Wyszukaj w kategorii

Kategoria "Artykuły"

Palestra: 7-8/2019

Tajemnica adwokacka w świetle wyzwań współczesności - uwagi wprowadzające

Maciej Gutowski Piotr Kardas Jacek Giezek

Oddajemy w Państwa ręce numer „Palestry” poświęcony w całości zagadnieniom związanym z instytucją tajemnicy adwokackiej. Naszym zamierzeniem jest przedstawienie możliwie całościowej i kompleksowej analizy obejmującej problematykę tajemnicy adwokackiej, postrzeganej z perspektywy: procesu cywilnego, procesu karnego, postępowania administracyjnego i sądowoadministracyjnego, postępowania podatkowego, postępowań szczególnych, w tym postępowań przed sejmowymi komisjami śledczymi oraz innego typu komisjami parlamentarnymi; postępowania dyscyplinarnego. Kontekst analiz tworzy szkic prawnoporównawczy prezentujący tytułową tematykę w ujęciu rozwiązań i praktyki kilku państw europejskich dopełnionych spojrzeniem przyjmowanym w systemach common law.

Palestra: 10/2018

Prawny spór o zgodność z Konstytucją RP regulacji i ich następstw osiągnięcia „wieku emerytalnego” przez sędziów Sądu Najwyższego

Andrzej Świątkowski

W dniu 4 lipca 2018 r. weszła w życie ustawa z 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym. Obniża ona o pięć lat wiek przechodzenia sędziów Sądu Najwyższego w stan spoczynku (art. 37 § 1). (...)

Palestra: 4/2017

Na dwudziestolecie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

Czesław Jaworski

2 kwietnia 1997 r. Zgromadzenie Narodowe, składające się z posłów i senatorów, uchwaliło ustawę zasadniczą – Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej. Za przyjęciem Konstytucji było 451 członków Zgromadzenia Narodowego, 40 było przeciwnych, a 6 wstrzymało się od głosu. 25 maja w referendum konstytucyjnym naród przyjął Konstytucję RP. W głosowaniu wzięło udział 12 130 200 osób, tj. 42,86% wszystkich uprawnionych do głosowania.

Palestra: 4/2018

O niedopuszczalności wprowadzenia jednolitej regulacji zawodów prawniczych

Andrzej Bałaban Kamil Dąbrowski

Kompleksowe regulacje określonych zagadnień czy stosunków społeczno-prawnych stanowią niewątpliwy znak współczesnych czasów. (...)

Palestra: 3/2018

Pozakodeksowe przypadki wygaśnięcia stosunku pracy

Andrzej Świątkowski

Przepis art. 63 k.p. stanowi, że umowa o pracę wygasa w przypadkach określonych w Kodeksie pracy oraz w przepisach szczególnych. Najbardziej popularne w języku prawniczym określenia bliskoznaczne dla ustawowego terminu „wygaśnięcie” umowy o pracę to „wygaśnięcie”, „ustanie” i „zaprzestanie obowiązywania” zobowiązaniowej podstawy prawnej kreującej więź prawną – stosunek pracy.

Palestra: 3/2019

Zakaz wstecznego stosowania przepisów prawnokarnych – uwagi w kontekście nowelizacji Kodeksu karnego rozszerzającej domniemanie przestępczego pochodzenia mienia

Wojciech Hermeliński Barbara Nita-Światłowska

W artykule omówiono ustawę nowelizującą Kodeks karny i niektóre inne ustawy, dotyczące przepadku korzyści majątkowej uzyskanej za pomocą przestępstwa. Autorzy skupiają się przede wszystkim na kwestiach intertemporalnych związanych z przepisami dopuszczającym przepadek korzyści majątkowej uzyskanej w okresie 5 lat przed popełnieniem przestępstwa lub przestępstwa skarbowego, chyba że sprawca lub inna zainteresowana osoba przedstawi dowód przeciwny. Zasadność pozbawiania sprawców przestępstw środków finansowych stanowiących bazę ekonomiczną dla ich dalszej aktywności przestępczej, jak również możliwość przeniesienia ciężaru dowodowego w zakresie odnoszącym się do pochodzenia mienia nie są w artykule kwestionowane. Wątpliwości budzi natomiast szerokie ujęcie dopuszczalności orzeczenia przepadku mienia bez wyroku skazującego, jak też naruszenie przez ustawodawcę fundamentalnej, obowiązującej nie tylko w sferze prawa karnego, zasady niedziałania prawa wstecz (lex retro non agit).

