N a pierwszy rzut oka wydaje się, że Uzbekistan znajduje się na drugim końcu świata, a problemy adwokatury tego kraju są bardzo odległe. Jednakże nie od razu zdajemy sobie sprawę z tego, że niecałe sto lat temu w Warszawie i Taszkiencie obowiązywało to samo prawo o adwokaturze. Mowa o ustawach sądowych z 20 listopada 1864 r., gdyż w owym okresie zarówno część Polski, jak i Uzbekistan wchodziły w skład Imperium Rosyjskiego.Por. Historia ustroju Adwokatury Polskiej w źródłach, oprac. T. J. Kotliński, A. Redzik, M. Zaborski, Warszawa: Naczelna Rada Adwokacka; Redakcja „Palestry”, 2013, s. 174; A. Redzik, T. J. Kotliński, Historia Adwokatury, Warszawa: Naczelna Rada Adwokacka; Ośrodek Badawczy Adwokatury im. Witolda Bayera; Redakcja „Palestry”, 2012, s. 97; Адвокатская деятельность в Республике Узбекистан: Учебник для студентов бакалавриата: В 2-х т. Т. 1 / Отв. Ред. М. Х. Рустамбаев, Л. Б. Хван; М-во юстиции Республики Узбекистан, Ташк. гос. юрид. ин-т., Ташкент: KONSAUDITINFORM-NASHIR, 2006, с. 50–52.

Na obecnym etapie rozwiązania dotyczące wymiaru sprawiedliwości i adwokatury obowiązujące w Polsce, jako kraju członkowskim Unii Europejskiej, stanowią szczególny interes dla Uzbekistanu, który zmierza w kierunku reformowania własnego systemu prawnego i przy tym za główne wzorce wybiera kraje europejskie. Potwierdzeniem tego jest m.in. udział polskich ekspertów w inicjatywach Unii Europejskiej mających na celu wdrożenie reform prawnych w Uzbekistanie.Mowa w szczególności o projekcie Unii Europejskiej pt. Wsparcie dla reformy wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych w Republice Uzbekistan (DCI ASIE 2009/020-509), w którym współautor niniejszego artykułu dr Andrij Kosyło w okresie styczeń–lipiec był ekspertem. Z kolei niniejszy artykuł ma na celu przybliżenie tematyki adwokatury i wykonywania zawodu adwokata w Uzbekistanie polskiemu czytelnikowi.

Uzbekistan jako niezależne państwo powstał w dniu 31 sierpnia 1991 r. W wyniku rozpadu Związku Radzieckiego w Azji Centralnej oprócz Uzbekistanu powstały także takie państwa, jak Kazachstan, Turkmenistan, Kirgistan i Tadżykistan. Wszystkie te kraje, począwszy od XIX wieku, wchodziły w skład Imperium Rosyjskiego, a następnie Związku Radzieckiego. Bez wątpienia miało to wpływ na wszystkie sfery życia, w tym także i na system prawny. Do 1997 r. w Uzbekistanie obowiązywało radzieckie prawo o adwokaturze.Закон Союза Советских Социалистических Республик «Об адвокатуре в СССР» от 30 ноября 1979 г. N 1165-X // Ведомости Верховного Совета СССР, 1979, № 49, ст. 846; bardziej szczegółowo na temat adwokatury w ZSRR zob. A. Kosyło, Dostęp do zawodu adwokata w prawie polskim, ukraińskim, białoruskim, rosyjskim, Toruń 2012: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 37–48. Jednakże od momentu proklamowania niepodległości były prowadzone prace mające na celu zreformowanie całego systemu prawnego, w tym także systemu wymiaru sprawiedliwości i adwokatury. 9 stycznia 1997 r. weszło w życie nowe prawo o adwokaturze – ustawa Republiki Uzbekistan o adwokaturze z dnia 27 grudnia 1996 r. (dalej: ustawa o adwokaturze), która z licznymi zmianami obowiązuje do dnia dzisiejszego.Закон Республики Узбекистан «Об адвокатуре» от 27 декабря 1996 г., № 349-I // Ведомости Олий Мажлиса Республики Узбекистан, 1997 г., № 2, ст. 48; 2001 г., № 1–2, ст. 23; 2003 г., № 5, ст. 67; 2004 г., № 1–2, ст. 18; Собрание законодательства Республики Узбекистан, 2005 г., № 37-38, ст. 280; 2008 г., № 52, ст. 514; 2009 г., № 39, ст. 423; oprócz ustawy o adwokaturze regulacje dotyczące adwokatury Uzbekistanu zostały zawarte także w innej ustawie – o gwarancjach wykonywania zawodu adwokata i socjalnej ochronie adwokatów. Zob. Закон Республики Узбекистан «О гарантиях адвокатской деятельности и социальной защите адвокатов» от 25 декабря 1998 г. № 721-I // Ведомости Олий Мажлиса Республики Узбекистан, 1999 г., № 1, ст. 12, Собрание законодательства Республики Узбекистан, 2008 г., № 52, ст. 514.

