Zainstaluj aplikację Palestra na swoim urządzeniu

Palestra
10/2020

W czwartek 22.10.2020 r. w całej Polsce rozpoczęły się protesty przeciw decyzji Trybunału Konstytucyjnego, która zapadła tego dnia (przy dwóch zdaniach odrębnych), dotyczącej niekonstytucyjności przepisu dopuszczającego możliwość przerwania ciąży w przypadku dużego prawdopodobieństwa ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu. W kolejnych dniach, w setkach miast i miasteczek Polski, pod hasłami „Strajku Kobiet”, „Czarnych Parasolek”, „Oburzonych” czy „Mamy Dość”, tysiące spacerujących demonstrantów (którzy nie mogą organizować zgromadzeń publicznych powyżej 5 osób, zgodnie z rozporządzeniem z 23.10.2020 r. dotyczącym obostrzeń covidowych) rozpoczęło blokowanie ulic, przerywanie nabożeństw, planowanie nieobecności w pracy w ustalone dni i wychodzenie na kolejne protesty w obronie praw kobiet.

Ruchy prawicowe zapowiedziały w reakcji na te wydarzenia tworzenie „Straży Narodowej”, której celem według szefa stowarzyszenia „Marsz Niepodległości” ma być obrona kościołów, zgniecenie w proch demonstrujących i zniszczenie rewolucji. Policja ostrzega przed stosowaniem przemocy i apeluje do manifestujących, żeby nie postrzegać jej funkcjonariuszy jako zbrojnego ramienia rządu. Z kręgów zbliżonych do obozu władzy przeciekają natomiast informacje o możliwości wprowadzenia lockdownu od 30 października (nie wiadomo tylko, czy w obecnej sytuacji powodem jest koronawirus, czy nasilające się protesty).

Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej podjęło uchwałę, w której „sprzeciwia się wszelkim działaniom odbierającym polskim kobietom konstytucyjnie gwarantowane prawo do godności, do prywatności i decydowania o swoim życiu osobistym oraz naruszającym konstytucyjny zakaz nieludzkiego i poniżającego traktowania”. Okręgowe izby publikują listy adwokatów gotowych do udzielania bezpłatnej pomocy prawnej demonstrującym w poszczególnych województwach. Sytuacja wydaje się wymykać rządowi spod kontroli, ale politycy prawicy zapowiadają, że nie cofną się ani o krok.

