Wydanie 12/2017

Palestra
12/2017

Na okładce: Wojciech Kossak, Józef Piłsudski na Kasztance, olej na płótnie, 1928, 108,5 × 92,5 cm Muzeum Narodowe w Warszawie

Pobierz wersję PDF

Pełny spis treści

Palestra 12/2017, s. 9 - 14

Refleksje nie tylko jubileuszowe

Czesław Jaworski

Na lata 2017–2018 przypadają w Polsce trzy wielkie, 100-letnie Jubileusze: a) 100 Lat Odrodzonego Sądownictwa Polskiego, w tym także Sądu Najwyższego, którego uroczysta inauguracja odbyła się w dniu 1 września 1917 r. w Pałacu Krasińskich w Warszawie, b) 100 Lat Odrodzonej Niezależnej Adwokatury, której bieg rozpoczyna się od dnia 24 grudnia 1918 r., tj. podpisania dekretu w przedmiocie Statutu Tymczasowego Palestry Państwa Polskiego przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego w kontrasygnacie prezydenta ministrów Jędrzeja Moraczewskiego i ministra sprawiedliwości Leona Supińskiego, c) 11 listopada 1918 r. – narodziny nowego, suwerennego Państwa Polskiego.

Palestra 12/2017, s. 15 - 22

Idea powołania adwokackiego i misji adwokatury (Głos w dyskusji na 100-lecie samorządu adwokackiego)

Ferdynand Rymarz

Idea przewodnia zawodu zawarta jest już w samym pojęciu „adwokat” (advocatus, ad auxilium vocatus), czyli „poproszony o pomoc”. Zawód adwokata wywodzi się z prawa rzymskiego i charakteryzuje się znaczną umiejętnością wykonywania specjalistycznej pracy w dziedzinie znajomości prawa i jego stosowania. W historii nigdy nie był traktowany jako zwykły zawód, lecz jako wysoce profesjonalne i ideowe zajęcie, wymagające od osób go wykonujących studiów, wiedzy, praktyki i nienagannych obyczajów.

Palestra 12/2017, s. 23 - 44

Spory ustrojowe a kompetencje sądów (Granice bezpośredniego stosowania konstytucji)

Maciej Gutowski
Piotr Kardas

Opracowanie poświęcone jest analizie związku między konstytucyjnie wyodrębnionymi władzami w kontekście bezpośredniego stosowania konstytucji przez sądy wraz z obowiązkiem uwzględniania w procesie decyzyjnym przepisów zawartych w prawie UE oraz w aktach prawa międzynarodowego. W pracy przedstawiono zestaw wskazań określających bezpośrednie stosowanie konstytucji przez sądy w aspekcie walidacji materialnej oraz warunki, których spełnienie w ramach indywidualnej procedury umożliwia rozstrzyganie kwestii konstytucyjnych przez sądy.

Palestra 12/2017, s. 45 - 52

Pojęcie „pobranie podatku” w kontekście odpowiedzialności karnoskarbowej płatnika

Jarosław Zagrodnik

Tekst ten zawiera krytyczną analizę pojęcia „pobrania podatku” zgodnie z ustawą karną skarbową z 1971 r. Analiza ta stwierdza, że zgodnie z obowiązującym prawem w kontekście spełnienia kryteriów działania zabronionego określonego w art. 77 k.k.s., pojęcie to należy rozumieć jako faktyczne (fizyczne) przejęcie przez posiadacza pewnych środków finansowych, które są równoważne podatkowi, o który zmniejszono płatność na rzecz podatnika i które zgodnie z obowiązkiem, należy zapłacić z tytułu podatku dochodowego.

Palestra 12/2017, s. 53 - 62

Skutek rzeczowy odstąpienia od umowy

Jakub Mleczak

Niniejsza publikacja zawiera dogmatyczne i prawne rozważania dotyczące materialnego (dyspozycyjnego) skutku odstąpienia od umowy przenoszącej własność nieruchomości. Istota rozważań sprowadza się do próby odpowiedzi na pytanie, kto będzie właścicielem nieruchomości po skutecznym odstąpieniu od umowy przenoszącej własność tej nieruchomości.