Ważnym momentem reformowania systemu prawnego Uzbekistanu było uchwalenie 8 grudnia 1992 r. Konstytucji, zgodnie  z którą w celu świadczenia pomocy prawnej na rzecz obywateli, przedsiębiorstw, instytucji i organizacji zostaje powołana adwokatura (art. 116).Zgodnie z Konstytucją z 8 grudnia 1992 r. Uzbekistan jest demokratycznym (art. 1), świeckim (art. 31) państwem. Naród stanowi jedyne źródło władzy państwowej (art. 7). System władzy został oparty na zasadzie jej trójpodziału na władzę ustawodawczą, wykonawczą oraz sądowniczą (art. 11). Życie społeczne rozwija się w oparciu o różnorodność instytucji politycznych, ideologii i zdań. Żadna ideologia nie może zostać uznana za państwową (art. 12). Zob. Конституция Республики Узбекистан от 08.12.1992 г. // Ведомости Верховного Совета Республики Узбекистан, 1994 г., № 1, ст. 5; Ведомости Олий Мажлиса Республики Узбекистан, 2003 г., № 3–4, ст. 27; Ведомости палат Олий Мажлиса Республики Узбекистан, 2011 г., №12/1, ст. 343; Собрание законодательства Республики Узбекистан, 2007 г., № 15, ст. 152; 2008 г., № 52, ст. 510; 2011 г., № 16, ст; 2014 г., № 16, ст. 176.

Zgodnie z art. 1 ustawy o adwokaturze adwokatura to instytucja prawna, która obejmuje niezależne, dobrowolne, zawodowe zrzeszenia adwokatów, a także adwokatów wykonujących zawód indywidualnie. Adwokatura została powołana w celu świadczenia pomocy prawnej na rzecz obywateli Uzbekistanu, cudzoziemców, osób nieposiadających żadnego obywatelstwa, a także na rzecz przedsiębiorstw, instytucji i organizacji.

Wykonywanie zawodu adwokata

Zgodnie z ustawą o adwokaturze wykonywanie zawodu adwokata w Uzbekistanie polega na świadczeniu pomocy prawnej na rzecz osób fizycznych oraz osób prawnych, a w szczególności na: udzielaniu porad prawnych; sporządzaniu dokumentów prawnych; występowaniu w imieniu klienta przed sądem oraz urzędami, przed osobami fizycznymi i prawnymi w sprawach cywilnych oraz w sprawach o wykroczenia; obronie w postępowaniu karnym; obsłudze prawnej działalności gospodarczej. Ponadto adwokat może świadczyć i inne rodzaje pomocy prawnej niezakazane przez prawo (art. 5).

Adwokat może wykonywać zawód w formie tzw. jednostki adwokackiej.Jednostka adwokacka – w języku rosyjskim «адвокатское формирование». Mimo że język rosyjski nie jest językiem urzędowym w Uzbekistanie, to jednak faktycznie jest to język powszechnie używany, zwłaszcza w środowisku prawniczym. Wszystkie ustawy oraz inne akty prawne są dostępne zarówno w języku uzbeckim, jak i języku rosyjskim. Zob. w szczególności Państwowy Informatyczny System Prawny Republiki Uzbekistan dostępny pod adresem: http://www.lex.uz Ustawa przewiduje następujące formy jednostek adwokackich: kancelaria adwokacka, firma adwokacka, kolegium adwokatów. Oprócz tego adwokat może wykonywać zawód adwokata, będąc zatrudnionym w poradni prawnej powoływanej przez organy samorządu zawodowego adwokatów.

