Glosowane postanowienie Sądu Najwyższego zapadło w rezultacie pytania prawnego dotyczącego wątpliwości, czy w sprawie wszczętej z urzędu o ustanowienie kuratora dla osoby niepełnosprawnej do reprezentowania tej osoby w innej sprawie cywilnej możliwe jest ustanowienie przez sąd pełnomocnika z urzędu bez jej wniosku. Sąd Najwyższy odmówił podjęcia uchwały, lecz w uzasadnieniu wskazał, że w aktualnym stanie prawnym, w sprawie wszczętej na podstawie art. 600 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego, sąd opiekuńczy nie może z urzędu ustanowić dla tej osoby fachowego pełnomocnika procesowego. Stanowisko to skłania do postulatów de lege ferenda, zmierzających do rozważania potrzeby wprowadzenia takiej możliwości, na wzór przepisu art. 5601 Kodeksu postępowania cywilnego.

W związku z zagrożeniem epidemiologicznym, w trosce o bezpieczeństwo przedstawicieli rynku usług prawniczych oraz całego społeczeństwa, doręczenia pism procesowych między pełnomocnikami bezpośrednio w postaci elektronicznej stanowią skuteczne remedium na problemy i wyzwania obecnie panującej sytuacji. Należy mieć na względzie, że doręczenia stanowią czynność procesową o charakterze konwencjonalnym, która jest podporządkowana zasadzie formalizmu. Stąd też należyta wykładnia przepisów o doręczeniach ma niebagatelne znaczenie dla skuteczności czynności doręczenia.

Zgodnie z art. 11442 Kodeksu postępowania cywilnego w razie stwierdzenia, że istnieje określona w przepisach Rozporządzenia Nr 4/2009 podstawa do uchylenia wyroku wydanego w sprawie alimentacyjnej, na wniosek pozwanego sąd, który go wydał, uchyla wyrok. Wniosek powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego i wskazywać okoliczności uzasadniające uchylenie wyroku. Rozpoznanie wniosku przez sąd może nastąpić na posiedzeniu niejawnym, lecz przed uchyleniem wyroku sąd wysłucha powoda na posiedzeniu lub zażąda od niego oświadczenia na piśmie. Postanowienie sądu w przedmiocie uchylenia wyroku podlega zaskarżeniu w drodze zażalenia.

Zgodnie z wykładnią literalną przepisu art. 394 § 1 pkt 10 k.p.c. nie wywołuje wątpliwości zaskarżalność postanowień oddalających wniosek o wyłączenie sędziego pochodzących od sądu rejonowego oraz sądu okręgowego działającego w pierwszej instancji. Na zasadzie argumentum a contrario należy przyjąć brak zaskarżalności wobec postanowień o powyższej treści sądu okręgowego działającego w drugiej instancji, sądu apelacyjnego i SN.

Na podstawie przepisu art. 394 § 1 pkt 10 k.p.c. zażalenie do sądu drugiej instancji przysługuje na postanowienie sądu pierwszej instancji, którego przedmiotem jest oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego. Katalog postanowień sądu pierwszej instancji zaskarżalnych w procesie cywilnym, a wyliczonych w przepisie art. 394 § 1 pkt 1–12, stanowi numerus clausus.