Zainstaluj aplikację Palestra na swoim urządzeniu

Palestra 1/2020

Decydujący głos prezesa zarządu spółki kapitałowej w przypadku równości głosów

A rtykuł 208 § 8 Kodeksu spółek handlowych (art. 371 § 2 k.s.h.) przewiduje możliwość wprowadzenia do umowy spółki z. o.o (statutu spółki akcyjnej) postanowienia, że przy podejmowaniu uchwał przez zarząd w przypadku równości głosów decyduje głos prezesa zarządu. Wątpliwości budzą jednak same sformułowania „równość głosów” oraz „decyduje głos prezesa zarządu”. Tym samym należy przeprowadzić analizę, przedstawionych w doktrynie, rozbieżnych poglądów na tę tematykę, rozstrzygnąć ich zasadność oraz zaproponować rozwiązanie pozwalające uniknąć spółce kapitałowej sporów korporacyjnych na tym tle.

Zarząd spółki z o.o. oraz zarząd spółki akcyjnej, w braku odmiennego postanowienia umowy spółki albo statutu, podejmują uchwały bezwzględną większością głosówPrzez bezwzględną większość głosów należy rozumieć więcej niż połowę głosów oddanych (zob. art. 4 § 1 pkt 10 ustawy z 15.09.2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2019 poz. 505 ze zm.), dalej k.s.h.(zob. art. 208 § 5 zd. 2 oraz art. 371 § 2 zd. 1 k.s.h.). Do umowy spółki z o.o. (statutu spółki akcyjnej) można wprowadzić postanowienie, na mocy którego w przypadku równości głosów (przy podejmowaniu uchwały przez zarząd) decyduje głos prezesa zarząduZob. art. 208 § 8 oraz art. 371 § 2 zd. 2 k.s.h. Por. art. 30058 § 4 zd. 2 k.s.h.. Choć prima facie treść wyżej przytoczonych przepisów może wydawać się jasnaPor. J. Strzępka, E. Zielińska (w:) Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. J. Strzępka, Legalis/el. 2015, komentarz do art. 208, nb 7; A. Szumański, Organy spółki z o.o. (w:) System Prawa Prywatnego, t. 17A – Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2015, s. 536, nb 139; A. Rachwał, Ustawowe typy spółek handlowych. Spółki kapitałowe (w:) System Prawa Handlowego, t. 2 – Prawo spółek handlowych, red. S. Włodyka, Warszawa 2012, s. 803, nb 284; B. Draniewicz, Czy prezes zarządu spółki z o.o. jest „przełożonym” członków zarządu?, „Prawo Spółek” 2009/6, s. 13; K. Kułak, Stosunek członkostwa w zarządzie spółki kapitałowej, Warszawa 2015, s. 257., to jednak już samo pojęcie „równości głosów” jest sporne, a na jego tle ujawniły się dwa poglądy. Wątpliwości budzi również sformułowanie „decyduje głos prezesa zarządu”, tzn. czy prezes zarządu oddaje dodatkowy głos rozstrzygający o (nie)powzięciu uchwały, czy też wyłącznie pierwotnie oddany przez prezesa zarządu głos nad uchwałą przesądza o tym czy uchwała zapadłaNie powinno natomiast wywoływać sporu, że samo rozwiązanie polegające na możliwości wprowadzenia do umowy spółki z o.o. (statutu spółki akcyjnej) decydującego głosu prezesa zarządu w razie równości głosów ma na celu zapobieżenie paraliżowi decyzyjnemu w organie prowadzącym sprawy spółki – por. D. Kupryjańczyk (w:) Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Legalis 2018, komentarz do art. 208, nb 13..

