W dniach 25 i 26 maja 2011 r. w Warszawie odbyła się VI doroczna konferencja Prezesów Adwokatur zorganizowana przez Komisję ds. Adwokatur (Bar Issue Commission) International Bar Association przy udziale NRA oraz Krajowej Izby Radców Prawnych.

Konferencja zgromadziła ponad 300 przedstawicieli adwokatur z całego świata, w tym ponad 100 prezesów organizacji adwokackich. Reprezentowane były wszystkie kontynenty, fora regionalne, grupy prawników i zespoły IBA. W panelach zasiadali znakomici praktycy, posiadający niezwykle imponujący dorobek zawodowy i uznanie środowiskowe w krajach macierzystych, jak i w organizacjach międzynarodowych. Uczestnikami byli obecni oraz byli prezesi IBA i CCBE oraz sekretarze obu organizacji.

Dwudniowe obrady rozpoczęły się od wizyty w Sądzie Najwyższym. Zaproszeni goście dzięki życzliwości Krzysztofa Michałowskiego, specjalisty z Zespołu Prasowego SN, mieli możliwość poznać wspaniale przedstawioną zarówno historię gmachu, jak i barwnie opowiedzianą rzeczywistość dnia codziennego, w tym bieżącą działalność orzeczniczą. Kulminacyjnym punktem wizyty było spotkanie z Pierwszym Prezesem SN prof. Tadeuszem Erecińskim, który wygłosił prelekcję na temat systemu prawnego w Polsce. Zaproszeni goście, angażując się w rozważania podjęte podczas wykładu, zadawali wiele pytań nie tylko w czasie spotkania, ale także po jego zakończeniu. Ostatnim elementem programu otwarcia było obejrzenie panoramy Warszawy z dachu SN.

Oficjalne rozpoczęcie konferencji Prezesów Adwokatur nastąpiło bezpośrednio po wizycie w Sądzie Najwyższym. Słowa powitania do zgromadzonych wygłosili Minister Sprawiedliwości Krzysztof Kwiatkowski, Prezes NRA adw. Andrzej Zwara oraz Prezes KIRP r.pr. Maciej Bobrowicz.

Konferencja podzielona została na pięć paneli tematycznych. Pierwszy z nich, prowadzony przez Horacio Bernardesa Neto, Wiceprzewodniczącego BIC i Przewodniczącego Komitetu do spraw polityki IBA (pochodzącego z Brazylii), poświęcony był niezależności struktur organizacyjnych adwokatów i debatował pod hasłem: Czy niezależność może oznaczać łamanie prawa? Co mogą zrobić światowe adwokatury, aby utrzymać rządy prawa, a nie jedynie rządy przepisów prawnych? Przewagę zyskiwały głosy wskazujące niezbędność krzewienia zasad etyki i utrzymywania wysokiego poziomu wiedzy oraz umiejętności komunikacyjnych zarówno z władzą publiczną, jak i klientami, oraz niezależność instytucjonalną struktur adwokatury zarówno od władzy wykonawczej i ustawodawczej, jak i sądowniczej.

Drugi panel, prowadzony przez adw. Tomasza Wardyńskiego i r.pr. Marię Ślązak, poświęcony był analizie zmian, które następują na rynku usług prawniczych, i płynącej z tego faktu potrzebie wprowadzenia niezbędnych rozwiązań organizacyjnych. Wszyscy biorący udział w dyskusji (w panelu wzięli udział Linda Lee – Prezes Adwokatury Anglii i Walii, Jan Lorbach – Prezes Adwokatury Holenderskiej z 2010 roku, Martin Solc – członek IBA z ramienia Adwokatury Czeskiej, Stephen Zack – Prezes Adwokatury Amerykańskiej i pisząca te słowa adw. dr Małgorzata Kożuch – członek NRA) zwracali uwagę na znaczny przyrost liczby osób wykonujących zawód i nieuniknioną tego konsekwencję w postaci rozluźnienia standardu usług, wyzwań dla korporacji w zakresie edukacji, trudności kontroli stopnia przestrzegania zasad etyki oraz nadużyć wynikających z posługiwania się wyłącznie tytułem zawodowym, bez faktycznego podjęcia działalności zawodowej. Dyskusja, która wywiązała się podczas panelu, poruszyła zagadnienie wynagradzania osób, które podejmują się wykonywania funkcji samorządowych kosztem pracy kancelaryjnej. Przedstawione zostały modele obowiązujące w innych krajach, gdzie przeważały konstrukcje oparte na pełnoetatowym zaangażowaniu adwokatów lub menedżerów, którzy na okres sprawowania funkcji zarządzających samorządem rezygnują z wykonywania pracy zawodowej, ale są wynagradzani w ramach stosunku pracy. Reprezentatywne były także modele mieszane oparte na swoistym parytecie stałej administracji z dyrektorem generalnym na czele (chief executive), obok ciała o charakterze politycznym, z reguły wybieranego na roczną kadencję.

