Prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego (art. 8)

Ani artykuł 8, ani żaden inny przepis Konwencji nie gwarantują ogólnej ochrony środowiska naturalnego. Kluczowym elementem pozwalającym ustalić, czy w danych okolicznościach zamachy na środowisko doprowadziły do naruszenia jednego z praw zagwarantowanych w ust. 1 art. 8, są szkodliwe skutki dla mieszkańców w sferze ich życia prywatnego lub rodzinnego. Nie wystarczy zwyczajnie ogólna degradacja środowiska.

Orzeczenie di Sarno i inni v. Włochy, 10.1.2012 r., Izba (Sekcja II),

skarga nr 30765/08, § 80.

Zbieranie, przetwarzanie i utylizacja odpadów niewątpliwie stanowią działalność niebezpieczną. Państwo musi więc przyjąć rozsądne i odpowiednie środki umożliwiające ochronę praw osób, które mogą być nią dotknięte.

Orzeczenie di Sarno i inni v. Włochy, 10.1.2012 r., Izba (Sekcja II),

skarga nr 30765/08, § 110.

Z powołaniem się na art. 8 nie można stawiać zarzutu utraty dobrego imienia, jeśli jest ona przewidywalnym skutkiem własnych działań danej osoby, takich jak np. popełnienie przestępstwa.

Orzeczenie Axel Springer AG v. Niemcy, 7.2.2012 r., Wielka Izba, skarga nr 39954/08, § 83.

W pewnych okolicznościach nawet osoba publicznie znana może powoływać się na „uprawnione oczekiwanie” ochrony i poszanowania jej życia prywatnego.

Orzeczenie Von Hannover v. Niemcy (nr 2), 7.2.2012 r., Wielka Izba,

skargi nr 40660/08 i 60641/08, § 97.

Wolność wypowiedzi obejmuje publikację zdjęć. Jest to dziedzina, w której ochrona praw i dobrego imienia ma szczególne znaczenie. Zdjęcia mogą bowiem zawierać bardzo osobiste, a nawet intymne informacje o jednostce lub jej rodzinie.

Orzeczenie Von Hannover v. Niemcy (nr 2), 7.2.2012 r., Wielka Izba,

skargi nr 40660/08 i 60641/08, § 103.

Rezultat skargi nie powinien zasadniczo różnić się w zależności od tego, czy została wniesiona na podstawie art. 10 przez wydawcę, który opublikował obraźliwy artykuł, czy na podstawie art. 8 przez osobę, której ten artykuł dotyczył. Oba te prawa muszą być zasadniczo tak samo szanowane. Przysługująca państwu swoboda oceny powinna więc być co do zasady w obu przypadkach taka sama.

Orzeczenie Von Hannover v. Niemcy (nr 2), 7.2.2012 r., Wielka Izba,

skargi nr 40660/08 i 60641/08, § 106.

W sprawach, w których zarzuca się, że prawa chronione przez art. 8 zostały naruszone na skutek korzystania przez inną osobę z prawa do wolności wypowiedzi, jest on stosowany z właściwym uwzględnieniem wymagań art. 10 Konwencji. Trybunał ma więc obowiązek rozważyć prawo skarżącego do poszanowania życia prywatnego i ogólny interes ochrony wolności wypowiedzi, nie zapominając jednak, że nie ma żadnego stosunku podległości między prawami zagwarantowanymi w obu tych przepisach.

Orzeczenie Aksu v. Turcja, 15.3.2012 r., Wielka Izba,

skargi nr 4149/04 i 41029/04, § 63.

Każde państwo może wprowadzić własny system dyscypliny wojskowej, korzystając w tym zakresie z pewnej swobody. Trudno sobie wyobrazić właściwe funkcjonowanie armii bez reguł prawnych mających zapobiegać jego osłabieniu przez żołnierzy. Władze krajowe nie mogą jednak powoływać się na takie regulacje jako powód utrudniania korzystania przez żołnierzy z prawa do poszanowania życia prywatnego. Prawo to przysługuje żołnierzom zawodowym tak samo, jak innym osobom znajdującym się pod jurysdykcją państwa.

Orzeczenie Konstantin Markin v. Rosja, 22.3.2012 r., Wielka Izba,

skarga nr 30078/06, § 128.

Artykuł 8 nie obejmuje prawa do urlopu rodzicielskiego ani nie nakłada na państwa pozytywnego obowiązku zapewnienia świadczeń na okres korzystania z niego, równocześnie jednak – przez umożliwienie rodzicom pozostania w domu w celu opieki nad dziećmi – urlop taki i związane z nim świadczenia wspierają życie rodzinne i z konieczności wpływają na sposób jego organizacji. Mieszczą się więc one w zakresie art. 8 Konwencji.

