Palestra: 9/2023

Najlepsi absolwenci Szkoły Prawa Polskiego i Europejskiego z Ukrainy na stażu w Radomiu

Palestra: 12/2022

Proces toruński i mowy końcowe oskarżycieli posiłkowych

Ten proces śledziła cała Polska. Był pierwszym procesem transmitowanym w telewizji polskiej i szeroko komentowanym w prasie. Jedyna w PRL-u sprawa, w której o mord polityczny oskarżono oficerów służb specjalnych. Proces rozpoczął się 27.12.1984 r. i trwał zaledwie 26 dni. Przed Sądem Wojewódzkim w Toruniu stanęli: Grzegorz Piotrowski, Leszek Pękala, Waldemar Marek Chmielewski i Adam Pietruszka. Oskarżycielami posiłkowymi byli adwokaci: Edward Wende, Andrzej Grabiński, Jan Olszewski i Krzysztof Piesiewicz. Mowa oczywiście o procesie zabójców księdza Jerzego Popiełuszki – tzw. procesie toruńskim.

Palestra: 3/2022

Poznański Zjazd Adwokatury z 1981 r. w świetle materiałów Ministerstwa Sprawiedliwości

Palestra: 3/2022

Nadzieje a rzeczywistość – samorządność i nadzór Ministra Sprawiedliwości w ustawie – Prawo o adwokaturze z 26.05.1982 r.

Artykuł traktuje o wydarzeniach z lat 1980–1982, w których nastąpił częściowy zwrot w polityce władz Polski Ludowej pod wpływem wystąpień społecznych pod sztandarem „Solidarności”. Ma on na celu zaprezentowanie postawy władz wobec postulatów samorządowych środowiska adwokackiego. Ukazanie drogi do reformy adwokatury przeprowadzonej w 1982 r., która była kompromisem dwóch stanowisk. Dlatego nie spełniła do końca nadziei adwokatów, ale też odebrała władzy kontrolę nad adwokaturą.

Palestra: 6/2022

Moja Patronka – wspomnienie Jana Olszewskiego o Antoninie Grabowskiej

W prezentowanym materiale Jan Olszewski, obrońca polityczny w PRL (1962–1989) i premier pierwszego po wojnie polskiego rządu powołanego przez sejm wybrany w wolnych wyborach (1991–1992), opowiada o początkach swojej drogi w adwokaturze, wracając pamięcią do osoby patronki – Antoniny Grabowskiej. Wymienia zasady, jakie mu wpoiła, którymi później kierował się w całym okresie działalności adwokackiej. Przy okazji wspomina kolegów zawodowych i zarazem przyjaciół – Andrzeja Grabińskiego, Witolda Lisa-Olszewskiego i Władysława Siłę-Nowickiego. Przybliża stosunki panujące w środowisku w latach 60. i szykany wobec niepokornych członków palestry – zarówno ze strony władz PRL, jak i organów bezpieczeństwa państwa. Opatrzona aparatem naukowym relacja stanowi cenne źródło wiedzy nie tylko do nakreślenia życiorysów poszczególnych postaci i samego autora, ale i dziejów adwokatury oraz wymiaru sprawiedliwości w dekadach rządów komunistycznych.

Palestra: 7-8/2022

Zadanie adwokatury według Eugeniusza Waśkowskiego

Toczące się dyskusje w adwokaturze i o adwokaturze skupiają się głównie na aktualnych problemach. Autor przypomina pracę Eugeniusza Waśkowskiego Zadanie adwokatury i Zasady etyki adwokackiej, aby uczynić z niej przyczynek do uzupełnienia i pogłębienia tych dysput. Autor chce skłonić uczestników wskazanych debat do zastanowienia się nad diagnozą postawioną przez E. Waśkowskiego i proponowanymi przez niego rozwiązaniami, a przede wszystkim poddać pod uwagę odnoszące się do istoty sprawy pytania – jakie jest zadanie adwokatury, komu ma służyć adwokatura i jak ma służyć adwokatura (o zasady etyki). Spostrzeżenia E. Waśkowskiego co do ryzyka, że adwokat wykorzysta swą wiedzę i umiejętności niewłaściwie, są nadal cytowane. Jakkolwiek zaproponowane przez niego rozwiązanie wydaje się idealistyczne, to jednak jego obserwacje i diagnoza zachowały w znacznej mierze aktualność. Również postrzeganie zadania adwokatury przez Waśkowskiego koresponduje z aktualnymi poglądami, to jednak idzie znacznie dalej –widzi on bowiem w adwokaturze swoistego „pełnomocnika społeczeństwa”. Proponowane przez niego ustrój adwokatury oraz zasady etyki adwokackiej mogą stać się punktem wyjścia do dyskusji i wypracowania postulatów de lege ferenda odpowiadających aktualnym wyzwaniom stojącym przed adwokaturą.

