*Ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji, tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. nr 43, poz. 226 (dalej: RT).

J ak się słusznie podkreśla w doktrynie: „Mimo że mówienie jest niekiedy przejawem godności mówcy, mowa jest często narzędziem, przy pomocy którego godność innych jest naruszana”.F. Schauer, Mówiąc o godności, (w:) K. Complak (red.), Godność człowieka jako źródło wolności i praw jednostki. Zbiór materiałów do dyskusji, Wrocław, 8–10 kwietnia 1999, s. 39. Nie ulega wątpliwości, że prawo do ochrony godności może popadać w konflikt z wolnością wypowiedzi. Taka sytuacja często występuje w mediach. Ze względu na swoje znaczenie w rozwoju demokratycznego społeczeństwa potrzeba ochrony każdej z wymienionych wartości wymaga niezwykle starannego wyważenia. Ciekawe ujęcie dróg rozwiązania konfliktu pomiędzy ochroną czci a ochroną wolności słowa można spotkać w niemieckiej doktrynie prawa.Poglądy te przytacza B. Ruthers, Konflikt między wolnością mediów a ochroną dóbr osobistych. Doświadczenia i zasady w wykładni prawa Republiki Federalnej Niemiec, (w:) J. Krukowski, O. Theisen (red.), Kultura i prawo. Materiały z II międzynarodowej konferencji na temat „Wolność mediów” z dnia 18–19 maja 2000, Lublin 2002, s. 109 i n. Według części prezentowanych w niej poglądów cześć nie wymaga szczególnej ochrony wobec wolności słowa. Z kolei stosownie do innych poglądów nienaruszalność czci jest warunkiem koniecznym ludzkiej egzystencji i dlatego jej ochrona zyskuje fundamentalne znaczenie.

Zdefiniowanie określenia „godność człowieka” nie jest celem niniejszego artykułu. Zresztą ilość obszernej literatury poświęconej różnym aspektom godności człowieka/godności ludzkiej wskazuje na to, że jest to niezwykle istotne, ale i niełatwe zadanie.Por. obszerne rozważania na ten temat oraz przywołaną literaturę w: L. K. Jaskuła, Prawo do dobrego imienia a wolność prasy, Warszawa 2008, s. 1 i n.; F. J. Mazurek, Godność osoby ludzkiej podstawą praw człowieka, Lublin 2001; L. Bosek, Gwarancje godności ludzkiej i ich wpływ na polskie prawo cywilne, Warszawa 2012, s. 13 i n. Jak się słusznie podkreśla w doktrynie, pojęcie to ma charakter interdyscyplinarny, stąd trudno jest osiągnąć konsens co do jego znaczenia.E. Jędrzejowski, Trudne pojęcie godności człowieka, „Humanistyczne Zeszyty Naukowe Prawa Człowieka” 1999, z. 6, s. 49 i n. Godność człowieka w prawie nie daje się uchwycić „sama dla siebie”, ale możliwe jest dostrzeżenie jej „działania” w pewnych sytuacjach stosowania prawa.M. Granat, Godność człowieka z art. 30 Konstytucji RP jako wartość i jako norma prawna, „Państwo i Prawo” 2014, z. 8, s. 3. Jest określana jako specyficzna wartość człowieka, która zajmuje szczególne miejsce pośród wszystkich innych rozpoznanych i zdefiniowanych wartości. Wyznacza istotę i funkcję normatywną wszystkich innych wartości trwałych. Jest nierozerwalnie związana z faktem bycia osobą – istotą wyposażoną w rozum, sumienie i wewnętrzną wolność.L. K. Jaskuła, Prawo, s. 2. Istota godności polega na tym, że jako wartość wrodzona, niezbywalna, trwała i zobowiązująca przysługuje każdej osobie ludzkiej, niezależnie od tego, co czyni i jak postępuje.A. Rodziński, U podstaw kultury moralnej, Warszawa 1980, s. 83. W doktrynie wyróżnia się liczne typy godności: godność osobową, godność osobowościową, godność osobistą, godność opartą na okolicznościach życia.M. Piechowiak, Godność jako fundament powinności prawa wobec człowieka, (w:) P. Morciniec, S. L. Stadniczenko (red.), Urzeczywistnianie praw człowieka w XXI wieku. Prawo i etyka, Opole 2004, s. 44–45. Tam też szerzej na temat charakterystyki poszczególnych typów godności. Godność osobowościowa (empiryczna) „(…) jest atrybutem przygodnym, czyli wartością, którą człowiek może nabyć, rozwijać przez swą pracę lub utracić”. Takie ujęcie godności ludzkiej utożsamia się z dobrym imieniem, dobrą sławą, szacunkiem, honorem.J. Krukowski, Godność człowieka podstawą konstytucyjnego katalogu praw i wolności jednostki, (w:) L. Wiśniewski (red.), Podstawowe prawa jednostki i ich sądowa ochrona, Warszawa 1997, s. 39–40. Osobowa godność człowieka „(…) stanowi rację istnienia takich norm społecznych, które chroniłyby relacje osobowe, międzyludzkie i samą godność ludzką”. Godność ludzka w tym ujęciu stanowi podstawę katalogu praw i wolności jednostki w prawie konstytucyjnym.Tamże, s. 42.