Kolejny panel, któremu przewodniczyła Anna Ramberg z Adwokatury Szwedzkiej, równocześnie członek Rady Wydziału Interesu Publicznego i Zawodowego IBA, poświęcony był tzw. nadzwyczajnym wydaniom (extraordinary rendition), a w szczególności zagadnieniu, czy adwokatury otwarcie przeciwstawiają się łamaniu podstawowych zasad praworządności. W panelu obok przewodniczącej wzięli udział Steve Kostas z Interights z Londynu, prof. Michael A. Newton z Vanderbilt University Law School z Nashville oraz adw. Mikołaj Pietrzak, przewodniczący Komisji Praw Człowieka NRA. Refleksje płynące z tego panelu muszą być gorzkie. Znakomita większość organizacji pozostawała bierna lub traktowała zagadnienie jako niestanowiące problemu per se. Organizacje, które podjęły jakiekolwiek kroki, także nie wykazały zdeterminowania w drążeniu prawnej i politycznej zawiłości zjawiska. Sytuacja utrzymywania „pozajurysdykcyjnego” statusu więźniów, przy równoczesnym bardzo ograniczonym prawie do informacji, utrudnionym kontakcie z obrońcą czy niepewnym i odległym w czasie przedłożeniu sprawy przed oblicze niezawisłego sądu, zdawała się najlepiej ilustrować przepaść, jaka istnieje między pojęciem przestrzeganie praw podstawowych i gwarancji procesowych nawet w krajach tak demokratycznych, jak kraje Unii Europejskiej.

Czwarty panel, moderowany przez Claudio Visco, Członka IBA z ramienia Adwokatury Rzymu, poświęcony był nowemu zjawisku, jakim są postępowania przy wykorzystaniu elektronicznych środków komunikacji. W panelu udział wzięli Wolfgang Heufler z Adwokatury Austriackiej, r.pr. dr Marlena Wach z Bird & Bird oraz Lim Chee Wee – Prezes Adwokatury Malezyjskiej. Techniczne aspekty zjawiska przeplatano w dyskusji refleksjami natury ogólnej na temat swoistego odhumanizowania sporów prawnych, czy też nadużyć, które mogą przy tej okazji powstać. W tym kontekście informacja, którą przekazał Minister Sprawiedliwości, że w Polsce w trybie postępowania elektronicznego rozpoznano w 2009 r. milion (!) spraw, zabrzmiała wręcz niewiarygodnie. Ostatni panel, któremu przewodniczyła Anurag Bana z Zespołu ds. Projektów Prawnych, a w którym udział wzięli David Kirk – Główny Prawnik ds. Karnych z Wydziału Egzekucji Urzędu Regulacji i Nadzoru Finansowego w Londynie, Kelli Sager – Przewodniczący Komistetu ds. Prawa Mediów IBA, Mark Stevens – Członek Rady Instytutu Praw Człowieka IBA, Hugh Stubbs – Sekretarz Generalny ds. Adwokatur, Dominik Von-Arx – dyrektor zarządzający, Head Corporate Communication, UBS Investments Bank Ltd. Londyn, poświęcony był tzw. „wyrokom opinii publicznej”, czyli wpływowi, jakiemu podlega postępowanie sądowe z uwagi na komentarze pojawiające się w prasie, w wypowiedziach publicznych stron czy na blogach w Internecie. To właśnie ten panel zgromadził największą liczbę uczestników, a temperatura obrad była niezwykle gorąca, zwłaszcza że wypowiedzi Marka Stephensa uczestniczącego w procesie w sprawie Wikileaks raz po raz tę temperaturę podnosiły. Podsumowanie konferencji wygłosił James M. Klotz – przewodniczący BIC IBA, a uroczysty obiad został wydany na cześć gości na Zamku Królewskim.

W dniu 27 maja 2011 r. rozpoczęła się konferencja śródroczna IBA, podczas której w sposób permanentny obradowały grupy robocze i komitety IBA. W przerwie na lunch w siedzibie Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie zorganizowane zostało dwugodzinne spotkanie Dyrektorów Generalnych Adwokatur. Spotkaniu przewodniczyła adw. dr Małgorzata Kożuch – Przewodnicząca Komisji Zagranicznej NRA, a wzięli w nim udział Prezes IBA Akira Kawamura oraz 30 dyrektorów generalnych adwokatur, a ze strony polskiej Dziekan ORA w Warszawie adw. Ziemisław Gintowt, Wicedziekan ORA w Warszawie adw. Dominika Stępińska-Duch, adw. Maciej Łaszczuk – Przewodniczący Zespołu ds. kontaktów z organizacjami międzynarodowymi i MSZ, oficer łącznikowy CCBE dla delegacji polskiej Rafał Ciesielski, r.pr. Maria Ślązak. Podczas spotkania przedstawiono regulację prawną dotyczącą samorządu zawodowego adwokatów i radców prawnych, zarówno od strony struktur, jak i dynamiki wzrostu (prezentacje multimedialne) oraz wyświetlono film ilustrujący kadencję pracy NRA 2007–2010, przygotowany na Krajowy Zjazd Adwokatury w listopadzie 2010 r. Spotkanie połączone było z lunchem roboczym i aktywną dyskusją zebranych.

W sesji popołudniowej zorganizowane zostało tzw. Open Forum BIC IBA oraz otwarte spotkanie Komitetu ds. polityki IBA. Dodatkowo w czasie konferencji zorganizowano sesję szkoleniową WTO, adresowaną do prezesów adwokatur. Podczas sesji przedstawiono najnowsze osiągnięcia w dziedzinie negocjacji w handlu międzynarodowym w zakresie usług prawnych, prowadzonych na szczeblu GATS oraz na poziomie coraz częstszych dwustronnych porozumień.

Ostatni dzień konferencji w całości wypełniło posiedzenie Rady IBA. Na zakończenie organizatorzy zorganizowali uroczyste przyjęcie w restauracji Belvedere. Wszyscy zaproszeni goście otrzymali prezent w postaci drugiego wydania książki (w wersji ang.- pol.) Adwokaci polscy Ojczyźnie pod red. śp. Stanisława Mikke oraz Adama Redzika.

Pragnę złożyć podziękowania wszystkim Koleżankom i Kolegom oraz Pracownikom Biura NRA oraz ORA w Warszawie, którzy włączyli się w organizację konferencji.