*Biul. SN, nr 8/08 z 4 września 2008 r., s. 7.

T eza glosowanej uchwały brzmi:

Na zarządzenie przewodniczącego w sądzie pierwszej instancji o zwrocie wniosku o udzielenie zabezpieczenia przysługuje zażalenie.

Zagadnienie prawne

Przedmiotem komentowanej uchwały jest problematyka zaskarżalności zarządzenia przewodniczącego o zwrocie wniosku o udzielenie zabezpieczenia. Kodeks postępowania cywilnego nie daje w tej kwestii jasnej odpowiedzi, odnosząc się wyraźnie do zagadnienia dopuszczalności wniesienia zażalenia w postępowaniu zabezpieczającym jedynie w art. 741 k.p.c. Z zawartej w tym przepisie normy wynika, że na postanowienie sądu pierwszej instancji w przedmiocie zabezpieczenia przysługuje zażalenie. Ustawa jednoznacznie przesądza więc, że zaskarżalne w drodze zażalenia jest każde postanowienie sądu pierwszej instancji dotyczące zabezpieczenia (np. udzielające zabezpieczenia, oddalające wniosek o udzielenie zabezpieczenia czy uchylające – na podstawie art. 742 § 1 k.p.c. – prawomocne postanowienie o udzieleniu zabezpieczeniaPor. T. Ereciński, (w:) Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 3, red. T. Ereciński, Warszawa 2009, s. 512; W. Siedlecki, (w:) System prawa procesowego cywilnego. Zaskarżanie orzeczeń sądowych, red. nacz. W. Berutowicz, t. III, red. tomu W. Siedlecki, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1986, s. 350.), jednakże nie wyklucza zaskarżalności innych postanowień wydanych w toku postępowania zabezpieczającego, a wymienionych w art. 394 § 1 k.p.c., np. w przedmiocie zawieszenia postępowania lub oddalenia wniosku o wyłączenie sędziego. W takim przypadku zażalenie znajdzie jednak swoją podstawę prawną w art. 394 § 1 – odpowiednio pkt 6 i 10 – k.p.c., stosowanym w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. To właśnie ta ostatnia norma pozwala na odpowiednie stosowanie przepisów o procesie do innych rodzajów postępowań unormowanych w Kodeksie postępowania cywilnego, w tym do postępowania zabezpieczającego. O ile reguła ta jest co do zasady bezdyskusyjna,  o tyle problematyczne staje się jej zaaplikowanie w konkretnych sytuacjach procesowych, w tym w odniesieniu do zaskarżalności zarządzenia zwracającego wniosek o udzielenie zabezpieczenia.

W przedstawionej materii doktryna nie zajęła jednolitego stanowiska. Przeważał, aczkolwiek nieprezentowany w sposób stanowczy, pogląd o dopuszczalności wniesienia zażalenia na zarządzenie o zwrocie obarczonego brakami formalnymi wniosku o udzielenie zabezpieczeniaTak np. – bez szerszej argumentacji – P. Pogonowski, Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne, Warszawa 2007, s. 81; J. Jagieła, (w:) Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz do artykułów 506–1088, red. K. Piasecki, Warszawa 2006, s. 468; M. Uliasz, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Warszawa 2008, s. 1052 oraz D. Zawistowski, Postępowanie zabezpieczające. Komentarz. Wybór orzeczeń, Warszawa 2007, s. 63–64.. Zwolennicy tego stanowiska upatrywali zasadniczego argumentu w strukturalnej odrębności postępowania zabezpieczającego, przyjmując, że skoro wniosek o udzielenie zabezpieczenia jest czynnością inicjującą postępowanie, to pełni on taką funkcję, jak pozewM. Uliasz, Kodeks, s. 1052.. Zapatrywanie to uzasadniać miało odpowiednie stosowanie – na podstawie przepisu art. 13 § 2 k.p.c. – do wniosku o udzielenie zabezpieczenia przepisów o pozwie, w tym art. 394 § 1 pkt 1 k.p.c.K. Korzan, Sądowe postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne w sprawach cywilnych, Katowice 1986, s. 59; A. Jakubecki, (w:) Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. A. Jakubecki, Warszawa 2008, s. 1033; M. Uliasz, Kodeks, s. 1052; J. Jagieła, (w:) Kodeks, s. 468. O odrębności postępowania zabezpieczającego, tłumaczącej jego podobieństwo do postępowania rozpoznawczego, świadczyć ma m.in. niezależne oznaczenie stron, podleganie wniosku o udzielenie zabezpieczenia co do zasady oddzielnej opłacie, a wreszcie formalna samodzielność postępowania, występująca wówczas, gdy jest ono wszczynane jeszcze przed wniesieniem pozwu i prowadzone jest pod oddzielną sygnaturą aktW tym ostatnim przypadku postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia zrównywane było w orzecznictwie Sądu Najwyższego z postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie.. Skoro w takim przypadku wniosek o udzielenie zabezpieczenia miałby być traktowany pod względem zaskarżalności podobnie jak pozew, to nie ma racjonalnych argumentów, aby odmiennie traktować ów wniosek, gdy jest on zamieszczony w pozwie, a nie wniesiony samodzielnieD. Zawistowski, Postępowanie zabezpieczające, s. 63–64..