1. RÓWNOŚĆ GŁOSÓW – DWA POGLĄDY

Zgodnie z pierwszym poglądem równość głosów zachodzi, gdy oddano tyle samo głosów „za” i „przeciw”, przy czym bez znaczenia są głosy „wstrzymujące się”, których się nie uwzględniaPor. A. Nowacki, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, t. 1, Komentarz. Art. 151–226 k.s.h., Legalis/el. 2018, komentarz do art. 208, nb 79.. Innymi słowy, w przypadku równej liczby głosów „za” uchwałą i „przeciw” uchwale (z pominięciem głosów „wstrzymujących się”), decydujący jest głos prezesaPogląd ten przypisywany jest A. Kidybie – zob. A. Nowacki, Spółka..., komentarz do art. 208, nb 79. Wydaje się jednak, że A. Kidyba wskazuje jedynie możliwość przyjęcia w umowie danej spółki, że równość głosów oznacza taką samą liczbę głosów „za” i „przeciw”, a autor ten dopuszcza, że w umowie innej spółki równość głosów nie musi być rozumiana w ten sposób – por. A. Kidyba, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz, Legalis 2014, komentarz do art. 208, nb 10. Niezależnie od tego, jakich zwolenników ma analizowany wyżej pogląd, należy się do niego odnieść i rozważyć jego zasadność.. Za stanowiskiem tym przemawia język naturalny, w świetle którego równość oznacza równą liczbę głosów „za” i „przeciw”, a rozważanie równości przy jednoczesnym uwzględnianiu głosów „wstrzymujących się”, czyli takich, które nominalnie ani nie opowiadają się za uchwałą, ani przeciw niej, wydaje się nieracjonalnePor. zbliżone uwagi J.P. Naworski (w:) Kodeks spółek handlowych. Komentarz. Tytuł III. Spółki kapitałowe. Dział I. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, red. R. Potrzeszcz, Z. Siemiątkowski, LEX 2014, komentarz do art. 208, nb 62. Niejednoznaczne stanowisko (na tle art. 391 § 1 k.s.h. dotyczącego rozstrzygającego głosu przewodniczącego rady nadzorczej spółki akcyjnej) zajmują G. Domański, M. Jagielska, Rada nadzorcza spółki akcyjnej, Warszawa 2011, s. 122, wskazując, że „przy czteroosobowej radzie pozwoli ono na podjęcie decyzji np. w sytuacji, w której dwóch członków organu nadzorczego zagłosuje «za» uchwałą, zaś dwóch opowie się «przeciw»”. Autorzy ci nie podają jednak żadnego przykładu z oddaniem głosu „wstrzymującego się”.

Zgodnie z drugim poglądem równość głosów oznacza taką samą liczbę głosów „za” z jednej strony oraz głosów „przeciw” i „wstrzymujących się” z drugiejStanowisko to podzielają: R. Pabis (w:) J. Bieniak, M. Bieniak, G. Nita-Jagielski, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Legalis 2019, komentarz do art. 208, nb 9; D. Kupryjańczyk (w:) Kodeks..., red. Z. Jara, komentarz do art. 208, nb 13; A. Nowacki, Spółka..., komentarz do art. 208, nb 79; J.P. Naworski (w:) red. R. Potrzeszcz, Z. Siemiątkowski, Kodeks..., komentarz do art. 208, nb 62. Por. także K. Strzelczyk (w:) Kodeks spółek handlowych. Komentarz. Tytuł III. Spółki kapitałowe. Dział II. Spółka akcyjna, red. R. Potrzeszcz, Z. Siemiątkowski, LEX 2012, komentarz do art. 391, nb 9..