Palestra 12/2017, s. 63 - 70

„Upadłości, układy i inne podobne postępowania” a odpowiedzialność członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za jej zobowiązania

Hubert Zieliński

Przedmiotem artykułu jest ewolucja interpretacji terminu „upadłości, układy i inne podobne postępowania” określonego w art. 1 ust. 2 lit. b rozporządzenia nr 1215/2012. Zgodnie z obecnym orzecznictwem TSUE związek między poszczególnymi roszczeniami a postępowaniem upadłościowym należy rozumieć w szerokim znaczeniu, co toruje drogę do dyskusji na temat odpowiedzialności członków zarządu niewypłacalnej spółka z ograniczoną odpowiedzialnością na podstawie art. 299 Kodeksu spółek handlowych.

Palestra 12/2017, s. 71 - 75

Glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości UNII EUROPEJSKIEJ z 12 czerwca 2014 r. w sprawie C-314/13 Pieftiew

Magdalena Matusiak-Frącczak

Komentowane orzeczenie unijnego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie C-314/13 Pieftiew dotyczy zagadnienia możliwości zapłaty za usługi adwokackie przez podmiot, w stosunku do którego stosowane są środki ograniczające w postaci zamrożenia funduszy oraz innych zasobów finansowych i majątkowych. W omawianym przypadku chodzi o środki stosowane na podstawie art. 2 ust. 1 rozporządzenia nr 765/20062 , które przewiduje zamrożenie funduszy i zasobów gospodarczych należących do prezydenta Łukaszenki i niektórych innych urzędników Republiki Białorusi oraz związanych z nimi osób fizycznych lub prawnych, podmiotów oraz organów.

Palestra 12/2017, s. 76 - 81

Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 20 czerwca 2017 r., P 124/15

Wojciech Kotowski

Glosa aprobująca Odnosi się do art. 2 Konstytucji, art. 4 ust. 1 Protokołu nr 7 EKPC, art. 14 ust. 7 MPPOiP, art. 271 k.k., art. 92a ust. 1 u.t.d.

Palestra 12/2017, s. 82 - 84

Przegląd orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego

Zbigniew Szonert

Postanowieniem z 6 grudnia 2016 r. Naczelny Sąd Administracyjny przedstawił do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów następujące, budzące poważne wątpliwości zagadnienie prawne, które wyłoniło się podczas rozpoznawania skargi kasacyjnej Ministra Finansów od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi w przedmiocie zaliczenia zwrotu podatku od towarów i usług na poczet innych zobowiązań podatkowych.

Palestra 12/2017, s. 85 - 88

Przegląd orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w okresie wrzesień–październik 2017 r.

Michał Jackowski

W okresie od września do października 2017 r. Trybunał Konstytucyjny wydał siedem wyroków. Trzy z nich dotyczyły spraw budzących znaczące spory polityczne i prawne: – konstytucyjności dopuszczalności dokonywania przez sąd powszechny lub Sąd Najwyższy oceny prawidłowości wyboru sędziów TK oraz Prezesa i Wiceprezesa TK;

Palestra 12/2017, s. 89 - 91

Czy nabyte drogą spadkobrania udziały w samoistnym posiadaniu prowadzącym do zasiedzenia ułamkowej części nieruchomości mogą być przedmiotem umownego bądź sądowego działu spadku?

Ewa Stawicka

Wszyscy praktycy, w których ręce trafiają, chociażby od czasu do czasu, sprawy o zasiedzenie nieruchomości, doświadczają w niektórych przypadkach trudności płynących ze złożoności stanów faktycznych polegającej na tym, że w okresie prowadzącym do zasiedzenia samoistne posiadanie stało się przedmiotem współdziedziczenia przez kilkoro spadkobierców.

Palestra 12/2017, s. 92 - 96

Spotkania Koziołka Matołka z prawem

Witold Wołodkiewicz

W bogatej twórczości Kornela Makuszyńskiego (1884–1953) dużo miejsca zajmuje literatura dla dzieci i młodzieży. Dziewięć pozycji tego rodzaju – w konwencji wierszowanych zwrotek, ilustrowanych stosownym rysunkiem – zostało wydanych przez Kornela Makuszyńskiego wespół z malarzem Marianem Walentynowiczem (1896–1967). Pierwszym utworem wydanym w tej konwencji były przygody Koziołka Matołka.

Palestra 12/2017, s. 97 - 98

Juliusz Makarewicz, Polskie prawo karne. Część ogólna

To bez wątpienia wyjątkowa książka wydana w Polsce w mijającym roku, nie dlatego, że stanowi nowoczesne i przełomowe podejście do prawa karnego, ale dlatego, że powstała przed stu laty i dziś, tak jak wówczas, jest znakomitą podstawą do refleksji nad polskim prawem karnym. Dodajmy, że na stronie poprzedzającej tytułową autor – wybitny uczony, filozof prawa, karnista i znakomity kodyfikator Juliusz Makarewicz (1872–1955) – którego prawnikowi chyba nie trzeba przedstawiać – napisał: Patrie renascenti ex urbe semper fideli, homagium (W hołdzie odradzającej się Ojczyźnie i zawsze wiernemu Miastu).