Prezentowano także pogląd o niedopuszczalności zażalenia na zarządzenie o zwrocie wniosku o udzielenie zabezpieczeniaS. Dalka, (w:) S. Dalka, J. Rodziewicz, Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne. Komentarz, Gdańsk 1994, s. 21 i A. Zieliński, (w:) Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. A. Zieliński, Warszawa 2010, s. 1254, teza 4. Uznać należy, że do stanowiska negującego dopuszczalność zaskarżania zarządzeń w przedmiocie zwrotu wniosku o udzielenie zabezpieczenia przychylił się także – choć niejednoznacznie – W. Siedlecki, który stwierdził, że przepis art. 741 k.p.c. „rozciąga dopuszczalność zażalenia na wszelkiej treści postanowienia w sprawie zarządzenia tymczasowego”, przyjmując przy tym, że „zażalenie nie przysługuje na inną czynność sądu lub zaniechanie sądu w postępowaniu zabezpieczającym, jak np. pozostawienie sprawy bez biegu, zarządzenie przewodniczącego rozpoznania sprawy przez sąd”. Zob. W. Siedlecki, (w:) System, s. 350–351., a także stanowisko pośrednie, zgodnie z którym jeżeli wniosek o zabezpieczenie zwracany jest wraz z pozwem, wówczas przysługuje zażalenie, jeżeli zaś zwrócono sam wniosek o zabezpieczenie, zażalenie nie przysługujeE. Wengerek, Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne. Komentarz do części drugiej kodeksu postępowania cywilnego, Warszawa 1998, s. 30..

Stanowisko Sądu Najwyższego i jego ocena

Aprobując dopuszczalność zażalenia na zarządzenie w przedmiocie zwrotu wniosku o udzielenie zabezpieczenia, Sąd Najwyższy stwierdził m.in., że odesłanie zawarte w art. 13 § 2 k.p.c. pozwala na stosowanie reguły wyrażonej w art. 394 § 1 pkt 1 k.p.c., z modyfikacją polegającą na odniesieniu jej do innego pisma procesowego, pełniącego taką samą rolę jak pozew. Zażalenie będzie przysługiwało więc na zarządzenie w przedmiocie zwrotu „pisma inicjującego postępowanie o właściwościach równorzędnych procesowi, a więc postępowanie cechujące się nie tylko samodzielnością strukturalną i funkcjonalną, ale pozbawione jednocześnie charakteru akcesoryjnego”. Wskazując powyższe, Sąd Najwyższy dostrzegł w postępowaniu zabezpieczającym samodzielność strukturalną i odrębność funkcjonalną, które to cechy przejawiają się w pełni samodzielnym przedmiocie postępowania zabezpieczającego, odrębnie określonych stronach, odmiennych regułach sędziowskiej oceny materiału procesowego oraz szczególnej postaci rozstrzygnięcia, a nadto w wydzieleniu tego postępowania do nowej części trzeciej Kodeksu postępowania cywilnego.

