Działacz narodowodemokratyczny, żołnierz NOW-AK, powstaniec warszawski, więzień polityczny w Polsce Ludowej, w III RP Minister Sprawiedliwości, Marszałek Sejmu i senator IV kadencji, profesor KUL, Kawaler Orderu Orła Białego oraz Orderu Świętego Grzegorza Wielkiego.

Zarówno autor niniejszego opracowania, jak i redakcja miesięcznika „Palestra” długo wahali się, jaki tytuł należy nadać opracowaniu o postaci tak wybitnej i ważnej dla dziejów Adwokatury Polskiej jak adw. Maciej Bednarkiewicz. Kwestia ta rozwiązała się niejako samoistnie. Po ukazaniu się w 2017 r. książki Cezarego Łazarewicza Żeby nie było śladów. Sprawa Grzegorza Przemyka – a z tą „sprawą” adw. Maciej Bednarkiewicz był ściśle związany jako pełnomocnik matki ofiary – oczywiste stało się, że tytuł ten musi nawiązywać do tytułu rozdziału tej książki: Maciej Bednarkiewicz. Adwokat, którego bał się Kiszczak.

Opracowanie dotyczące „ustroju” adwokatury należy rozpocząć od próby zdefiniowania terminu „ustrój adwokatury”. Otóż według mnie jest to „ogół zasad i przepisów prawa dotyczących organizacji i sposobu funkcjonowania adwokatury”.

Adwokatura polska w latach 1945–1954 doświadczyła dwóch „akcji weryfikacyjnych”, przeprowadzonych przez nową, komunistyczną władzę. Pierwsza akcja, oparta na przepisach dekretu Rady Ministrów z dnia 24 maja 1945 r. o tymczasowych przepisach uzupełniających prawo o ustroju adwokatury, miała dotyczyć rozliczenia się z okresem okupacji niemieckiej. Trwała w latach 1945–1950. Druga akcja, przeprowadzona na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 czerwca 1950 r. o ustroju adwokatury, zwanej potocznie stalinowską lub kagańcową, miała charakter polityczny i dyskryminacyjny, jej zadaniem było zaś usunięcie z adwokatury osób wykazujących jakąkolwiek niechęć do nowej władzy lub Związku Radzieckiego. Odbyła się w latach 1950–1954. Ta wstępna uwaga jest konieczna, albowiem nawet w opracowaniach naukowych obie akcje weryfikacyjne bywają mylone i przedstawiane jako jeden i ten sam element ustroju adwokatury w Polsce Ludowej. Niniejsze opracowanie dotyczy tylko pierwszej z owych akcji.

Izba do spraw Adwokatury przy Sądzie Najwyższym (dalej także: Ids.A bądź Izba) istniejąca w latach 1938–1950 to bardzo ważny, lecz mało znany element ustroju Adwokatury w Polsce. Nie doczekała się ona dotąd osobnego opracowania, autorzy prac naukowych dotyczących Adwokatury Polskiej w XX w. ograniczali się zaś w większości do skonstatowania istnienia tego organu, ewentualnie do omówienia, z reguły pobieżnie, stosownych przepisów ustawy z dnia 4 maja 1938 r. Prawo o ustroju adwokatury. Nieco szerzej organ ten opisał Arkadiusz Bereza w monografii nt. Sądu Najwyższego w Polsce w latach 1945–1962.

Pisząc recenzję komentarza do Prawa o adwokaturze adw. dr. Dariusza Michty, który ukazał się drukiem także w 2012 r., stwierdziłem w jej końcowym ustępie, że z niecierpliwością czekam na kolejne, lepsze komentarze . Długo nie czekałem. Oto bowiem w księgarniach prawniczych dostępny jest, od października 2012 r., komentarz opracowany przez Marka Gawryluka. Autor jest adwokatem w Olsztynie i w Warszawie, wpis na listę adwokatów uzyskał w 2008 r. Recenzowane dzieło jest obszerne, sam „właściwy” komentarz to aż 303 strony (s. 17–320).

Końcowy etap II wojny światowej w Europie oznaczał dla adwokatury polskiej nie tylko łatwą do przewidzenia zmianę jej ustroju i warunków jej funkcjonowania, ale także – równie łatwą do przewidzenia – konieczność wzięcia udziału w wymierzeniu sprawiedliwości zbrodniarzom niemieckim.

Recenzowany komentarz, autorstwa Jerzego Naumanna, adwokata w Warszawie, znanego działacza samorządu adwokackiego, m.in. prezesa Wyższego Sądu Dyscyplinarnego Adwokatury w kadencji 2007–2010, ma kilka cech szczególnych. Po pierwsze, jest to dzieło nowe. „Nowe” w tym znaczeniu, że nie stanowi kontynuacji publikacji Autora z lat wcześniejszych. Po wtóre – jest to najobszerniejszy dotychczas komentarz dotyczący Kodeksu etyki adwokackiej [dalej: „KEA”] (nie tylko KEA z 1998 r., ale także poprzednich kodeksów etycznych Adwokatury Polskiej). Po trzecie – oparty jest nie tylko na stosunkowo bogatej literaturze przedmiotu, w tym pochodzącej z lat 1918–1939 oraz z okresu 1945–1989, ale także na osobistych doświadczeniach Jerzego Naumanna – jako doświadczonego adwokata oraz jako praktyka – sędziego dyscyplinarnego orzekającego w adwokackich sprawach dyscyplinarnych.​​​​​​​

Poprzedni komentarz do Prawa o adwokaturze (dalej: „Poa”) został wydany w 1998 r., a więc aż 14 lat temu. Jego autorem był adw. dr Zdzisław Krzemiński, który historię i ustrój adwokatury badał kilkadziesiąt lat. Już tylko ten fakt powoduje, że komentarz Dariusza Michty wzbudza, jeśli nie swoistą sensację, to co najmniej ciekawość i nie może uniknąć polemiki (tym bardziej że Autor wyraził wprost taką nadzieję – s. 9). Autor, który „odważył się” podjąć tak newralgiczny i prestiżowy temat, jest doktorem prawa (promocja doktorska w 2012 r.), specjalistą w zakresie prawa gospodarczego i od 2011 r. prowadzi praktykę adwokacką w Będzinie.​​​​​​​

Zjazd Adwokatury (dalej: ZA albo Zjazd), naczelny organ adwokatury polskiej, powołany do życia na mocy nowelizacji z jesieni 1956 r., liberalizującej drakońską, stalinowską ustawę z 27 czerwca 1950 r. o ustroju adwokatury, miał charakter szczególny. Analogiczny naczelny organ adwokatury nie istniał bowiem nigdy wcześniej w ustroju adwokatury w Polsce, stanowił więc całkowite novum w ustroju adwokatury polskiej.