Kancelarię adwokacką adwokat zakłada w przypadku, gdy planuje wykonywać zawód indywidualnie. Natomiast firma adwokacka lub kolegium adwokackie są powoływane w przypadku, kiedy kilku adwokatów ma zamiar wykonywać zawód wspólnie. Zarówno kancelaria, jak i firma oraz kolegium posiadają osobowość prawną. Z kolei poradnia prawna, która jest powoływana przez regionalny oddział Izby Adwokatów Republiki Uzbekistan, osobowości prawnej nie posiada. Ustawa mówi o tym, że poradnia prawna jest powoływana w przypadku niewystarczającej liczby jednostek adwokackich na określonym obszarze, które mogłyby zaspokoić zapotrzebowanie mieszkańców w dostępie do pomocy prawnej. Rejestracji jednostek adwokackich oraz poradni prawnych dokonuje Ministerstwo Sprawiedliwości.Zob. Положение «О государственной регистрации (постановке на учет) адвокатских формирований» утверждено Постановлением Кабинета Министров Республики Узбекистан «О совершенствовании порядка лицензирования адвокатской деятельности и создания адвокатских формирований» // Собрание законодательства Республики Узбекистан, 2009 г., № 10–11, ст. 113; 2012 г., № 6, ст. 57, № 44, ст. 507.

Adwokaci w Uzbekistanie faktycznie posiadają monopol na świadczenie usług prawnych. Wynika to z tego, że odpłatna działalność podobna do adwokackiej, jak np. doradztwo prawne, sporządzenie dokumentów prawnych, występowanie przed sądem, która byłaby prowadzona przez osoby nieposiadające licencji adwokackiej, mogłaby być odebrana jako naruszenie prawa o licencjonowaniu. Za tego typu naruszenia – zgodnie z uzbeckim prawem – grozi odpowiedzialność za popełnienie wykroczeniaArt. 165 uzbeckiego kodeksu wykroczeń, zob. Кодекс Республики Узбекистан об административной ответственности от 22.09.1994 г. // Ведомости Верховного Совета Республики Узбекистан, 1995 г., № 3, с последующими изменениями. lub odpowiedzialność karna.Art. 190 uzbeckiego kodeksu karnego, zob. Уголовный кодекс Республики Узбекистан от 22.09.1994 г. // Ведомости Верховного Совета Республики Узбекистан, 1995 г., № 1, с последующими изменениями.

Dostęp do zawodu adwokata

W świetle ustawy o adwokaturze (art. 3 oraz 3¹) zawód adwokata w Uzbekistanie może wykonywać ten, kto:

1. posiada obywatelstwo uzbeckie,
2. ukończył wyższe studia prawnicze,Przy czym wystarczy dyplom bakałarza (4 lata studiów).
3. w okresie co najmniej dwóch lat wykonywał zawód prawniczy,
4. posiada nieograniczoną zdolność cywilnoprawną,
5. nie był karany,
6. odbył aplikację w jednostce adwokackiej, która trwała co najmniej sześć miesięcy,
7. złożył egzamin adwokacki,
8. otrzymał licencję na prawo wykonywania zawodu adwokata, którą wydaje Ministerstwo Sprawiedliwości,Tryb wydawania licencji przez Ministerstwo Sprawiedliwości zob.: Постановление Кабинета Министров Республики Узбекистан «О совершенствовании порядка лицензирования адвокатской деятельности и создания адвокатских формирований» от 9 марта 2009 г., № 60 // Собрание законодательства Республики Узбекистан, 2009 г., № 10–11, ст. 113; 2012 г., № 6, ст. 57, № 44, ст. 507.
9. złożył ślubowanie adwokata,
10. zarejestrował jednostkę adwokacką lub został członkiem (wspólnikiem) w istniejącej jednostce adwokackiej,
11. otrzymał legitymację adwokacką, którą wydaje Ministerstwo Sprawiedliwości.

Oprócz wykonywania zawodu adwokata adwokat nie może podejmować innych zajęć zarobkowych, z wyjątkiem działalności naukowej, pedagogicznej lub pracy w organach samorządu zawodowego adwokatów.

Aplikacja adwokacka

Celem aplikacji adwokackiej jest przygotowanie aplikanta do wykonywania zawodu adwokata. Odbycie aplikacji adwokackiej jest obowiązkowym warunkiem przystąpienia do egzaminu adwokackiego. Od jej odbycia ustawa nie zwalnia nikogo, nawet byłych sędziów, prokuratorów, notariuszy czy też profesorów prawa.