Ostatecznie Sąd Najwyższy opowiedział się za „elastycznym rozwiązaniem, dopuszczającym stosowanie art. 394 § 1 pkt 1 in princ. k.p.c. w innych rodzajach postępowania w rozumieniu art. 13 § 2 k.p.c., niemających wszystkich cech postępowania w sprawie” i odznaczających się niesamoistnym charakterem, tak jak to ma miejsce w przypadku postępowania zabezpieczającego.

Przyłączając się bez zastrzeżeń do stanowiska upatrującego w postępowaniu zabezpieczającym inny rodzaj postępowania w rozumieniu art. 13 § 2 k.p.c., do którego stosuje się odpowiednio przepisy o procesie oraz dostrzegającego strukturalną i funkcjonalną samodzielność tego postępowania, należy jednak krytycznie ocenić pozostałe wnioski prowadzące do uchwalenia komentowanej tezy.

Przede wszystkim podkreślić należy, że art. 394 § 1 k.p.c. zawiera enumeratywny katalog zaskarżalnych w drodze zażalenia decyzji organów procesowych wydanych w pierwszej instancji. Uzupełniając ten katalog na potrzeby postępowania zabezpieczającego, ustawodawca uchwalił art. 741 k.p.c. przewidujący, że zażalenie przysługuje także na postanowienie sądu pierwszej instancji w przedmiocie zabezpieczenia. Specyfika postępowania zabezpieczającego zmusiła więc ustawodawcę do uchwalenia odrębnego (w stosunku do art. 394 § 1 k.p.c.) uregulowania, odnoszącego się do kwestii zaskarżalności decyzji charakterystycznych tylko dla tego postępowania. Pomimo zastosowania tego zabiegu nie objęto oddzielną regulacją zarządzeń w przedmiocie zwrotu wniosku inicjującego postępowanie zabezpieczające. Pamiętać należy przy tym, że obecny Kodeks postępowania cywilnego hołduje zasadzie dopuszczalności zażalenia tylko w przypadkach wyraźnie przewidzianych w ustawie; żaden przepis nie przewiduje natomiast expressis verbis zaskarżalności zarządzenia o zwrocie wniosku o udzielenie zabezpieczenia. Nie jest to z pewnością stan normatywny uzasadniający twierdzenie o istnieniu luki prawnejTak np. twierdzi A. Stefanowska, Glosa do uchwały SN z dnia 28 sierpnia 2008 r., III CZP 65/08, „Prokuratura i Prawo” 2009, z. 9, s. 169. Ze stanowiskiem tym nie zgadza się P. Grzegorczyk, Glosa do uchwały SN z dnia 28 sierpnia 2008 r., III CZP 65/08, dostępna na stronie: http://www.e-radcaprawny.org/eshop,4,21,21,491,szczegoly, promocje,15,1,2.html. Argumentów przeciwstawiających się takiemu stanowisku dostarcza sam ustawodawca w art. 13 § 2 k.p.c., nakazując – w związku z brakiem wyraźnego uregulowania powyższej kwestii w trzeciej części kodeksu – poszukiwanie rozwiązania powyższego problemu w przepisach o procesie. Lektura tychże nie pozostawia natomiast wątpliwości, że zażalenie przysługuje jedynie w przypadkach wyraźnie przewidzianych w ustawie. Przyjęcie, że zarządzenia o zwrocie wniosku o udzielenie zabezpieczenia nie zostały objęte żadnym normatywnym katalogiem zaskarżalnych decyzji, pozwala na jednoznaczny wniosek o niezaskarżalności wymienionego zarządzenia. Stąd też nie może być mowy o potrzebie stosowania analogii z uwagi na brak regulacji prawnejOdmiennie w zakresie dopuszczalności zastosowania analogii w omawianym przypadku zob. D. Zawistowski, Postępowanie zabezpieczające, s. 63..

