Wydanie 5/2019

Palestra
5/2019

Piętnaście lat Polski w Unii Europejskiej

Pełny spis treści

Palestra 5/2019, s. 5 - 12

Banał formuły dura lex sed lex

Jerzy Zajadło

Łacińska paremia dura lex sed lex jest dosyć często używana w obrocie prawnym. Co ciekawe, współcześnie odwołują się do niej chętniej politycy niż prawnicy, ponieważ ci ostatni zdają sobie sprawę z jej uproszczonego charakteru. Autor analizuje pierwotne źródło pochodzenia (Digesta) i jej dzisiejsze znaczenie w kontekście obowiązywania, przestrzegania i stosowania prawa. Konfrontuje ją też z inną znaną sentencją, a stanowiącą jej przeciwieństwo – lex iniusta non est lex. W konkluzji autor dochodzi do wniosku, że łacińska terminologia prawnicza jest wprawdzie źródłem zakumulowanej przez wieki prawniczej mądrości, ale do jej prawidłowego stosowania wymagana jest pewna wiedza w zakresie jej pierwotnego i współczesnego znaczenia.

Palestra 5/2019, s. 13 - 25

Charakter prawny ustanowienia zadatku

Adam Olejniczak

Zastrzeżenie zadatku jest postanowieniem umownym. Artykuł 394 § 1 Kodeksu cywilnego zawiera regułę interpretacyjną, która znajduje zastosowanie w przypadku niejednoznacznych postanowień umowy. Ustanowienie zadatku jest zawsze wynikiem porozumienia (konsensu) stron umowy. Zadatek nie może powstać z mocy prawa (ex lege), wyłącznie przez wręczenie pieniędzy przy zawarciu umowy.

Palestra 5/2019, s. 26 - 37

Przestępstwo fałszu materialnego dokumentu

Łukasz Duśko
Mateusz Szurman

Autorzy analizują przestępstwo z art. 270 § 1 Kodeksu karnego polegające na fałszerstwie materialnym dokumentów. Wskazują, jakie ustalenia powinien poczynić sąd, aby przypisać odpowiedzialność karną z tego przepisu. Jednocześnie formułują nowatorską koncepcję podziału dokumentów na dokumenty otwarte, zamknięte nieukończone i zamknięte ukończone, który to podział ma fundamentalne znaczenie dla ustalenia granic nośnika tworzącego dokument i w konsekwencji ustalenia zakresu nośnika, na którym dokonywanie modyfikacji może podlegać kryminalizacji z art. 270 § 1 k.k. Autorzy wskazują ponadto, że tylko dokonanie istotnych zmian w dokumencie może realizować znamiona wskazanego przestępstwa, a to ze względu na funkcję limitującą dobra prawnego, które chroni analizowany typ czynu zabronionego.

Palestra 5/2019, s. 38 - 51

Złożenie pełnomocnictwa udzielonego profesjonalnemu pełnomocnikowi w formie dokumentu elektronicznego w postępowaniu administracyjnym i podatkowym

Radosław Bulejak
Jacek Matarewicz

W niniejszej publikacji została przeprowadzona analiza przepisów prawa procesowego administracyjnego (podatkowego) odnośnie do dopuszczalnych form pełnomocnictwa dla profesjonalnego pełnomocnika ze szczególnym uwzględnieniem formy elektronicznej. Ponadto zostały opisane wymogi dotyczące sporządzania dokumentu pełnomocnictwa, a także konsekwencje prawne wadliwego przedłożenia tegoż dokumentu. Tekst odnosi się do praktycznych wyzwań stojących przed pełnomocnikiem w sprawie podatkowej lub administracyjnej.

