Zainstaluj aplikację Palestra na swoim urządzeniu

Palestra
1/2020

Na okładce:

W epoce Oświecenia, zwanej też wiekiem filozofów, John Locke i Monteskiusz stworzyli model organizacji państwa, w którym władze prawodawcza, wykonawcza i sądownicza są od siebie oddzielone i powierzone niezależnym od siebie ciałom, które wzajemnie się dopełniają, kontrolują i hamują.

Myśli Locke’a zawarte w Dwóch traktatach o rządzie są uznawane za podwaliny demokracji, a całe frazy z jego traktatu powiela Deklaracja Niepodległości Stanów Zjednoczonych.Charles Louis de Secondat, baron de La Brède et de Montesquieu, znany bardziej jako Monteskiusz, w swym dziele O duchu praw stworzył podwaliny trójpodziału władzy, który jest obecnie najbardziej rozpowszechnionym systemem sprawowania władzy na świecie i pozwala na prawidłowe funkcjonowanie państw demokratycznych.

Obaj myśliciele uważali, że władza jest powołana do ochrony niezbywalnych praw obywateli – wolności i własności. Przestrzegali jednak już wówczas przed pozorowanym trójpodziałem władzy, w którym władza wykonawcza, ustawodawcza czy sądownicza traci równorzędny i niezależny status względem pozostałych.

Zdjęcia na okładce przedstawiają budynki Sejmu, Pałacu Prezydenckiego oraz Sądu Najwyższego w Warszawie.

