Palestra: 12/2020

Czy strona postępowania administracyjnego może się domagać od organu sporządzenia nieuwierzytelnionych kopii dokumentacji zgromadzonej w aktach sprawy?

Uprawnienie stron postępowania administracyjnego do wglądu w akta sprawy zostało uregulowane w dyspozycjach zawartych w art. 73 Kodeksu postępowania administracyjnego. Zgodnie z literalnym ich brzmieniem uczestnik sprawy administracyjnej może – prócz samego wglądu w jej akta – sporządzać z nich notatki, kopie lub odpisy. Ma także prawo domagać się uwierzytelnienia odpisów bądź kopii akt, jak również sporządzenia uwierzytelnionych odpisów lub kopii – jednakże to ostatnie uprawnienie jest przez ustawodawcę ograniczone „ważnym interesem strony”, to zaś pojęcie bywa dosyć dowolnie interpretowane w konkretnych postępowaniach. Kodeks postępowania administracyjnego nie odpowiada natomiast wprost na pytanie, czy strona może skutecznie wnioskować o wydanie jej nieuwierzytelnionych kopii dokumentacji.

Palestra: 10/2021

Czy zgłoszenie zarzutu potrącenia (art. 203(1) Kodeksu postępowania cywilnego) może nastąpić na podstawie pełnomocnictwa procesowego, czy konieczne jest dysponowanie pełnomocnictwem materialnym?

Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego ustawą z 4.07.2019 r. sprawiła, że do ustawy procesowej dodana została instytucja zarzutu potrącenia (art. 203(1) k.p.c.), nie wspominając już o innych licznych zmianach instytucjonalnych. W założeniu regulacja z art. 203(1) Kodeksu postępowania cywilnego miała usprawnić przede wszystkim kwestię podnoszenia zarzutu potrącenia w procesie cywilnym, ale co ważniejsze – dookreślać warunki, w jakich mogłoby to nastąpić. I tak też się stało. Przepis art. 203(1) k.p.c. wskazuje bowiem na czasowe, formalne i treściowe warunki zarzutu potrącenia, którego aktualność przejawia się wyłącznie na gruncie postępowania sądowego. Innymi słowy, art. 203(1) k.p.c. ma zastosowanie wyłącznie do zarzutu potrącenia zgłaszanego w sądowym postępowaniu cywilnym.

Palestra: 9/2019

Czy konstytutywny charakter wpisu do księgi wieczystej prawa wieczystego użytkowania przenoszonego na inny podmiot oznacza, że należy oceniać dobrą bądź złą wiarę nabywcy, istotną z punktu widzenia rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych, według daty złożenia przez tego nabywcę wniosku o wpis?

Zgodnie z treścią art. 27 zdanie drugie ustawy o gospodarce nieruchomościami oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste i przeniesienie tego prawa w drodze umowy wymaga wpisu w księdze wieczystej. Innymi słowy, nie tylko przy ustanowieniu, ale i przy wtórnym obrocie istniejącym już wieczystym użytkowaniem wpis nowo uprawnionego do księgi nosi charakter konstytutywny.

Palestra: 5/2022

Czy anonim może być dowodem w procesie cywilnym?

Problematyka anonimu w procesie cywilnym wywołuje wiele kontrowersji nie tylko na płaszczyźnie teoretycznej, ale i praktycznej. Rodzi się bowiem pytanie, czy w świetle obowiązującej regulacji Kodeksu postępowania cywilnego anonim może zostać zakwalifikowany jako dowód z dokumentu, czy też należałoby odmówić mu takiego statusu i zakwestionować jakąkolwiek wartość dowodową anonimu. Innym zagadnieniem, które pojawia się na tle przedmiotowych rozważań, jest ustalenie, czy zawnioskowanie dowodu z anonimu nie pozostaje w sprzeczności z klauzulą dobrych obyczajów (art. 3 k.p.c.) i czy przypadkiem nie wyczerpuje znamion nadużycia prawa procesowego w postępowaniu dowodowym. Opracowanie podejmuje odpowiedź na te pytania oraz rozstrzyga inne wątpliwości, które wiążą się z przedmiotowym zagadnieniem.

Palestra: 5/2019

Czy pismo procesowe pełnomocnika zawierające rozszerzenie powództwa powinno zostać doręczone w odpisach innym stronom reprezentowanym przez fachowych pełnomocników, czy też należy je wnieść do sądu wraz z odpisami dla pozostałych stron w celu dokonania urzędowych doręczeń przez sąd?

