Posiedzenie plenarne Naczelnej Rady Adwokackiej, Warszawa, 12–13 stycznia 2018 r.

[12 stycznia 2018 r.]

Prezes NRA adw. Jacek Trela przypomniał, że kilka tygodni temu, za sprawą petycji złożonej przez grupę kilku studentów do Ministra Sprawiedliwości, pojawił się temat tzw. aplikacji uniwersyteckiej. Studenci prosili o rozważenie możliwości skrócenia toku studiów w szkołach wyższych, gdyż chcą wcześniej podejmować pracę i wykonywać zawód. Poinformował, że redakcja „Rzeczpospolitej” zorganizowała debatę, do której zaproszeni zostali prezesi NRA i KRRP, przedstawiciele środowiska akademickiego oraz ministra sprawiedliwości. Dodał, że 5 lutego br. w Popowie odbędzie się konferencja na temat oceny wyników egzaminów wstępnych na aplikacje prawnicze. W konferencji będą uczestniczyć dziekani wydziałów prawa i przedstawiciele samorządów. Być może zostanie zarysowana kolejna droga dostępu do zawodu adwokata i radcy prawnego, np. przez ukończenie rocznego kursu na wydziale prawa (po uzyskaniu magisterium), za określoną opłatą, o której wysokości zdecyduje rynek. Taki kurs dawałby możliwość przystąpienia do egzaminu zawodowego. Wkrótce przedstawiciele NRA przedstawią liczne merytoryczne argumenty przeciwko powyższemu pomysłowi.

Do NRA wpłynął projekt reformy Kodeksu postępowania cywilnego. NRA przedstawiła krytyczne uwagi do projektu, w którym m.in. znajduje się niebezpieczny dla profesjonalnych pełnomocników zapis – jeśli sąd uzna, że działania pełnomocnika prowadzą do przewlekłości postępowania, to może karać stronę, czyli klienta, podwójną opłatą sądową. Opinia jest bardzo obszerna i dostępna na stronie internetowej adwokatura.pl.

Prezes wskazał, że Porozumienie Samorządów Zawodowych i Stowarzyszeń Prawniczych, któremu obecnie przewodniczy NRA, uznaje za konieczną debatę na temat zmian w k.p.c. Na kolejne posiedzenie Porozumienia w dniu 13 lutego br. zaproszony został wiceminister sprawiedliwości Łukasz Piebiak, autor projektu. Dodał, że 18 grudnia 2017 r. NRA w drodze głosowania obiegowego podjęła uchwałę krytyczną wobec ustaw o Sądzie Najwyższym i ustawy o zmianie ustawy o KRS.

Prezes poruszył także kwestię wniosku Prokuratora Generalnego do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie przepisu Regulaminu wykonywania zawodu adwokata dotyczącego tzw. depozytu adwokackiego. Podziękował adw. prof. Maciejowi Gutowskiemu i dr. Piotrowi Karlikowi za przygotowanie odpowiedzi NRA na ten wniosek. W stanowisku NRA kwestionuje również kompetencje TK do sprawdzania zgodności Regulaminu z ustawą.

