Wydanie 5-6/2013

Palestra
5-6/2013

Karolina Lijklema

Pełny spis treści

Palestra 5-6/2013, s. 9 - 25

Projektowany model obrony z urzędu a zasada prawdy materialnej

Piotr Kardas

Przygotowany przez Komisję Kodyfikacją Prawa Karnego przy Ministrze Sprawiedliwości RP projekt nowelizacji Kodeksu postępowania karnego obok wielu zmian polskiej procedury karnej zawiera także istotną modyfikację zasad korzystania w toku procesu karnego z pomocy prawnej z urzędu.

Palestra 5-6/2013, s. 26 - 34

Obrona z urzędu w polskiej procedurze karnej – rozwiązanie modelowe

Wieńczysław Grzyb

Z pozoru odpowiedź na pytanie, jak powinna wyglądać wzorcowa obrona z urzędu, jest prosta. Powinna spełniać te same standardy, co obrona z wyboru. Jednakże po bliższym zapoznaniu się z tą problematyką należy stwierdzić, że z przyczyn obiektywnych nie jest możliwe postawienie znaku równości między wymaganiami co do obrony z wyboru i obrony z urzędu. Prawo do obrony (zarówno z urzędu, jak i z wyboru) jest częścią szerszej instytucji, a mianowicie tzw. praw procesowych osób podejrzanych lub oskarżonych w postępowaniu karnym.

Palestra 5-6/2013, s. 35 - 42

Oskarżenie posiłkowe na gruncie projektowanej zmiany Kodeksu postępowania karnego

Marta Goss

Opracowany przez Komisję Kodyfikacyjną Prawa Karnego projekt nowelizacji Kodeksu postępowania karnego przewiduje wiele znaczących zmian w procedurze karnej. Najczęściej wskazywane to m.in. likwidacja trybu uproszczonego, dopuszczenie wykonywania pewnych czynności w postępowaniu karnym przez referendarzy sądowych, poszerzenie obrony z urzędu czy zwiększenie kontradyktoryjności procesu.

Palestra 5-6/2013, s. 43 - 50

Status pokrzywdzonego a popełnienie czynu zabronionego

Małgorzata Żbikowska

Zgodnie z przepisem art. 49 § 1 k.p.k. pokrzywdzonym jest osoba fizyczna lub osoba prawna, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo. Jak wskazuje się w literaturze procesu karnego, podana legalna definicja pokrzywdzonego zawarta w art. 49 § 1 k.p.k. składa się z kilku elementów, które przy łącznym spełnieniu umożliwiają przyznanie danemu podmiotowi legitymacji procesowej do wystąpienia w procesie karnym w charakterze pokrzywdzonego.

Palestra 5-6/2013, s. 51 - 70

Fakultatywne odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności

Kazimierz Postulski

Wymogiem ustawowym, szczególnie wyeksponowanym po zmianach Kodeksu karnego wykonawczego obowiązujących od 1 stycznia 2012 r., jest szybkie kierowanie do wykonania orzeczeń wydawanych w postępowaniu karnym. Wyrazem tego jest obecne brzmienie art. 9 § 1 k.k.w., zgodnie z którym postępowanie wykonawcze wszczyna się bezzwłocznie, gdy orzeczenie stało się wykonalne.

Palestra 5-6/2013, s. 71 - 78

Wspólny sąd patentowy dla Unii Europejskiej (cz. 1)

Janusz Fiołka

W dniu 19 lutego 2013 r. w Brukseli przy okazji posiedzenia Rady UE ds. Konkurencyjności odbyła się ceremonia podpisania umowy międzynarodowej o Jednolitym Sądzie Patentowym (JSP), w której Polska wzięła udział jedynie w charakterze obserwatora. Umowę o JSP podpisały 24 państwa członkowskie UE. Oprócz Polski umowy o JSP nie podpisały jedynie Hiszpania i Bułgaria, która jednak oświadczyła, że wkrótce po zakończeniu procedur wewnętrznych będzie gotowa do podpisania tej umowy.

Palestra 5-6/2013, s. 79 - 84

Uznanie i stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego lub ugody przed nim zawartej (zagadnienia wybrane)

Dariusz Kała

O uznaniu krajowego wyroku sądu polubownego lub ugody zawartej przed sądem polubownym sąd państwowy orzeka postanowieniem wydanym na posiedzeniu niejawnym, na które służy zażalenie (art. 1214 § 1 k.p.c.), niezależnie czy postanowienie to uwzględnia, czy nie wniosek o uznanie. Sąd stwierdza wykonalność wyroku sądu polubownego lub ugody przed nim zawartej, możliwych do wykonania w drodze egzekucji, nadając im klauzulę wykonalności.

Palestra 5-6/2013, s. 85 - 94

Czy dopuszczalne jest powstanie nienazwanej spółki cywilnej?

