POSIEDZENIE PLENARNE NACZELNEJ RADY ADWOKACKIEJ BARANOWO, 6–7 KWIETNIA 2018 R.

Adwokat Marek Mikołajczyk poinformował, że w tym roku Ośrodek Badawczy Adwokatury wydał dwie pozycje warte rekomendacji – Temida wyemancypowana? to słownik biograficzny kobiet – sędziów, asesorów i egzaminowanych aplikantów w okresie międzywojennym. Druga publikacja poświęcona jest osobie wybitnego prawnika szczecińskiego: Roman Łyczywek – na sali sądowej i nie tylko autorstwa adw. Andrzeja Zajdy. Adwokat Włodzimierz Łyczywek podziękował adw. Andrzejowi Zwarze, prezesowi OBA, za możliwość publikacji książki poświęconej jego ojcu.

Prezes NRA adw. Jacek Trela przedstawił sprawozdanie z prac Prezydium. Przypomniał, że w 2017 roku prace NRA skoncentrowały się na zmianach w polskim wymiarze sprawiedliwości oraz zmianach ustrojowych zachodzących w naszym kraju. Europejski i amerykański świat prawniczy jest zainteresowany tym, co się dzieje w Polsce. Poinformował, że działalność zagraniczną nadzoruje adw. prof. Piotr Kardas, który uczestniczył w pracach CCBE oraz koordynował wyjazd polskiej delegacji do Brukseli i Strasburga na zaproszenie Komisji Europejskiej. Poinformował, że dziewięcioosobowa delegacja adwokatów, radców prawnych i sędziów odbyła spotkanie z Fransem Timmermansem i europosłami. Nasza aktywność jest doceniana w świecie prawniczym, a naszym obowiązkiem jest informowanie i tłumaczenie społeczności europejskiej przemian odbywających się w Polsce i ich wpływu na sytuację naszego kraju na arenie międzynarodowej. Przypomniał o pytaniu sądu irlandzkiego do Trybunału Sprawiedliwości UE, czy w Polsce obowiązuje zasada wzajemności i poszanowania prawa, dająca gwarancję ekstradycji podsądnych. To pierwsze orzeczenie tego typu, ale już na Kongresie Prawników Polskich w maju 2017 roku o takim scenariuszu wspominał Koen Lenaerts, przewodniczący Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wskazując system prawa łączący kraje Unii. Odejście od wartości europejskich powoduje problemy u wszystkich i mogą pojawić się kolejne pytania, np. o gwarancje dla przedsiębiorców. Poinformował o podpisaniu porozumienia z Rzecznikiem Praw Obywatelskich, Instytutem Nauk Prawnych PAN i KRRP, w ramach którego tłumaczone będą wyroki Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. To nasza inicjatywa, wynikająca z decyzji Trybunału Konstytucyjnego o zaniechaniu tłumaczeń orzeczeń ETPCz. Obowiązkiem adwokatów jest współpraca w tym zakresie, tak aby te orzeczenia były znane polskim sądom i społeczeństwu. W ten sposób staramy się budować świadomość społeczeństwa. Poinformował, że wziął udział w Zgromadzeniu Ogólnym Sędziów Sądu Najwyższego. Było to ostatnie Zgromadzenie przed zmianą przepisów. Został poproszony o wystąpienie, po którym przyjął podziękowania m.in. od prof. Adama Strzembosza i sędziego Stanisława Zabłockiego. Otrzymał również list od prof. Małgorzaty Gersdorf, Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, w którym dziękuje ona Prezesowi NRA i całemu środowisku adwokackiemu za współpracę w ostatnich latach.

Wiceprezes NRA adw. P. Kardas dodał, że Sekretarz Generalny CCBE poinformował go o przebiegu spotkania Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa, które odbyło się 5 kwietnia br. Rozważano na nim możliwość wykluczenia Krajowej Rady Sądownictwa z  tej sieci ze względu na okoliczności związane z wyborem członków tego organu i naruszeniami podstawowych standardów. Ostatecznie, w drodze głosowania, zdecydowano się wystąpić do KRS z zapytaniem, czy nowy skład KRS będzie kontynuował działania poprzedniego. Wątpliwości dotyczą wszystkich obszarów związanych ze zmianą ustawy o KRS i wyborem nowych członków. Wskazano na naruszenia fundamentalnych standardów państw UE oraz na to, że jeśli Polska nie uzasadni twierdzenia, że KRS w nowym składzie stanowi kontynuację poprzedniego organu, to możliwe będzie wykluczenie KRS z  sieci. Poinformował, że w połowie marca br. w Wilnie odbyło się posiedzenie Komitetu Stałego CCBE oraz spotkanie prezydencji tej organizacji z przedstawicielami polskiej delegacji. Debata była poświęcona sytuacji wolnych zawodów i możliwości udzielenia wsparcia, jeśli dalsze zmiany miałyby zagrozić wolności wykonywania zawodu przez adwokatów i radców prawnych. CCBE stale monitoruje sytuację w Polsce i jest gotowa do współpracy.