Stosownie do przepisów art. 30 Konstytucji RPKonstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. z 1997 r. nr 78, poz. 483. godność ludzka jest przyrodzona i niezbywalna. Stanowi źródło wolności i praw obywatelskich, obowiązkiem władz publicznych jest zaś jej ochrona. Według Trybunału Konstytucyjnego nakaz zamieszczony w przytoczonym przepisie konstytucyjnym oznacza, że także zasady ustrojowe zawarte w I rozdziale Konstytucji RP muszą być realizowane w sposób, który nie powoduje naruszenia godności człowieka.Uchwała Trybunału Konstytucyjnego z 2 marca 1994 r., W 3/93, Dz.U. z 1994 r. nr 36, poz. 137. W doktrynie podkreśla się, że godność ludzką, o której mowa w art. 30 Konstytucji RP, należy rozpatrywać zarówno jako wartość, jak i normę prawną.M. Granat, Godność, s. 12. Godność człowieka ujmowana jako wartość pozostaje poza lub ponad prawem, jest wartością pierwotną, powszechną i służy każdemu.Tamże, s. 13. Stanowi ona też pewien rodzaj odniesienia dla innych wartości. Godność człowieka ujmowana jako norma prawna: „Przybiera postać żądania szanowania godności człowieka i wyznacza sposób postępowania organów państwa w razie jej naruszenia”.Tamże, s. 16. Tak pojmowana godność ludzka jest nienaruszalna, a wszelkie działania zmierzające do jej naruszenia są nielegalne. To zaś oznacza, że godność ludzka jest wyłączona z testu proporcjonalnego ważenia dóbr, ponieważ jako prawo znajduje się ona „poza konkurencją” i zawsze „wygrywa” z innymi prawami.Tamże, s. 17. W doktrynie wskazuje się również, że „(…) ochrona godności ma tylko funkcję uzupełniającą wobec przestrzegania wskazanych w ustawie zasadniczej konkretnych praw i wolności jednostki”.P. Czarny, Konstytucyjne pojęcie godności człowieka a rozumienie godności w polskim języku prawnym, (w:) K. Complak (red.), Godność człowieka jako kategoria prawa. Opracowania i materiały, Wrocław 2001, s. 196.

W doktrynie podkreśla się, że również inne przepisy konstytucyjne służą ochronie godności ludzkiej w sposób bezpośredni albo pośredni.L. Bosek, Gwarancje, s. 92. Wydaje się, że można do nich zaliczyć art. 47 Konstytucji RP, który stanowi, że każdy ma prawo do ochrony prawnej czci i dobrego imienia. Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę, że dobra, o których mowa w przytoczonym przepisie, są chronione przez tzw. prawa niederogowane, czyli takie, których nie można ograniczyć nawet w stanie wojennym i stanie wyjątkowym.Uchwała Trybunału Konstytucyjnego z 2 marca 1994 r., W 3/93.