Piotr Zaporowski

Spółka unormowana w art. 860 i n. k.c. może być założona („zawarta”) tylko dla osiągnięcia przez wspólników wspólnego celu gospodarczego. Niekwestionowany jest przy tym pogląd, że zasada numerus clausus spółek dotyczy również unormowań Kodeksu cywilnego. Takie stanowisko może jednak budzić wątpliwości w świetle art. 3531 k.c. , wydaje się też, że powszechna akceptacja dla spółki cichej zasadność jego podważa.

Palestra 5-6/2013, s. 95 - 104

Ciężar dowodu w przypadku niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową

Maciej Koszowski

Zarówno ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. z 2002 r. nr 141, poz. 1176 z późn. zm.), jak i implementowana tą ustawą dyrektywa nr 1999/44/WE nie rozstrzygają w sposób wyraźny kwestii tego, na kim spoczywa ciężar udowodnienia (nie)zgodności towaru konsumpcyjnego z umową. W Polsce ogólna zasada rozkładu ciężaru dowodu w materiach prywatnoprawnych sformułowana została w art. 6 k.c.;

Palestra 5-6/2013, s. 105 - 115

Ograniczenie zasady posuwania się hipotek naprzód w polskim i w zagranicznych porządkach prawnych

Aneta Makowiec

Po 18-miesięcznym vacatio legis, w dniu 20 lutego 2011 r., kiedy to weszła w życie ustawa z dnia 26 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw, zaczęły obowiązywać przepisy, które istotnie przeobraziły dotychczasowy model sukcesji hipotecznej. Odpowiedzią na zgłaszane postulaty przez przedstawicieli doktryny oraz nieustannie dokonujące się zmiany w obrębie współczesnej gospodarki rynkowej było wprowadzenie do polskiego systemu prawnego rozwiązania w postaci systemu stałych miejsc hipotecznych.

Palestra 5-6/2013, s. 116 - 124

Uwagi krytyczne do artykułu Arnolda Pandera pt. Wyliczenie wartości wierzytelności z tytułu pokrycia wkładu jednego z małżonków w spółce cywilnej ze środków należących do majątku wspólnego

Andrzej Koziołkiewicz

Autor artykułu Wyliczenie wartości wierzytelności z tytułu pokrycia wkładu jednego z małżonków w spółce cywilnej ze środków należących do majątku wspólnego („Palestra” 2012, nr 11–12, s. 124–127), Pan SSR Arnold Pander, zaprezentował słuszne stanowisko, że jeśli wkład wniesiony przez jednego z małżonków do spółki cywilnej pochodzi z majątku wspólnego małżonków, to do majątku wspólnego należy tylko wierzytelność z tytułu nakładu, którym pokryto ten wkład.

Palestra 5-6/2013, s. 125 - 140

Bezpieczne przystanie (safe harbours) manipulacji instrumentami finansowymi (cz. 2)

Waldemar Gontarski

Do chwili obecnej Komisja Nadzoru Finansowego nie przyjęła uchwały, o której mowa w art. 44 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, na co zwraca uwagę postanowienie Sądu Rejonowego w Kielcach z 10 stycznia 2011 r., zawierające pytanie prawne do TK w sprawie P 11/11 („o stwierdzenie czy art. 183 ust. 1 i art. 39 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi jest zgodny z art. 42 ust. 1 i art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej”). Z kolei – jak czytamy w stanowisku Prokuratora Generalnego wyrażonym w tej sprawie:

Palestra 5-6/2013, s. 141 - 144

O niebezpieczeństwie odrzucenia przez sąd nieopłaconego środka odwoławczego albo środka zaskarżenia mimo uchylenia przepisu art. 1302 § 3 k.p.c.

Monika Strus-Wołos

Dla praktyków nie jest żadną nowiną stwierdzenie o fatalnej jakości legislacji między innymi przepisów procesu cywilnego. Na porządku dziennym są ciągłe zmiany, wprowadzanie przypadkowych przepisów burzących całą ustaloną od lat konstrukcję kodeksu, częstotliwość nowelizacji niepozwalająca na ukorzenienie się zmian i wypracowanie stałego orzecznictwa, a nawet, o zgrozo, zmiany przepisów jeszcze znajdujących się w okresie vacatio legis.

Palestra 5-6/2013, s. 145 - 151

Bezpieczeństwo pieszego na drodze

Ryszard Zahorski

Problem nieskuteczności przepisów Prawa drogowego dotyczącego ruchu i zachowania się dwóch skrajnie różnych uczestników ruchu – pojazdów i pieszych – na wytyczonych drogach, przejściach dla pieszych, na których w bezsensowny, nielogiczny sposób piesi giną lub doznają trwałych obrażeń ciała, nie rozumiejąc, dlaczego doszło do kolizji z pojazdem, skoro znajdowali się na przejściu dla pieszych zgodnie z danym im przywilejem przez przepis art. 13 ust. 1 zd. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym (dalej: p.r.d.): „Pieszy znajdujący się na tym przejściu ma pierwszeństwo przed pojazdem”, zmusza do głębokiego zastanowienia i znalezienia przyczyny tej tragicznej, niespadającej, a rosnącej statystyki tego rodzaju wypadków drogowych.