Inna rzecz, że kwestia dopuszczalności zażalenia na zarządzenie o zwrocie wniosku o udzielenie zabezpieczenia jest dyskusyjna, a to z uwagi na możliwość odpowiedniego zastosowania w postępowaniu zabezpieczającym art. 394 § 1 pkt 1 in princ. k.p.c., przewidującego zażalenie na zarządzenie o zwrocie pozwu.

Odnosząc się do tego argumentu, należy podkreślić, że postępowanie zabezpieczające – choć strukturalnie samodzielne i odrębne funkcjonalnie – charakteryzuje się akcesoryjnością, która zasadniczo odróżnia je od postępowania rozpoznawczego czy egzekucyjnego. Przede wszystkim postępowanie to nie ma celów samoistnych, oderwanych od głównego celu postępowania, jakim jest wydanie (i ewentualnie wyegzekwowanie) sprawiedliwego orzeczenia co do istoty sprawyP. Pogonowski, Postępowanie zabezpieczające, s. 6.. Ma ono jedynie zabezpieczyć (zapewnić) skuteczność i wykonalność tego orzeczeniaA. Jakubecki, Postępowanie zabezpieczające w sprawach z zakresu prawa własności intelektualnej, Kraków 2002, s. 132.. Nie budzi więc wątpliwości, że jako postępowanie o charakterze pomocniczym, którego skutki z założenia nie mają charakteru stałego, lecz są tymczasowe, nie może mieć ono statusu postępowania w sprawie, a równocześnie nie może być z nim traktowane równorzędnie. Wniosku tego nie zmienia fakt, że postępowanie zabezpieczające może być zainicjowane odrębnie w stosunku do samego postępowania rozpoznawczego (tj. przed jego wszczęciem lub po jego wszczęciu) w oddzielnym piśmie procesowym (odrębnie rejestrowanym, podlegającym oddzielnej opłacie). Możliwość złożenia wniosku o udzielenie zabezpieczenia w różnym czasie (przed zgłoszeniem, równocześnie ze zgłoszeniem lub po zgłoszeniu żądania) i na różne sposoby (odrębnie od dokonania lub łącznie z dokonaniem innej czynności procesowej) nie prowadzi do zmiany charakteru zainicjowanego tym wnioskiem postępowania, a równocześnie nie pozwala zarówno na hierarchizację tych sposobów, jak i generalne przypisywanie cech łączonych z jednym z nich (uznanym za reprezentatywny) pozostałym formom inicjowania postępowania zabezpieczającegoTak np. D. Zawistowski, Postępowanie zabezpieczające, s. 63–64.. W konsekwencji, bez względu na moment i sposób zainicjowania postępowania zabezpieczającego, stosunek pomiędzy celem tego postępowania a celem postępowania rozpoznawczego jest tożsamy: jest to stosunek zawierania – pierwsze wchodzi w zakres drugiegoJ. Jagieła, Tymczasowa ochrona prawna w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2007, s. 197.. Znaczenia tej relacji zależności nie jest w stanie zmienić fakt, że postępowanie zabezpieczające posiada samodzielny przedmiot, a jego  cel jest odrębny od celu postępowania rozpoznawczego czy egzekucyjnego. Zauważyć trzeba przy tym, że funkcja postępowania zabezpieczającego zawsze podporządkowana jest postępowaniu, którego efektywnemu zakończeniu zabezpieczenie służy.