Pobierz wersję PDF

Pełny spis treści

Trybunał Konstytucyjny nie mógł rozstrzygnąć gorzej, czyli o dewastacji systemu jednym rozstrzygnięciem
  • Maciej Gutowski
  • Piotr Kardas
Opracowanie dotyczy problematyki konsekwencji werdyktu TK z 22.10.2020 r., K 1/20, stwierdzającego niezgodność z Konstytucją art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, a w konsekwencji eliminującego możliwość powoływania się na przesłankę embriopatologiczną, dopuszczającą dotychczas przerwanie ciąży, gdy badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu. Eksponuje przyczyny merytorycznej nietrafności decyzji TK, uznania za wadliwy wybranego mechanizmu orzeczniczego, prawne zastrzeżenia co do prawidłowości działania organu rozstrzygającego, brak rozpoznania konsekwencji w innych płaszczyznach prawnych, medycznych i społecznych. W opracowaniu ukazano kilka płaszczyzn wymagających analizy, które już dziś eksponują istotne uchybienia i zaniechania, mogące tłumaczyć społeczne reakcje i konsekwencje.
W kwestii terminu do wniesienia subsydiarnego aktu oskarżenia
  • Dobrosława Szumiło-Kulczycka
Opracowanie dotyczy problematyki terminu do wniesienia subsydiarnego aktu oskarżenia. Orzecznictwo Sądu Najwyższego ukształtowane w pierwszej dekadzie lat 2000 stanęło na stanowisku, że termin ten zawsze liczy się od daty doręczenia stosownego postanowienia pokrzywdzonemu, bez względu na datę dokonania doręczenia jego pełnomocnikowi. Podnoszone argumenty na uzasadnienie tej tezy zdają się jednak tracić na aktualności. Poddano je zatem krytycznej analizie z uwzględnieniem kolejnych zmian, jakie zaszły w Kodeksie postępowania karnego.
Zbieg zażalenia dewolutywnego i zażalenia poziomego w postępowaniu cywilnym
  • Bartosz Pyzder
W nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego z 4.07.2019 r. ustawodawca zdecydował się na wyłączenie zaskarżalności części postanowień i zarządzeń wydawanych w postępowaniu pierwszoinstancyjnym zażaleniem do sądu drugiej instancji. Wśród środków odwoławczych pojawiło się natomiast zażalenie do innego składu sądu pierwszej instancji. Porównanie przepisów zawierających katalogi orzeczeń zaskarżalnych zażaleniem dewolutywnym i zażaleniem poziomym rodzi wątpliwości, który środek prawny jest właściwy w danym przypadku. Artykuł stanowi próbę wyjaśnienia tych wątpliwości. W artykule przeanalizowano problematykę zbiegu zażalenia dewolutywnego i zażalenia poziomego w postępowaniu cywilnym (rozpoznawczym i egzekucyjnym). Ponadto przeanalizowano sytuację, gdy orzeczenie nie mieści się w żadnym z katalogów, o których mowa w art. 394 § 1 i w art. 3941a § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, a przepisy nie precyzują, czy dane orzeczenie podlega zaskarżeniu zażaleniem dewolutywnym, czy poziomym.
Figura prawna datio in solutum jako sposób wygaszenia zobowiązania (umowy) o roboty budowlane jedynie w oznaczonej części
  • Bartosz Skorek
Rozważania zawarte w artykule dotyczą problemu zastosowania figury prawnej datio in solutum do wygaszenia zobowiązania (umowy) o roboty budowlane jedynie w oznaczonej części. Z powyższym łączy się w sposób istotny kwestia podzielności i niepodzielności świadczenia wykonawcy w umowie o roboty budowlane. Ustalenie, czy takie świadczenie ma charakter podzielny czy też nie, pozwala odpowiedzieć na pytanie, czy przy zastosowaniu właśnie figury prawnej, jaką jest datio in solutum, art. 453 k.c., może dojść do wygaszenia zobowiązania (umowy) o roboty budowlane jedynie w oznaczonej części.
Przyjęcie przez ustawodawcę odmiennych regulacji w zakresie prawa do dostępu do informacji publicznej oraz prawa do ponownego wykorzystania informacji sektora publicznego do materiałów objętych ochroną prawa autorskiego
  • Anna Tetkowska
Prawa autorskie nie stanowią podstawy do ograniczenia dostępu do informacji publicznej. Natomiast prawo do ponownego wykorzystania informacji sektora publicznego zostało częściowo ograniczone ze względu na prawa autorskie. Zastosowanie w przedmiotowym zakresie różnych rozwiązań nie jest przypadkowe i wynika z odmiennych podstaw aksjologicznych prawa do dostępu do informacji publicznej oraz prawa do ponownego wykorzystania informacji sektora publicznego.
Gwarancje procesowe oskarżonego w procesie ateńskim (V/IV w. p.n.e.) w porównaniu ze współczesnym prawem polskim
  • Andrzej Nogal
Artykuł omawia podobieństwa pomiędzy podstawowymi gwarancjami procesowymi oskarżonego w prawie polskim i prawie ateńskim (V/IV w. p.n.e.). Zdaniem autora zbieżności te nie są przypadkowe, ale wynikają z inspiracji dawniejszych zachodnich, szczególnie niemieckich, reformatorów prawa karnego, rozwiązaniami ateńskimi. Z uwagi na racjonalny i silnie demokratyczny charakter procesu karnego w Atenach zostały uznane przez dawniejszych teoretyków za przejaw prawa naturalnego i stały się podstawą nowoczesnego procesu karnego. Z tej samej przyczyny recypowano je także w Polsce. Uzasadniony jest więc pogląd, że koncepcja podstawowych gwarancji procesowych oskarżonego w prawie polskim została zapożyczona z prawa ateńskiego.
Europejski Trybunał Praw Człowieka – przegląd orzecznictwa (lipiec–wrzesień 2020 r.)
  • Marek Antoni Nowicki
Prezentowany przegląd orzecznictwa stanowi omówienie najistotniejszych orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wydanych od lipca do września 2020 r. dotyczących: prawa do życia, zakazu tortur, wolności wypowiedzi, prawa do wolnych wyborów, prawa do skutecznego środka odwoławczego, ochrony własności, skarg indywidualnych, środków tymczasowych, wymogów dopuszczalności skarg.
Stwierdzenie nieważności decyzji a zasada pewności prawa oraz zaufania do państwa – glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20.02.2019 r. (II OSK 694/17)
  • Maciej Kiełbowski
Niniejsza glosa odnosi się do zastosowania przez sąd administracyjny wyroku zakresowego Trybunału Konstytucyjnego i konieczności wydania wyroku w sprawie godzącego pogląd Trybunału z zasadami konstytucyjnymi i zasadami naczelnymi postępowania administracyjnego. Celem niniejszego opracowania jest wskazanie istotności tego zagadnienia i jego praktycznego przełożenia na rozstrzygane przez sądy administracyjne sprawy, w tym przypadku w odniesieniu do stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej wobec „znacznego upływu czasu”. Zgodnie z ujętymi wnioskami zastosowane przez sąd w omawianym wyroku podejście, prowadzące w największym stopniu do ochrony praw jednostki, zasługuje na aprobatę. Właściwie bowiem udzielono ochrony prawom nabytym z pozwolenia na budowę, uwzględniając upływ czasu od wydanej decyzji i rozważenie interesów stron, które nie pozwoliło na stwierdzenie jej nieważności. Takie działanie wskazuje także na realizację zasady zaufania do administracji publicznej.
Czy dopuszczalne jest jednoczesne wniesienie wniosku o uzupełnienie decyzji administracyjnej i odwołania od niej?
  • Ewa Stawicka
Wzorcowe rozstrzygnięcie w sprawie wypadku drogowego ze skutkiem śmiertelnym
  • Wojciech Kotowski
Tyrmand, jego Warszawa i warszawka
  • Andrzej Tomaszek

Zamów wersję papierową

Serdecznie zapraszamy do zamówienia tradycyjnej "papierowej" wersji Palestry przez osoby nie będące adwokatami!

  • Wysyłka każdego numeru wprost do domu
  • Najwyższy poziom artykułów

45,36 pln

netto 42,00 pln

Informacja o plikach cookies

W ramach Strony stosujemy pliki cookies. Korzystanie ze Strony bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza zgodę na ich zapis lub wykorzystanie. Możecie Państwo dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies w przeglądarce internetowej w każdym czasie. Więcej szczegółów w "Polityce Prywatności".