Dnia 25 lipca 2014 r., niemal w przededniu 70. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego – a ma to znaczenie – w kościele św. Karola Boromeusza i na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie oddaliśmy hołd zmarłemu adw. Wojciechowi Andrzejowi Walosińskiemu, żegnając Go na końcu Jego ziemskiej pielgrzymki. Wielki Patriota, kochający Rodzinę oddany Mąż i Ojciec. Wybitny Adwokat. Człowiek Wielkiej Miary (a przy tym niezwykle skromny).

Prawo pracy, jak żadna inna gałąź prawa, jest najczulszym barometrem odzwierciedlającym aktualny stan stosunków społeczno-ekonomicznych i politycznych. Tezy tej nie trzeba uzasadniać. Podobnie jak i następnej, że prawo pracy – w oczywiście wyższym stopniu niż inne dziedziny prawa – dotyczy najszerszych rzesz społeczeństwa.

Praktyka życia gospodarczego zasadnie dowodzi, że niektóre założenia, leżące u podstaw kodyfikacji prawa pracy, w aktualnych realiach kompletnie się nie sprawdzają. Założenia te, przyjęte przez ustawodawcę przy uchwalaniu w dniu 24 czerwca 1974 r. Kodeksu pracy, zostały zupełnie zapoznane.

Zdarza się, że w czasie strajków pracownikom-działaczom związkowym „puszczają nerwy”. Przytaczam poniżej fragmenty uzasadnienia znamiennego w tym zakresie wyroku Sądu Najwyższego z 19 maja 2011 r., sygn. akt I PK 221/10, doskonale bowiem waży on – z jednej strony – racje szczególnej ochrony przedstawicieli syndykatów, a z drugiej – racje pracodawców, dobitnie pokazując, czego działaczom związkowym robić nie wolno, z podkreśleniem, że muszą panować nad emocjami i że nie mogą przekraczać pewnych granic.

Nakaz równego traktowania pracowników nadal wzbudza wiele wątpliwości. Chociażby taką, czy obiektywne powody zasadnie dopuszczające zróżnicowanie sytuacji pracowników (w tym w zakresie wynagrodzenia) muszą istnieć w obrębie szeroko pojętych relacji pracodawca–pracownicy, czy mogą leżeć poza nimi.

Przez wiele lat pakty, porozumienia socjalne zawierane przez wiążącego się z pracodawcą strategicznego inwestora ze stroną pracowniczą, będące nienazwanymi umowami zbiorowego prawa pracy, nie były uznawane za specyficzne źródła tego prawa (w rozumieniu art. 9 k.p.) stanowiące podstawę indywidualnych roszczeń pracowniczych. Dziś już nikt, na ogół, nie kwestionuje odmiennej tezy. I bardzo słusznie. Sąd Apelacyjny w orzeczeniu, z którego wywiedziona została skarga kasacyjna, wyraźnie się więc pomylił.

Nigdzie indziej jak w prawie pracy znajduje potwierdzenie powszechnie znana reguła „praktyka wyprzedza rozwiązania prawne”. Wzorcowym tego przykładem jest potrzeba prawnego uregulowania zwolnienia pracownika w okresie biegnącego wypowiedzenia umowy o pracę z obowiązku świadczenia pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. To rozwiązanie, będące dziś już właściwie standardem w relacjach pracodawca–pracownik, ma niezwykle kontrowersyjny charakter i pociąga za sobą daleko idące konsekwencje.