Palestra: 5-6/2015

Rafał Lemkin. Warszawski adwokat (1934–1939), twórca pojęcia „genocyd” i główny architekt konwencji z 9 grudnia 1948 r. („konwencji Lemkina”). W 55-lecie śmierci. Część II: Roczne interludium szwedzkie 1940–1941 i lata amerykańskie 1941–1948

Część I tego artykułu, poświęcona biografii Rafała Lemkina w jego latach polskich do pierwszych dni września 1939 roku i wybuchu II wojny światowej, zakończyła się na tym, jak 6 września, usłuchawszy apelu radiowego płk. Umiastowskiego, Lemkin udał się wieczorem na dworzec w Warszawie i dostał się do zapchanego do granic możliwości pociągu, który ruszył o świcie 7 września. Dodajmy, że kierunkiem podróży były prawdopodobnie Siedlce i dalej Brześć nad Bugiem, czego nie podaje w swej autobiografii.

Palestra: 9-10/2015

Rafał Lemkin – warszawski adwokat (1934–1939), twórca pojęcia „genocyd” i główny architekt Konwencji z 9 grudnia 1948 r. („konwencji Lemkina”). W 55-lecie śmierci. Część III: A. Niespodziewanie trudne ostatnie dziesięć lat amerykańskich 1949–1959. B. Lemkin po śmierci – od pewnego zapomnienia do światowego powrotu od końca XX wieku

Po powrocie w początkach 1949 r. z zachodniej Europy do Ameryki Lemkin – mocno wyczerpany fizycznie, ze zdrowiem nadszarpniętym olbrzymim wysiłkiem związanym z przeforsowaniem konwencji o genocydzie, co znów skończyło się hospitalizacją – musiał być jednak dobrej myśli i z dużymi nadziejami na przyszłość. Rzeczywiście, mogło się wówczas wydawać niemal pewne, że po takim światowym wręcz sukcesie znajdzie sobie teraz dobrą i stałą „przystań akademicką”, w ramach której będzie mógł – z jednej strony – spokojnie kontynuować swą pionierską działalność naukową w dziedzinie genocydu, z drugiej – rozwinąć działalność, w granicach dyktowanych zdrowym rozsądkiem, w celu maksymalnego przyśpieszenia wejścia w życie „konwencji Lemkina”.

Palestra: 9/2014

Od przysługi do profesji. Kształtowanie się zawodu pełnomocnika procesowego w dawnej Polsce

Kiedy w 1578 roku w Koronie i w 1581 roku na Litwie mocą konstytucji sejmowych utworzono Trybunały Główne, przekazując najwyższą władzę sądowniczą wybieralnym na sejmikach szlacheckich sędziom-deputatom, instytucja zastępstwa procesowego była określona prawem obu złączonych unią krajów, stanowiąc normalny element wymiaru sprawiedliwości. Był to rezultat kilku wieków przekształcania się zastępstwa procesowego w instytucję zawodowego plenipotenctwa, przyśpieszonego ewolucją ustroju państwowego w kierunku demokratycznym.

Palestra: 9/2014

Izba do spraw Adwokatury przy Sądzie Najwyższym (1938–1950)

Izba do spraw Adwokatury przy Sądzie Najwyższym (dalej także: Ids.A bądź Izba) istniejąca w latach 1938–1950 to bardzo ważny, lecz mało znany element ustroju Adwokatury w Polsce. Nie doczekała się ona dotąd osobnego opracowania, autorzy prac naukowych dotyczących Adwokatury Polskiej w XX w. ograniczali się zaś w większości do skonstatowania istnienia tego organu, ewentualnie do omówienia, z reguły pobieżnie, stosownych przepisów ustawy z dnia 4 maja 1938 r. Prawo o ustroju adwokatury. Nieco szerzej organ ten opisał Arkadiusz Bereza w monografii nt. Sądu Najwyższego w Polsce w latach 1945–1962.