Zainstaluj aplikację Palestra na swoim urządzeniu

Palestra
2/2020

Na okładce:

Jeszcze kilka dekad temu mroźne i śnieżne zimy w Polsce były czymś zupełnie normalnym. Śnieg, który zaczynał padać w listopadzie i grudniu, utrzymywał się przez kilka miesięcy, i to nie tylko w górach, ale na terenie całego kraju. Według National Oceanic and Atmospheric Administration (Narodowej Agencji Oceanów i Atmosfery – NOAA), amerykańskiej instytucji rządowej zajmującej się prognozowaniem pogody, średnia temperatura na Ziemi od 1880 r. do 2018 r. wzrosła o 1 st. C. Im dalej na północ od równika, tym temperatury wzrastają jednak szybciej. W Kanadzie np. średnia roczna temperatura od 1948 r. wzrosła o 1,7 st. C, a na północy tego kraju o 2,3 st. C. Również w Polsce średnie temperatury wzrastają dwa razy szybciej niż średnia dla całej planety.

Brak naszej reakcji na zachodzące zmiany będzie powodował, że bilans energetyczny Ziemi będzie coraz bardziej zachwiany i ilość zatrzymywanej w atmosferze energii będzie kumulowała się coraz szybciej. Występować będą coraz częściej długotrwałe susze, gwałtowne zjawiska pogodowe, takie jak pożary, powodzie, gradobicia czy wichury. Tworzyć się będzie coraz więcej terenów pustynnych, a nasze dzieci i wnuki tylko z opowiadań i filmów będą znały kuligi z pochodniami, lepienie bałwana, zjeżdżanie na sankach i mnóstwo innych zabaw na śniegu. I tylko drogowcy będą może rzadziej zaskakiwani przez zimę.

Na okładce zdjęcie z „Kuriera Galicyjskiego” (www.kuriergalicyjski.com).