Sekretarz NRA adw. Rafał Dębowski poinformował, że Prezydium NRA oraz złożona z ochotników grupa robocza pracuje nad organizacją centralnych odchodów 100-lecia Odrodzonej Adwokatury. Poinformował, że w najbliższym czasie zostanie ogłoszony konkurs dla uczniów na esej poświęcony roli adwokata w społeczeństwie. Zwrócimy się do MEN, szkół i organizacji pozarządowych, a także dziekanów z prośbą o nagłośnienie informacji o tym konkursie. Pracami jury pokieruje redaktor naczelny „Palestry” adw. Czesław Jaworski. Poinformował też o nawiązaniu współpracy z organizatorami Festiwalu Watch Docs, w ramach którego wyświetlane są filmy poświęcone prawom człowieka. Festiwal odbywa się w 40 miastach Polski, również w tych mniejszych, i cieszy się dużym zainteresowaniem. Przed projekcjami filmów wyświetlany będzie film promujący adwokaturę, odbywać się będą też dyskusje panelowe. Przypomniał, że w Muzeum II Wojny Światowej otwarta zostanie wystawa „Adwokaci w służbie Ojczyźnie” – dzięki staraniom adw. Andrzeja Zwary. Na kilkunastu lotniskach w całej Polsce w okresie letnim wyświetlane będą komunikaty promujące wizerunek adwokatury. Przedstawił informacje o wystawie plenerowej w Warszawie, a także wystawie przygotowanej do wypożyczania przez zainteresowane izby. W październiku odbędzie się konferencja naukowa dla studentów poświęcona roli samorządu adwokackiego. W listopadzie, w przeddzień gali, planowana jest akcja podświetlenia ważnych budynków w miastach w całym kraju. Zachęcił dziekanów do włączenia się w tę akcję. Jubileuszowa gala 100-lecia odbędzie się 23 listopada na Zamku Królewskim. Trwają prace nad uruchomieniem wirtualnego Muzeum Adwokatury, prezentującego w nowoczesny sposób zebrane eksponaty i tym samym historię adwokatury. Nawiązana została też współpraca z Pocztą Polską – wydana zostanie okolicznościowa kartka pocztowa. Na stronie adwokatura.pl oraz na profilach adwokatury na portalach internetowych będą prezentowane krótkie filmiki i materiały poświęcone wydarzeniom historycznym i ważnym postaciom adwokatów. W ramach jubileuszu OBA wydaje kilka specjalnych publikacji – historię izby krakowskiej, izby gdańskiej, wspomnienia adw. Jacka Taylora, biografie adwokatów.

Skarbnik NRA adw. Henryk Stabla omówił szczegóły dotyczące zawarcia nowej umowy OC z ubezpieczycielem.

Dyskutowano o potrzebie udoskonalenia szkolenia w ramach aplikacji adwokackiej, nad kwestiami budżetowymi oraz na temat wdrożenia RODO. Wskazano, że opracowanie związane z ochroną danych osobowych zostanie przygotowane w bliskim terminie, przed wejściem w życie regulacji.

Naczelna Rada Adwokacka podjęła uchwałę (nr 30/2018) w sprawie diet samorządowych.

[13 stycznia 2018 r.]

Przewodnicząca Komisji Kształcenia Aplikantów Adwokackich adw. Elżbieta Nowak wskazała, że w 2017 r. odbyły się dwie ogólnopolskie konferencje, w których wzięli udział kierownicy szkolenia izb adwokackich. Komisja pracuje nad nowym programem szkolenia, aby był gotowy do wdrożenia od 2019 r. Pracujemy nad unowocześnieniem programu i dostosowaniem go do aktualnych potrzeb. Mając na uwadze zobowiązanie wynikające z uchwały zjazdowej, program zostanie opracowany pod kątem praktycznej nauki zawodu. Planujemy, aby na III roku aplikacji wprowadzić repetytoria pod kątem przedmiotów i zadań egzaminacyjnych. Prace są prowadzone intensywnie. Odbyła się dyskusja na temat sytuacji aplikantów, w toku której pojawiały się m.in. następujące pomysły mające na celu poprawę ich stopy ekonomicznej i podniesienie poziomu szkolenia: wykorzystanie środków unijnych, staże w kancelariach refinansowane przez urzędy pracy, utworzenie centrum karier, utworzenie funduszu wyrównawczego NRA dla wsparcia mniejszych izb adwokackich, prowadzenie szkoleń przez uznanych wykładowców, zaopatrywanie aplikantów w materiały szkoleniowe każdorazowo przed zajęciami. Zdecydowano się na powołanie zespołu, którego zadaniem będzie przygotowanie materiałów do dyskusji na najbliższym posiedzeniu i na konferencji w Popowie w dniach 5–6 lutego.

