Zainstaluj aplikację Palestra na swoim urządzeniu
Artykuły
5/2020Artykuł dotyczy trudnego procesu wzmacniania sieciowej struktury wymiaru sprawiedliwości w Unii Europejskiej, dokonywanego w drodze bezpośredniego dialogu na linii TSUE–krajowy wymiar sprawiedliwości. Przykładem są pytania prejudycjalne z Polski dotyczące judykatywy i reakcja na nie ze strony władzy politycznej oraz polskiego SN.
Artykuły
1-2/2021Artykuł porusza problem legalności kształtowania składu (obsady) sądu orzekającego przez Ministra Sprawiedliwości w ramach instytucji delegowania sędziego (art. 77 § 1 pkt 1 Prawa o ustroju sądów powszechnych). Każda ingerencja organu władzy wykonawczej w funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości nasuwa bowiem zasadnicze pytania o poszanowanie zasady trójpodziału władz i gwarancje niezawisłości sędziowskiej. Problematyka niezawisłości sędziowskiej, pomimo utrwalonych standardów demokratycznego państwa prawnego, pozostaje nadal aktualna w porządku europejskim. W polskim porządku prawnym nabiera ona szczególnego znaczenia w związku z obserwowanym kryzysem systemowym. Ingerencja organu egzekutywy w kształtowanie składu (obsady) sądu w obecnych realiach funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości ma charakter systemowy i narusza prawo jednostki do sprawiedliwego i rzetelnego procesu przed właściwym, niezależnym, bezstronnym i niezawisłym sądem. W konsekwencji udział w orzekaniu sędziego delegowanego powinien być oceniany jako przesłanka nienależytej obsady sądu (art. 439 § 1 pkt 2 Kodeksu postępowania karnego) albo składu sądu sprzecznego z przepisami prawa (art. 379 pkt 4 Kodeksu postępowania cywilnego). De lege ferenda należy postulować osadzenie tej instytucji w strukturze władzy sądowniczej sensu stricto.
Artykuły
04/2024Artykuł przypomina proces, który odbył się w 1979 r. w Berlinie Zachodnim, przed sądem Stanów Zjednoczonych, na podstawie amerykańskiej konstytucji i zasad postępowania karnego, a jednocześnie zachodnioniemieckiego kodeksu karnego (Strafgesetzbuch). Zapadły wyrok dał podstawę do wykładni, zgodnie z którą nie jest dopuszczalne powołanie na działanie w stanie wyższej konieczności wyłączającym bezprawność albo winę przez sprawcę uprowadzającego statek wodny lub powietrzny nawet wówczas, gdy sprawca ten ucieka ze swojego kraju ze względów politycznych czy religijnych.
Artykuły
9/2017Artykuł skupia się na niezawisłości sądów i sędziów w odniesieniu do kwestii władzy politycznej. Pytanie dotyczy tego, czy sędzia jest centralną postacią kultury prawnej, czy tylko ustami prawa? Czy sędzia ma prawo nie brać pod uwagę opinii większości? Czy, gdy przepis jest niejasny lub niewystarczający, to wolno mu podjąć decyzję, biorąc pod uwagę przekonania większości? Autor przedstawia tło historyczne polskiego systemu konstytucyjnego od Konstytucji marcowej i Konstytucji kwietniowej do okresów lat 1944–1989 i wreszcie lat 1989–1997, kiedy to została przyjęta obecna Konstytucja. Autor przedstawia poglądy wielu przedstawicieli teorii prawa konstytucyjnego. Poczynając od tych, którzy zdecydowanie poparli niezależność sądów, jak S. Wróblewski, podkreślając, że „Sąd musi przede wszystkim mieć pozytywną pewność, że tylko prawo obowiązujące ma być dla niego miarą w ocenie przypadku, że w tym względzie nie jest zależny od wskazówek czy tego czynnika, który sędziego powołał, czy jakiegokolwiek innego”. W artykule przytoczeni zostali także przeciwnicy niezależności sądów, tacy jak J.Firstenberg, który już w trakcie przygotowywania Konstytucji kwietniowej, odnosząc się do koncepcji monteskiuszowskiego podziału władzy, wyraźnie stwierdził, że „to najwyższy czas, aby ta sędziwa doktryna przeszła wreszcie na zasłużoną emeryturę”. W okresie komunizmu Konstytucja wyposażyła sędziów w przywilej niezależności, aby działali zgodnie z interesami państwa ludowego, która to niezależności była ściśle zorientowana na cele polityczne reżimu, a zatem sama w sobie była sprzeczna. W 1989 r. system podziału władzy został przywrócony, a w następnych latach prawo konstytucyjne ewoluowało w celu zwiększenia gwarancji. Proces ten został uwieńczony przyjęciem Konstytucji z 1997 r. Konkluzja z przedmiotowego artykułu płynie taka, że tylko niezależne sądy i niezawiśli sędziowie są organami państwa, które są w stanie sprawować sprawiedliwość jako trzecia władza równa pozostałym dwóm.
