W dniu 24 kwietnia 2015 r. na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach odbyła się konferencja naukowa „Postępowanie wieczystoksięgowe a obrót nieruchomościami”.

Konferencja miała charakter otwarty i pomimo że uczestnictwo w niej było płatne, cieszyła się sporym zainteresowaniem. Organizatorami konferencji byli Katedra Postępowania Cywilnego Uniwersytetu Śląskiego, Izba Notarialna w Katowicach oraz Sąd Apelacyjny w Katowicach.

Otwarcia konferencji podzielonej na trzy panele dokonał prof. UŚ dr hab. Andrzej Torbus, zaznaczając, że wolą organizatorów jest współpraca między teorią a praktyką prawa. Patronem konferencji była Prezes Sądu Apelacyjnego w Katowicach Barbara Suchowska. Prelegentami byli sędziowie, notariusze, radcowie prawni oraz pracownicy naukowi.

Pierwszy przemawiał dr Grzegorz Matusik, który rozpoczął swoje wystąpienie od żartobliwego stwierdzenia, że „nie ma miłości bez nieruchomości”. Następnie SSO Gabriela Ott, będąca członkiem Krajowej Rady Sądownictwa, wygłosiła referat nt. Kognicja sądu w sprawach o wpis w księdze wieczystej ze szczególnym uwzględnieniem istnienia podstawy wpisu (dokumentu) w chwili składania wniosku, zmiany żądania zawartego we wniosku oraz złożenia nowych dokumentów w toku postępowania wieczystoksięgowego, poruszający problemy interpretacyjne przepisów dotyczących postępowania wieczystoksięgowego oraz kolejności rozpoznawania wniosków. Zwróciła uwagę na fakt, że Sąd Najwyższy stoi na stanowisku, iż obowiązuje kolejność rozpatrywania spraw.

Kolejny referat wygłosił SSO Jacek Sobczyński, który poruszył kwestię: co jest brakiem formalnym wniosku, a co przeszkodą do wpisu. Skupił się na ustaleniu konsekwencji zaistnienia przeszkody do wpisu i braku formalnego, ponieważ orzecznictwo Sądu Najwyższego w tym zakresie nie cechuje się pełną spójnością. Stąd też prelegent doszedł do wniosku, że nie można dokonywać gradacji na dokumenty niedołączone i dokumenty dołączone w niewłaściwej formie.

Referaty wzbogacone zostały luźnymi dyskusjami z publicznością, jak i w gronie sędziów.

Po krótkiej przerwie rozpoczął się drugi panel konferencji.

Europejskie poświadczenie spadkowe jako podstawa wpisu do księgi wieczystej to tematyka, którą zajął się prof. dr hab. Jacek Górecki. Omówił rozporządzenie spadkowe, które w pełni obowiązywać będzie od 17 sierpnia 2015 r. i będzie dotyczyć spraw spadkowych osób, które zmarły po ww. dacie. Rozporządzenie, o którym mowa, jak i europejskie poświadczenie spadkowe nie będą obowiązywały na terenie Danii, Wielkiej Brytanii i Irlandii. Głównym celem jest unikanie powielania dokumentów dowodów stwierdzających prawo do spadku. Europejskie poświadczenie spadkowe pozwoli wykazać prawo do spadku za pomocą jednego dokumentu w wielu państwach, w których obowiązuje, tylko w sprawach bezspornych. Nie ma natomiast zastępować dokumentów wewnętrznych. Korzystanie z tego dokumentu nie jest obowiązkowe. Jurysdykcja pojawia się w państwie zwykłego pobytu spadkodawcy. Co ważne, odpis europejskiego poświadczenia spadkowego ważny jest tylko przez sześć miesięcy. Lista państw, na terenie których obowiązuje, zostanie ogłoszona przez Komisję Europejską.

Dr Grzegorz Matusik wygłosił referat nt. Rozporządzenia nieruchomością w toku postępowania wieczystoksięgowego. SSR dr Agnieszka Maziarz wygłosiła natomiast prelekcję dotyczącą Elektronicznego postępowania wieczystoksięgowego. Jest to postępowanie skierowane przede wszystkim do komorników i notariuszy. Ma na celu przyspieszenie pojawienia się wzmianki w księdze wieczystej. W chwili obecnej wzmiankę zamieszcza wydział ksiąg wieczystych, natomiast nadrzędnym celem jest przeniesienie tego obowiązku na wnioskodawcę.

Był to ostatni referat zamykający drugi panel.

Ostatnią część konferencji otwierał radca prawny Wojciech Dynaś referatem Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych a roszczenie z tytułu skargi pauliańskiej.

SSR dr Łukasz Zamojski wygłosił referat Poświadczona za zgodność z oryginałem przez profesjonalnego pełnomocnika kopia dokumentu jako podstawa wpisu w księdze wieczystej. Problematyczny pozostaje styk postępowania wieczystoksięgowego, postępowania rejestrowego i regulacji umożliwiającej szersze uwierzytelnianie dokumentów przez występujących w sprawie pełnomocników. Orzecznictwo Sądu Najwyższego jest w tej materii bardzo ubogie.

Ostatnim prelegentem był notariusz Jan Bańdo z referatem Formułowanie wniosków o dokonanie wpisu w księdze wieczystej w praktyce notarialnej. Oby takich konferencji było jak najwięcej.