Aplikantem adwokackim może zostać ten, kto ukończył wyższe studia prawnicze, posiada nieograniczoną zdolność cywilnoprawną i nie był karany.

Aplikant odbywa aplikację w jednej z jednostek adwokackich. Prawo nie przewiduje żadnych limitów na aplikację adwokacką. Nie ma też egzaminu w celu dostania się na aplikację. O tym, że kandydat zostaje aplikantem, decyduje odpowiednia jednostka adwokacka poprzez zatrudnienie kandydata na stanowisko aplikanta. Patronem aplikacji może być adwokat, który wykonuje zawód od co najmniej  trzech lat. Aplikacja skupia się na praktycznych zagadnieniach i polega na tym, że podczas jej odbywania aplikant wykonuje poszczególne zadania powierzone przez patrona. Prawo nie przewiduje obligatoryjnego uczestniczenia przez aplikantów w zajęciach teoretycznych organizowanych przez organy samorządu zawodowego adwokatów. Nadzór nad odbywaniem aplikacji sprawuje Izba Adwokatów Republiki Uzbekistan.Szczegółowo na temat aplikacji adwokackiej zob. Приказ Министра юстиции Республики Узбекистан «Об утверждении положения о порядке организации деятельности стажера адвоката» от 27 марта 2009 года № 79-мх // Собрание законодательства Республики Узбекистан, 2009 г., № 13, ст. 152.

Organy samorządu zawodowego adwokatów

W Uzbekistanie samorząd zawodowy adwokatów składa się z Izby Adwokatów Republiki Uzbekistan (dalej – Izba lub Izba Adwokatów) oraz jej oddziałów regionalnych. Izba jest organizacją niekomercyjną opartą na obowiązkowym członkostwie wszystkich adwokatów kraju. Zgodnie z ustawą o adwokaturze Izba działa w oparciu o zasadę nieingerowania w działalność adwokatów prowadzoną zgodnie z prawem. Uchwały Izby oraz jej oddziałów podjęte w ramach prawa są obowiązkowe dla poszczególnych adwokatów oraz jednostek adwokackich. Głównym źródłem finansowania działalności Izby są składki członkowskie, wysokość których ustala Konferencja Izby. Do podstawowych zadań Izby w szczególności należą: scentralizowana koordynacja działalności jednostek adwokackich; sprzyjanie rozwojowi adwokatury, podwyższenie jej autorytetu, wzmocnienie roli adwokatury w zakresie ochrony praw i wolności człowieka; reprezentowanie oraz ochrona praw adwokatów, w tym także w relacjach z organami państwa, a także przed sądami; podejmowanie działań mających na celu ochronę adwokatów przed prześladowaniami, ograniczeniami i naruszeniami w związku z wykonywaniem przez nich zawodu adwokata; organizowanie przygotowywania do zawodu adwokata oraz podwyższenia kwalifikacji adwokatów; udział w pracach legislacyjnych dotyczących prawa o adwokaturze (art. 12²).

Organami Izby są:

1. Konferencja,
2. Zarząd,
3. Przewodniczący,
4. Komisja Rewizyjna.

Konferencja Izby jest jej naczelnym organem i jest zwoływana co najmniej raz na pięć lat. Z kolei Zarząd jest organem wykonawczym Izby, który odpowiada za bieżące zarządzanie jej działalnością. Przewodniczący Izby jest wybierany przez Konferencję po wskazaniu go przez Ministerstwo Sprawiedliwości Republiki Uzbekistan z grona wybranych przez Konferencję członków Zarządu Izby. Termin kadencji Przewodniczącego wynosi pięć lat. Komisja Rewizyjna sprawuje nadzór nad sprawami finansowymi Izby.Постановление Кабинета Министров Республики Узбекистан от 27 мая 2008 года № 112 «Об организации деятельности Палаты адвокатов Республики Узбекистан» // Собрание законодательства Республики Узбекистан, 2008 г., № 22–23, ст. 201; Постановление Кабинета Министров Республики Узбекистан «О дополнительных мерах по укреплению материально-технической базы Палаты Адвокатов Республики Узбекистан» от 9 декабря 2009 г., № 308 // Собрание законодательства Республики Узбекистан, 2009 г., № 50–51, ст. 536.

Oddziały regionalne Izby posiadają osobowość prawną i działają w oparciu o Regulaminy zatwierdzane przez Izbę. Kierowników oddziałów regionalnych powołuje i odwołuje Przewodniczący Izby z grona adwokatów wykonujących zawód na terenie odpowiedniego regionu.