2. RÓWNOŚĆ GŁOSÓW – STANOWISKO WŁASNE

Pogląd pierwszy należy odrzucić. Fundamentalnym argumentem za tym przemawiającym jest dostrzeżenie konsekwencji, które rodzi jego przyjęcie, oznaczające, że równość głosów zachodzi wówczas, gdy uchwała zarządu w ogóle nie została podjętaPrzy takiej samej liczbie głosów „za” i „przeciw” i np. jednym lub kilku „wstrzymujących się”, zatem w sytuacji, gdy nawet połowa głosów nie została oddana „za”, uchwała nie jest podjęta, lecz jest odrzucona, co za tym idzie, nie zachodzi równość głosów, a kompetencja decydującego głosu prezesa zarządu w ogóle nie powstaje. Gdyby przyjąć inaczej, to mniejszość podejmowałaby uchwałę wbrew woli większości., co jest wewnętrznie sprzeczne. W świetle tego poglądu w takim przypadku uchwała miałaby zapaść tylko dlatego, że wśród głosów „za” znalazłby się głos prezesa zarządu. Podążając dalej tym tokiem myślenia: „równość głosów” odnosi się do zwykłej większości głosów. Do odejścia od bezwzględnej większości głosów przy podejmowaniu uchwał zarządu niezbędne jest jednak wyraźnie, precyzyjne i niepozostawiające miejsca do interpretacji postanowienie umowy spółki (statutu spółki akcyjnej). Samo skopiowanie treści art. 208 § 8 k.s.h. (art. 371 § 2 zd. 2 k.s.h.) do umowy spółki z o.o. (statutu spółki akcyjnej) jest niewystarczające do wyprowadzania tak daleko idących wniosków.

Konsekwentnie, zgodnie z pierwszym poglądem, jeżeli podczas głosowania nad uchwałą zarządu oddano np. 5 głosów „za”, 5 głosów „przeciw” i 5 głosów „wstrzymujących się”, to zachodzi równość głosów, mimo że w świetle bezwzględnej większości, jaką podejmuje się uchwały zarządu, zaledwie 1/3 członków zarządu opowiedziała się za podjęciem uchwałyW praktyce składy zarządów spółek kapitałowych rzadko są tak liczebne, ale wniosek płynący z rozważań byłby taki sam przy oddaniu 1 głosu „za”, 1 „przeciw” i 1 „wstrzymującego się”.. Samo w sobie budzi to sprzeciw wobec argumentacji o „równości”. Trafne jest zapatrywanie, że członkowie zarządu powinni mieć jasność co do znaczenia swojego głosu, tzn. wiedzieć, jak oddany głos „wstrzymujący się” wpłynie na powzięcie uchwały, dzięki czemu zamiast głosu „wstrzymującego się” dany członek zarządu może zdecydować się na oddanie głosu „przeciw”Zob. A. Nowacki, Spółka..., komentarz do art. 208, nb 79.. Przy przyjęciu pierwszego poglądu członkowie zarządu, oddając głos „wstrzymujący się”, nie są w stanie przewidzieć, jakie znaczenie głos ten będzie miał dla powzięcia uchwały, podczas gdy przy przyjęciu drugiego poglądu jeszcze przed rozpoczęciem głosowania wiedzą oni, że oddanie głosu „wstrzymującego się” oznacza, że głos ten będzie znajdował się na tej samej „szali” co głos „przeciw”. Konsekwentnie, również oddanie głosu „wstrzymującego się” przez prezesa zarządu w istocie stanowić będzie głos przeciw powzięciu uchwały (zob. art. 4 § 1 pkt 10 k.s.h.)Podobnie A. Szajkowski, M. Tarska, A. Szumański (w:) S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, M. Tarska, A. Herbet, Kodeks spółek handlowych. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz do artykułów 151–300. Tom II, Legalis 2014, komentarz do art. 208, nb 39..

Podsumowując, mimo że w języku naturalnym równość głosów intuicyjnie odczytywana jest jako równa liczba głosów „za” i „przeciw”, prymat należy przyznać językowi prawnemu, który odmiennie rozstrzyga kwestię równości głosów w przypadku większości bezwzględnejPor. także J.P. Naworski (w:) Kodeks..., red. R. Potrzeszcz, Z. Siemiątkowski, komentarz do art. 208, nb 62.. Skoro rozwiązano pierwszy problem (pojęcia równości głosów), to należy przejść do analizy drugiego problemu (decydującego głosu prezesa).

