawodów prawniczych
  • Aleksandra Guss
Law and film, czyli prawo i film, jest jednym z interdyscyplinarnych pól badawczych, wykształconym w ramach estetyki prawa, które zajmuje się szeroko postrzeganą problematyką związków prawa z filmem. Osoby zajmujące się zgłębianiem tego nurtu stoją na stanowisku, że społeczeństwo czerpie z kinematografii prawniczej wiedzę na temat prawa, systemu prawa, prawników i ich pracy – wierzą oni, że informacje przedstawione na ekranie mają znaczący wpływ na prawo i jego postrzeganie w rzeczywistości. Potwierdzeniem tego jest negatywne postrzeganie profesji prawniczej przez społeczeństwo, które jest efektem sposobu jej przedstawiania w filmie. Negatywny i nierealistyczny obraz prawników, jak i samego prawa, jest o wiele bardziej popularny niż stawianie ich w pozytywnym świetle, co jest złe dla prawników, dla prawa i dla ogółu społeczeństwa, które poprzez oglądanie filmów prawniczych wypracowuje sobie pewną opinię o tej profesji. Artykuł ma na celu przedstawienie popularnych portretów filmowych prawników, które w sposób negatywny mogą wpływać na postrzeganie zawodów prawniczych.
Co się dzieje, gdy klient nie ufa adwokatowi?
  • Mikołaj Kozak
Jednym z fundamentów wykonywania zawodu adwokata jest obowiązek działania na korzyść klienta. W realiach procesu karnego ta zasada znajduje wyraz w art. 86 § 1 k.p.k., który statuuje nakaz obrońcy działania na korzyść oskarżonego. W literaturze panuje zgodność, że z tego przepisu absolutnie nie wynika jednak, by adwokat miał być ślepym wykonawcą poleceń swojego klienta i przyjmować na siebie przykry obowiązek popierania stanowisk nieznajdujących jakiegokolwiek uzasadnienia w przepisach prawa.
Czy zarzut wadliwości uzasadnienia wyroku wojewódzkiego sądu administracyjnego podniesiony w skardze kasacyjnej jako naruszenie art. 141 § 4 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi może zostać uwzględniony z innej przyczyny niż wskazywana przez wnoszącego skargę kasacyjną?
  • Ewa Stawicka
Artykuł omawia – na przykładzie sprawy, która była rozstrzygana przez Naczelny Sąd Administracyjny, a dotyczyła mechanizmu tak zwanej karuzeli podatkowej – w jaki sposób może funkcjonować zarzut nienależytego sporządzenia uzasadnienia przez wojewódzki sąd administracyjny. Podniesienie takiego zarzutu w skardze kasacyjnej bywa skuteczne również wtedy, gdy sąd drugiej instancji dopatrzy się innych mankamentów uzasadnienia niż te, które zostały wskazane przez skarżącego. W tle zasadniczego problemu podnoszone jest w artykule zagadnienie zakresu działania tak zwanej zasady uzasadnionych oczekiwań w ordynacji podatkowej – w zestawieniu z aktualnym brzmieniem Kodeksu postępowania administracyjnego.
Karanie kradzieży (nihil novi sub sole)
  • Maria Zabłocka
W 75. rocznicę pozbawienia generała Władysława Andersa polskiego obywatelstwa
  • Paweł Ziętara
Artykuł przedstawia aspekty prawne decyzji warszawskiego Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej o pozbawieniu obywatelstwa polskiego gen. Władysława Andersa, podjętej we wrześniu 1946 r.: podstawę prawną, tryb podjęcia, sposób publikacji, dowodząc jej bezprawności. Ilustruje całkowicie instrumentalne traktowanie przepisów prawa przez zdominowane przez komunistów władze warszawskie.
Sędziowski dwugłos
  • Andrzej Tomaszek
Adwokat Thomas Papps (1931–2021)
  • Bartosz Grohman

Zamów wersję papierową

Serdecznie zapraszamy do zamówienia tradycyjnej "papierowej" wersji Palestry przez osoby nie będące adwokatami!

  • Wysyłka każdego numeru wprost do domu
  • Najwyższy poziom artykułów

45,36 pln

netto 42,00 pln

Informacja o plikach cookies

W ramach Strony stosujemy pliki cookies. Korzystanie ze Strony bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza zgodę na ich zapis lub wykorzystanie. Możecie Państwo dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies w przeglądarce internetowej w każdym czasie. Więcej szczegółów w "Polityce Prywatności".