Komisje kwalifikacyjne

Komisje kwalifikacyjne są powoływane przy regionalnych oddziałach Izby.

Do zadań komisji kwalifikacyjnych w szczególności należy podejmowanie decyzji w sprawach:

• złożenia egzaminu adwokackiego, wydania  licencji adwokackiej, przyjęcia ślubowania adwokata,
• rozpoznawania spraw dyscyplinarnych w stosunku do adwokatów.

Komisje kwalifikacyjne są powoływane na podstawie wspólnej decyzji oddziałów regionalnych Izby oraz Ministerstwa Sprawiedliwości. Jedną połowę składu komisji powołuje z grona adwokatów regionalny oddział Izby, drugą zaś – regionalny oddział Ministerstwa Sprawiedliwości z grona pracowników Ministerstwa.Приказ Министра юстиции Республики Узбекистан «Об утверждении положения о квалификационных комиссиях при территориальных управлениях палаты адвокатов Республики Узбекистан» // Собрание законодательства Республики Узбекистан, 2009 г., № 12, ст. 134.

Instancją odwoławczą od decyzji regionalnych komisji kwalifikacyjnych jest Naczelna Komisja Kwalifikacyjna przy Izbie Adwokatów. Podobnie jak w przypadku regionalnych komisji kwalifikacyjnych, jedną połowę członków Naczelnej Komisji Kwalifikacyjnej powołuje Izba Adwokatów, a drugą – Ministerstwo Sprawiedliwości.Приказ Министра юстиции Республики Узбекистан «Об утверждении положения о высшей квалификационной комиссии при палате адвокатов Республики Узбекистан» // Собрание законодательства Республики Узбекистан, 2009 г., № 12, ст. 133.

Uzbeckie prawo o adwokaturze a standardy międzynarodowe

Należy podkreślić ogólne pozytywne tendencje w prawie o adwokaturze Uzbekistanu w ostatnich latach. W szczególności dotyczy to zmian wprowadzonych na mocy dekretu Prezydenta Republiki Uzbekistan z dnia 1 maja 2008 r. oraz ustawy z dnia 31 grudnia 2008 r. Na mocy tych dwóch aktów prawnych powołano system organów samorządu zawodowego adwokatów, wprowadzono dodatkowe gwarancje wykonywania zawodu adwokata, podwyższono wymagania stawiane wobec kandydatów na adwokatów, wprowadzono obowiązek odbycia aplikacji adwokackiej, wprowadzono nowe regulacje do kodeksu postępowania karnego, mające na celu wzmocnienie zasady kontradyktoryjności procesu.Указ Президента Республики Узбекистан «О мерах по дальнейшему реформированию института адвокатуры в Республике Узбекистан» от 1 мая 2008 г., № УП-3993 // Собрание законодательства Республики Узбекистан, 2008 г., № 18, ст. 144; Закон Республики Узбекистан «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Узбекистан в связи с совершенствованием института адвокатуры» от 31 декабря 2008 г., № ЗРУ-198 // Собрание законодательства Республики Узбекистан, 2008 г., № 52, ст. 514.

Zarazem należy zwrócić uwagę na niektóre problemy w funkcjonowaniu adwokatury w Uzbekistanie.

W szczególności wątpliwości wywołują regulacje ustawy o adwokaturze, które przewidują powołanie organów samorządu zawodowego adwokatów wyłącznie na szczeblu krajowym. Z kolei oddziały regionalne Izby Adwokatów trudno nazwać organami samorządu zawodowego adwokatów, ponieważ nie są one wybierane przez adwokatów konkretnego regionu, lecz bezpośrednio przez Przewodniczącego Izby.

