Wydanie 11/2023

Palestra
11/2023

Szanowni Czytelnicy!

Aktualny numer „Palestry” w całości poświęcony jest problematyce związanej z prawem nieruchomości, dlatego też okładka numeru nawiązuje do kwestii związanych z nieruchomościami. Problematyka ta jest ujęta z różnych perspektyw, a także różnych gałęzi prawa i dotyczy współczesnych wyzwań i tendencji rozwojowych w tym obszarze. W bieżącym numerze „Palestry” można przeczytać artykuły: dr Anny Golęby i dr. hab. Tadeusza Kiełkowskiego pt. Granice podmiotowe sprawy zwrotu wywłaszczonej nieruchomości, adw. Radosława Dubieszko i apl. adw. Jana Antepowicza pt. Nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz jej wpływ na realizację inwestycji w odnawialne źródła energii – wybrane zagadnienia oraz ich ocena, adw. dr. Bartosza Stelmacha pt. Ograniczenia w obrocie nieruchomościami na tle ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców – zagadnienia wybrane, adw. Aleksandry Bieniak pt. Wpływ zmian w przepisach Prawa geologicznego i górniczego na relację pomiędzy procedurą ujawniania złóż kopalin w dokumentach planistycznych a uzyskaniem koncesji na wydobycie kopaliny ze złoża, r.pr. dr. Bartosza Draniewicza pt. „Bomby ekologiczne” (zanieczyszczenia powierzchni ziemi) – węzłowe aspekty prawne, adw. Magdaleny Grykowskiej i adw. dr. Mikołaja Gossa pt. Kontraktowe mechanizmy kształtowania ceny w transakcjach nieruchomościowych, mgr Katarzyny Adydan pt. Opodatkowanie umowy cesji ogółu praw i obowiązków z umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości na gruncie podatku od towarów i usług, a także dr. Rafała Baliny i dr Marty Idasz-Baliny pt. Rola sektora finansowego w kształtowaniu cykli na rynku nieruchomości – ujęcie teoretyczne i aplikacyjne. Ponadto na Czytelników „Palestry” czeka tekst adw. Andrzeja Tomaszka pt. Wszystko już było? w rubryce Gawędy adwokata bibliofila.

Za publikację artykułu w czasopiśmie „Palestra” można otrzymać 100 pkt zgodnie z aktualnym wykazem czasopism punktowanych MEiN.

Pobierz wersję PDF

Pełny spis treści

Palestra 11/2023, s. 5 - 6

„Palestra” i nieruchomości

Michał Bieniak

Palestra 11/2023, s. 7 - 20

Granice podmiotowe sprawy zwrotu wywłaszczonej nieruchomości

Anna Golęba
Tadeusz Kiełkowski

W artykule poruszone zostaną kwestie związane z legitymacją do złożenia żądania o zwrot wywłaszczonej nieruchomości oraz kształtowaniem się granic podmiotowych sprawy administracyjnej zainicjowanej tym żądaniem. Celem rozważań jest w szczególności analiza powinności procesowych organu prowadzącego postępowanie, a także zależności między współuczestnikami postępowania, w przypadku gdy podmiotów uprawnionych do zwrotu jest więcej niż jeden. Rozważania odnosić się będą przede wszystkim do obecnie obowiązującej regulacji prawnej, niemniej jednak analiza aspektu podmiotowego sprawy zwrotu wywłaszczonej nieruchomości wymagać będzie nawiązania również do poprzednio obowiązujących przepisów prawnych.

Palestra 11/2023, s. 21 - 38

Nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz jej wpływ na realizację inwestycji w odnawialne źródła energii – wybrane zagadnienia oraz ich ocena

Radosław Dubieszko
Jan Antepowicz

Celem ustawy z 7.07.2023 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw było uproszczenie, ujednolicenie i przyspieszenie procedur planistycznych. Powyższemu mają służyć nowe instytucje, takie jak plan ogólny, zintegrowany plan inwestycyjny czy postępowanie uproszczone w sprawie uchwalenia lub zmiany planu miejscowego. Artykuł zawiera zwięzłe przybliżenie i ocenę najważniejszych zmian wprowadzonych na podstawie nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz próbę przewidzenia ich wpływu na realizację inwestycji w OZE.

Palestra 11/2023, s. 39 - 52

Ograniczenia w obrocie nieruchomościami na tle ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców – zagadnienia wybrane

Bartosz Stelmach

Obowiązywanie ustawy z 24.03.1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców od przeszło 120 lat, postępująca liberalizacja warunków nabywania nieruchomości przez cudzoziemców, a także wzrost liczby spraw o udzielenie zezwolenia na takie nabycie skłaniają do podsumowań i oceny roli tej ustawy w polskim porządku prawnym. Ustawa reguluje kwestie wchodzące w skład tzw. prawa obcych. Zawarte w niej normy prawa merytorycznego odnoszą się bowiem do sytuacji ściśle powiązanych z elementem zagranicznym, tj. pozwalają nam ustalić, czy i jakim ewentualnym ograniczeniom podlegają obce osoby fizyczne i prawne (cudzoziemcy) chcące nabyć nieruchomość położoną na terytorium Polski.