Najnowsze orzecznictwo
9/2022Omawiany wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (I Sekcja) w sprawie Żurek v. Polska dotyczy braku możliwości zakwestionowania przez sędziego – członka Krajowej Rady Sądownictwa (KRS) – przedwczesnego zakończenia jego kadencji oraz kampanii władz przeciwko temu sędziemu, rzecznikowi KRS, znanemu ze swojej krytyki dokonywanych reform w sądownictwie
Artykuły
5/2020Nie bez przyczyny w tytule tego opracowania dokonałem parafrazy tytułu znanej książki Ronalda Dworkina. Moje poniższe uwagi nie są bowiem precyzyjną analizą dogmatyka prawa konstytucyjnego czy europejskiego, lecz raczej ogólną refleksją filozofa prawa. Spróbuję bowiem na poziomie filozoficznoprawnym udowodnić, że reakcja polskich władz na wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 19.11.2019 r. i będącą jego konsekwencją uchwałę składu połączonych Izb: Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z 23.01.2020 r. jest wyrazem pewnej niebezpiecznej filozofii sprawowania władzy, zwłaszcza, chociaż nie tylko, jeśli idzie o stosunek do istoty i zasad funkcjonowania organów wymiaru sprawiedliwości.
Najnowsze orzecznictwo
7-8/2022Prezentowany przegląd orzecznictwa stanowi omówienie najistotniejszych poglądów wyrażonych przez Europejski Trybunał Praw Człowieka w wyrokach i opiniach doradczych wydanych w okresie kwiecień–czerwiec 2022 r., dotyczących zakazu tortur, zakazu karania bez podstawy prawnej, prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego, wolności wypowiedzi, wolności zgromadzania się i stowarzyszania się, prawa do wolnych wyborów i zakazu dyskryminacji. Przegląd ten uzupełnia obszerne streszczenie wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (Wielka Izba) w sprawie Grzęda v. Polska dotyczącego zarzutu przedwczesnego zakończenia z mocy prawa, w rezultacie reformy ustawodawczej, kadencji członka sędziowskiego Krajowej Rady Sądownictwa.
Najnowsze orzecznictwo
1-2/2023Prezentowany przegląd orzecznictwa stanowi omówienie najistotniejszych poglądów wyrażonych przez Europejski Trybunał Praw Człowieka w wyrokach wydanych w okresie październik–grudzień 2022 r., dotyczących: prawa do życia, zakazu tortur, prawa do rzetelnego procesu sądowego, wolności od samooskarżenia, wolności myśli, sumienia i wyznania, wolności wypowiedzi, ochrony własności, prawa do wolnych wyborów, zakazu dyskryminacji. Przegląd ten uzupełnia obszerne streszczenie wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (Sekcja I) w sprawie Juszczyszyn przeciwko Polsce, dotyczącego środków dyscyplinarnych wobec tego sędziego.
Informacja o plikach cookies
W ramach Strony stosujemy pliki cookies. Korzystanie ze Strony bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza zgodę na ich zapis lub wykorzystanie. Możecie Państwo dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies w przeglądarce internetowej w każdym czasie. Więcej szczegółów w "Polityce Prywatności".
Uwaga
W celu skorzystania z serwisu prosimy o zainstalowanie i skorzystanie z najnowszej wersji którejś z przeglądarek dostepnych tutaj: https://updatemybrowser.org/