3. DECYDUJĄCY GŁOS PREZESA ZARZĄDU – DWA POGLĄDY

Zgodnie z pierwszym poglądem w przypadku równości głosów, po głosowaniu, prezesowi zarządu przysługuje „dodatkowy”, rozstrzygający głosStanowisko to podzielają K. Kopaczyńska-Pieczniak, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Warszawa 2013, s. 562; A. Kidyba, Komentarz aktualizowany do art. 1–300 Kodeksu spółek handlowych, LEX 2019, komentarz do art. 208, nb 10; A. Kidyba, Spółka..., komentarz do art. 208, nb 5; J.P. Naworski (w:) Kodeks..., red. R. Potrzeszcz, Z. Siemiątkowski, komentarz do art. 208, nb 62. Por. A. Kidyba, Kodeks spółek handlowych, t. 2, Komentarz do art. 301–633, LEX 2017, komentarz do art. 391, nb 1.. Za poglądem tym przemawiać ma pojęcie „decyduje”, oznaczające, że w przypadku równości głosów to prezes zarządu podejmuje decyzję, czy uchwała zostaje podjęta, i w takim znaczeniu przysługuje mu dodatkowy głos, a gdyby prawodawca chciał, aby rozstrzygnięcie zapadło na skutek już oddanego głosu, sformułowałby treść przepisu odmiennie: „decyduje głos oddany przez prezesa”Zob. J.P. Naworski (w:) Kodeks..., red. R. Potrzeszcz, Z. Siemiątkowski, komentarz do art. 208, nb 62.. Wspierać pogląd ten ma także niemożliwość ustalenia, jak głosował prezes zarządu w razie głosowania tajnegoJ.P. Naworski (w:) Kodeks..., red. R. Potrzeszcz, Z. Siemiątkowski, komentarz do art. 208, nb 62..

Stanowisko to rodzi konieczność rozstrzygnięcia, czy przy oddawaniu dodatkowego głosu prezes zarządu może zmienić zdanie, tj. oddać głos odmienny treścią niż głos oddany podczas głosowania nad uchwałą, np. oddać głos „przeciw”, pomimo że pierwotnie głosował „za”. Zwolennicy prezentowanego poglądu dopuszczają taką możliwośćJ.P. Naworski (w:) Kodeks..., red. R. Potrzeszcz, Z. Siemiątkowski, komentarz do art. 208, nb 62.. Przeciwnicy wskazują, że takie zachowanie nie stanowiłoby profesjonalnego postępowania sumiennego zarządcyA. Opalski (w:) Kodeks spółek handlowych, t. 2A, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 151–226, red. A. Opalski, Legalis 2018, komentarz do art. 208, nb 42., deprecjonowałoby akt głosowania oraz podważałoby powagę funkcji prezesa zarząduD. Kupryjańczyk (w:) Kodeks..., red. Z. Jara, komentarz do art. 208, nb 13., a także wypaczałoby sens przedmiotowej regulacjiT. Szczurowski (w:) Kodeks..., red. Z. Jara, komentarz do art. 371, nb 15 in fine.. Z drugiej strony prezes zarządu może uznać, że podjęcie uchwały nie powinno być przez niego forsowane, lecz należy umożliwić ponowną dyskusję i może zmiany w treści głosowanej uchwały umożliwiające uzyskanie dla niej szerszego poparcia w zarządzieTak A. Nowacki, Spółka..., Legalis 2018, komentarz do art. 208, nb 78 in fine..

W świetle drugiego poglądu sformułowanie „decyduje głos prezesa zarządu” odnosi się do już oddanego w trakcie głosowania nad uchwałą głosu, którego prezes zarządu nie może post factum zmienić, w sytuacji gdy okazuje się, że doszło do równości głosów. Tym samym o podjęciu uchwały rozstrzyga (już) oddany pierwotnie przez prezesa zarządu głosStanowisko to podzielają: A. Opalski (w:) Kodeks..., red. A. Opalski, komentarz do art. 208, nb 42; D. Kupryjańczyk (w:) Kodeks..., red. Z. Jara, komentarz do art. 208, nb 13; M. Rodzynkiewicz, Kodeks spółek handlowych, LEX 2018, komentarz do art. 208, nb 6; A. Szajkowski, M. Tarska, A. Szumański (w:) S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, M. Tarska, A. Herbet, Kodeks..., komentarz do art. 208, nb 39; T. Szczurowski (w:) Kodeks..., red. Z. Jara, komentarz do art. 371, nb 15. Wydaje się, że zwolennikiem tego poglądu jest również M. Borkowski, Zarząd spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, Warszawa 2018, s. 219–220. Por. także J. Frąckowiak (w:) Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. W. Pyzioł, LEX/el. 2008, komentarz do art. 391, nb 4.. Prezes zarządu nie ma uprawnienia do oddania dodatkowego głosu, jest on związany już oddanym głosem. Konsekwentnie, zbędna jest dyskusja, czy może on zmienić swoje zdanie poprzez oddanie odmiennego głosu, jako że w ogóle nie oddaje on kolejnego głosu.