Palestra 5-6/2013, s. 152 - 155

Czy dzieciobójczynie zabijają pod wpływem afektu?

Kornelia Kłos

Czy w świetle aktualnej wykładni art. 148 § 4 k.k. możliwe jest zaistnienie takiego stanu faktycznego, który uzasadniałby przyjęcie, że matka dokonała zabójstwa swojego nowo narodzonego dziecka, znajdując się w stanie afektu usprawiedliwionego okolicznościami zajścia, co przesądzałoby o konieczności zakwalifikowania takiego zachowania z art. 148 § 4 k.k., a nie art. 149 k.k. (dzieciobójstwo)?

Palestra 5-6/2013, s. 156 - 160

Czy zwolnienie od kosztów sądowych przyznane w prawomocnie zakończonym postępowaniu rozciąga się na skargę o wznowienie postępowania?

Karol Weitz

Wniesienie skargi o wznowienie postępowania wiąże się z koniecznością uiszczenia takiej opłaty, jaka w danej sprawie należna jest od pozwu, względnie wniosku wszczynającego postępowanie (art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, dalej: u.k.s.c.). W toku postępowania prowadzonego na podstawie skargi o wznowienie w grę wchodzi konieczność uiszczania ponadto innych należnych opłat, jak również ponoszenia wydatków (art. 2 ust. 1 i 2 u.k.s.c.). Niewątpliwie w tym postępowaniu stosuje się reguły dotyczące ustawowego zwolnienia od kosztów sądowych.

Palestra 5-6/2013, s. 161 - 171

Wpływ zasiedzenia na możliwość dochodzenia roszczeń uzupełniających (cz. 2)

Roman Trzaskowski

W postanowieniu z 15 kwietnia 2011 r. Sąd Najwyższy uznał, że osobie, która utraciła własność rzeczy wskutek jej zasiedzenia przez posiadacza, nie przysługuje wobec posiadacza roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy bez tytułu prawnego w okresie poprzedzającym dzień zasiedzenia. W ramach przytoczonej przez Sąd argumentacji kluczowe znaczenie miało stwierdzenie, że roszczeń uzupełniających (a przynajmniej roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy) nie można dochodzić przed wytoczeniem powództwa windykacyjnego.

Palestra 5-6/2013, s. 172 - 177

Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 15 grudnia 2011 r., II AKa 133/11*

Zygmunt Kukuła

Teza głosowanego wyroku brzmi: Przepis art. 301 k.k. chroni interesy wierzycieli, którzy ponoszą szkodę w chwili, gdy majątek dłużnika ulega faktycznemu zubożeniu. Wierzyciele są zainteresowani wyłącznie tymi czynnościami, których skutkiem jest pomniejszenie majątku dłużnika, natomiast nie jest dla nich istotne, co z tym majątkiem się dzieje, a w szczególności – czy został on wchłonięty do innej masy majątkowej, czy też nie. Relewantne i kluczowe jest – z punktu widzenia prawnokarnego wartościowania – to, z jakiego majątku wierzyciele mogą być zaspokojeni.

Palestra 5-6/2013, s. 178 - 183

Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 5 stycznia 2011 r., V KK 116/10*

Bolesław Rycerz

Teza glosowanego wyroku brzmi: Niestawiennictwo należycie powiadomionego o terminie rozprawy apelacyjnej pełnomocnika wyznaczonego dla wnioskodawcy z powodu określonego w art. 79 § 1 pkt 3 k.p.k. tamuje rozpoznanie sprawy o odszkodowanie dochodzone na podstawie art. 552 k.p.k. (art. 79 § 3 k.p.k. w zw. z art. 450 § 3 k.p.k. i art. 556 § 3 k.p.k.).

Palestra 5-6/2013, s. 184 - 190

Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8 maja 2012 r., I OSK 2297/11

Jacek Lachner
Dominika Mróz-Krysta

Wielokrotnie zdarza się w praktyce, że były właściciel nieruchomości zajętej pod inwestycję drogową kwestionuje wysokość lub zasady obliczania należnego mu odszkodowania, bądź też oczekuje na wypłatę odszkodowania niewspółmiernie długo. Celem niniejszego opracowania jest omówienie w tym kontekście wątpliwości, jakie rodzą się na tle przepisów tzw. specustawy drogowej i art. 21 Konstytucji RP. Punkt wyjścia do rozważań w tym zakresie stanowi wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8 maja 2012 r., sygn. akt I OSK 2297/11 (niepubl.); oddalający skargę kasacyjną strony skarżącej oczekującej na ustalenie i wypłacenie odszkodowania należnego za nieruchomości zajęte pod drogę publiczną, a zabudowane budynkiem mieszkalnym.