Cześć – określana też jako dobre imię, dobra sława, godność osobista – jest w doktrynie uznawana za jeden z rodzajów dóbr osobistych.J. Sadomski, Naruszenie dóbr osobistych przez media. Analiza praktyki sądowej, Warszawa 2003, s. 26. Podkreśla się, że cześć jako wartość właściwa każdemu człowiekowi należy do najważniejszych dóbr osobistych.A. Szpunar, Ochrona dóbr osobistych, Warszawa 1979, s. 127. Dobra osobiste są definiowane w doktrynie jako „niemajątkowe, indywidualne wartości świata uczuć, stanu życia psychicznego”,S. Grzybowski, Ochrona dóbr osobistych według przepisów ogólnych prawa cywilnego, Warszawa 1957, s. 78. Zob. też analizę krytyczną definicji dóbr osobistych przedstawioną przez A. Szpunara, Ochrona, s. 104 i n. a także jako szczególnie cenione w konkretnym społeczeństwie wartości, trwale związane z każdym człowiekiem, określające jego osobistość.L. Bosek, Gwarancje, s. 332. „Przedmiotem ochrony jest tutaj uczucie ludzkie, niezmącony stan życia psychicznego człowieka. O istnieniu dóbr osobistych, ich naruszeniu, a także o skutkach prawnych dokonanego naruszenia decydują indywidualne odczucia ludzkie i stany psychofizyczne jednostki”.J. Sadomski, Naruszenie, s. 15. Trzeba przy tym podkreślić, że obecnie w doktrynie i judykaturze dominuje „kryterium obiektywne istoty dóbr osobistych”.K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, tom I, Warszawa 2015, s. 109. Zob. także przywołane tam piśmiennictwo i orzecznictwo. Oznacza to, że wyjaśniając istotę dobra osobistego oraz jego naruszenia, należy odwoływać się nie tylko do subiektywnych odczuć danej osoby żądającej ochrony prawnej, ale również do społecznej oceny danego zachowania.Wyrok Sądu Najwyższego z 28 lutego 2003 r., V CK 308/02, OSN 2004, nr 5, poz. 82.

Dobre imię jest traktowane jako jeden z aspektów czci zewnętrznej, w odróżnieniu od czci wewnętrznej, nazywanej także godnością.L. K. Jaskuła, Prawo, s. 91–92. Por. też opinię, że dobre imię jest odpowiednikiem czci człowieka w odniesieniu do osób prawnych i podmiotów bez osobowości prawnej. Zob. K. Pietrzykowski, Kodeks, s. 114.Cześć wewnętrzna odpowiadająca pojęciu godności osobistej to wyobrażenie jednostki o własnej wartości, o swoim moralnym i etycznym nieposzlakowaniu.Por. wyrok Sądu Najwyższego z 21 marca 2007 r., I CSK 292/06, LEX nr 308851. Cześć zewnętrzna zaś to „(…) dobre imię jednostki, opinia, jaką inni ludzie mają o wartości danego człowieka”.J. Sadomski, Naruszenie, s. 26. „Dobre imię osoby fizycznej jest chronionym prawem dobrem osobistym, a więc wartością związaną z wewnętrzną sferą życia ludzkiego, której treścią jest pozytywna ocena podmiotu przez opinię publiczną”. Dobre imię „(…) w aspekcie normatywnym wiąże się z przysługującym każdemu domniemaniem, że zasługuje on na szacunek ze strony społeczeństwa z racji bycia człowiekiem”.L. K. Jaskuła, Prawo, s. 99. Trzeba pamiętać, że prawo do dobrego imienia przysługuje nie tylko osobom fizycznym, ale i też osobom prawnym.Szerzej na ten temat por. L. K. Jaskuła, Prawo, s. 161 i n.; S. Grzybowski, Ochrona, s. 107 i n. Jak się bowiem słusznie podkreśla w doktrynie, prawa osobiste przysługują zarówno osobom fizycznym, jak i osobom prawnym.S. Grzybowski, Ochrona, s. 107.