Pełny spis treści

Porównanie struktury dogmatycznej występku i wykroczenia w kontekście użyteczności konstrukcji czynów przepołowionych
  • Krzysztof Fila
Artykuł dotyczy problematyki struktury dogmatycznej wykroczenia oraz przestępstwa. Poprzez porównanie dokonane na przykładzie typu kradzieży zwykłej przedstawiono podstawowe zalety i wady konstrukcji czynów przepołowionych. W ostateczności zaproponowano rozwiązanie znoszące takowy sztywny podział na rzecz wprowadzenia do Kodeksu karnego większej liczby tzw. „wypadków mniejszej wagi”, jako typów uprzywilejowanych, w obrębie jednej ustawy.
Współczesne systemy informatyczne a typy przestępstw z art. 267 kodeksu karnego
  • Adam Behan
Artykuł porusza sporne kwestie wybranych przestępstw z art. 267 k.k., dotyczące nieuprawnionego uzyskania dostępu do informacji dla niego nieprzeznaczonej, w kontekście współczesnego rozwoju technologicznego. Z wykorzystaniem metody analizy dogmatycznej oraz wiedzy informatycznej omówione zostały w nim między innymi aspekty bezprawnego podłączania się do niezabezpieczonej sieci Wi-Fi i jego prawnokarnej kwalifikacji. Analizie poddano pojęcie „system informatyczny”, konkludując, że jego rozumienie musi ewoluować wraz z rozwojem technologicznym. Autor dowodzi, że znamię to jest pojęciem szerokim i na licznych przykładach ilustruje, jakie zachowania mogą współcześnie stanowić podstawę kryminalizacji na podstawie art. 267 k.k.
Pozytywne przesłanki rozwodu w prawie państw unii europejskiej – analiza prawnoporównawcza
  • Anna Pacholska
Analiza porównawcza prawa rozwodowego państw europejskich daje asumpt do postawienia tezy o głębokim zróżnicowaniu przyjętych rozwiązań. Choć odmienności te pojawiają się na wielu płaszczyznach, to właśnie porównanie przesłanek pozytywnych pozwala uchwycić różnice i wskazać najczęściej przyjmowane modele. Systematyczny wzrost liczby rozwodów, w tym wśród par międzynarodowych, pozwala prognozować, że sprawy o rozwód z elementem międzynarodowym będą coraz częściej przedmiotem rozstrzygania polskich sądów.
Objęcie nieruchomości niezabudowanej skutkami ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów
  • Marcin Tollik
Artykuł dotyczy możliwości objęcia skutkami ustawy z 20.07.2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów – również, wbrew tytułowi tej ustawy, gruntów niezabudowanych. Autor wskazuje i omawia trzy możliwości takiego działania. Pozostają one dostępne jednak tylko podmiotom, które były w stanie dokonać rozeznania prawnego i podjąć odpowiednie kroki przed 2019 r. albo mają wyjątkowy rodzaj nieruchomości mieszanej.
Obniżenie standardu dowodu związku przyczynowego w „procesach medycznych”
  • Michał Białkowski
Wykazanie związku przyczynowego pomiędzy niewłaściwie podjętym leczeniem a doznaną przez pacjenta szkodą należy do szczególnie trudnych przesłanek odpowiedzialności deliktowej. W „procesach medycznych” często sam fakt powstania szkody bywa bezsporny, a główną osią ustaleń sądu są okoliczności faktyczne dotyczące związku przyczynowego. Jednocześnie ścisłe jego udowodnienie bywa często niemożliwe z uwagi na dynamiczny przebieg choroby, wielość czynników wpływających na jej rozwój czy niedoskonałość wiedzy medycznej. W tym kontekście celem artykułu jest wykazanie, że w praktyce sądowego stosowania prawa nie jest konieczne ścisłe udowodnienie adekwatnego związku przyczynowego w „procesach medycznych”.
Prawo do sądu jako element zasady dobrego rządzenia w świetle orzecznictwa z zakresu praw człowieka
  • Mariola Żak
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie prawa do sądu jako podstawowej gwarancji realizacji zasady dobrego rządzenia (the principle of good governance) w rozumieniu Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Znaczenie zasady dobrego rządzenia w relacjach między władzami publicznymi a obywatelami zostało wielokrotnie podkreślone w orzecznictwie strasburskim. W artykule omówiono następujące zagadnienia: pojęcie prawa do sądu, relacje między prawem do sądu a postępowaniami quasi-sądowymi, standardami europejskimi oraz modelami kontroli konstytucyjności prawa.
Europejski Trybunał Praw Człowieka – przegląd orzecznictwa (I i IV kwartał 2019 r.)
  • Marek Antoni Nowicki
Prezentowany przegląd orzecznictwa stanowi omówienie najistotniejszych orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wydanych w I oraz IV kwartale 2019 r. dotyczących między innymi: prawa do życia, zakazu tortur, prawa do wolności i bezpieczeństwa osobistego, prawa do rzetelnego procesu sądowego, prawa do poszanowania życia prywatnego irodzinnego, wolności myśli, sumienia i wyznania, wolności wypowiedzi czy prawa do nauki.
Przegląd orzecznictwa sądu najwyższego w sprawach karnych (styczeń–grudzień 2019 r.)
  • Michał Gałęski
Prezentowany przegląd obejmuje uchwały Sądu Najwyższego z 20.03.2019 r. (I KZP 15/18), 22.05.2019 r. (I KZP 3/19), 22.05.2019 r. (I KZP 1/19), postanowienia Sądu Najwyższego z 20.03.2019 r. (I KZP 17/18), 22.05.2019 r. (I KZP 2/19), 13.11.2019 r. (I KZP 8/19) oraz wyrok Sądu Najwyższego z 3.07.2019 r. (V KK 256/18). W omówionym orzecznictwie rozstrzygnięto sporne zagadnienia z zakresu prawa karnego materialnego i procesowego. Za szczególnie istotne dla praktyki stosowania prawa karnego należy uznać wyrażone w tym orzecznictwie zapatrywania prawne na podstawy wydawania i zaskarżania wyroków kasatoryjnych sądów odwoławczych.
Czy ulega przedawnieniu roszczenie właściciela gruntu wynikającego z dyspozycji art. 231 § Kodeksu Cywilnego?
  • Ewa Stawicka
Kolejne roczniki studentów prawa, a także aplikantów, potykały się dotąd na sprawdzianach o rozbieżność w podejściu judykatury do możliwości przedawniania się roszczeń ujętych w art. 231 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego. Przypomnijmy, pierwszy z tych przepisów stanowi, że samoistny posiadacz gruntu w dobrej wierze, który wzniósł na powierzchni lub pod powierzchnią gruntu budynek lub inne urządzenie o wartości przekraczającej znacznie wartość zajętej na ten cel działki, może żądać, aby właściciel przeniósł na niego własność zajętej działki za odpowiednim wynagrodzeniem. Paragraf drugi nie stanowi zwierciadlanego odbicia zacytowanego przepisu, bo choć przyznaje właścicielowi zajętego gruntu roszczenie polegające na domaganiu się od posiadacza, aby wykupił odeń grunt przy określonej relacji wartości, to jednak pomija element samoistności posiadania „intruza” i jego dobrej wiary, co oznacza, że ustanawia dla właściciela przy realizacji jego praw łagodniejsze wymogi, jednocześnie zaś stanowi, iż żądanie ma być kierowane do „tego, kto wzniósł budynek lub inne urządzenie”. Jak się wydaje, rozumienie tej ostatniej przesłanki przez orzecznictwo i doktrynę zmierza konsekwentnie w kierunku przyznawania, przy stosowaniu art. 231 § 2, biernej legitymacji także podmiotom, które są następcami prawnymi „intruzów”, tak pod tytułem ogólnym, jak szczególnym – zob. w szczególności wyrok SN z 21.09.2011 r. (ICSK 721/10), teza i motywy oraz wyrok SN z 13.01.1995 r. (III CZP 169/94).
Zygmunt Skalski (1932–2016)
  • Tadeusz Winiarek

Informacja o plikach cookies

W ramach Strony stosujemy pliki cookies. Korzystanie ze Strony bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza zgodę na ich zapis lub wykorzystanie. Możecie Państwo dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies w przeglądarce internetowej w każdym czasie. Więcej szczegółów w "Polityce Prywatności".