Palestra 5/2019, s. 52 - 64

Model odpowiedzialności podatkowej spółki cywilnej oraz jej wspólników w prawie polskim

Radosław Rycielski

Istotą artykułu jest próba opracowania oraz ocena modelu odpowiedzialności podatkowej spółki cywilnej (jako podmiotu prawa podatkowego) oraz jej wspólników w polskim prawie podatkowym. Zasadniczą część stanowi analiza zarówno obowiązujących przepisów prawa w tym zakresie, jak również poglądy doktryny prawa oraz ich implikacje w orzecznictwie sądów administracyjnych i Sądu Najwyższego. Poświęcono także uwagę wpływowi odmiennych tez w judykaturze oraz uchwał Naczelnego Sądu Administracyjnego na funkcjonowanie obecnie przyjętego modelu odpowiedzialności podatkowej w przypadku spółki cywilnej i jej wspólników.

Palestra 5/2019, s. 65 - 75

Kilka uwag o eklektyzmie normatywnym art. 62a ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii

Adrian Romkowski

W artykule poruszona została problematyka normatywnej niespójności art. 62a ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, przejawiającej się w nieprawidłowości jednoczesnego odesłania do art. 62 ust. 1 i ust. 3 tej ustawy. Wszechstronna argumentacja teoretyczna i dogmatyczna wykazuje, dlaczego, bez względu na przyjętą wariancję interpretacyjną art. 62 ust. 3 (typ uprzywilejowany przestępstwa w stosunku do art. 62 ust. 1 bądź instytucja sądowego wymiaru kary), normatywnie niemożliwe jest jednoczesne odesłanie do art. 62 ust. 1 oraz art. 62 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Opracowanie wieńczą uwagi de lege ferenda, w których wskazano możliwe kierunki zmian art. 62a.

Palestra 5/2019, s. 76 - 92

Nałożenie administracyjnej kary pieniężnej za niezrealizowanie obowiązku informacyjnego przy pozyskiwaniu danych z publicznie dostępnych źródeł – glosa do ostatecznej decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych z 15.03.2019 r. (ZSPR.421.3.2018)

Henryk Hoser
Jan Byrski

Analizowany w glosie problem dotyczy możliwości wyłączenia wtórnego obowiązku informacyjnego w oparciu o art. 14 ust. 5 lit. b RODO wobec osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, których dane pochodzą z jawnych, publicznych rejestrów. Dane tego typu są ogólnie dostępne dla innych osób (w tym innych uczestników obrotu gospodarczego). W razie ich pobrania w celu dalszego przetwarzania do własnych celów przez nowego administratora danych niezbędne jest rozstrzygnięcie, czy w każdym przypadku powinien zostać spełniony obowiązek informacyjny, czy też możliwe jest jego wyłączenie w oparciu o jedną z przesłanek wskazanych w art. 14 ust. 5 RODO. W analizowanym orzeczeniu organ nadzorczy uznał, że duże koszty przy realizacji wtórnego obowiązku informacyjnego po stronie administratora danych nie dają podstaw do jego wyłączenia na podstawie art. 14 ust. 5 lit. b RODO (tym samym nie stanowią niewspółmiernie dużego wysiłku).

Palestra 5/2019, s. 93 - 110

Obowiązek transportu pacjenta przez zespół ratownictwa medycznego do szpitalnego oddziału ratunkowego lub szpitala – glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 2.02.2017 r. (II KK 306/16)

Tomasz Sroka

W publikacji omówiono kryteria wyboru miejsca, do którego zespół ratownictwa medycznego winien przetransportować pacjenta znajdującego się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. O ile w wypadku transportu do szpitalnego oddziału ratunkowego kryterium tym jest czas dotarcia, o tyle w wypadku innych szpitali kryterium tym powinna być jedynie możliwość udzielenia pacjentowi w tym szpitalu adekwatnej do jego stanu zdrowia pomocy medycznej odpowiadającej wymogom aktualnej wiedzy medycznej. W tekście postawiono również tezę, że przybycie zespołu ratownictwa medycznego do szpitala nie zawsze zwalnia ratowników medycznych z obowiązku dalszej opieki nad pacjentem. Niekiedy, jeżeli szpital nie ma możliwości zapewnienia pacjentowi adekwatnej do jego stanu zdrowia pomocy medycznej, na członkach zespołu ratownictwa medycznego będzie ciążył obowiązek dalszego transportu pacjenta, tym razem do odpowiedniego szpitala. W artykule zwrócono także uwagę, że zespoły ratownictwa medycznego są obowiązane do podejmowania działań w warunkach pozaszpitalnych, a zatem w zakładach opieki długoterminowej czy ambulatoriach. Dodatkowo, w wyjątkowych sytuacjach, na zasadzie stanu wyższej konieczności, mogą być również zobowiązane do udzielenia pomocy pacjentowi znajdującemu się w szpitalu.