Prezes J. Trela poinformował, że wypłynęła pisemna rezygnacja adw. Joanny Parafianowicz z funkcji członka NRA.

Adwokat Przemysław Rosati poinformował, że rozmawiał z wiceministrem sprawiedliwości Łukaszem Piebiakiem o nadmiernym formalizmie w postępowaniu w sprawach gospodarczych. Ministerstwo Sprawiedliwości wychodzi z założenia, że adwokat czy radca prawny powinien być po prostu profesjonalistą w każdym calu. Przewidziane rygory idą zbyt daleko, nawet względem rozwiązań obowiązujących w przeszłości.

Adwokat Katarzyna Piotrowska-Mańko przedstawiła wyniki ponad rocznej pracy zespołu kilkunastu osób – adwokatów i studia graficznego nad projektem „Zajrzyj do adwokata”. Uchwała Krajowego Zjazdu Adwokatury zobowiązała adwokatów i NRA do podjęcia działań, aby zbudować jednolitą koncepcję kreowania wizerunku adwokatury w przestrzeni publicznej. Wskazała na wyniki badań opinii, zleconych przez NRA, z których wynikało, że świadomość, czym zajmują się adwokaci, jest na niskim poziomie. Zespół przeanalizował szczegółowo wyniki tych badań. Tylko niewielki procent osób korzysta z pomocy adwokata świadomie i z wyprzedzeniem, a nie dopiero w przypadku sprawy beznadziejnej. Nadal adwokat kojarzy się z sądem, prawem karnym, jako obrońca, natomiast niewiele osób kojarzy adwokata jako swojego pełnomocnika w postępowaniach cywilnych. Budowanie spójnego wizerunku w projekcie „Adwokat” odbywa się poprzez treść merytoryczną, jednolitą grafikę, hasła oraz dotarcie różnymi kanałami do jak najszerszej grupy odbiorców. Trzy główne elementy to: prasa, Internet, media społecznościowe. Omówiła szczegóły budowy przekazu dla odbiorców ze wskazaniem, kim jest adwokat. Poinformowała, że rozmowy toczyły się z różnymi wydawcami, a najlepszą ofertę przedstawiła „Gazeta Wyborcza”. Kwartalnik „Adwokat” może być dodatkiem do poniedziałkowego numeru tej gazety. Przedstawiła dane liczbowe oraz media plan kwartalnika, którego zadaniem jest również podkreślenie roku 2018 jako jubileuszowego dla Adwokatury. Oferta wydawcy obejmuje również przedruki w „Angorze” – piśmie o bardzo dużym nakładzie. Poinformowała, że zostanie uruchomiona strona internetowa projektu. Na ten temat wywiązała się dyskusja, po której NRA upoważniła Prezydium NRA do realizacji projektu w 2018 roku w kwocie nie większej niż 630 000 zł.

Po dyskusji NRA przyjęła „Modelowe założenia aplikacji adwokackiej” (uchwała nr  35/2018). W  tekście wyraźnie wskazano, że „podstawą modelu aplikacji powinien być stosunek patronatu. W jego ramach następuje przyswajanie umiejętności praktycznych związanych z wykładnią i stosowaniem prawa w odniesieniu do konkretnych stanów faktycznych, wykształcenie umiejętności z  zakresu zastępstwa procesowego, relacji z  klientem, zasad etyki zawodowej, zagadnień ochrony powierzanej adwokatowi przez mandanta tajemnicy, relacji z innymi adwokatami, organami wymiaru sprawiedliwości, zwłaszcza zaś sądami i prokuraturami, organami administracji etc. Umiejętności zawodowe adwokata, do realizacji których przygotowywać ma aplikacja, mają na wskroś praktyczny charakter, wsparty praktyczną wiedzą o sposobie prowadzenia kancelarii. Opierają się na wypracowanych na przestrzeni lat przez adwokatów standardach postępowania oraz zwyczajach zachowania w określonych sytuacjach, których wyjaśnienie i przekazanie aplikantom możliwe jest wyłącznie w formie współuczestniczenia aplikanta w  zdarzeniach procesowych wymagających odwołania do określonego standardu, zwyczaju lub reguły. Praktyczna nauka zawodu adwokata opiera się też na indywidualnych umiejętnościach, zdolnościach i know-how patrona. Model szkolenia opartego na osobistej relacji patrona i aplikanta ma zatem zdecydowane przewagi na wszelkimi alternatywnymi formami kształcenia zawodowego”.

Podjęto uchwałę w sprawie zmiany Regulaminu postępowania mediacyjnego Centrum Mediacyjnego przy NRA (nr 36/2018) – rozszerzono uprawnienia aplikantów adwokackich w ten sposób, że będą mogli uzyskać wpis na listę mediatorów.