Palestra 12/2017, s. 99 - 101

Joanna Brylak, Prawne uregulowania procedury apelacyjnej w aspekcie procesów karnych

Maciej Rogalski

Książka autorstwa dr J. Brylak jest opracowaniem poświęconym polskiemu postępowaniu odwoławczemu. Problematyka ta jest niezwykle obszerna. Autorka zajmuje się więc w pracy bardziej kwestiami dotyczącymi modelowych rozwiązań wyznaczających charakter i podstawowe cechy postępowania apelacyjnego w polskim procesie karnym niż analizą poszczególnych przepisów Kodeksu postępowania karnego dotyczących postępowania odwoławczego w zakresie apelacji.

Palestra 12/2017, s. 102 - 106

Konferencja pt. „Zamysł twórcy Kodeksu karnego z 1932 r. a wykładnia sądowa”, Warszawa, 8 czerwca 2017 r.

Katarzyna Mróz

W dniu 8 czerwca 2017 r. w Sali Marii Skłodowskiej-Curie Pałacu Staszica w Warszawie odbyła się konferencja pod tytułem „Zamysł twórcy Kodeksu karnego z 1932 r. a wykładnia sądowa”, zorganizowana przez Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk oraz Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego, we współpracy z Wydawnictwem Wolters Kluwer.

Palestra 12/2017, s. 106 - 109

II Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Psychologia, medycyna i prawo w zawodach trudnych i niebezpiecznych”, Katowice, 1–2 czerwca 2017 r.

Agnieszka Szydełko

W dniach 1 i 2 czerwca 2017 r. w auli Uniwersytetu Humanistycznospołecznego SWPS Wydziału Zamiejscowego w Katowicach odbyła się druga już międzynarodowa konferencja naukowa poświęcona wieloaspektowej tematyce zawodów trudnych i niebezpiecznych. Organizatorami konferencji byli Uniwersytet SWPS w Katowicach, Śląski Uniwersytet Medyczny oraz firma GPE Psychotronics.

Palestra 12/2017, s. 109 - 114

Międzynarodowy program: Rights, Justice, and Memories of the City, Lwów, 9–12 listopada 2017 r

Adam Redzik

Niecodzienne wydarzenia miały miejsce we Lwowie w dniach 9–12 listopada 2017 r. Wszystkie one ogniskowały się wokół wyjątkowego przedsięwzięcia profesora Philippe’a Sandsa – brytyjskiego adwokata/barristera (radcy Jej Królewskiej Mości), profesora University College London, a od trzech lat także członka Kolegium „Palestry”.

Palestra 12/2017, s. 115 - 117

Posiedzenia plenarne Naczelnej Rady Adwokackiej

Andrzej Bąkowski

Prezes NRA adw. Jacek Trela poinformował, że po nadzwyczajnym posiedzeniu plenarnym NRA, na którym omawiano sytuację dotyczącą wymiaru sprawiedliwości i ustaw dotyczących sądownictwa, Prezydium NRA zwróciło się do Prezydenta RP z apelem o veto wobec trzech ustaw – o ustroju sądów powszechnych, o KRS i o Sądzie Najwyższym. Prezydent RP 25 lipca br. złożył veto do ustaw o KRS i SN. Już wcześniej Prezydent Andrzej Duda sygnalizował, że złoży veto, jeśli do ustawy o KRS nie zostaną wprowadzone zmiany – m.in. propozycja, aby sędziów do KRS wybierała większość 3/5 posłów.

Palestra 12/2017, s. 118 - 118

Z posiedzeń Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej

Andrzej Bąkowski

Przewodnicząca Centralnego Zespołu Wizytatorów adw. Mirosława Pietkiewicz zreferowała treść protokołów nadesłanych przez poszczególne okręgowe rady adwokackie. Rzecznik dyscyplinarny Adwokatury adw. Ewa Krasowska poinformowała, że 21 października br. w Warszawie odbyło się wspólne spotkanie rzeczników dyscyplinarnych, prezesów sądów izbowych, sędziów WSDA.

Palestra 12/2017