Prawo do życia (art. 2)

Działania albo zaniechania władz w sferze zdrowia publicznego mogą w pewnych okolicznościach rodzić ich odpowiedzialność na podstawie art. 2.

Wyrok Asiye Genç v. Turcja, 27.1.2015 r.,

Izba (Sekcja II), skarga nr 24109/07, § 66.

Jeśli zawinienie przez funkcjonariuszy albo organy państwa było czymś więcej niż tylko błędem w ocenie albo zaniedbaniem, brak ścigania osób odpowiedzialnych za zamachy na życie może oznaczać naruszenie art. 2 niezależnie od innych dostępnych środków prawnych, po jakie zainteresowani mogliby sięgnąć z własnej inicjatywy. Podejście to obowiązuje również w dziedzinie zdrowia publicznego, w zakresie, w jakim istnieją dowody, że władze naraziły życie osoby na niebezpieczeństwo przez odmowę opieki medycznej, jaką zobowiązały się zapewnić ogółowi ludności.

Wyrok Asiye Genç v. Turcja, 27.1.2015 r.,

Izba (Sekcja II), skarga nr 24109/07, § 73.

Prawo do rzetelnego procesu sądowego (art. 6)

Przy ocenie, czy przyznanie organizacji międzynarodowej immunitetu jurysdykcyjnego przed sądami krajowymi było dozwolone na podstawie Konwencji, istotne jest ustalenie, czy skarżący miał dostęp do rozsądnych alternatywnych środków skutecznej ochrony jego praw na podstawie Konwencji.

Decyzja Klausecker v. Niemcy, 6.1.2015 r.,

Izba (Sekcja V), skarga nr 415/07, § 64.

Państwa Konwencji – w razie przekazania części swojej suwerennej władzy organizacji międzynarodowej, której są członkami – mają obowiązek ustawicznego monitoringu, czy zagwarantowane prawa są w niej chronione w sposób ekwiwalentny do systemu Konwencji. Ich odpowiedzialność na podstawie Konwencji może pojawić się w razie późniejszego stwierdzenia, że ochrona tych praw w organizacji międzynarodowej była „wyraźnie niewystarczająca”. Na odwrót, nie można przypisać państwu zarzuconego naruszenia Konwencji z powodu decyzji albo środka podjętego przez organ organizacji międzynarodowej, której jest członkiem, jeśli nie zostało ustalone, a nawet nie było zarzutu, że ogólnie ochrona praw podstawowych w tej organizacji nie była „ekwiwalentna”, a państwo to bezpośrednio ani pośrednio nie uczestniczyło w realizacji zarzuconego aktu.

Decyzja Klausecker v. Niemcy, 6.1.2015 r.,

Izba (Sekcja V), skarga nr 415/07, § 97.

Zakaz karania bez podstawy prawnej (art. 7)

W przypadku zarzutu przestępstwa „ciągłego” zasada pewności prawnej wymaga, aby czyny, które się na nie składają i prowadzą do odpowiedzialności karnej, były wyraźnie wskazane w akcie oskarżenia. Ponadto sąd w wyroku również musi wyraźnie wskazać, że stwierdzenie winy i wymierzona kara wynikały z uznania, iż zostały spełnione warunki charakteryzujące przestępstwo ciągłe.

Wyrok Rohlena v. Czechy, 27.1.2015 r.,

Wielka Izba, skarga nr 59552/08, § 57.

W każdym systemie prawnym do sądów należy interpretacja przepisów prawa karnego materialnego w celu ustalenia, że czyn zagrożony karą został popełniony, z odwołaniem się do struktury konkretnego przestępstwa, oraz wskazanie daty, w której wszystkie jego znamiona zostały spełnione. Konwencja nie zakazuje jej, pod warunkiem że wynikające z niej wnioski sądów można było rozsądnie przewidzieć.

Wyrok Rohlena v. Czechy, 27.1.2015 r.,

Wielka Izba, skarga nr 59552/08, § 58.

Wzmocnienie krajowej ochrony prawnej przed przemocą domową – stosowaną wobec kobiet i nadal stanowiącą kwestię poważnej troski w dzisiejszych społeczeństwach europejskich – jest zgodne z fundamentalnymi zadaniami Konwencji, której istotą jest poszanowanie godności ludzkiej i wolności.

Wyrok Rohlena v. Czechy, 27.1.2015 r.,

Wielka Izba, skarga nr 59552/08, § 71.

Prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego (art. 8)

W pewnych okolicznościach zamach na dobre imię nieżyjącego członka rodziny danej osoby będzie oznaczać zamach na życie prywatne i tożsamość jej samej i w rezultacie pojawi się kwestia ochrony jej praw na podstawie art. 8. Należy jednak wyraźnie odróżnić zniesławiające ataki na zmarłe osoby prywatne, których dobre imię składa się na reputację całej rodziny, od przypadków uprawnionej krytyki zmarłych osób publicznych, które – przez podjęcie ról przywódczych – same wystawiły się na kontrolę i krytykę przez innych.

Decyzja Yevgeniy Yakovlevich Dzhugashvili

v. Rosja, 9.12.2014 r. (ogłoszona 15.1.2015 r.),

Izba (Sekcja I), skarga nr 41123/10, § 30.

Obowiązek uwzględnienia najlepszego interesu dziecka ciąży na państwie niezależnie od natury więzi rodzicielskiej, genetycznej czy innej osób związanych z tym dzieckiem.