Pobierz wersję PDF

Pełny spis treści

O rzymskich korzeniach współczesnego myślenia o prawie – uwagi na marginesie książki Jerzego Zajadły „Minima Iuridica – refleksje o pewnych (nie)oczywistościach prawniczych”
  • Piotr Kardas
Opracowanie Jerzego Zajadły poświęcone jest rzymskim korzeniom współczesnego myślenia o prawie. Prowadzone na kanwie omawianych przez J. Zajadłę rzymskich sentencji prawniczych rozważania ukazują posadowienie współczesnych systemów prawa na greckiej filozofii oraz rzymskich konstrukcjach prawnych. Odwołanie się do paremii pozwala opisać znaczenie wypracowanych w antycznej kulturze prawnej reguł wykładni i stosowania prawa dla rozwiązywania współczesnych problemów. Wyjaśnia istotę oraz znaczenie hierarchicznego uporządkowania systemu prawnego, jego związki z pozaprawnymi systemami normatywnymi, w tym w szczególności etyką i moralnością. Pozwala spojrzeć na prawo jako konwencjonalny system reguł służących społecznemu sterowaniu. Obrazuje immanentnie związane z rolą prawnika dylematy związane ze sposobami usuwania sprzeczności w systemie prawa oraz dążenia do sprawiedliwego rozwiązywania sporów. Eksponuje znaczenie zasad wyrażanych w formie syntetycznych paremii dla współczesnej kultury prawnej, ich związki z powszechnie przyjmowanym w prawoznawstwie zestawem reguł interpretacyjnych. Przypomnienie rzymskich sentencji w kontekście historycznych okoliczności, na tle których zostały ukształtowane, pozwala z szerszej perspektywy spojrzeć i lepiej zrozumieć istotę i sens prawa, jego społeczną funkcję, a także mechanizmy, które pomyślane zostały jako narzędzie zapobiegania wynaturzeniom, gdy formalnie stanowione prawo staje się w mniejszym lub większym stopniu radbruchowskim „ustawowym bezprawiem”.
Konstytucyjne granice odpowiedzialności za władanie nieruchomością rolną bez tytułu prawnego
  • Maciej Pisz
Celem artykułu jest wyznaczenie konstytucyjnych granic odpowiedzialności za władanie nieruchomością wchodzącą w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa bez tytułu prawnego i zrekonstruowanie konstytucyjnego standardu ochrony przysługującego podmiotom władającym nieruchomością rolną bez tego tytułu (z uwzględnieniem sytuacji prawnej zarówno posiadaczy w dobrej, jak i w złej wierze). Wyznaczenie konstytucyjnego standardu ochrony w zakresie powyżej wskazanym umożliwi podjęcie się oceny zgodności z polską Konstytucją przepisów ustawowych, statuujących zakres odpowiedzialności za władanie nieruchomością rolną bez tytułu prawnego. Wywód zostanie w szczególności skoncentrowany na kwestii znaczącego i wielokrotnego (z pięciokrotności do trzydziestokrotności wywoławczej wysokości czynszu) zwiększenia w 2019 r. przez ustawodawcę zwykłego wysokości wynagrodzenia, do którego zapłaty na rzecz KOWR jest zobowiązany podmiot władający nieruchomością rolną bez tytułu prawnego.
Łączenie i mieszanie zarzutów w apelacji karnej
  • Konrad Lipiński
Artykuł dotyczy zagadnienia charakterystyki poszczególnych zarzutów wymienionych w art. 438 Kodeksu postępowania karnego, zachodzących między nimi relacji oraz zasad ich formułowania. Autor dochodzi w szczególności do wniosku, że błędna z perspektywy prakseologicznej praktyka mieszania zarzutów ma miejsce jedynie wówczas, gdy skarżący jednocześnie powołuje przyczynę oraz skutek tego samego uchybienia. Możliwe jest natomiast połączenie zarzutów, polegające na podniesieniu w stosunku do tego samego czynu uchybień od siebie niezależnych.
Obowiązek powołania zarządu w świetle koncepcji odpowiedzialności przebijającej
  • Kinga Jaszczyk
Na mocy nowelizacji ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym z 26.01.2018 r. ustawodawca wprowadził wiele zmian w przepisach odnoszących się do problematyki nieposiadania przez osobę prawną organu uprawnionego do jej reprezentacji czy występowania braków w składzie tego organu uniemożliwiających działanie osoby prawnej. Omawiana reforma miała na celu zapewnienie ochrony uczestnikom obrotu. W niniejszym artykule podjęta zostanie próba oceny, czy wprowadzone przez ustawodawcę rozwiązanie zasygnalizowanego problemu rzeczywiście w najlepszy sposób chroni wierzycieli spółek kapitałowych. W toku rozważań szczególna uwaga zostanie poświęcona kwestii obowiązku powołania zarządu oraz ewentualnej odpowiedzialności za jego niewykonanie. Zagadnienie to zostanie omówione w świetle koncepcji odpowiedzialności przebijającej. W artykule zostaną przedstawione również wnioski de lege ferenda.
Decydujący głos prezesa zarządu spółki kapitałowej w przypadku równości głosów
  • Krzysztof Olszak
