Artykuł poświęcony jest problemowi ochrony tajemnicy adwokackiej w toku postępowania karnego. Autor rozważa w nim, czego w istocie dotyczy tajemnica adwokacka oraz jej relację z tajemnicą obrończą. Podejmowana jest próba analizy powiązania art. 6 Prawa o adwokaturze, który wprowadza pojęcie tajemnicy zawodowej z art. 180 § 2 k.p.k., który dotyczy sytuacji, gdy osoby obowiązane do zachowania tajemnicy adwokackiej mogą być przesłuchiwane co do faktów objętych tą tajemnicą. Ostatnia część artykułu skupia się na omówieniu sytuacji, gdy adwokat ma zostać przesłuchany w innym niż karne postępowaniu na okoliczności objęte tajemnicą obrończą.

Każda nowelizacja ustawy procesowej warta jest odnotowania, jednak projekt opatrzony datą 4.12.2018 r. jest szczególny, nie tylko bowiem zawiera propozycje zasadniczych zmian postępowania karnego, ale także podważa obowiązujące do tej pory niektóre zasady procesowe, także te o charakterze gwarancyjnym, jak na przykład prawo oskarżonego do udziału w rozprawie. Nie brak w nim z pewnością rozwiązań ciekawych i zmierzających być może we właściwym kierunku, czyli ku usprawnieniu postępowania. Nie zmienia to jednak bardzo krytycznej oceny całego projektu.

Postępowanie dyscyplinarne nie jest szczególną odmianą prawa karnego. Trafne są te poglądy, które wskazują zasadnicze, choć nie zawsze od razu dostrzegane, różnice pomiędzy odpowiedzialnością karną a odpowiedzialnością dyscyplinarną, co prowadzi do wniosku o odrębności tych dwóch reżimów prawnych. Podnosi się więc tu szczególnie brak wyczerpującego, zamkniętego katalogu przestępnych zachowań, bardziej ocenne, a przez to nieostre, znamiona przewinień, nieobowiązywanie zasady ne bis in idem w porównaniu do prawa karnego czy też odmienny charakter instytucji przedawnienia.

Istotę samorządu zawodowego – a takim, bez wątpienia, jest Adwokatura – stanowi prawo i, jednocześnie, obowiązek czuwania nad przestrzeganiem przez jego członków zasad deontologii zawodowej. Z uprawnienia samorządu do samostanowienia o sobie, powierzonego mu na mocy art. 17 ust. 1 Konstytucji oraz – w wypadku Adwokatury – ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (Dz.U. z 1982 r. nr 16, poz. 124 z późn. zm., dalej: PoA) wynika konieczność podejmowania, we własnym zakresie, lecz w granicach ustawowo określonych, działań, które mają na celu zapewnienie właściwego standardu wykonywania zawodu adwokata. Samorząd ma zatem obowiązek kształtować właściwe postawy wśród jego członków oraz wyciągać konsekwencje dyscyplinarne wobec tych, którzy ustalonych standardów nie przestrzegają. Rozsądna stanowczość egzekucji prawa dyscyplinarnego przez samorząd wobec jego członków stanowi jednocześnie najlepsze uzasadnienie jego uprawnienia do samostanowienia – samostanowienie jest bowiem przywilejem, choć uzasadnionym, z którym łączy się szczególny obowiązek dbałości o to, aby nie mógł on przerodzić się w „licencję na nieodpowiedzialność” jego członków.

Na pewno nie sposób w kilku słowach opowiedzieć o adwokacie Czesławie Jaworskim. Nie mógłbym się podjąć tego zadania także dlatego, że mam świadomość, jak bogata jest historia życia i bieżąca działalność Jubilata. Budzi szacunek oraz uznanie ciągła aktywność Pana Mecenasa – teraz w roli redaktora naczelnego „Palestry”. Jeśli bycie adwokatem to coś więcej niż tylko wykonywanie zawodu, jeśli jest to sposób na życie, czynny udział w społeczeństwie, jeśli jest to wciąż wskazanie na określoną formację jednostki, to Mecenas Czesław Jaworski prezentuje te wzorce, które zasługują na wyjątkowe docenienie.

W dniach 5–7 września 2012 r. w Krakowie miał miejsce kolejny już Zjazd Katedr Prawa Karnego i Kryminologii. Każdy Zjazd Katedr jest wydarzeniem szczególnym, nieraz długo oczekiwanym przez przedstawicieli doktryny – to bowiem wyjątkowa okazja do wymiany myśli i poglądów, prowadzenia sporów naukowych i szukania kompromisów. Ma też każdy Zjazd, i nie wolno o tym zapominać, niepowtarzalny walor towarzyski, integruje bowiem środowisko wokół tego, co dla niego powinno być najważniejsze – nauki i jej rozwoju.