„Naruszenie dobrego imienia polega na pomawianiu innej osoby o takie postępowanie lub właściwości, które mogą ją poniżyć w opinii publicznej albo narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności”.A. Szpunar, Ochrona, s. 128. Z kolei naruszenie godności osobistej „(…) stanowi zniewagę (obrazę)”.Tamże. Oceniając naruszenie godności osobistej, czyli wyobrażenia danej osoby o własnej wartości,Według Sądu Najwyższego: „Godność osobista jest to sfera osobowości, która konkretyzuje się w poczuciu własnej wartości człowieka i oczekiwaniu szacunku ze strony innych ludzi”. Por. wyrok SN z 25 kwietnia 1989 r., I CR 143/89, LEX nr 5282. należy mieć na uwadze nie tylko indywidualne odczucia osoby żądającej ochrony prawnej, ale także granice pewnego przeciętnego poziomu oceny panującego w społeczeństwie. Poczucie własnej wartości, które jest istotnym elementem psychiki człowieka, kształtowane jest przez szereg różnych okoliczności zewnętrznych. Nie jest niezmienne. Jako wytwór rozwoju natury ludzkiej jest uwarunkowane historycznie i kulturowo. Jego „postacie” czy „rozmiar” w istotny sposób zależą przy tym od innych cech psychiki człowieka i od całokształtu jego osobowości. Dlatego mogą być różne miary poczucia własnej „wartości” człowieka i naruszenia jego godności.Por. np. I CR 143/89. Z kolei dokonując oceny naruszenia dobrej sławy, należy mieć na uwadze nie tylko obiektywnie możliwe reakcje całego społeczeństwa, ale także reakcje pewnych grup społecznych w związku z indywidualną sytuacją społeczną osoby żądającej ochrony prawnej, a także jej indywidualne odczucia.S. Grzybowski, Ochrona, s. 87–88.

Z rozważań zawartych w niniejszym artykule wyraźnie wynika, że pojęcie dóbr osobistych jest ściśle powiązane z godnością ludzką.Zob. np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 21 lutego 2013 r., I ACa 1184/12, LEX nr 1311989. W doktrynie wskazuje się, że: „Dobra osobiste człowieka są emanacją kategorii godności człowieka jako obiektywnego (przyrodzonego) dobra źródłowego i podstawy praw podmiotowych osobistych człowieka”.L. Bosek, Gwarancje, s. 333. Powszechnie uznaje się więc, że godność człowieka jest dobrem osobistym, aczkolwiek specyficznym ze względu na jego nadrzędność i źródłowy charakter względem pozostałych dóbr osobistych.Tamże, s. 334–335; K. Osajda (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, tom I, Warszawa 2013, s. 392. Podkreśla się również, że godności ludzkiej nie można utożsamiać z czcią, która stanowi odmienne dobro osobiste niż godność.Szerzej zob. L. Bosek, Gwarancje, s. 342. Zob. też stanowisko judykatury, np. wyrok Sądu Najwyższego z 30 listopada 2006 r., I CSK 269/06, LEX nr 607557. Taki podział stosuje też Sąd Najwyższy, odróżniając godność osobistą, którą definiuje jako wewnętrzne przekonanie człowieka o swoim moralnym i etycznym nieposzlakowaniu, oraz cześć, definiując ją jako wyraz pozytywnego ustosunkowania się innych ludzi do wartości osobistej i społecznej określonej jednostki.Wyrok Sądu Najwyższego z 21 marca 2007 r., I CSK 292/06, LEX nr 308851.

Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji (dalej: KRRiT), jako władza publiczna, o której mowa w art. 30 Konstytucji RP, jest zobowiązana do poszanowania i ochrony godności ludzkiej. Oznacza to, że musi się powstrzymywać od naruszania godności ludzkiej w swojej działalności, ale również podejmować odpowiednie działania w razie naruszania owej godności przez inne podmioty w radiu i telewizji.Szerzej na ten temat zob. L. Bosek, Gwarancje, s. 135 i n. Stosownie do przepisów Konstytucji RP godność ludzka podlega w radiu i telewizji ochronie sprawowanej przez KRRiT w ramach stania na straży interesu publicznego (art. 213 RT). W ramach powierzonych jej kompetencji KRRiT sprawuje też kontrolę działalności dostawców usług medialnych (art. 6 ust. 2 pkt 4 RT). Kontrolę tę sprawuje również w świetle potrzeby zapewnienia ochrony godności ludzkiej, której jednak przepisy RT nie nadają szczególnego znaczenia.