Jeżeli prezes zarządu oddał głos „za” uchwałą, zostanie ona podjęta, jeżeli oddał głos „przeciw” albo „wstrzymujący się”, uchwała nie będzie podjęta (zostanie odrzucona). Co za tym idzie, dla rozstrzygnięcia, czy uchwała zapadła, niezbędne jest ustalenie treści głosu prezesa zarządu, co dotyczy również przypadku głosowania tajnegoPor. T. Szczurowski (w:) Kodeks..., red. Z. Jara, komentarz do art. 371, nb 15..

4. DECYDUJĄCY GŁOS PREZESA ZARZĄDU – STANOWISKO WŁASNE

Argumenty mające przemawiać za pierwszym poglądem są chybione. Gdyby w istocie w przypadku równości głosów prezes zarządu miał podejmować decyzję, czy uchwała zostaje powzięta, to przepis stanowiłby nie o (już) oddanym „głosie prezesa zarządu”, ale ustawodawca wprost wskazałby, że prezes zarządu „podejmuje decyzję”Podobnie D. Kupryjańczyk (w:) Kodeks..., red. Z. Jara, komentarz do art. 208, nb 13.. Dostrzec trzeba, że w pierwszej kolejności w przepisie art. 208 § 8 k.s.h. (art. 371 § 2 zd. 2 k.s.h) występuje hipoteza „w przypadku równości głosów”, po której bezpośrednio znajduje się dyspozycja „decyduje głos prezesa zarządu”, stąd ustawodawca odnosi się do głosu już oddanego przez prezesa zarząduPor. zbliżone uwagi: D. Kupryjańczyk (w:) Kodeks..., red. Z. Jara, komentarz do art. 208, nb 13..

To drugi pogląd jest zgodny z wykładnią literalną, skoro przepis stanowi, że „decyduje głos prezesa zarządu”, a nie że „decyduje dodatkowy głos prezesa zarząduPor. M. Rodzynkiewicz, Kodeks..., komentarz do art. 208, nb 6., „prezes zarządu oddaje dodatkowy/drugi głos” lub „decyduje prezes zarządu poprzez oddanie kolejnego głosuPodobnie G. Cern, Podejmowanie uchwał przez zarządy spółek kapitałowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2009/1, s. 37; G. Cern, Podejmowanie uchwał przez organy spółek kapitałowych, Sopot 2010, s. 196..

Problem tajnego głosowania można rozwiązać w ten sposób, że prezes zarządu podpisuje swoją kartę do głosowania, karty są składane podwójnie, tak aby oddzielić nazwisko prezesa od tego jak głosował, a treść głosowania przez prezesa byłaby ujawniana jedynie w przypadku równości głosówTak na tle art. 391 § 1 k.s.h. w odniesieniu do uchwał rady nadzorczej A. Opalski, Rada nadzorcza w spółce akcyjnej, Warszawa 2006, s. 305–306.. Alternatywnym rozwiązaniem byłoby oznajmienie przez prezesa zarządu, jak głosował, oraz odwołanie się do swojej karty do głosowaniaTak D. Kupryjańczyk (w:) Kodeks..., red. Z. Jara, komentarz do art. 208, nb 13.. Nie można argumentować, że takie rozwiązanie godzi w tajność głosowania prezesa zarządu, gdyż tajność ta i tak zostałaby naruszona nawet przy przyjęciu pierwszego poglądu, jako że wówczas w przypadku równości głosów ostateczne zapadnięcie uchwały oznaczałoby, że dodatkowy głos prezesa zarządu był oddany za uchwałą, nawet jeżeli prezes zarządu nie miałby woli ujawniania, jakiej treści był jego dodatkowy głos.