Palestra 5-6/2013, s. 191 - 196

Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 21 stycznia 2011 r., III CSK 98/10*

Michał Niedośpiał

Zasadnicze zagadnienie prawne w glosowanym orzeczeniu SN sprowadza się do odpowiedzi na pytanie, czy możliwe jest tylko jedno pismo stwierdzające treść testamentu ustnego (jeden prywatny protokół testamentu ustnego, o którym mowa w art. 952 § 2 k.c.), czy też możliwych jest kilka takich pism (w tym pismo pierwotne i uzupełniające), tego dotyczy teza i uzasadnienie tego postanowienia SN, oraz czy możliwa jest teoria mieszana (subiektywna i obiektywna) przesłanki sporządzenia testamentu ustnego w postaci obawy rychłej śmierci spadkodawcy (art. 952 § 1 k.c.), czemu poświęcone są fragmenty uzasadnienia tego postanowienia SN (nie teza).

Palestra 5-6/2013, s. 197 - 203

Kolizja obowiązków w prawie anglosaskim

Mateusz Staszek

Normatywna kariera kolizji obowiązków w polskim prawie karnym rozpoczęła się wraz z wejściem w życie Kodeksu karnego z 1997 roku. Wcześniej owa konstrukcja nie istniała w przestrzeni uregulowanej przepisami prawa karnego, tym niemniej zachodziły przecież sytuacje, które można było kwalifikować jako stany kolizji obowiązków. Praktyka rozwiązywała je rozmaicie – przede wszystkim posługując się konstrukcją stanu wyższej konieczności. Nietrudno zatem wyobrazić sobie system, w którym nie istnieje wcale instytucja kolizji obowiązków, co więcej – praktycznie nie istnieje nawet samo pojęcie „kolizja obowiązków”.

Palestra 5-6/2013, s. 204 - 209

Przegląd orzecznictwa Sądu Najwyższego z zakresu prawa i postępowania cywilnego

Zbigniew Strus

Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił o rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego: czy zastrzeżenie umowne, które uzależnia skutki czynności prawnej od spełnienia świadczenia, może stanowić warunek w rozumieniu art. 89 Kodeksu cywilnego? Wnioskodawca przytoczył rozstrzygnięcia zawarte m.in. w orzeczeniach Sądu Najwyższego z 5 marca 1999 r., sygn. akt I CKN 1069/98, OSNC 1999, nr 9, poz. 160 oraz z 29 maja 2000 r., sygn. akt III CKN 246/00, OSNC 2000, nr 11, poz. 213, wyróżniające odmienne sytuacje:

Palestra 5-6/2013, s. 210 - 213

Przegląd orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego

Zbigniew Szonert

Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego przedstawił do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego następujące zagadnienie prawne: „Czy sprawowany przez spółdzielnię mieszkaniową zarząd nieruchomościami wspólnymi stanowiącymi współwłasność spółdzielni, o którym mowa w art. 27 ust. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U. z 2003 r. nr 119, poz. 1116 ze zm.), uprawnia ją do samodzielnego dysponowania nieruchomością wspólną na cele budowlane w rozumieniu art. 3 pkt 11 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r.

Palestra 5-6/2013, s. 214 - 218

Przegląd orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego (styczeń–marzec 2013). Konstytucyjność opłat w cywilnym postępowaniu egzekucyjnym.

Michał Jackowski

W pierwszym kwartale 2013 r. Trybunał Konstytucyjny wydał dwa wyroki kontynuujące linię orzeczniczą w sprawie dotyczącej opłat egzekucyjnych w postępowaniu cywilnym. Oba dotyczyły możliwości i mechanizmu obniżenia opłaty egzekucyjnej przez sąd. W dniu 29 stycznia 2013 r. wydany został wyrok w sprawie K 1/11, w której Krajowa Rada Komornicza zaskarżyła procedurę miarkowania opłat egzekucyjnych przewidzianą w art. 49 ust. 9 i ust. 10 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji.

Palestra 5-6/2013, s. 219 - 225

Europejski Trybunał Praw Człowieka – przegląd orzecznictwa (styczeń–marzec 2013 r.)

Marek Antoni Nowicki

W wykonaniu obowiązku ochrony życia państwo musi przede wszystkim stworzyć ramy prawne i administracyjne pozwalające zapewnić skuteczną prewencję. Muszą one obejmować regulacje odpowiednie do konkretnych cech danej działalności, w szczególności potencjalnego ryzyka dla życia ludzkiego. Wyrok Mosendz v. Ukraina, 17.1.2013 r., Izba (Sekcja V), skarga nr 52013/08, § 90.

Palestra 5-6/2013, s. 226 - 233

Van Gend en Loos i 50 lat integracji przez prawo (cz. 1)*

Tomasz Tadeusz Koncewicz

W 2013 r. obchodzimy 50. rocznicę wydania przez Trybunał Sprawiedliwości (dalej: Trybunał) wyroku w sprawie Van Gend en Loos . Wyrok ten powszechnie uważany jest za konstytucyjny i fundamentalny dla prawa europejskiego . Z perspektywy czasu nie ma żadnej wątpliwości, że tym wyrokiem Trybunał nie tylko rozpoczął proces transformacji prawa europejskiego, ale przede wszystkim zaproponował konstytucyjny język mówienia o tym prawie jako o elemencie „nowego porządku prawnego, którego podmiotami są nie tylko państwa, ale także ich obywatele”.