Omawiano organizację obchodów 100-lecia Adwokatury. Sekretarz NRA adw. Rafał Dębowski wskazał, że zorganizowany zostanie konkurs dla uczniów klas 7 szkół podstawowych i uczniów szkół ponadpodstawowych na esej na temat roli adwokata w życiu społecznym, którego rozstrzygnięcie nastąpi w czerwcu 2018 r. (zob. relację, s. 196). Nawiązaliśmy współpracę z organizatorami festiwalu Watch Docs, który promuje filmy na temat praw człowieka. Przypomniał, że festiwal ma szeroki zasięg, a projekcje odbywają się w większych i mniejszych miejscowościach. Poinformował, że 8 czerwca br. w Muzeum II Wojny Światowej odbędzie się uroczyste otwarcie wystawy „Adwokaci w  służbie Ojczyzny”. Patronat nad wystawą objął Pan Prezydent Andrzej Duda, który został oczywiście zaproszony na tę uroczystość. Poinformował o wykupieniu powierzchni reklamowych na prezentację komunikatów dotyczących zawodu adwokata – m.in. na lotniskach w okresie wakacyjnym. Przypomniał o organizacji wystawy plenerowej poświęconej wybitnym adwokatom, która będzie prezentowana w Warszawie na Krakowskim Przedmieściu. Wskazał, że 12 października br. odbędzie się konferencja dla studentów prawa poświęcona roli samorządu adwokackiego. W listopadzie w okolicach biura NRA i zarazem Sądu Najwyższego na dwóch billboardach prezentowane będą informacje o 100- leciu. Na ukończeniu są prace nad wirtualnym Muzeum Adwokatury Polskiej – zbiory prezentujące dorobek adwokatury zostaną zaprezentowane w nowoczesnej formie cyberwycieczki. To doskonała forma prezentacji dokonań adwokatów. Nawiązaliśmy współpracę z Pocztą Polską – zostanie wyemitowana rocznicowa kartka pocztowa i znaczek pocztowy, dostępne w powszechnym obiegu. Od 12 stycznia br. cyklicznie na stronach internetowych NRA prezentowane są krótkie informacje i filmiki, cytaty i fakty historyczne promujące rocznicę. W ramach jubileuszu OBA wydaje publikacje – historię izby krakowskiej, izby gdańskiej, wspomnienia adw. Jacka Taylora, biografię adw. Romana Łyczywka. Centralna uroczystość została zaplanowana na 23 listopada 2018 roku na Zamku Królewskim w Warszawie. W przeddzień gali na Stadionie Narodowym zostanie wyświetlony napis „100 lat Adwokatury” – nie poniesiemy za to żadnych opłat, a ten napis  będzie eksponowany cały dzień i z pewnością zauważony. Planujemy również podświetlenie na zielono charakterystycznych dla różnych miast obiektów, aby było to wydarzenie w całej Polsce – mamy już deklaracje izb z Opola, Łodzi, Bydgoszczy, Katowic i Szczecina. Zachęcił do włączenia się w tę akcję. Dodał, że galę jubileuszową poprowadzi pani Grażyna Torbicka, a o część artystyczną zadba Nahorny Trio. Przed galą w Katedrze św. Jana zostanie odprawiona Msza św. celebrowana przez ks. kardynała Kazimierza Nycza. Po uroczystościach w jednym z warszawskich kościołów odbędzie się uroczysty koncert, stanowiący zwieńczenie obchodów 100-lecia. Chcielibyśmy, aby koncert był otwarty dla szerokiej publiczności.

Skarbnik NRA adw. Henryk Stabla przedstawił sprawozdanie z wykonania budżetu za 2017 rok. NRA jednomyślnie podjęła uchwałę zatwierdzającą bilans i sprawozdanie finansowe z wykonania budżetu NRA za 2017 rok (nr 37/2018), uchwałę dotyczącą przeznaczenia zysku bilansowego netto na funduszu podstawowy NRA (nr 38/2018) oraz uchwałę w sprawie zatwierdzenia preliminarza budżetowego NRA na 2018 rok (uchwała nr 39/2018).

Rzecznik dyscyplinarny Adwokatury adw. Ewa Krasowska oraz prezes Wyższego Sądu Dyscyplinarnego adw. Jacek Ziobrowski przedstawili sprawozdania odpowiednio z działalności pionu dyscyplinarnego i sądownictwa adwokackiego.

Zastępca sekretarza NRA adw. Anisa Gnacikowska poinformowała, że od ostatniego posiedzenia do NRA wpłynęły z ORA informacje o 21 przypadkach prób naruszenia tajemnicy adwokackiej. Z zebranych danych wynika, że w 2017 roku było to 91 przypadków. Przypomniała, że tajemnica to nasz obowiązek w stosunku do klientów. RPO jest zainteresowany problemem, bo tajemnica adwokacka to gwarant rzetelnego procesu i  prawa do obrony. Odniosła się do statystyk naruszania tajemnicy i wskazała, że Helsińska Fundacja Praw Człowieka zbadała takie przypadki, zwracając się do sądów w trybie informacji publicznej. Z uzyskanych danych wynika, że było 115 postanowień o uchyleniu tajemnicy adwokackiej i  radcowskiej. W  naszych statystykach mówimy nie tylko o postanowieniach sądu, ale i o przesłuchaniach bez takich postanowień. Uczuliła dziekanów w tym zakresie. RPO i HFPCz będą nas wpierać.