Palestra 5/2019, s. 111 - 113

Czy pismo procesowe pełnomocnika zawierające rozszerzenie powództwa powinno zostać doręczone w odpisach innym stronom reprezentowanym przez fachowych pełnomocników, czy też należy je wnieść do sądu wraz z odpisami dla pozostałych stron w celu dokonania urzędowych doręczeń przez sąd?

Ewa Stawicka

W aktualnym brzmieniu procedury cywilnej pisma wymienione w art. 132 § 11 Kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.), to znaczy: pozew wzajemny, apelacja, skarga kasacyjna, zażalenie, sprzeciw od wyroku zaocznego, sprzeciw od nakazu zapłaty, zarzuty od nakazu zapłaty, wniosek o zabezpieczenie powództwa, skarga o wznowienie postępowania, skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia oraz skarga na orzeczenie referendarza sądowego – strona jest zobowiązana złożyć w sądzie z odpisami dla strony przeciwnej. Innymi słowy, te właśnie, enumeratywnie w przepisie wymienione rodzaje pism nie podlegają generalnej regule nakazującej bezpośrednie ich doręczenia pomiędzy pełnomocnikami; przy czym zauważyć należy, że wtedy gdy działa ogólna reguła bezpośredniego doręczania, niewypełnienie obowiązku złożenia w piśmie procesowym oświadczenia o doręczeniu jego odpisu przeciwnikowi względnie o nadaniu go listem poleconym skutkuje zwrotem pisma.

Palestra 5/2019, s. 114 - 123

Wspomnienia z ciekawych czasów – 4 czerwca 1989 r.

Andrzej Tarnawski

Palestra 5/2019, s. 124 - 130

Chwiejna budowla albo wspomnienie o cesarstwie opartym na wartościach

Andrzej Tomaszek

Dla polskiego czytelnika przez dziesiątki lat podstawową lekturą na temat upadku cesarstwa rzymskiego była napisana w wieku XVIII praca Edwarda Gibbona The History of the Decline and Fall of the Roman Empire, wydawana przez Państwowy Instytut Wydawniczy w trzech tomach – dwa pod tytułem Zmierzch Cesarstwa Rzymskiego (tłum. Stanisław Kryński i Zofia Kierszys) i trzeci jako Upadek Cesarstwa Rzymskiego na Zachodzie (tłum. Irena Szymańska). To monumentalne dzieło oświeceniowego historyka znalazło wreszcie godnego konkurenta w postaci świetnie napisanej pracy współczesnego irlandzkiego historyka Petera Heathera, profesora historii w londyńskim King’s College, na Uniwersytecie Oksfordzkim i amerykańskim Yale.

Palestra 5/2019, s. 131 - 139

Witold Daniłowicz Prawo polowania, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2018

Piotr Ostrowski

Nakładem wydawnictwa Wolters Kluwer na rynku ukazała się książka autorstwa Witolda Daniłowicza pt. Prawo polowania. Pozycja ta godna jest zainteresowania Koleżanek i Kolegów adwokatów, którzy w swojej praktyce zetknęli się z tzw. sprawami łowieckimi. Spraw tych przybywa – dotyczą one nie tylko kolizji ze zwierzyną na drogach, lecz również stosunków wewnątrzorganizacyjnych w kołach łowieckich czy też odszkodowań za szkody spowodowane przez zwierzynę łowną.

Palestra 5/2019, s. 140 - 142

Nowości wydawnicze

Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z najnowszymi publikacjami.

Palestra 5/2019