Palestra 5-6/2013, s. 234 - 236

Czy przejawy subiektywnego przekonania posiadacza nieruchomości, że służy mu zaledwie posiadanie zależne, wykluczają stwierdzenie zasiedzenia na jego rzecz?

Ewa Stawicka

Instytucja zasiedzenia nieruchomości, pomimo że ze wszystkich stron obrosła grubą warstwą orzecznictwa, wciąż rodzi nowe pytania. Jednym z nich jest kwestia mylnego określania przez samego uprawnionego charakteru swojego władania jako zależne – pomimo że obiektywnie spełnione są przesłanki samoistności. Któż spośród pełnomocników nie zaznał niepokoju na widok dokumentu bądź zapisu zeznań, z których wynika, że w trakcie biegu zasiedzenia osoba pozostająca w sytuacji określanej jako in statu usucapiendi zwracała się do właściciela z ofertą kupna nieruchomości?

Palestra 5-6/2013, s. 237 - 241

Czy zakaz przesłuchania w charakterze świadka obrońcy co do faktów, o których się dowiedział, udzielając porady prawnej lub prowadząc sprawę, obejmuje także obrońcę zagranicznego?

Antoni Bojańczyk

Od 1989 roku obecność pierwiastków międzynarodowych w krajowym pejzażu prawnym jest z roku na rok coraz bardziej wyraźna. Proces ten dotyczy także sfery prawa i procesu karnego. Nie chodzi tu przy tym tylko o te instrumenty prawne, które umożliwiają ściślejszą współpracę międzynarodową w sprawach z zakresu prawa karnego (np. międzynarodową pomoc prawną w sprawach karnych, wykonywanie europejskiego nakazu aresztowania), o włączenie Polski do międzynarodowego systemu ochrony praw człowieka (Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu) czy konieczność implementacji prawa Unii Europejskiej do polskiego systemu prawnego, co siłą rzeczy wymusza intensywniejsze „umiędzynarodowienie” prawa i praktyki krajowej.

Palestra 5-6/2013, s. 242 - 244

Poszkodowany rowerzysta sprawcą wypadku

Wojciech Kotowski

Nierzadko dochodzi do zderzenia pojazdu samochodowego z rowerzystą w dość szczególnych okolicznościach, a mianowicie kiedy samochód wyjeżdża z bramy na jezdnię przez chodnik, rowerzysta zaś porusza się chodnikiem. Nie może budzić najmniejszej wątpliwości, że analizę przebiegu zdarzenia prowadzącą wprost do ustalenia przyczyn i okoliczności jego zaistnienia należy rozpocząć od przeanalizowania obowiązujących w chwili zderzenia zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym.

Palestra 5-6/2013, s. 245 - 246

Smak zakazanego owocu

Marian Filar

No nie, tak się nie bawię! Rozumiem, że wiosna, że świeże soki pulsują coraz mocniej. I że w trawie (pardon – w prawie!) pisk może być coraz donioślejszy. Ale żeby osiągnął skalę zbliżoną do pisku nastolatek na rockowym koncercie?! Już samo preludium było „obiecujące”. Mam na myśli sławetną konfrontację Ministra Sprawiedliwości ze środowiskiem sędziowskim pod sztandarem usprawnienia i ułatwienia pracy sądów rejonowych. Felieton to nie miejsce na „sieriozną” analizę tego ministerialnego przedsięwzięcia. Ciekaw jestem tylko, co na to powiedziałby stary, poczciwy Monteskiusz – twórca teorii trójpodziału władzy.

Palestra 5-6/2013, s. 247 - 250

Do piór!

Andrzej Tomaszek

Dzisiaj truizmem jest stwierdzenie, że wizerunek zarówno adwokatury, jak i poszczególnych adwokatów w mediach jest oderwany od rzeczywistości. Gorzej, że przedstawicielom palestry już z reguły przypisuje się cechy negatywne. Adwokat to zwykle krezus, i to niejednokrotnie gardzący ludźmi i prawem. Idealny kandydat na złego bohatera. A kto jest dziś dobrym bohaterem? Przede wszystkim aparat ścigania, tak często ciepło recenzowani w mediach śledczy, czyli policjanci i prokuratorzy.

Palestra 5-6/2013, s. 251 - 253

Romuald Traugutt – ostatni dyktator Powstania Styczniowego (1863–1864)

Andrzej Bąkowski

Chciałbym, odpowiadając na apel Redakcji „Palestry”, w 150. rocznicę wybuchu Powstania Styczniowego zwrócić szczególną uwagę na wielką i charyzmatyczną postać ostatniego dyktatora insurekcji – Romualda Traugutta. Życie naszego bohatera było często niezwykle trudne i bardzo bolesne, ale pchające go jednocześnie do coraz większych działań. Urodził się w środowisku ziemiańskim, niezbyt zamożnym, na wsi niedaleko Grodna 16 stycznia 1826 r. Przodkowie Trauguttów pochodzili z Saksonii.