Skarbnik NRA adw. Henryk Stabla przedstawił wstępny projekt budżetu NRA na bieżący rok. W dyskusji wskazywano wagę obchodów 100-lecia Odrodzonej Adwokatury oraz konieczność solidarności większych izb z mniejszymi przy organizacji jubileuszu.

Adwokat prof. Jacek Giezek wskazał, że w tzw. przestrzeni medialnej pojawiły się wątpliwości, czy Zbiór zasad etyki adwokackiej i godności zawodu jest materialnoprawną podstawą odpowiedzialności dyscyplinarnej, czy organy samorządu mają kompetencję do uchwalania takich zasad i czy jakikolwiek organ zewnętrzny, w tym Minister Sprawiedliwości, ma kompetencje do ingerowania w uchwały samorządu dotyczące zasad etyki. Przypomniał, że w 2016 r. we Wrocławiu odbyła się konferencja zorganizowana przez ówczesne Komisje Etyki i Legislacyjną NRA pt. Kodeks Etyki Adwokackiej – analiza jurydyczna i aksjologiczna. Wskazano wówczas, że odpowiedzialność dyscyplinarna adwokatów nie jest odpowiedzialnością sensu stricto karną. Zbiór zasad etyki adwokackiej i godności zawodu jest zbiorem pewnych reguł postępowania, które mogą być pomocne przy formułowaniu opisu przewinienia dyscyplinarnego. Sąd Najwyższy w wyroku z 19 czerwca 2015 r. (sygn. akt SDI 14/15) stwierdził m.in., że podstawą materialnoprawną odpowiedzialności dyscyplinarnej adwokata jest przepis rangi ustawowej – art. 80 Prawa o adwokaturze. Podstawa może być uzupełniana ewentualnie o inne przepisy, w tym zawarte w uchwałach samorządu. Sąd Najwyższy jednocześnie wskazał, że nie jest to wymóg konieczny, gdyż w przypadku naruszeń obowiązków zawodowych wystarczające byłoby odwołanie do historycznie ukształtowanego obyczaju potwierdzonego konsekwentną linią orzeczniczą. Judykatów zawierających taką linię rozumowania jest więcej. Zwrócił uwagę na przepis art. 3 ust. 1 pkt 5 Prawa o adwokaturze, z którego wynika, że jednym z zadań samorządu jest ustalanie i krzewienie zasad etyki zawodowej oraz dbałość o ich przestrzeganie. Niezależnie od art. 17 Konstytucji RP, jest to wyraźna i mocna podstawa, z której wywieść można kompetencje samorządu adwokackiego do uchwalania tego rodzaju zasad. Stwierdził, że nie ma możliwości, aby z całego systemu prawa wyinterpretować powierzenie tej kompetencji innemu podmiotowi.

Rzecznik dyscyplinarny adwokatury adw. Ewa Krasowska i prezes Wyższego Sądu Dyscyplinarnego adw. Jacek Ziobrowski złożyli sprawozdania z prac pionu dyscyplinarnego i sądownictwa dyscyplinarnego.

Zastępca sekretarza NRA adw. Anisa Gnacikowska przypomniała, że przed każdym posiedzeniem plenarnym NRA zwraca się do wszystkich ORA o informacje o przypadkach uchylania tajemnicy adwokackiej, a także informacje o podjętych przez Rady czynnościach w takich przypadkach. Niestety, izba warszawska jest wciąż izbą z największą liczbą zgłoszonych przypadków naruszania tajemnicy, ale jest jednocześnie wzorem dla innych izb, jak postępować w takich sytuacjach i jak przygotowywać sprawozdania. Poinformowała, że ORA w Katowicach, ORA w Opolu i ORA w Zielonej Górze przyjęły uchwały, w których przypomniały adwokatom, czym jest tajemnica i że należy zgłaszać przypadki jej naruszania. Poinformowała, że nawiązała współpracę z biurem Rzecznika Praw Obywatelskich, który żywo interesuje się kwestią tajemnicy adwokackiej. Planowane jest seminarium eksperckie na ten temat.