Przepisy RT zawierają bezpośrednie odniesienie do godności ludzkiej w art. 16b ust. 3 pkt 1, gdzie zakazuje się jej naruszania przez przekaz handlowy. W doktrynie wyjaśnia się, że chodzi tu o wykorzystywanie ludzkiego cierpienia lub nieszczęścia dla osiągnięcia celu promocyjnego.5 S. Piątek (red.), Ustawa o radiofonii i telewizji. Komentarz, Warszawa 2014, s. 181. W art. 18 RT, mającym najbardziej ogólne zastosowanie do treści audycji, odnoszącym się do wszystkich audycji i przekazów, nadawanych zarówno przez nadawców telewizyjnych i radiowych programów publicznych, jak i niepublicznych, brakuje bezpośredniego odniesienia do ochrony godności. Nie ulega jednak wątpliwości, że przepisy tego artykułu odnoszą się do ochrony godności osoby ludzkiej w radiu i telewizji. Stanowią one bowiem, że audycje i inne przekazy nie mogą propagować działań sprzecznych z prawem, z polską racją stanu oraz postaw i poglądów sprzecznych z moralnością i dobrem społecznym (art. 18 ust. 1). Naruszanie godności ludzkiej może stanowić przy tym propagowanie działań sprzecznych z prawem, ale także postaw i poglądów sprzecznych z moralnością.

Przez sprzeczność z prawem, o której mowa w art. 18 ust. 1 RT, należy przy tym rozumieć wszystkie przepisy prawa, w tym, w kontekście ochrony godności ludzkiej, przepisy prawa konstytucyjnego oraz prawa cywilnego. Normy konstytucyjne gwarantujące godność ludzką są bowiem ściśle powiązane z przepisami k.c.Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, tekst jedn. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 (dalej: k.c.). dotyczącymi ochrony dóbr osobistych.„Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach” (art. 23 k.c.). Trzeba przy tym zwrócić uwagę na to, że przepisy dotyczące godności ludzkiej oraz innych dóbr osobistych są sformułowane w ogólny sposób, pozostawiający stosującym je podmiotom znaczny margines swobody w zakresie definiowania zawartych w nich pojęć oraz decydowania, czy w danym przypadku w istocie doszło do ich naruszenia. Zdefiniowanie godności ludzkiej oraz podjęcie decyzji, czy w danej sytuacji doszło do jej naruszenia, należy więc do Przewodniczącego KRRiT. Organ ten bowiem, na mocy art. 53 ust. 1 RT, może nałożyć na nadawcę karę pieniężną za naruszenie obowiązków wynikających między innymi z przytoczonych wyżej przepisów RT. Karę, o której tu mowa, nakłada się decyzją administracyjną, od której służy odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie – sądu gospodarczego (art. 56 ust. 1 RT). Postępowanie przed tym sądem regulują zaś przepisy k.p.c.Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, tekst jedn. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 (dalej: k.p.c.).  (art. 56 ust. 2 RT). Analiza decyzji wydanych przez Przewodniczącego KRRiT w sprawach dotyczących naruszania art. 18 ust. 1 RT prowadzi do wniosku, że brakuje w nich uważnego i konsekwentnego podejścia do konfliktu pomiędzy wolnością słowa a prawem do ochrony godności ludzkiej. Niestety podobne wnioski nasuwa analiza orzeczeń sądowych wydawanych w sprawach rozpoczętych decyzją Przewodniczącego KRRiT.

Za naruszenie godności ludzkiej Przewodniczący KRRiT uznał na przykład wypowiedzi negatywnie oceniające kolor skóry innej osoby w audycji „Poranny WF”.Decyzja Przewodniczącego KRRiT z 30 marca 2012 r. nr 3/2012, www.krrit.gov.pl oraz decyzja Przewodniczącego KRRiT z 13 października 2011 r. nr 15/2011, www.krrit.gov.pl  Prowadzący ją dziennikarze wielokrotnie w negatywny sposób komentowali kolor skóry rzecznika Inspekcji Transportu Drogowego. Przewodniczący KRRiT zwrócił uwagę na to, że wypowiedzi prezentowane w trakcie audycji stanowiły naruszenie czci wspomnianego rzecznika. Ta zaś podlega ochronie na podstawie przepisów k.c. (ochrona dóbr osobistych) oraz k.k.Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, Dz.U. z 1997 r. nr 88, poz. 553. (dalej: k.k.). (przestępstwo zniewagi). Według Przewodniczącego KRRiT „(…) godność każdego człowieka polega m.in. na oczekiwaniu na okazywanie szacunku ze strony innych osób”. Podobnie wypowiedzi tego rodzaju ocenił Sąd Apelacyjny w Warszawie,Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 30 sierpnia 2013 r., I ACa 94/13, udostępniony przez Sąd Apelacyjny w Warszawie na wniosek autorki tego artykułu. który uznał, że rozpowszechnianie treści rasistowskich naruszało nie tylko dobra osobiste rzecznika Inspekcji Transportu Drogowego, ale również słuchaczy wspomnianej audycji.