W aktualnym brzmieniu procedury cywilnej pisma wymienione w art. 132 § 11 Kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.), to znaczy: pozew wzajemny, apelacja, skarga kasacyjna, zażalenie, sprzeciw od wyroku zaocznego, sprzeciw od nakazu zapłaty, zarzuty od nakazu zapłaty, wniosek o zabezpieczenie powództwa, skarga o wznowienie postępowania, skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia oraz skarga na orzeczenie referendarza sądowego – strona jest zobowiązana złożyć w sądzie z odpisami dla strony przeciwnej. Innymi słowy, te właśnie, enumeratywnie w przepisie wymienione rodzaje pism nie podlegają generalnej regule nakazującej bezpośrednie ich doręczenia pomiędzy pełnomocnikami; przy czym zauważyć należy, że wtedy gdy działa ogólna reguła bezpośredniego doręczania, niewypełnienie obowiązku złożenia w piśmie procesowym oświadczenia o doręczeniu jego odpisu przeciwnikowi względnie o nadaniu go listem poleconym skutkuje zwrotem pisma.

Palestra: 2/2020

Czy ulega przedawnieniu roszczenie właściciela gruntu wynikającego z dyspozycji art. 231 § Kodeksu Cywilnego?

Kolejne roczniki studentów prawa, a także aplikantów, potykały się dotąd na sprawdzianach o rozbieżność w podejściu judykatury do możliwości przedawniania się roszczeń ujętych w art. 231 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego. Przypomnijmy, pierwszy z tych przepisów stanowi, że samoistny posiadacz gruntu w dobrej wierze, który wzniósł na powierzchni lub pod powierzchnią gruntu budynek lub inne urządzenie o wartości przekraczającej znacznie wartość zajętej na ten cel działki, może żądać, aby właściciel przeniósł na niego własność zajętej działki za odpowiednim wynagrodzeniem. Paragraf drugi nie stanowi zwierciadlanego odbicia zacytowanego przepisu, bo choć przyznaje właścicielowi zajętego gruntu roszczenie polegające na domaganiu się od posiadacza, aby wykupił odeń grunt przy określonej relacji wartości, to jednak pomija element samoistności posiadania „intruza” i jego dobrej wiary, co oznacza, że ustanawia dla właściciela przy realizacji jego praw łagodniejsze wymogi, jednocześnie zaś stanowi, iż żądanie ma być kierowane do „tego, kto wzniósł budynek lub inne urządzenie”. Jak się wydaje, rozumienie tej ostatniej przesłanki przez orzecznictwo i doktrynę zmierza konsekwentnie w kierunku przyznawania, przy stosowaniu art. 231 § 2, biernej legitymacji także podmiotom, które są następcami prawnymi „intruzów”, tak pod tytułem ogólnym, jak szczególnym – zob. w szczególności wyrok SN z 21.09.2011 r. (ICSK 721/10), teza i motywy oraz wyrok SN z 13.01.1995 r. (III CZP 169/94).

Palestra: 10/2020

Czy dopuszczalne jest jednoczesne wniesienie wniosku o uzupełnienie decyzji administracyjnej i odwołania od niej?

Palestra: 11/2021

Czy zarzut wadliwości uzasadnienia wyroku wojewódzkiego sądu administracyjnego podniesiony w skardze kasacyjnej jako naruszenie art. 141 § 4 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi może zostać uwzględniony z innej przyczyny niż wskazywana przez wnoszącego skargę kasacyjną?

Artykuł omawia – na przykładzie sprawy, która była rozstrzygana przez Naczelny Sąd Administracyjny, a dotyczyła mechanizmu tak zwanej karuzeli podatkowej – w jaki sposób może funkcjonować zarzut nienależytego sporządzenia uzasadnienia przez wojewódzki sąd administracyjny. Podniesienie takiego zarzutu w skardze kasacyjnej bywa skuteczne również wtedy, gdy sąd drugiej instancji dopatrzy się innych mankamentów uzasadnienia niż te, które zostały wskazane przez skarżącego. W tle zasadniczego problemu podnoszone jest w artykule zagadnienie zakresu działania tak zwanej zasady uzasadnionych oczekiwań w ordynacji podatkowej – w zestawieniu z aktualnym brzmieniem Kodeksu postępowania administracyjnego.

Palestra: 12/2017

Czy nabyte drogą spadkobrania udziały w samoistnym posiadaniu prowadzącym do zasiedzenia ułamkowej części nieruchomości mogą być przedmiotem umownego bądź sądowego działu spadku?

Wszyscy praktycy, w których ręce trafiają, chociażby od czasu do czasu, sprawy o zasiedzenie nieruchomości, doświadczają w niektórych przypadkach trudności płynących ze złożoności stanów faktycznych polegającej na tym, że w okresie prowadzącym do zasiedzenia samoistne posiadanie stało się przedmiotem współdziedziczenia przez kilkoro spadkobierców.

Palestra: 4/2021

Czy organ administracyjny może na podstawie art. 124 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami orzec o ograniczeniu przez właściciela korzystania z nieruchomości poprzez zajęcie jej części na potrzeby strefy ochronnej infrastruktury przesyłowej?