5. SZERSZE ZNACZENIE OMAWIANEJ PROBLEMATYKI

Na marginesie wskazać można, że problem omawiany w niniejszym tekście dotyczy również rady nadzorczej w spółce akcyjnej, gdzie statut może przewidywać, że w przypadku równości głosów przy podejmowaniu uchwał przez radę nadzorczą rozstrzyga głos przewodniczącego rady nadzorczej (zob. art. 391 § 1 zd. 2 k.s.h.)Nie ma takiego przepisu w odniesieniu do rady nadzorczej spółki z o.o., co może wynikać z okoliczności, że w k.s.h. w ogóle brak jest przepisu określającego, jaką większością podejmuje uchwały rada nadzorcza spółki z o.o., a co za tym idzie stanowi to zagadnienie sporne, wykraczające poza ramy niniejszego tekstu, zob. szerzej na ten temat K. Olszak, Jaką większością głosów rada nadzorcza spółki z o.o. podejmuje uchwały?, „Dziennik Gazeta Prawna”, dodatek „Firma i Prawo”, 23.04.2019 r., s. C7. Por. także J.P. Naworski, Odwoływanie członków rad nadzorczych (i zarządów) spółek kapitałowych, „Prawo Spółek” 2003/4, s. 8–9., co odnosi się także do rady nadzorczej w spółce komandytowo-akcyjnej (zob. art. 142 § 1 w zw. z art. 126 § 1 pkt 2 k.s.h.).

Rozważania poprowadzone na tle art. 208 § 8 k.s.h. znajdą zastosowanie do spółki partnerskiej, w której umowa spółki przewiduje, że prowadzenie spraw i reprezentowanie spółki powierza się zarządowi (zob. art. 97 § 1 w zw. z art. 97 § 2 k.s.h.).

6. ROZWIĄZANIE PROBLEMU

Aby uniknąć sporów korporacyjnych mogących wyniknąć z różnicy zdań pomiędzy poszczególnymi członkami organów spółki co do wykładni przywołanych przepisów prawa, należy postulować wprowadzenie do umowy spółki doprecyzowania pojęć równości głosów i decydującego głosu prezesa zarządu spółkiPor. A. Kidyba, Spółka..., komentarz do art. 208, nb 10; K. Kopaczyńska-Pieczniak, Spółka..., s. 562.. Oznacza to, że samo przeniesienie treści przepisu Kodeksu spółek handlowych w postać postanowienia umownego (statutowego): „W przypadku równości głosów decyduje głos prezesa zarząduNa marginesie wskazać trzeba, że stosowane niekiedy w praktyce postanowienie o treści: „W przypadku równej ilości głosów decyduje głos prezesa zarządu” jest niepoprawne, gdyż można jedynie mówić o „liczbie” głosów, jako że „głos” to rzeczownik policzalny, a „ilość” odnosi się do rzeczowników niepoliczalnych.” w odniesieniu do podejmowania uchwał przez zarząd jest niewystarczająceOczywiście przy zaistnieniu takiej sytuacji zasadne jest skorzystanie z argumentacji zawartej powyżej w niniejszym artykule, aby rozstrzygnąć spór.. Optymalne, z perspektywy danej spółki kapitałowej, jest zdefiniowanie równości głosów oraz dookreślenie, czy w przypadku zaistnienia tejże równości głosów decyduje głos prezesa zarządu oddany podczas głosowania nad uchwałą, czy też w takiej sytuacji prezes zarządu oddaje dodatkowy głos rozstrzygający o powzięciu uchwałyPor. M. Wyrwiński, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Warszawa 2004, s. 169; A. Nowacki, Spółka..., Legalis 2018, komentarz do art. 208, nb 78.. W tym ostatnim przypadku, w braku odmiennych postanowień umowy spółki z o.o. (statutu spółki akcyjnej)Sformułowanie postanowienia, zgodnie z którym prezesowi zarządu w przypadku równości głosów przysługuje dodatkowy głos rozstrzygający, przy jednoczesnym ograniczeniu możliwości zmiany zdania przez prezesa zarządu, budziłoby jednak wątpliwości co do praktycznego sensu takiego rozwiązania, gdyż wówczas wystarczyłoby odczytanie pierwotnie oddanego, podczas głosowania nad uchwałą, głosu prezesa zarządu (również w przypadku głosowania tajnego)., prezes zarządu mógłby oddać głos odmienny treściowo od pierwotnego.