W konsekwencji wniosek o udzielenie zabezpieczenia nie może być traktowany na równi z pozwem tylko z tego względu, że – podobnie jak pozew – inicjuje odrębne postępowanie, pomimo iż nie ma ono właściwości charakterystycznych dla postępowania w sprawie. Zawarte w art. 13 § 2 k.p.c. odesłanie pozwala jedynie na odpowiednie zastosowanie w postępowaniu zabezpieczającym przepisów o procesie, co oznacza dopuszczalność ich zastosowania w takim zakresie, w jakim wynika to z istoty i funkcji postępowania zabezpieczającego, a w szczególności wniosku o udzielenie zabezpieczenia. W odniesieniu do tego ostatniego zauważyć trzeba, że – w przeciwieństwie np. do wniosku o wszczęcie postępowania nieprocesowego, który nawet pod względem formalnym został expressis verbis zrównany z pozwem (art. 511 § 1 k.p.c.) – wniosek o udzielenie zabezpieczenia podlega odrębnym, przewidzianym tylko dla niego, kwalifikowanym wymaganiom formalnym (art. 736 § 1 i 2 k.p.c.). Nadto wniosek o udzielenie zabezpieczenia może być zawarty w piśmie inicjującym postępowanie w sprawie, co podkreśla pomocniczy – podrzędny w stosunku do postępowania rozpoznawczegoNa marginesie zauważyć należy, że również postępowanie upadłościowe traktowane jest jako sui generis cywilne postępowanie rozpoznawcze (por. uzasadnienie uchwały SN z 5 lutego 2004 r., III CZP 111/03, OSNC 2005, nr 4, poz. 62). czy egzekucyjnego – charakter postępowania zabezpieczającego. Pogląd o dopuszczalności zażalenia na zarządzenie w przedmiocie zwrotu wniosku o udzielenie zabezpieczenia stawia wreszcie pod znakiem zapytania racjonalność ustawodawcy, który dostrzegając potrzebę zagwarantowania szybkości i sprawności postępowania zabezpieczającego, przewidział w art. 738 zd. 2 k.p.c. generalne wyłączenie stosowania w odniesieniu do wniosków o udzielenie zabezpieczenia procedury naprawczej z art. 130 § 1 k.p.c. Przyjęta przez Sąd Najwyższy teza pozostaje w opozycji do tych działań ustawodawczychWniosku tego nie są w stanie zmienić projektowane zmiany w treści art. 738 k.p.c. (polegające na skreśleniu zdania drugiego), których znaczenie i skutki dla omawianego zagadnienia zostały omówione w dalszej części glosy. .

Logicznie przekonywającego oparcia dla stanowiska przedstawionego w glosowanej uchwale nie daje także argument podkreślający cel postępowania zabezpieczającego, jakim jest możliwość dochodzenia zabezpieczenia roszczeniaA. Stefanowska, Glosa, s. 169. .

Otóż zauważyć należy, że sam cel wprowadzenia takiego czy innego rodzaju postępowania, a konkretniej ujmując – przedmiot tego postępowania (bo przecież właśnie przedmiotem postępowania zabezpieczającego jest żądanie udzielenia zabezpieczenia roszczenia) – nie może uzasadniać stosowania instytucji nieprzewidzianej przez ustawodawcę. Wykładnia celowościowa pozwala jedynie na poszukiwanie pomocniczej argumentacji, wspierającej wyniki interpretacji językowej, nie usprawiedliwia natomiast sama przez się rozwiązań nieznajdujących oparcia w ustawie. Tymczasem – wyrażając aprobatę dla zajętego przez Sąd Najwyższy stanowiska – wskazuje się równocześnie, że w istocie sformułowana przez ten Sąd teza „nie znajduje dostatecznej podstawy w przepisach obowiązującego prawa”Tamże, s. 167.. Wykładnia teleologiczna, odwołująca się do ratio  legis przepisu, nie może być dokonywana z pominięciem wyników pozostałych metod interpretacyjnychW szczególności „sięganie do argumentów z dziedziny celowości, skuteczności, czy sprawności działania organów państwa może się w orzecznictwie sądowym pojawiać tylko wyjątkowo, a już nigdy argument taki nie może stać się samoistną, a więc jedyną podstawą rozstrzygnięcia” (por. wyrok SN z 18 listopada 1993 r., III ARN 56/93, OSNIC 1994, poz. 116). Podkreśla się równocześnie, że kierowanie się wykładnią celowościową w oderwaniu od innych rodzajów wykładni może prowadzić do wypaczenia rzeczywistych intencji prawodawcy, dowolności w stosowaniu prawa i związanej z nią utraty poczucia pewności prawnej” (por. uchwałę NSA z 29 maja 2000 r., FPS 2/00, ONSA 2001, nr 1, poz. 2). . Przy dokonywaniu wykładni przepisów należy przede wszystkim uwzględniać zasadę idem dixit quam voluit, oznaczającą, że to, co prawodawca chciał uchwalić, wyraża się w tym, co uchwalił. Innymi słowy, nie można dowolnie przyjmować z samego celu unormowań, że ustawodawca objął swoją wolą uchwalenia to, czego jednak nie wyraził.