Wyrok Paradiso i Campanelli v. Włochy,

27.1.2015 r., Izba (Sekcja II),

skarga nr 25358/12, § 80.

Odebranie dziecka rodzinie jest środkiem wyjątkowo drastycznym, po który można sięgać wyłącznie w ostateczności. Jest on usprawiedliwiony, jeśli ma uchronić dziecko przed bezpośrednim zagrożeniem. Kryterium wynikające z orzecznictwa jest w tym zakresie bardzo wymagające.

Wyrok Paradiso i Campanelli v. Włochy,

27.1.2015 r., Izba (Sekcja II),

skarga nr 25358/12, § 80.

W dziedzinie adopcji oraz oceny konieczności objęcia dziecka opieką publiczną – zwłaszcza w pilnych przypadkach – władze korzystają z dużej swobody. Zawsze jednak należy wykazać, że istniejące okoliczności uzasadniały odebranie dziecka, a władze – przed sięgnięciem po taki środek – starannie oceniły wpływ adopcji na rodziców i dziecko oraz rozważyły rozwiązania inne niż opieka publiczna.

Wyrok Paradiso i Campanelli v. Włochy,

27.1.2015 r., Izba (Sekcja II),

skarga nr 25358/12, § 74.

Ściganie i napaści ze strony władz na adwokatów, radców prawnych i inne osoby świadczące pomoc prawną wymagają zawsze szczególnie ścisłej kontroli. Przy ocenie ich zasadności Trybunał ocenia istnienie dostępnych gwarancji prawnych przed nadużyciami i arbitralnością oraz bada, w jaki sposób były one stosowane w konkretnym przypadku. Uwzględnia przy tym wagę przestępstwa, w związku z którym nastąpiło przeszukanie i zajęcie przedmiotów, oraz ocenia, czy podstawą był nakaz sędziego, a także czy powodem było uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa, a jego zakres był odpowiednio ograniczony. Trybunał musi również zbadać sposób jego przeprowadzenia oraz – w przypadku kancelarii adwokackiej – ustalić, czy nastąpiło ono w obecności niezależnego obserwatora mającego zapewnić, aby nie zostały zajęte materiały objęte prawnie zagwarantowanym immunitetem zawodowym. Musi wreszcie uwzględnić skalę możliwego wpływu przeszukania na działalność i reputację objętych nim osób.

Wyrok Yuditskaya i inni v. Rosja, 12.2.2015 r.,

Izba (Sekcja I), skarga nr 5678/06, § 27.

Nakazy przeszukania należy sporządzać w miarę możliwości tak, aby jego zakres i skutki pozostawały w rozsądnych rozmiarach.

Wyrok Yuditskaya i inni v. Rosja, 12.2.2015 r.,

Izba (Sekcja I), skarga nr 5678/06, § 29.

Państwa powinny korzystać z szerokiej swobody w swoich systemach prawnych przy rozwiązywaniu konkretnych problemów wynikających z prawnego uznania nowej płci pooperacyjnych transseksualistów. Odnosi się to również do regulacji dostępu do środków medycznych lub chirurgicznych dla osób transseksualnych chcących poddać się modyfikacjom ciała związanym ze zmianą płci.

Wyrok Y. Y. v. Turcja, 10.3.2015 r., Izba

(Sekcja II), skarga nr 14793/08, § 106–107

Państwa mają obowiązek umożliwić transseksualistom korzystanie w pełni, podobnie jak ich współobywatelom, z prawa do osobistego rozwoju oraz integralności fizycznej i psychicznej.

Wyrok Y. Y. v. Turcja, 10.3.2015 r.,

Izba (Sekcja II), skarga nr 14793/08, § 109.

Relacje między rodzicem adopcyjnym i adop­towanym dzieckiem mają zasadniczo tę samą naturę, co związki rodzinne chronione w art. 8. Związek wynikający z legalnej i autentycznej adopcji można uważać za wystarczający, aby poza życiem rodzinnym wchodziło w grę również poszanowanie życia prywatnego w rozumieniu art. 8 Konwencji.

Wyrok Zaieţ v. Rumunia, 24.3.2015 r.,

Izba (Sekcja IV), skarga nr 44958/05, § 34.

Przepisy regulujące adopcję mają, co do zasady, w pierwszej kolejności przynosić korzyść i dawać ochronę dziecku. Unieważnienie adopcji nie może nastąpić wbrew jego interesom.

Wyrok Zaieţ v. Rumunia, 24.3.2015 r.,

Izba (Sekcja IV), skarga nr 44958/05, § 48.

Jeśli okaże się, że podstawą zgody na adop­cję były dowody fałszywe albo informacje wprowadzające w błąd, w procesie związanym z naprawą szkód wyrządzonych rodzicowi adop­cyjnemu w rezultacie błędnego postanowienia o adopcji interesy dziecka nadal powinny przeważać.

Wyrok Zaieţ v. Rumunia, 24.3.2015 r.,

Izba (Sekcja IV), skarga nr 44958/05, § 49.

Zakaz dyskryminacji (art. 14)

Państwo demokratyczne może wymagać od osób, które chcą uzyskać jego obywatelstwo, lojalności wobec niego, a zwłaszcza wobec zasad konstytucyjnych, na których jest ono zbudowane. Wymagania lojalności wobec państwa i jego konstytucji nie można uważać za środek represyjny oznaczający ingerencję w podstawowe wolności.

Wyrok Petropavlovskis v. Łotwa, 13.1.2015 r.,

Izba (Sekcja IV), skarga nr 44230/06, § 85.