W dniach 6–8 maja 2011 r. w murach Uniwersytetu Jagiellońskiego odbyła się międzynarodowa konferencja „Possessio ac iura in re – z dziejów prawa rzeczowego”. Tegoroczną konferencję objęli patronatem honorowym: Minister Sprawiedliwości Krzysztof Kwiatkowski, Marszałek Województwa Małopolskiego Marek Sowa, Wojewoda Małopolski Stanisław Kracik, Dziekan Wydziału Prawa i Administracji prof. dr hab. Krystyna Chojnicka oraz Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. dr hab. Karol Musioł.

W konferencji uczestniczyli asystenci, doktoranci oraz studenci z Uniwersytetu Warszawskiego, Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Uniwersytetu Łódzkiego, Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Tegoroczną konferencję licznie reprezentowały uniwersytety zagraniczne, takie jak: Narodowy Uniwersytet „Akademii Kijowsko-Mohylańskiej” w Kijowie, która jest najstarszą ukraińską szkołą wyższą, założoną w 1658 r., Uniwersytet Yasar w Izmirze – Turcja, Uniwersytet Comenius w Bratysławie, Uniwersytet Łotewski, Uniwersytet w Trnawie, Uniwersytet Panthéon-Assas – Paryż II, Uniwersytet Modeny i Reggio Emilia we Włoszech, Uniwersytet w Belgradzie i Uniwersytet Karola w Pradze.

„Possessio ac iura in re – z dziejów prawa rzeczowego” była już piątą konferencją z cyklu „Z dziejów prawa”, która została zorganizowana przez Katedrę Historii Prawa Polskiego UJ oraz Sekcję Historii Państwa i Prawa Towarzystwa Biblioteki Słuchaczów Prawa UJ. W 2007 r. odbyła się bowiem konferencja „Prawo blisko człowieka – z dziejów prawa rodzinnego i spadkowego”, w 2008 r. konferencja „Culpa et poena – z dziejów prawa karnego”, rok później miała miejsce konferencja „Ius mercatorium, lex mercatoria – z dziejów i współczesności prawa handlowego”, w 2010 r. zaś „Ex contractu, ex delicto – z dziejów prawa zobowiązań”. Warto dodać, że w 2008 r. ukazał się tom pokonferencyjny, zawierający wygłoszone w czasie konferencji referaty „Prawo blisko człowieka – z dziejów prawa rodzinnego i spadkowego” (Prawo blisko człowieka, pod red. Macieja Mikuły, Kraków 2008, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego), rok później z konferencji „Culpa et poena – z dziejów prawa karnego” (Culpa et poena. Z dziejów prawa karnego, pod red. Macieja Mikuły, Kraków 2009), natomiast w 2011 r. z konferencji „Ius mercatorum, lex mercatoria – z dziejów i współczesności prawa handlowego” (Ius mercatorum, lex mercatoria – z dziejów i współczesności prawa handlowego, pod red. Macieja Mikuły, Piotra Suskiego, Kraków 2011). Obecnie w przygotowaniu znajdują się dwa tomy pokonferencyjne zawierające wystąpienia podczas konferencji „Ex contractu, ex delicto – z dziejów prawa zobowiązań”, jak i ostatniej „Possessio ac iura in re – z dziejów prawa rzeczowego”.

Tegoroczna inauguracja miała miejsce w zabytkowej Auli Collegium Novum. W imieniu organizatorów powitał uczestników mgr Maciej Mikuła, tegoroczny zaś wykład inauguracyjny dotyczący wpływu prawa kanonicznego na kształtowanie ochrony posesoryjnej został wygłoszony przez kierownika Katedry Historii Prawa Polskiego UJ prof. dr. hab. Wacława Uruszczaka.

W czasie sesji plenarnej, moderowanej przez mgr. Jacka Ożóga, która rozpoczęła się po inauguracji, poruszano m.in. kwestię ewolucji posiadania w XX wieku w kraju Czechosłowackim, jak i również kauzacji w prawie rzymskim.

Obrady w ciągu kolejnych dni toczyły się jednocześnie w dwóch panelach: polskoi anglojęzycznym. Obydwa odbywały się w historycznym budynku Collegium Novum. W Sali nr 30 prezentowano referaty w języku polskim, natomiast w Sali Senackiej językiem przewodnim był angielski. Moderatorem podczas panelu obcojęzycznego był mgr Jacek Ożóg, doktorant na Wydziale Prawa i Administracji UJ, panelu polskojęzycznego zaś w zależności od dnia: Magdalena Janecka, Piotr Kawałek, Łukasz Załucki i Gabriela Grochola, studenci odpowiednio: IV, V, IV i III roku studiów prawniczych na Wydziale Prawa i Administracji UJ.

W czasie swych wystąpień referenci przedstawili wyniki prowadzonych przez siebie badań nad historią prawa rzeczowego. Poczynając od prawa własności na Bliskim Wschodzie w II tysiącleciu p.n.e., poprzez kwestie związane z własnością pogańską i heretycką w praktyce i teorii krajów chrześcijańskich czy prawodawstwo jagiellońskie dotyczące nieruchomości miejskich, kończąc na ochronie własności publicznej w Polsce w latach 1944–1956. Debatowano również nad odrębną własnością lokalu w Kodeksie Napoleona i we współczesności, dziejami prawnej regulacji dematerializacji papierów wartościowych na Ukrainie, rozwojem instytucji zastawu rejestrowego w Polsce w XX w. i wieloma innymi tematami. W czasie konferencji wygłoszono w sumie 36 referatów, które prezentowały bardzo wysoki poziom merytoryczny.

Spotkanie zgromadziło wielu młodych prawników, a także historyków, nie tylko referentów, albowiem spotkało się z zainteresowaniem studentów, doktorantów i asystentów Uniwersytetu, którzy z zaciekawieniem przysłuchiwali się wygłaszanym wystąpieniom, a także czynnie uczestniczyli w dyskusji nad wygłoszonymi referatami. Nie ulega wątpliwości, że konferencja była doskonałym miejscem wymiany poglądów związanych z prawem rzeczowym i jego historią. Zgodnie z założeniem organizatorów szeroka formuła konferencji gwarantowała umożliwienie dyskusji historykom prawa, historykom społeczeństwa i gospodarki oraz badaczom zajmującym się prawem współczesnym, dostrzegającym konieczność dialogu z przeszłością w celu udoskonalania obecnie obowiązujących systemów prawnych. Należy zauważyć, że przedsięwzięcie to przyczyniło się do ukazania historycznej ciągłości i ewolucji instytucji prawa rzeczowego od czasów starożytnych po współczesność.

Warto podkreślić, że było to udane i wartościowe spotkanie dogmatyków i historyków prawa, natomiast wspólne obiady i kolacje pozwoliły na nawiązanie wielu kontaktów o charakterze naukowym, jak i towarzyskim. Należy wyrazić nadzieję, że tego typu spotkania wpiszą się na stałe w kalendarz wydarzeń naukowych, stanowiąc doskonałe forum wymiany poglądów i prezentacji wyników swych badań dla studentów, seminarzystów, asystentów zajmujących się nie tylko historią prawa, ale także dogmatyką prawa.

Organizatorzy, wzorem poprzednich lat, planują wydanie tomu pokonferencyjnego, obejmującego wygłoszone referaty. Tom ten będzie stanowił część nieformalnej serii wydawniczej, gromadzącej wystąpienia wygłoszone podczas wszystkich konferencji z cyklu „Z dziejów prawa”.