Palestra 5-6/2013, s. 254 - 261

Proces o Bagno i o bagno (cz. 2)

Marek Sołtysik

Dr Chramiec może być dumnym z jednej rzeczy. Zainscenizowana przed niego sprawa jest powtórzeniem dramatu Ibsena „Wróg ludu”. Rozwiązanie będzie zapewne inne, ale cała walka, aż do jednogłośnego brzmienia zarzutów, zachowania się rozmaitych osób, do stanowiska takich Haustata i Billinga wszystko jest zupełnie identyczne. Tak dalece jednak ludzkość jest wszędzie do siebie podobna, tak bardzo psychologia tłumu i ludzkich namiętności jest wszędzie jednaka, tak bardzo prawdą jest, że – głupstwo jest jak słońce, przyświeca wszystkim.

Palestra 5-6/2013, s. 262 - 269

Wspomnienie o adwokacie Mironie Kołakowskim (1911–1993)

Adam Kasperkiewicz

8 stycznia 2013 r. minęła dwudziesta rocznica śmierci Mirona Kołakowskiego, wybitnego adwokata, społecznika, posła na sejm drugiej kadencji, obrońcy w procesach politycznych, człowieka miłującego kulturę i sztukę. Wychowywał się w rodzinie o bogatych tradycjach patriotycznych i intelektualnych. Dziadek Mirona, Ignacy Kołakowski (1839–1910), właściciel ziemski pochodzący z powiatu łomżyńskiego, osiedlił się w Częstochowie prawdopodobnie po upadku powstania styczniowego. Nabył dom przy ul. Wieluńskiej 46, w którym Miron Kołakowski się urodził i wraz z braćmi, Jerzym i Tadeuszem, spędził dzieciństwo.

Palestra 5-6/2013, s. 270 - 279

Rząd Narodowy „tajemnego państwa polskiego” okresu powstania styczniowego i jego najważniejsze dokumenty przechowywane w zbiorach Archiwum Głównego Akt Dawnych

Dorota Lewandowska

Władze narodowe „tajemnego państwa polskiego” okresu Powstania Styczniowego wyłonione zostały z ruchu patriotycznego, który rozwijał się od 1856 r. najpierw pod zaborem rosyjskim, a następnie austriackim i pruskim. Wyodrębniły się w nim dwa obozy polityczne: „białych” i „czerwonych”, które stworzyły własne organizacje tajne. Organizacja „białych” zrzeszała elementy umiarkowane wywodzące się z ziemiaństwa, burżuazji i inteligencji; jej celem była praca organiczna, a w dalszej przyszłości, w sprzyjających okolicznościach, walka narodu o niepodległość. Do Powstania „biali” przyłączyli się dopiero w połowie marca 1863 r.

Palestra 5-6/2013, s. 280 - 284

Niepełnosprawność intelektualna – etiopatogeneza, epidemiologia, diagnoza, terapia pod redakcją Kingi Bobińskiej, Tadeusza Pietrasa i Piotra Gałeckiego

Józef Gierowski

Pojęcie „niepełnosprawność intelektualna” jest stosunkowo nowe. Terminologia z nim związana nie jest z uwagi na to w pełni uporządkowana, a jej zakres podlega pewnej zmienności zależnie od aspektu, w jakim jest rozpatrywane. Najogólniej biorąc, kwestie dotyczące niepełnosprawności intelektualnej rozważać można z różnych perspektyw: medycznej, psychologicznej, społecznej, pedagogicznej czy prawnej.

Palestra 5-6/2013, s. 284 - 289

Marek Gawryluk Prawo o adwokaturze. Komentarz

Marcin Zaborski

Pisząc recenzję komentarza do Prawa o adwokaturze adw. dr. Dariusza Michty, który ukazał się drukiem także w 2012 r., stwierdziłem w jej końcowym ustępie, że z niecierpliwością czekam na kolejne, lepsze komentarze . Długo nie czekałem. Oto bowiem w księgarniach prawniczych dostępny jest, od października 2012 r., komentarz opracowany przez Marka Gawryluka. Autor jest adwokatem w Olsztynie i w Warszawie, wpis na listę adwokatów uzyskał w 2008 r. Recenzowane dzieło jest obszerne, sam „właściwy” komentarz to aż 303 strony (s. 17–320).

Palestra 5-6/2013, s. 289 - 290

Jochen Frowein, Wolfgang Peukert Europäische Menschen Rechts Konvention, EMRK – Kommentar 3. vollständig neu bearbeitete Auflage

Zbigniew Cichoń

Komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka autorstwa Jochena Froweina – profesora Uniwersytetu w Heilderbergu i byłego wiceprezesa Europejskiej Komisji Praw Człowieka oraz doktora Wolfganga Peukerta – adwokata i byłego pracownika Europejskiej Komisji Praw Człowieka to cenne, o czym świadczy fakt, że prezentujemy już trzecie jego wydanie, dzieło napisane przez wybitnych znawców tematu łączących teorię z praktyką.