Wbrew twierdzeniom zwolenników przyjętej przez Sąd Najwyższy tezy niedopuszczalność zażalenia na zarządzenie o zwrocie wniosku o udzielenie zabezpieczenia nie pozbawia uprawnionego możliwości dochodzenia zabezpieczenia roszczenia, skoro – jak sami twierdzą – zwrot tegoż wniosku nie zamyka drogi do złożenia go po raz kolejnyA. Stefanowska, Glosa, s. 169. Autorka błędnie nazywa przy tym zarządzenie w przedmiocie zwrotu wniosku „orzeczeniem”, do których ono się nie zalicza.. Równocześnie pozbawione jest racjonalnych przesłanek twierdzenie, że skuteczne ponowienie zwróconego uprzednio wniosku o udzielenie zabezpieczenia jest utrudnione, a często – w przypadku wnioskodawcy niereprezentowanego przez profesjonalnego pełnomocnika – wręcz niemożliweTamże, s. 169.. Wnioskowanie takie zakłada, że potencjalny, działający osobiście podmiot postępowania cywilnego nie jest w stanie skutecznie skonfrontować zwróconego wniosku z wymogami formalnymi przewidzianymi dla tego wniosku jako pisma procesowego. Sytuacja, kiedy wnioskodawca, którego wniosek o udzielenie zabezpieczenia zwrócono, ma trudności ze szczegółowym ustaleniem przyczyny podjęcia takiej decyzji, może w rzeczywistości mieć miejsce, jednakże – po pierwsze – nie można czynić jej zasadą (i w konsekwencji wywodzić z niej generalnych wniosków w zakresie interpretacji przepisów prawa), a ponadto nie stanowi to przeszkody do podjęcia kolejnej próby złożenia wniosku nieobarczonego brakami formalnymi. Zauważyć należy przy tym, że ponowienie wniosku szybciej inicjuje procedurę udzielenia zabezpieczenia niż generowanie postępowania zażaleniowego, nawet przy założeniu, że miałoby ono prowadzić do uchylenia zarządzenia o zwrocie wniosku. Nie sposób wreszcie pominąć milczeniem faktu, że w dotychczasowej praktyce sądów zarządzenia w przedmiocie zwrotu wniosku o udzielenie zabezpieczenia były w przeważającej mierze uzasadniane przynajmniej w zakresie potrzebnym do wyjaśnienia wnioskodawcy motywów zwrotu wniosku.