Palestra: 1-2/2019

Plus ratio quam vis – sentencja uniwersalna

Witold Wołodkiewicz

Plus ratio quam vis (łac. więcej znaczy rozum niż siła) – będąca od 1964 r. dewizą Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz 72. Sesji SIHDA – nie jest paremią prawniczą ani związaną z edukacją młodzieży. Formuła Plus ratio quam vis nie pochodzi bowiem ze skarbnicy wiedzy prawnej, lecz erotycznej. Jest jednak tak pojemna, że mogła stać się hasłem najstarszej polskiej uczelni, jak również hasłem jednego z ważniejszych międzynarodowych spotkań romanistów i historyków praw antycznych.

Palestra: 9/2019

„Dużo, byle jak i prędko” – uwagi na temat tworzenia prawa

Witold Wołodkiewicz

Sposób tworzenia prawa w Polsce jest często dokonywany w trybie, który Tadeusz Boy-Żeleński, w wierszu „Pochwała wieku dojrzałego”, określał maksymą „dużo, byle jak i prędko”. Takie skojarzenia nasuwają się w związku z ostatnią nowelizacją polskiego Kodeksu karnego (ustawa z 13.06.2019 r.). (...)

Palestra: 4/2019

Zasada ne bis in idem a nowe regulacje ciągłości popełnienia przestępstwa

Piotr Kardas Jacek Giezek

Prezentowany artykuł poświęcony jest problematyce znaczenia zasady ne bis in idem w odniesieniu do nowej regulacji czynu ciągłego. Przedstawiono w nim konsekwencje wykorzystania czynu ciągłego z art. 12 § 2 k.k. do przypadków obejmujących wcześniej przypisane sprawcy wykroczenia przeciwko mieniu. Wykorzystanie konstrukcji z art. 12 § 2 k.k. zgodnie z literalnym brzmieniem tego przepisu prowadzić może do dwukrotnej, sekwencyjnie realizowanej odpowiedzialności sprawcy za ten sam czyn. W tym kontekście w opracowaniu przedstawiono analizę zagadnienia sposobu wyznaczenia tożsamości czynu (idem) jako podstawowej przesłanki aktualizującej zakaz ponownego ukarania. Odnosząc się do przyjmowanego w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPCz) i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) sposobu interpretacji zakazu ne bis in idem, wskazano na związanie polskich organów stosujących prawo tym sposobem rozumienia tej zasady. W konsekwencji przedstawiono pogląd, że uwzględnienie zakazu ne bis in idem w kształcie wynikającym z orzecznictwa ETPCz i TSUE co do zasady wyklucza możliwość wykorzystania nowej konstrukcji z art. 12 § 2 k.k. do pociągnięcia do odpowiedzialności karnej sprawcy dwóch lub więcej uprzednio przypisanych mu wykroczeń.

Palestra: 5/2019

Banał formuły dura lex sed lex

Jerzy Zajadło

Łacińska paremia dura lex sed lex jest dosyć często używana w obrocie prawnym. Co ciekawe, współcześnie odwołują się do niej chętniej politycy niż prawnicy, ponieważ ci ostatni zdają sobie sprawę z jej uproszczonego charakteru. Autor analizuje pierwotne źródło pochodzenia (Digesta) i jej dzisiejsze znaczenie w kontekście obowiązywania, przestrzegania i stosowania prawa. Konfrontuje ją też z inną znaną sentencją, a stanowiącą jej przeciwieństwo – lex iniusta non est lex. W konkluzji autor dochodzi do wniosku, że łacińska terminologia prawnicza jest wprawdzie źródłem zakumulowanej przez wieki prawniczej mądrości, ale do jej prawidłowego stosowania wymagana jest pewna wiedza w zakresie jej pierwotnego i współczesnego znaczenia.