Palestra 11/2023, s. 53 - 70

Wpływ zmian w przepisach prawa geologicznego i górniczego na relację pomiędzy procedurą ujawniania złóż kopalin w dokumentach planistycznych a uzyskaniem koncesji na wydobycie kopaliny ze złoża

Aleksandra Bieniak

Przedmiotem artykułu jest analiza zmian wprowadzonych w przepisach ustawy z 9.06.2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze ustawami nowelizującymi z 7.07.2023 r. oraz 16.06.2023 r., które objęły m.in. kwestie ujawniania złóż kopalin w dokumentach planistycznych gminy i województwa w celu zapewnienia ich należytej ochrony. W artykule podjęta została próba oceny nowelizacji pod kątem jej wpływu na usprawnienie procedury aktualizowania dokumentów planistycznych, a przez to zabezpieczenie interesów podmiotów zainteresowanych uzyskaniem koncesji na wydobycie. Problematyka poruszana w artykule jest tematem powszechnym, dotykającym nie tylko ochrony złóż kopalin o znaczeniu strategicznym, ale także kopalin pospolitych. Artykuł nie zawiera dogłębnej analizy tematyki złóż strategicznych oraz zakazu trwałej zabudowy lub zagospodarowywania obszarów.

Palestra 11/2023, s. 71 - 88

„Bomby ekologiczne” (zanieczyszczenia powierzchni ziemi) – węzłowe aspekty prawne

Bartosz Draniewicz

Artykuł podejmuje problematykę prawnych aspektów zanieczyszczonych powierzchni ziemi. Autor zwraca uwagę na to, że ustawodawca dokonał podziału szkód w powierzchni ziemi na historyczne zanieczyszczenia powierzchni ziemi i szkody w powierzchni ziemi, przy czym rozstrzygająca jest data ich powstania tudzież wywołujące je zdarzenie. W nawiązaniu do tego podziału w pierwszej kolejności przedstawione są zagadnienia wspólne, a następnie kwestie odnoszące się do historycznych zanieczyszczeń powierzchni ziemi oraz szkody w powierzchni ziemi. Rozważania obejmują w obu przypadkach kluczowe zagadnienia: kryteria oceny wystąpienia szkody, jej identyfikację, podmiot odpowiedzialny, remediację. Punktem odniesienia są przede wszystkim przepisy ustawy z 13.04.2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie oraz ustawy z 27.04.2001 r. – Prawo ochrony środowiska.

Palestra 11/2023, s. 89 - 108

Kontraktowe mechanizmy kształtowania ceny w transakcjach nieruchomościowych

Magdalena Grykowska
Mikołaj Goss

Zgodnie z naczelną zasadą prawa cywilnego strony mogą swobodnie ułożyć stosunek prawny między nimi, a ustawodawca narzuca jedynie minimalne wymogi, które powinny zostać dochowane. W przypadku umowy sprzedaży jest to konieczność uzgodnienia ceny. Cena może być określona kwotowo albo poprzez wskazanie podstaw do jej ustalenia. Praktyka obrotu gruntami inwestycyjnymi wykazuje z kolei, że wartość rynkowa nieruchomości jest uzależniona od licznych czynników leżących poza wpływem stron transakcji. W naszym artykule przeprowadzamy analizę praktyki notarialnej, orzeczniczej oraz poglądów doktryny dla umów przedwstępnych oraz umów sprzedaży w kontekście postulatów bezpieczeństwa oraz szybkości obrotu gruntami inwestycyjnymi.

Palestra 11/2023, s. 109 - 122

Opodatkowanie umowy cesji ogółu praw i obowiązków z umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości na gruncie podatku od towarów i usług

Katarzyna Adydan

W praktyce obrotu gospodarczego powszechnie wykorzystuje się konstrukcję przeniesienia pomiędzy podmiotami ogółu praw i obowiązków z umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości. Pomimo szerokiego zastosowania rzeczonej instytucji w działalności deweloperskiej zawarcie umowy cesji ogółu praw i obowiązków z umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości wciąż budzi wątpliwości z perspektywy prawidłowego rozpoznania skutków podatkowych takiej transakcji. W artykule omówione zostały wybrane kwestie dotyczące sposobu opodatkowania umowy cesji ogółu praw i obowiązków z umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości na gruncie podatku od towarów i usług, a także problemy praktyczne związane ze stosowaniem przepisów. W artykule podjęto również próbę odpowiedzi na pytanie, czy praktyka polskich organów podatkowych w tym zakresie może zostać już uznana za utrwaloną.

Palestra 11/2023, s. 123 - 142

Rola sektora finansowego w kształtowaniu cykli na rynku nieruchomości – ujęcie teoretyczne i aplikacyjne

Rafał Balina
Marta Idasz-Balina

Teoria cykli znajduje swoje zastosowanie z różnym natężeniem w wielu sektorach gospodarki. Jednym z takich segmentów, gdzie cykl stanowi zainteresowanie naukowców i praktyków, jest rynek nieruchomości. Niniejszy artykuł ma na celu wskazanie znaczenia sektora finansowego w kształtowaniu związku między koniunkturą gospodarczą a koniunkturą rynku nieruchomości, co może pomóc w usprawnianiu realizacji np. procesów inwestycyjnych na tym rynku oraz wdrażaniu mechanizmów, których celem byłoby prowadzenie działań ograniczających amplitudę wahań koniunkturalnych na rynku nieruchomości. W artykule przedstawiono wybrane teorie wskazujące czynniki wpływające na rynek nieruchomości w ujęciu popytowo-podażowym oraz wybrane analizy rynku nieruchomości w Polsce w latach 2010–2020.

Palestra 11/2023, s. 143 - 146

Wszystko już było?

Andrzej Tomaszek

Palestra 11/2023