Wątpliwości wywołują także postanowienia ustawy o adwokaturze mówiące o tym, że Ministerstwo Sprawiedliwości wskazuje Konferencji kandydaturę Przewodniczącego Izby Adwokatów.Wszczególności należy zwrócić uwagę na sprzeczność danej regulacji z pkt 24 Podstawowych zasad dotyczących roli adwokatów, uchwalonych przez VIII Kongres ONZ, Hawana, 27 sierpnia–7 września 1990 r. (dalej: Podstawowe zasady ONZ dotyczące roli adwokatów), zgodnie z którym adwokatom przysługuje prawo tworzenia niezależnych stowarzyszeń zawodowych oraz członkostwa w takich stowarzyszeniach. Stowarzyszenia te reprezentują interesy adwokatów, sprzyjają ich ciągłemu kształceniu oraz podwyższaniu kwalifikacji, chronią ich zawodowe interesy. Organ wykonawczy zawodowych stowarzyszeń jest wybierany przez ich członków i pełni swe funkcje bez ingerencji z zewnątrz. Ponadto, zgodnie z pkt 1–3 zasady V Zaleceń Komitetu Ministrów Rady Europy w sprawie swobody wykonywania zawodu adwokata nr Rec(2000)21 z dnia 25 października 2000 r. (dalej: Zalecenia Komitetu Ministrów Rady Europy), stowarzyszenia adwokatów lub inne organizacje zawodowe prawników powinny być organizacjami samorządowymi, niezależnymi od organów władzy i społeczeństwa. Należy szanować rolę stowarzyszeń adwokackich oraz pozostałych organizacji zawodowych prawników, którą odgrywają w obronie swoich członków i ich niezależności od jakichkolwiek nieuzasadnionych ograniczeń lub ingerencji.

W Uzbekistanie organami właściwymi do orzekania w sprawach dyscyplinarnych wobec adwokatów są komisje kwalifikacyjne, o których była mowa powyżej. Zastanawia jednak skład tych organów, a mianowicie to, że połowę składu stanowią urzędnicy Ministerstwa Sprawiedliwości, którzy są powoływani przez Ministerstwo, a nie organy samorządu adwokackiego.Zgodnie z pkt 28 Podstawowych zasad ONZ dotyczących roli adwokatów postępowanie dyscyplinarne w stosunku do adwokatów rozpoznają niezależne komisje tworzone przez samych adwokatów lub organy sądowe.

Ochrona tajemnicy adwokackiej jest jedną z podstawowych gwarancji niezależności wykonywania zawodu adwokata, a także możliwości świadczenia przez niego skutecznej pomocy prawnej. W związku z tym należy szczególną uwagę zwrócić na treść art. 8 uzbeckiej ustawy o gwarancjach wykonywania zawodu adwokata i socjalnej ochronie adwokatów,Zob. Закон Республики Узбекистан «О гарантиях адвокатской деятельности и социальной защите адвокатов» от 25 декабря 1998 г. № 721-I // Ведомости Олий Мажлиса Республики Узбекистан, 1999 г., № 1, ст. 12, Собрание законодательства Республики Узбекистан, 2008 г., № 52, ст. 514. zgodnie z którą w przypadku wszczęcia w stosunku do adwokata postępowania karnego organy śledcze mogą przejąć materiały objęte tajemnicą adwokacką.

Po złożeniu egzaminu adwokackiego osoba ubiegająca się o wpis na listę adwokatówWdosłownym tłumaczeniu – osoba ubiegająca się o przyznanie jej statusu adwokata. powinna jeszcze przejść procedurę wydania licencji przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Procedura wydania licencji faktycznie stanowi kolejny sformalizowany etap dostępu do zawodu, na który z kolei organy adwokatury nie mają wpływu.Zgodnie z pkt 2 zasady I wspomnianych Zaleceń Komitetu Ministrów Rady Europy decyzje w zakresie wydania zezwolenia na wykonywanie zawodu (dostępu do zawodu) lub w zakresie przynależności do korporacji zawodowej powinny być podejmowane przez niezależny organ. Kontrolę nad uchwalaniem takich decyzji powinien sprawować organ władzy sądowniczej.

Zgodnie z art. 16 uzbeckiej ustawy o adwokaturze podstawą do anulowania licencji adwokackiej przez Ministerstwo Sprawiedliwości jest niewykonywanie przez adwokata zawodu przez okres trzech miesięcy bez usprawiedliwienia. Nie do końca można zrozumieć, co miał na celu ustawodawca, wprowadzając taką regulację. Nawet jeżeli przyjąć, że gdy wskutek tego, iż adwokat przez określony czas nie wykonuje zawodu, traci on umiejętności niezbędne do jego wykonywania, to trzymiesięczny okres w takim przypadku bez wątpienia wydaje się zbyt krótki i niczym nieuzasadniony. Takie rozwiązanie stwarza dodatkowe ryzyko możliwych nadużyć przez urzędników Ministerstwa Sprawiedliwości, niepożądanych sposobów wpływania na adwokatów, co może również prowadzić do ograniczenia niezależności zawodu.