Za naruszenie godności Przewodniczący KRRiT uznał również to, że podczas programu „Top Model. Zostań Modelką” juror dotykał piersi jednej z uczestniczek w celu sprawdzenia, czy są one naturalne.Decyzja Przewodniczącego KRRiT z 9 lipca 2012 r. nr 5/2012, www.krrit.gov.pl W ocenie Przewodniczącego KRRiT juror, decydując się na takie zachowanie, nadużył stosunku zależności wobec uczestniczki. Opinię tę podzielił też Sąd Okręgowy w Warszawie.Nie uznał jednak, by stanowiło to podstawę do nałożenia na nadawcę kary pieniężnej za naruszenie przepisów art. 18 ust. 1 RT. Według Sądu Okręgowego w Warszawie „sytuacja ta miała charakter jednostkowy i podobne zachowania podczas tego odcinka, jak i pozostałych nie miały miejsca”. Wyrok z 10 stycznia 2014 r., XX GC 758/12, www. orzeczenia.ms.gov.pl

Za naruszenie godności ludzkiej uznano też zachowanie prowadzącego audycję „Kuba Wojewódzki” oraz jego gościa, którzy rozmawiali na temat działalności niepełnosprawnej dziennikarki Telewizji Trwam.Por. decyzję Przewodniczącego KRRiT z 22 marca 2006 r. nr 2/2006, udostępnioną przez KRRiT na wniosek autorki tego artykułu. Podczas tej rozmowy parodiowano jej głos i specyficzny sposób artykulacji podczas odmawiania modlitwy oraz określono ją jako „starą dziewczynkę”. Sąd Okręgowy w Warszawie,Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 27 listopada 2007 r., XX GC 592/06, udostępniony przez Sąd Okręgowy w Warszawie na wniosek autorki tego artykułu. rozpoznając odwołanie od decyzji Przewodniczącego KRRiT, podkreślił, że dobra osobiste człowieka, w tym jego cześć, podlegają ochronie na mocy przepisów art. 23 k.c. Stwierdzając zaś ich naruszenie, należy uwzględnić nie tylko znaczenie słów, ale również kontekst, w jakim zostały one użyte. W ocenie Sądu Okręgowego w Warszawie ośmieszanie działalności wspomnianej dziennikarki mogło ją narazić na utratę zaufania potrzebnego do pracy z młodymi ludźmi poprzez nadszarpnięcie jej dobrego imienia. Parodiowanie słów modlitwy natomiast Sąd Okręgowy w Warszawie uznał za brak szacunku dla praktyk religijnych wykonywanych przez określone osoby. Takie stanowisko zajął również Sąd Apelacyjny w Warszawie,Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 8 października 2008 r., VI ACa 332/08, udostępniony przez Sąd Apelacyjny w Warszawie na wniosek autorki tego artykułu. który stwierdził, że w programie „Kuba Wojewódzki” niewątpliwie doszło do ośmieszenia wspomnianej dziennikarki jako osoby zaangażowanej w pracę z młodymi ludźmi, które naraziło ją na utratę zaufania niezbędnego do kontynuowania jej działalności. Podobnie scharakteryzowaną wyżej sytuację ocenił Sąd Najwyższy,Wyrok Sądu Najwyższego z 14 stycznia 2010 r., III SK 15/09, LEX nr 578152. który podkreślił, że we wspomnianym programie zaprezentowano treści naruszające uczucia religijne oraz ośmieszające działalność publiczną niepełnosprawnej dziennikarki i uznał je za „obraźliwe bez żadnego powodu”.

