Palestra 12/2021, s. 5 - 5
Palestra
12/2021
Na okładce:
Michelangelo Merisi da Caravaggio (1571–1610) przez znaczną część życia tworzył w Rzymie. Był awanturnikiem, ostatecznie w 1606 r. uciekł z Wiecznego Miasta ścigany za zabójstwo. Jego malarstwo było pod wieloma względami nowatorskie (słynął z mistrzowskiego kontrastu cienia i jasności), a zleceniodawcy i publiczność niejedno dzieło uznawali za kontrowersyjne ze względu na nietypowe przedstawienia tematów, zwłaszcza religijnych. Na zamówienie arystokratycznej rodziny Cavalettich powstał w latach 1603–1605 obraz przeznaczony do kaplicy grobowej umiejscowionej w rzymskim kościele Świętego Augustyna. Markiz Ermete Cavaletti zażyczył sobie, by kompozycja wyobrażała Madonnę z Loreto (dlatego tak brzmi tytuł obrazu), jednak bardziej jest on znany jako Madonna pielgrzymów. Przedstawia samego markiza oraz jego matkę, adorujących Matkę Bożą z Dzieciątkiem. Przybywający w wyimaginowane progi Domku Loretańskiego zostali sportretowani jak osoby z ludu, a ponieważ zleceniodawca nie dożył momentu oddania dzieła, nie dowiemy się, czy mógł być z tego kontent.
Ówcześni rzymianie bez trudu rozpoznali w rysach Madonny kochankę Caravaggia o imieniu Lena, samotną matkę wychowującą dziecko nieznanego ojca. Boża Rodzicielka nie nosi przyjętego tradycyjnie w ikonografii błękitnego płaszcza; malarz nie tolerował tego koloru, dlatego dał jej szatę przywodzącą na myśl królewską purpurę. Ojcowie augustianie zaakceptowali obraz zapewne dlatego, że w tamtych czasach właśnie w tej świątyni roztaczali oni opiekę duszpasterską nad kobietami lekkich obyczajów; kaplica zasłynęła spektakularnym nawróceniem jednej z nich.
Przygotowanie okładki do druku: A.P. GRAF