Argument odnoszący się do potencjalnych trudności związanych z poprawieniem zwróconego uprzednio wniosku o udzielenie zabezpieczenia dezaktualizuje się w obliczu nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego, dokonanej ustawą z 16 września 2011r. Dz.U. nr 233, poz. 1381.W wyniku zmiany treści art. 738 k.p.c. ustawodawca zezwolił na stosowanie – w zakresie skutków związanych z niedochowaniem wymogów formalnych takiego wniosku – ogólnych reguł określonych w art. 130 i 130¹ k.p.c. W konsekwencji zwrot  wniosku o udzielenie zabezpieczenia dotkniętego brakami formalnymi będzie mógł nastąpić dopiero wówczas, gdy pomimo wezwania do jego poprawienia lub uzupełnienia braki formalne wniosku nie zostaną w zakreślonym terminie usunięte. W imię konstytucyjnie zagwarantowanego prawa obywatela do sądu ustawodawca nie tylko zdecydował się na odstąpienie od rygorystycznego przestrzegania postulatu szybkości postępowania zabezpieczającego, ale również dowiódł, że jakiekolwiek zmiany w postępowaniu wywołanym wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia dokonywane są w drodze wyraźnej ingerencji ustawodawcy, której wciąż trudno dopatrzeć się w odniesieniu do zaskarżalności zarządzenia w przedmiocie zwrotu wniosku o udzielenie zabezpieczenia. Projektowana zmiana dezaktualizuje wreszcie argument zwolenników dopuszczalności zażalenia na zarządzenie o zwrocie wniosku o udzielenie zabezpieczenia, wskazujących, że konsekwencją zaskarżalności owego zarządzenia jest konieczność jego uzasadnianiaP. Grzegorczyk, Glosa, oraz A. Stefanowska, Glosa, s. 169–170., co z kolei umożliwia wnioskodawcy zapoznanie się z motywami zwrotu wniosku. Po wprowadzeniu w życie nowelizacji k.p.c. zwrócenie wnioskodawcy uwagi na braki formalne dokonywane będzie na etapie procedury naprawczej z art. 130 § 1 k.p.c.

Na koniec dostrzec należy także, że w motywach uchwalonej glosy Sąd Najwyższy nie skonfrontował skutków zajętego stanowiska z treścią art. 737 k.p.c., z którego wynika, iż wniosek o udzielenie zabezpieczenia podlega rozpoznaniu bezzwłocznie, nie później jednak niż w terminie tygodnia od dnia jego wpływu do sądu. Termin ten dotyczy, co oczywiste, merytorycznego rozpoznania wniosku, co nie nastąpi w razie jego zwrotu. Jeżeli jednak przyjmiemy – tak jak to uczynił Sąd Najwyższy – że decyzja o zwrocie wniosku jest zaskarżalna, to w przypadku wniesienia zażalenia i uchylenia zarządzenia o zwrocie wniosku uczynienie zadość temu terminowi będzie w wielu przypadkach niemożliweUznać należy bowiem, że i w takim przypadku dniem wpływu wniosku do sądu będzie dzień jego złożenia w sądzie, a nie dzień wydania postanowienia sądu drugiej instancji uchylającego zarządzenie o zwrocie wniosku o udzielenie zabezpieczenia.. Wprawdzie rozpoznanie wniosku o udzielenie zabezpieczenia po upływie tygodniowego instrukcyjnego terminu nie ma wpływu na skuteczność postanowienia zabezpieczającegoPor. T. Ereciński, (w:) Kodeks, s. 503–504., jednakże kolizja tych dwóch uregulowań (tj. stosowanego odpowiednio art. 394 § 1 pkt 1 in princ. k.p.c. oraz art. 737 k.p.c.) uniemożliwiałaby ich racjonalne stosowanieNieuniknione stałoby się w pewnych sytuacjach pytanie o odpowiedzialność odszkodowawczą Skarbu Państwa za szkodę powstałą w wyniku zaniechania bezzwłocznego rozpoznania wniosku w sytuacji, gdy tygodniowy termin został przekroczony w związku z koniecznością rozpoznania zażalenia na zarządzenie o zwrocie wniosku..

Znamienna dla oceny glosowanej uchwały jest wreszcie dotychczasowa praktyka sądów, które w zasadzie jednolicie przyjmowały, że zażalenie na zarządzenie o zwrocie wniosku o udzielenie zabezpieczenia jest niedopuszczalne. Jakkolwiek praktyka sądów nie może sama przez się przesądzać o wykładni przepisów, jednakże przyjmując, że za każdym stanowiskiem judykatury, a wieloletnim i jednolitym w szczególności, przemawia uzasadnienie prawne, Sąd Najwyższy powinien był pochylić się i nad tą kwestią.