Kolejna sprawa, w której uznano, że treść programu radiowego stanowiła naruszenie godności ludzkiej, dotyczyła sytuacji, w której prowadzący go dziennikarze rozpowszechniali treści dyskryminujące ukraińskie pomoce domowe. W swojej decyzjiDecyzja Przewodniczącego KRRiT z 30 lipca 2012 r. nr 7/2012, www.krrit.gov.pl Przewodniczący KRRiT podkreślił znaczenie ochrony godności człowieka w polskim systemie prawnym. Uznał, że godność każdego człowieka, o której mowa w art. 30 Konstytucji RP, polega m.in. na „oczekiwaniu na okazywanie szacunku ze strony innych osób”. Podobną opinię jak Przewodniczący KRRiT wyraził Sąd Okręgowy w Warszawie,Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 14 sierpnia 2013 r., XX GC 757/12, www.orzeczenia.ms.gov.pl uznając, że w programie zaprezentowano treści „wyjątkowo obraźliwe dla osób narodowości ukraińskiej oraz dla kobiet w ogólności”, a „(…) kontekst wypowiedzi dziennikarskiej jest poniżający, przedstawia  pogardę dla kobiety, poniża ją, dehumanizuje, obdziera z szacunku, a zarazem wyśmiewa (…)”. Sąd Apelacyjny w WarszawieWyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 20 sierpnia 2014 r., VI ACa 1740/13, www.orzeczenia.ms.gov.pl podzielił pogląd Przewodniczącego KRRiT i zwrócił uwagę, że „niedopuszczalne jest traktowanie drugiego człowieka w sposób dla niego upokarzający, w tym eksponowanie stosowania wobec niego przemocy, w kontekście rozrywkowym, wyłącznie w celu przyciągnięcia uwagi odbiorców”.

Za naruszającą godność ludzką Przewodniczący KRRiT uznał również treść programu „Krzywe Zwierciadło”, w którym prowadzący wymieniali komentarze dotyczące księży i Kościoła katolickiego.Decyzja Przewodniczącego KRRiT z 21 stycznia 2013 r. nr 1/2013, udostępniona przez KRRiT na wniosek autorki tego artykułu. Według niego ich komentarze były wyrazem nieposzanowania przekonań religijnych grupy odbiorców utożsamiających się z Kościołem katolickim. Opinia Przewodniczącego KRRiT nie została jednak podzielona przez Sąd Okręgowy w Warszawie,Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 30 maja 2014 r., XX GC 374/13, www.orzeczenia.ms.gov.pl który uznał, że wspomniany program miał charakter utworu satyrycznego, a jego nazwa nawet wskazuje na to, że treści w nim prezentowane są w pewien sposób „wypaczone, przekoloryzowane”.

Analiza wykazała, że wymienione wyżej decyzje Przewodniczącego KRRiT oraz wyroki sądów rażą szablonowością w podejściu do pojęcia godności ludzkiej. Trzeba przy tym mieć na uwadze stanowisko wyrażone w doktrynie,L. Bosek, Gwarancje, s. 177–178. że ustalenie, czy w danym przypadku doszło do naruszenia godności ludzkiej, wymaga najpierw jej zdefiniowania, a tego należy dokonywać w okolicznościach konkretnej sprawy. Następnie konieczne jest dokonanie analizy, czy w danej sytuacji, w okolicznościach konkretnego przypadku, można mówić o naruszeniu godności ludzkiej zarówno w odczuciu indywidualnym danej osoby, ale również w świetle obiektywnej opinii całego społeczeństwa dotyczącej oceny danego zachowania. Takiej analizy brakuje zarówno w decyzjach Przewodniczącego KRRiT, jak i w przytoczonych wyżej wyrokach sądów. Istniejący obecnie stan rzeczy wymaga więc pilnej zmiany chociażby ze względu na sytuację zauważoną przez reprezentantów doktryny, że „(…) siła mediów i nowoczesne rozwiązania techniczne utrudniają coraz bardziej odpowiedź na pytanie, jak należy określić granice wolności słowa, aby nie dochodziło do kolizji z godnością człowieka”.W. Łączkowski, Wolność słowa w mediach a poszanowanie godności człowieka w prawie polskim, (w:) J. Krukowski, O. Theisen (red.), Kultura i prawo. Materiały z II międzynarodowej konferencji na temat „Wolność mediów” z dnia 18–19 maja 2000, Lublin 2002, s. 125. Stąd tak istotna jest rola Przewodniczącego KRRiT oraz sądów w definiowaniu pojęcia godności ludzkiej w świetle okoliczności danej sprawy oraz uważnym ustalaniu, czy doszło do jej naruszenia w oparciu o określone normy społeczne.