Z racji braku jednolitego stanowiska doktryny i orzecznictwa w przedmiocie analizowanej materii takie doprecyzowanie w umowie spółki z o.o. (statucie spółki akcyjnej) jest dopuszczalne, a wręcz pożądane. Nie można wówczas czynić danej spółce zarzutu sformułowania treści umowy spółki wbrew np. przeważającej wykładni analizowanych przepisów prawa, skoro wykładnia ta jest na tyle rozbieżna, że stanowi zagrożenie dla pewności prawa. Skoro wola ustawodawcy co do modelowego rozwiązania jest wieloznacznie interpretowana, negatywnych konsekwencji nie powinni ponosić uczestnicy obrotu, do których adresowane są normy prawne, a więc spółki kapitałowe. Prymat należy przyznać wspólnikom spółki, którzy zdecydowali się skorzystać z kompetencji przyznanej im przez ustawodawcę do wprowadzenia postanowienia umownego (statutowego) przewidującego, że w przypadku równości głosów decyduje głos prezesa zarządu, i ich interpretacji pojęcia „równości głosów” oraz sformułowania „decyduje głos prezesa zarządu”.

Przyjąć trzeba, że ratio takiego brzmienia przepisów dotyczących decydującego głosu prezesa zarządu w przypadku równości głosów to właśnie umożliwienie maksymalnie elastycznego uregulowania tej kwestii w umowie spółki z o.o. (statucie spółki akcyjnej), tzn. mimo że art. 208 § 8 oraz 371 § 2 k.s.h. statuują normy dyspozytywne, to ustawodawca zachowuje tak daleko idącą wstrzemięźliwość, że nawet verba legis jednoznacznie i bezdyskusyjnie nie narzuca preferowanego modelu rozumienia równości głosów oraz decydującego głosu prezesa zarządu. Tym samym nie należy czynić ustawodawcy zarzutu, że nie rozbudował treści analizowanych przepisów, determinując w sposób niepozostawiający wątpliwości, na czym polega równość głosów i jak rozumieć decydujący głos prezesa zarządu, a jedynie wskazał, na czym może polegać równość głosów oraz jak można rozumieć decydujący głos prezesa zarządu.

W braku odmiennej definicji równości głosów wprowadzonej postanowieniem umownym (statutowym) wiążąca jest przyjęta w języku prawnym przy podejmowaniu uchwał bezwzględną większością, tj. taka sama liczba głosów „za” z jednej strony, jak zsumowanych „przeciw” i „wstrzymujących się” z drugiej. Z kolei w braku stosownego postanowienia umowy spółki z o.o. (statutu spółki akcyjnej) określającego, jak należy rozumieć decydujący głos prezesa zarządu, uznać należy, że nie przysługuje mu „drugi”, „dodatkowy” głos, gdyż takiej kompetencji nie wolno domniemywać, jeżeli nie jest ona wyraźnie przyznana treścią takiej klauzuli umownej (statutowej)Por. M. Wyrwiński, Spółka..., s. 171.. Rozstrzygający będzie wówczas głos oddany przez prezesa zarządu w trakcie głosowania nad uchwałą.