Orzeczenie Konstantin Markin v. Rosja, 22.3.2012 r., Wielka Izba,

skarga nr 30078/06, § 130.

Wolność zgromadzania się i stowarzyszania się (art. 11)

Długotrwałej procedury sądowej nie można uznać za skuteczną i odpowiednią, jeśli charakter demonstracji politycznej jest związany z określonym wydarzeniem i jej wpływ wraz z upływem czasu może szybko ulec osłabieniu.

Orzeczenie Szerdahelyi v. Węgry, 17.1.2012 r., Izba (Sekcja II), skarga nr 30385/07, § 31.

Duchowieństwa oraz tym bardziej pracowników świeckich nie można wyłączyć z zakresu stosowania art. 11. Władze krajowe mogą co najwyżej nałożyć na nich uprawnione ograniczenia zgodne z art. 11 ust. 2 Konwencji.

Orzeczenie Sindicatul „Pastorul cel Bun” (związek zawodowy „Najlepszy Pasterz”)

v. Rumunia, 31.1.2012 r., Izba (Sekcja III), skarga nr 2330/09, § 65.

Z punktu widzenia Konwencji pracodawca, którego etyka jest oparta na religii, może nałożyć na swoich pracowników specyficzne obowiązki wynikające z obowiązku lojalności. Przez podpisanie umowy o pracę pracownik może ze względu na obowiązek lojalności zgodzić się na pewne ograniczenia niektórych jego praw.

Orzeczenie Sindicatul „Pastorul cel Bun” (związek zawodowy „Najlepszy Pasterz”)

v. Rumunia, 31.1.2012 r., Izba (Sekcja III), skarga nr 2330/09, § 79.

Prawo do wolnych wyborów (art. 3 Protokołu nr 1)

Każde ogólne, automatyczne i bez wyjątku odejście od zasady powszechności wyborów rodzi ryzyko osłabienia demokratycznej prawomocności wybranego w ten sposób ciała ustawodawczego i przyjmowanych przez nie ustaw.

Orzeczenie Sitaropulos i Giakoumopoulos v. Grecja, 15.3.2012 r., Wielka Izba,

skarga nr 42202/07, § 68.

Z niczego nie wynika, aby państwa miały obowiązek umożliwienia obywatelom żyjącym za granicą korzystania z prawa do głosowania.

Orzeczenie Sitaropulos i Giakoumopoulos v. Grecja, 15.3.2012 r., Wielka Izba,

skarga nr 42202/07, § 75.

Zakaz dyskryminacji (art. 14)

Prawa personelu wojskowego na podstawie art. 5, 9, 10 i 11 Konwencji w pewnych okolicznościach mogą być ograniczone bardziej niż w przypadku osób cywilnych.

Orzeczenie Konstantin Markin v. Rosja, 22.3.2012 r., Wielka Izba,

skarga nr 30078/06, § 135.

Trybunał zgodził się, że ze względu na znaczenie armii dla ochrony bezpieczeństwa państwowego można uznać za usprawiedliwione pewne rygory korzystania z urlopu rodzicielskiego, pod warunkiem że nie są dyskryminujące.

Orzeczenie Konstantin Markin v. Rosja, 22.3.2012 r., Wielka Izba, skarga nr 30078/06, § 147.

Zuwagi na fundamentalne znaczenie zakazu dyskryminacji ze względu na płeć rezygnacja z tego prawa jest niemożliwa. Byłaby ona poza tym sprzeczna z ważnym interesem publicznym.

Orzeczenie Konstantin Markin v. Rosja, 22.3.2012 r., Wielka Izba, skarga nr 30078/06, § 150.

Ratione temporis

Odebranie jednostce domu lub mienia jest aktem jednorazowym i nie rodzi sytuacji ciągłej „pozbawienia” wchodzącego w grę prawa. Nie uważa się go jednak za akt jednorazowy, jeśli wynika z aktu prawnego, który jest nieważny. Jeśli jest ono rezultatem utrzymującego się stanu faktycznego, należy je uważać za mające charakter ciągły.

Decyzja Sargsyan v. Azerbajdżan, 14.12.2011 r., Wielka Izba,

skarga nr 40167/06, § 83–84, 86.

Przy odróżnianiu jednorazowego aktu i sytuacji ciągłej jednym z kryteriów jest ocena, czy skarżącego można było nadal uważać za legalnego właściciela.

Decyzja Sargsyan v. Azerbajdżan, 14.12.2011 r., Wielka Izba, skarga nr 40167/06, § 87.