Pilzno Čeněk Aleš 2014, ss. 320.

Wspólna praca profesora Stanisłava Balíka, wybitnego czeskiego historyka prawa i jego syna, imiennika – adwokata, członka zagranicznego Kolegium redakcyjnego „Palestry”, również akademicko zajmującego się dziejami prawa, to pomoc naukowa nie tylko dla studentów, lecz także dla wszystkich prawników i historyków, których ta dziedzina interesuje. Na niespełna trzystu stronicach pomieszczono syntetyczne opisy najważniejszych tekstów składających się na światowy dorobek prawniczo-ustrojowy, z obszernymi cytatami ich fragmentów.

Źródła obejmują fundamentalne teksty starożytnego Egiptu, Mezopotamii, państwa Hetytów, Indii oraz Palestyny. Skrótowo przedstawiają prawodawstwo antycznej Grecji i starożytnego Rzymu. Okres tradycyjnie nazywany feudalizmem zilustrowany został nie tylko przez pryzmat regulacji poszczególnych krajów zachodniej i wschodniej Europy: uwzględnia on także Bizancjum, a nadto podstawy prawa koranicznego, jak również specyfikę prawodawstwa Gruzji, Armenii i Turcji.

Okres nowożytny również nie został potraktowany europocentrycznie: prócz krótkiego przeglądu praw najważniejszych krajów tego regionu, ze szczególnym uwzględnieniem wielkich kodyfikacji dziewiętnastowiecznych, w odnośnym rozdziale znajdzie czytelnik syntetyczne wiadomości na temat ustawodawstwa amerykańskiego – ogólnopaństwowego oraz kształtowanego dla poszczególnych stanów, a także informacje rzucające światło na formowanie się ustroju niektórych kolonii zamorskich, hiszpańskich i francuskich; nie pominięto też węzłowego źródła, które ukształtowało system prawa w Japonii.

Końcowa część zbioru zawiera teksty pomagające zrozumieć istotę wytworzonych w okresie międzywojennym totalitaryzmów: włoskiego faszyzmu i niemieckiego nazizmu – z jednej strony, sowieckiego komunizmu – z drugiej.

Polski czytelnik z satysfakcją odnajduje w autorskim wyborze fragmentów źródeł węzłowe akty, które uformowały istotę Rzeczypospolitej Obojga Narodów, a w rozdziale następnym – z pietyzmem na potrzeby zbioru przełożone fragmenty Konstytucji 3 Maja.