Palestra 5-6/2013, s. 291 - 295

Sympozjum „Stanford Law Review” pt. „The Privacy Paradox: Privacy and Its Conflicting Values”, Stanford University, 2–3 lutego 2012 r.

Jacek Kędzierski

W dniach 2–3 lutego ub.r. na Stanford University odbyło się sympozjum zorganizowane przez redakcję „Stanford Law Review”, zatytułowane The Privacy Paradox: Privacy and Its Conflicting Values, poświęcone różnym aspektom ochrony prywatności. Uczestnicy sympozjum – naukowcy oraz praktycy specjalizujący się w ochronie prywatności – zastanawiali się, w jaki sposób należałoby dostosować system prawny do konfliktu, który pojawił się i nieustannie narasta między prywatnością a coraz bardziej rozpowszechnianymi nowościami techniki cyfrowej. Czy to, czym jest prywatność, pozostaje w konflikcie z nowoczesnymi technikami cyfrowymi?

Palestra 5-6/2013, s. 296 - 298

Z posiedzeń Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej

Andrzej Bąkowski

Sekretarz NRA adw. K. Boszko zreferował protokoły ORA w: Bielsku-Białej, Gdańsku, Lublinie (2 protokoły), Łodzi, Siedlcach, Szczecinie, Toruniu (2 protokoły), Wrocławiu. Omówił zgromadzenie izby białostockiej, które odbyło się 12 października w Białowieży. Uczestniczyli w nim liczni goście, m.in.: prezes NRA adw. A. Zwara, skarbnik NRA adw. M. Pietkiewicz, rzecznik dyscyplinarny NRA adw. E. Krasowska oraz sekretarz NRA adw. K. Boszko. Podczas zgromadzenia prezes NRA wyraził podziękowanie adw. E. Krasowskiej i dr adw. A. Zemke-Góreckiej za zaangażowanie w pracach samorządowych. Wręczono też odznaczenia „Adwokatura Zasłużonym” adwokatom Jerzemu Dekowi i Ludwice Rychlik.

Palestra 5-6/2013, s. 298 - 300

Uroczysty koncert ze śnieżycą w tle (poświęcony pamięci Adwokatów, którzy zginęli w smoleńskiej katastrofie 10 kwietnia 2010 r.)

Leszek Wójtowicz

Nie ma żadnej wątpliwości, że powinno się pamiętać i nie ma żadnej wątpliwości, że pamiętać warto. W czwartkowy wieczór 21 marca 2013 roku do krakowskiego Klubu Adwokatów im. adw. Ruth Buczyńskiej przybyli ci, którzy tak właśnie uważają. Przybyli bardzo licznie, aby już po raz trzeci, słuchając muzyki i poezji, wspomnieć prezes NRA adw. Joannę Agacką-Indecką, posłankę na Sejm RP, byłą szefową Kancelarii Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego adw. Jolantę Szymanek-Deresz, redaktora naczelnego „Palestry” adw. Stanisława Mikke i senatora RP, byłego wicemarszałka Sejmu adw. Stanisława Zająca. Wszyscy oni zginęli w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem 10 kwietnia 2010 roku.

Palestra 5-6/2013, s. 300 - 300

Odznaczenia adwokata Wiesława Ułanowicza

Adwokat Wiesław Ułanowicz z izby warszawskiej został odznaczony w dniu 9 marca 2012 r. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, w lutym br. otrzymał zaś odznakę Za Wybitne Zasługi dla Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych. Prezes NRA w liście gratulacyjnym przesłanym Mecenasowi Ułanowiczowi podkreślił patriotyczną postawę życiową oraz ogromne zasługi dla środowisk kombatanckich.

Palestra 5-6/2013, s. 301 - 301

Izba krakowska

Stanisław Jaźwiecki

Druga rocznica śmierci śp. Księdza Arcybiskupa Józefa Życińskiego nie mogła przejść niezauważona przez środowisko, z którym ten hierarcha Kościoła katolickiego był mocno związany, a więc prawników krakowskich. Z inicjatywy Okręgowej Rady Adwokackiej w Krakowie, ale także i Krajowego Duszpasterza Prawników ks. dr. Jana Pasierbka, odbyła się w dniu 10 lutego 2013 r. w kościele św. Tomasza Apostoła (Sióstr Duchaczek) w Krakowie uroczysta msza święta, której przewodniczył Jego Eminencja Ksiądz Kardynał Franciszek Macharski.

Palestra 5-6/2013, s. 302 - 303

Izba wrocławska

Anna Ślęzak
Jolanta Noculak

Izbowy Konkurs Krasomówczy dla Aplikantów Adwokackich odbył się we Wrocławiu 23 lutego 2013 r. Największą salę rozpraw wrocławskiego Sądu Okręgowego wypełnili po brzegi aplikanci I roku aplikacji, którzy przybyli na konkurs w charakterze słuchaczy. Do eliminacji, które poprzedziły konkurs, przystąpiło 75 aplikantów z I i II roku aplikacji. Z tej liczby wyłoniono 12 uczestników konkursu izbowego.