Artykuł 208 § 8 Kodeksu spółek handlowych (art. 371 § 2 k.s.h.) przewiduje możliwość wprowadzenia do umowy spółki z. o.o (statutu spółki akcyjnej) postanowienia, że przy podejmowaniu uchwał przez zarząd w przypadku równości głosów decyduje głos prezesa zarządu. Wątpliwości budzą jednak same sformułowania „równość głosów” oraz „decyduje głos prezesa zarządu”. Tym samym należy przeprowadzić analizę, przedstawionych w doktrynie, rozbieżnych poglądów na tę tematykę, rozstrzygnąć ich zasadność oraz zaproponować rozwiązanie pozwalające uniknąć spółce kapitałowej sporów korporacyjnych na tym tle.
Adekwatność stawek adwokackich – sprawozdanie z badań
  • Rachela Przewoźna
  • Tomasz A. Zienowicz
Istotą przeprowadzonych badań było ustalenie czy w faktycznym obrocie prawnym na wybranym studium przypadku – tu w ramach umów okresowych o obsługę starostw na terenie całego kraju, ceny takich usług uległy zmianie w okresie obowiązywania poprzedniego rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie, tj. w okresie 2002–2015. Badanie to ma wykazać zasadność podwyższenia owych stawek oraz wskazać na dynamikę faktycznego ich wzrostu na wybranym przykładzie.
Przegląd orzecznictwa Izby Cywilnej Sądu Najwyższego
  • Monika Tenenbaum-Kulig
  • Jerzy Pisuliński
W powyższym przeglądzie orzecznictwa zaprezentowano orzecznictwo Sądu Najwyższego z zakresu prawa cywilnego, dotyczące zagadnień prawnych, które posiadają doniosłe znaczenie teoretyczne i mogą być istotne w praktyce stosowania prawa. Pierwsza część przeglądu zawiera krótką prezentację kilku orzeczeń Sądu Najwyższego. Druga część przeglądu orzecznictwa obejmuje komentarze do kilku wybranych orzeczeń Sądu Najwyższego. Przedmiotem tych orzeczeń są zezwolenie sądu na zakup przez rodziców nieruchomości dla dziecka za środki uzyskane tytułem darowizny, odwołanie darowizny z powodu rażącej niewdzięczności i wpływ przejęcia długu na hipotekę.
Koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielanej przez adwokatów z urzędu – glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 27.02.2018 r. (SK 25/15)
  • Michał Piech
Glosa dotyczy wyroku Trybunału Konstytucyjnego odnoszącego się do tematyki kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielanej przez adwokatów z urzędu. Zdaniem autora obecnej regulacji tego zagadnienia nie można uznać za poprawną. Autor daje temu wyraz w swojej glosie: komentuje wyrok wydany przez TK, a ponadto na jego tle zwraca uwagę na niekonstytucyjność aktualnych regulacji w zakresie szerszym niż w uzasadnieniu wyroku TK, wskazując na koniec propozycje de lege ferenda.
Sprawiedliwości stało się zadość – studium pewnego przypadku
  • Wojciech Kotowski
Jeden z grupy trzech nastolatków (ok. 15 lat), jadących chodnikiem na elektrycznych hulajnogach po ul. Krakowskie Przedmieście w Warszawie, potrącił stojącą kobietę, która przewracając się, dotkliwie raniła się w głowę, uderzając nią w chodnik. Karetka pogotowia zabrała ją do szpitala, gdzie wykonano jej zabieg szycia rany głowy. Nie dość, że doznała obrażeń i jest nie tylko poszkodowaną, lecz z prawnego punktu widzenia pokrzywdzoną, to jednak przybyły na miejsce zdarzenia policjant ukarał kobietę mandatem w wysokości 50 zł, stwierdzając, że to ona spowodowała zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym.
Kryzys wieku średniego czy schyłek demokracji?
  • Andrzej Tomaszek
"Atrakcyjność współczesnej demokracji ma dwa źródła. Po pierwsze, ustrój ten oferuje godność. Politycy traktują serio podglądy mieszkańców krajów demokratycznych. Wolno je wyrażać i liczyć na ochronę przed ograniczeniem tej wolności. (...). Po drugie zaś daje długoterminowe zyski. Z biegiem czasu życie w bezpiecznym państwie demokratycznym zapewnia obywatelom szansę udziału w korzyściach materialnych wypływających ze stabilności, dobrobytu i pokoju". (...) "Realną alternatywą dla demokracji staje się w XXI wieku pragmatyczny autorytaryzm, epistokracja (rządów wiedzących) czy rządy technokratów".

Zamów wersję papierową

Serdecznie zapraszamy do zamówienia tradycyjnej "papierowej" wersji Palestry przez osoby nie będące adwokatami!

  • Wysyłka każdego numeru wprost do domu
  • Najwyższy poziom artykułów

45,36 pln

netto 42,00 pln

Informacja o plikach cookies

W ramach Strony stosujemy pliki cookies. Korzystanie ze Strony bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza zgodę na ich zapis lub wykorzystanie. Możecie Państwo dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies w przeglądarce internetowej w każdym czasie. Więcej szczegółów w "Polityce Prywatności".