0%

Bibliografia

Borkowski MarcinZarząd spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, Warszawa 2018
Cern GrażynaPodejmowanie uchwał przez zarządy spółek kapitałowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2009/1 s. 37
Cern GrażynaPodejmowanie uchwał przez organy spółek kapitałowych, Sopot 2010
Domański Grzegorz, Jagielska MagdalenaRada nadzorcza spółki akcyjnej, Warszawa 2011
Draniewicz BartoszCzy prezes zarządu spółki z o.o. jest «„przełożonym» członków zarządu?, „Prawo Spółek” 2009/6 s. 13
Kidyba AndrzejKomentarz aktualizowany do art. 1–300 Kodeksu spółek handlowych, LEX 2019
Kidyba AndrzejSpółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz, Legalis 2014
Kopaczyńska-Pieczniak KatarzynaSpółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Warszawa 2013
Kułak KrzysztofStosunek członkostwa w zarządzie spółki kapitałowej, Warszawa 2015
Kupryjańczyk Daniel (w:)Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Legalis 2018
Naworski Jerzy P. (w:)Kodeks spółek handlowych. Komentarz. Tytuł III. Spółki kapitałowe. Dział I. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, red. R. Potrzeszcz, Z. Siemiątkowski, LEX 2014
Naworski Jerzy P.Odwoływanie członków rad nadzorczych (i zarządów) spółek kapitałowych, „Prawo Spółek” 2003/4 s. 8–9
Nowacki ArturSpółka z ograniczoną odpowiedzialnością, t. 1, Komentarz. Art. 151–226 k.s.h., Legalis/el. 2018
Olszak KrzysztofJaką większością głosów rada nadzorcza spółki z o.o. podejmuje uchwały?, „Dziennik Gazeta Prawna”, dodatek „Firma i Prawo”, 23.04.2019 r. s. C7
Opalski Adam (w:)Kodeks spółek handlowych, t. 2A, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 151–226, red. A. Opalski, Legalis 2018
Opalski AdamRada nadzorcza w spółce akcyjnej, Warszawa 2006
Pabis Robert (w:) J. Bieniak, M. Bieniak, G. Nita-JagielskiKodeks spółek handlowych. Komentarz, Legalis 2019
Rachwał AnnaUstawowe typy spółek handlowych. Spółki kapitałowe (w:) System Prawa Handlowego, t. 2, Prawo spółek handlowych, red. S. Włodyka, Warszawa 2012
Rodzynkiewicz MateuszKodeks spółek handlowych, LEX 2018
Strzępka Jerzy, Zielińska Eleonora (w:)Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. J. Strzępka, Legalis/el. 2015
Strzelczyk Krzysztof (w:)Kodeks spółek handlowych. Komentarz. Tytuł III. Spółki kapitałowe. Dział II. Spółka akcyjna, red. R. Potrzeszcz, Z. Siemiątkowski, LEX 2012
Szajkowski Andrzej, Tarska Monika, Szumański Andrzej (w:) S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, M. Tarska, A. HerbetKodeks spółek handlowych. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz do artykułów 151–300, t. 2, Legalis 2014
Szumański AndrzejOrgany spółki z o.o. (w:) System Prawa Prywatnego, t. 17A – Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2015

In English

The casting vote of the president of the management board of a capital company in the event of an equal number of votes

Article 208 § 8 of the Commercial Companies Code (art. 371 § 2 of the Commercial Companies Code) provides for the possibility of introducing into the articles of association of a limited liability company (the statutes of a joint-stock company) a provision that in the event of an equal number of votes the president of the management board shall have the casting vote. However, the very concepts of the “equal number of votes” and “casting vote of the president of the management board” raise doubts. Thus, it is necessary to analyse the divergent views on this subject presented in the doctrine, resolve their legitimacy and propose a solution to avoid corporate disputes in a capital company against this background.

Informacja o plikach cookies

W ramach Strony stosujemy pliki cookies. Korzystanie ze Strony bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza zgodę na ich zapis lub wykorzystanie. Możecie Państwo dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies w przeglądarce internetowej w każdym czasie. Więcej szczegółów w "Polityce Prywatności".