Sposób tworzenia prawa w Polsce jest często dokonywany w trybie, który Tadeusz Boy-Żeleński, w wierszu „Pochwała wieku dojrzałego”, określał maksymą „dużo, byle jak i prędko”. Takie skojarzenia nasuwają się w związku z ostatnią nowelizacją polskiego Kodeksu karnego (ustawa z 13.06.2019 r.). (...)

Plus ratio quam vis (łac. więcej znaczy rozum niż siła) – będąca od 1964 r. dewizą Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz 72. Sesji SIHDA – nie jest paremią prawniczą ani związaną z edukacją młodzieży. Formuła Plus ratio quam vis nie pochodzi bowiem ze skarbnicy wiedzy prawnej, lecz erotycznej. Jest jednak tak pojemna, że mogła stać się hasłem najstarszej polskiej uczelni, jak również hasłem jednego z ważniejszych międzynarodowych spotkań romanistów i historyków praw antycznych.

W bogatej twórczości Kornela Makuszyńskiego (1884–1953) dużo miejsca zajmuje literatura dla dzieci i młodzieży. Dziewięć pozycji tego rodzaju – w konwencji wierszowanych zwrotek, ilustrowanych stosownym rysunkiem – zostało wydanych przez Kornela Makuszyńskiego wespół z malarzem Marianem Walentynowiczem (1896–1967). Pierwszym utworem wydanym w tej konwencji były przygody Koziołka Matołka.

Ostatni tekst rubryki Les maximes anciennes sont l’éspit des siècles ukazał się przeszło rok temu. Na milczenie autora wpłynęło kilka czynników: lenistwo felietonisty oraz różne obowiązki naukowe i dydaktyczne. Zastanawiałem się również, czy nie zmienić nazwy rubryki „Palestry” na odpowiadającą bardziej bieżącym celom, którym może służyć prawo rzymskie z jego istotnymi zasadami, które przyczyniły się do ukształtowania współczesnej idei „państwa prawa”. Zostańmy jednak na razie przy dotychczasowym tytule rubryki, do którego mogli się przyzwyczaić czytelnicy.

Ciekawa i istotna dyskusja prowadzona w „Gazecie Wyborczej” dotycząca reprywatyzacji gruntów warszawskich, a w szczególności wywiad z profesor Ewą Łętowską (GW 14–15 lutego 2015 r.), przypomniała mi moje publikacje poruszające zagadnienie powoływania się na „świętą własność prywatną” wywodzącą się – rzekomo – z prawa rzymskiego.

Łacińskie słowo ACUS (acus) oznacza: „igłę”, „szpilkę”, „ostry koniec miecza”. Z kolei ACUS (aceris) oznacza: „łupinę”, „łuskę”, „plewę”. Raczej jednak to pierwsze znaczenie swego kolektywnego pseudonimu literackiego widzieli Ewa Łętowska i Krzysztof Pawłowski, autorzy opublikowanej ostatnio książki O operze i o prawie. Ta trójca (w dwójce) Autorów – a może w czwórce (gdyż Autorzy czasem odnoszą się do „połowy” Acusa) – obdarowała czytelników w zeszłym roku już jedną książką, której celem jest wyostrzenie problemów współczesnego prawa, jego tworzenia i praktyki stosowania oraz formacji prawniczej.

Czesławowi Jaworskiemu, drogiemu przyjacielowi od czasów naszej młodości, te uwagi na temat ciężaru dowodu w procesie rzymskim poświęcam. Wybitny adwokat, obrońca w sprawach karnych i pełnomocnik w sprawach cywilnych, w swej praktyce parał się na co dzień z zagadnieniem ciężaru dowodu w procesie zarówno karnym, jak i cywilnym. Przemiany procesu cywilnego w proces kontradyktoryjny oraz projekty podobnego uregulowania również procedury karnej zmuszają do przemyślenia historii kształtowania się kontradyktoryjności procesowej.

W roku 1995 opublikowałem w języku francuskim artykuł zatytułowany: Affaire Hulot. Osiemnastowieczne francuskie tłumaczenie Corpus Iuris Civilis. Powrót – po prawie 20 latach – do tej interesującej tematyki był zainspirowany ważnym wydarzeniem, jakim jest podjęcie prac nad wydaniem Digestów justyniańskich wraz z tłumaczeniem na język polski.

W czynach mitologicznych greckich bogów i herosów odbijały się problemy ludzi starożytności. Również dla ludzi współczesnych, wykształconych humanistycznie, mity greckie i rzymskie stanowią swoisty punkt odniesienia do wszelkich przejawów życia społecznego.

Maciej Jońca, ofiarowując mi egzemplarz swej ostatniej książki, wyraził w dedykacji „nadzieję na życzliwe przyjęcie”. Książkę przeczytałem z wielkim zainteresowaniem. Zastanawiałem się jedynie, czy moje uwagi o książce powinny znaleźć się w „Palestrze” w dziale recenzji, czy też w cyklu mych felietonów Les maximes anciennes sont l’esprit des siècles.