Palestra 5-6/2013, s. 304 - 304

Izba wielkopolska

Maciej Loga

Wielkopolska Izba Adwokacka była współorganizatorem konferencji naukowej zatytułowanej „Portret zbiorowy leszczyńskiej Adwokatury”, która odbyła się 6 kwietnia 2013 r. w auli I Liceum Ogólnokształcącego w Lesznie. Inicjatorem tej sesji był emerytowany adwokat Grzegorz Jurkiewicz oraz pracownik naukowy Katedry Prawa Karnego Wydziału Prawa i Administracji UAM w Poznaniu mgr Piotr Jóźwiak, a także niżej podpisany.

Palestra 5-6/2013, s. 305 - 308

Kilka uwag na temat zawezwania do próby ugodowej

Monika Dębska
Maciej Dębski

Instytucja zawezwania do próby ugodowej jest istotnym i funkcjonalnym elementem postępowania cywilnego, choć w praktyce, w większości przypadków, w jej wyniku nie udaje się ostatecznie zawrzeć ugody. Na wokandach nie brakuje prób ugodowych, będących nie tylko narzędziem pożądanego – w świetle art. 10 k.p.c. – w procedurze cywilnej ugodowego zakończenia sporu, ale także – a może, z punktu widzenia profesjonalnych pełnomocników, przede wszystkim – stanowiących czynność przerywającą bieg przedawnienia roszczeń oraz bieg terminu zasiedzenia.

Palestra 5-6/2013, s. 309 - 311

Adwokat Świętosław Krawczyński (1913–1977)

Jerzy Zięba

100 lat temu, 3 maja 1913 roku urodził się adwokat Świętosław Krawczyński. Był człowiekiem niezwykłym, prawdziwym humanistą. Poza pracą zawodową oraz aktywnym udziałem w pracy na rzecz samorządu adwokackiego (w latach 1951–1954 pełnił funkcję dziekana izby kieleckiej), ważną rolę w Jego życiu odgrywała pasja do sztuk pięknych. Szczególnie cenił muzykę oraz literaturę, pozostawił po sobie wiele dzieł literackich. Przypadająca w roku bieżącym setna rocznica Jego urodzin to dobra okazja, aby przypomnieć sylwetkę Świętosława Krawczyńskiego.

Palestra 5-6/2013, s. 312 - 312

Adwokat Władysław Świątek (1927–2013)

Andrzej Grzywacz

18 marca 2013 r. zmarł rzeszowski adwokat Władysław Świątek, człowiek prawy, wspaniały Przyjaciel i Kolega, wychowawca pokoleń naszych młodszych kolegów. Urodził się 12 września 1927 r. w Boguchwale, niedaleko Rzeszowa. Tamże uczęszczał do szkoły powszechnej. Gimnazjum i liceum ukończył w Rzeszowie. Maturę zdał w 1947 roku. Prawo na Uniwersytecie Warszawskim studiował w latach 1950–1954. W roku 1955 rozpoczął aplikację adwokacką w Wojewódzkiej Izbie Adwokackiej w Rzeszowie, kończąc ją egzaminem, wpisem na listę adwokatów i ślubowaniem w 1960 roku.

Palestra 5-6/2013, s. 313 - 314

Kilka refleksji „adwokackich” na 70-lecie Powstania w getcie warszawskim

Janusz Kanimir

Odbywające się 19 kwietnia 2013 r. oficjalne uroczystości obchodów 70. rocznicy wybuchu Powstania w getcie warszawskim, w których wziął udział Prezes Naczelnej Rady Adwokackiej adwokat Andrzej Zwara, były podniosłym i wzruszającym wydarzeniem. W godzinie wybuchu Powstania zawyły syreny i zabrzmiały kościelne dzwony. Ulice przemierzali ludzie z żonkilami-znaczkami (wspólna akcja Muzeum Powstania Warszawskiego i Muzeum Historii Żydów Polskich).

Palestra 5-6/2013, s. 315 - 316

W sprawie apelu Koła Seniorów Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie o upamiętnianie działalności adwokatów w okresie zniewolenia Polski

Stanisław Jaźwiecki

Opublikowany w „Palestrze” 2013, nr 1–2, na s. 316 apel Koła Seniorów przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Warszawie do Koleżanek i Kolegów – członków izby warszawskiej o nadsyłanie różnej dokumentacji oraz wspomnień dotyczących działalności adwokatury warszawskiej w okresie okupacji 1939–1945 oraz w okresie PRL do 1989 roku zasługuje ze wszech miar na uwagę i poparcie. Istotnie odczuwa się potrzebę ocalenia od zapomnienia działań adwokatów w powyższym okresie, z możliwością wykorzystania zgromadzonej dokumentacji czy to w formie opracowania książkowego, czy przekazania do np. Muzeum Adwokatury.

Palestra 5-6/2013