W dniach 2–3 grudnia 2010 r. na Uczelni Łazarskiego w Warszawie odbyła się II edycja konferencji Instytutu Allerhanda INSO 2010 skupiająca prawników, ekonomistów i przedsiębiorców zajmujących się prawem upadłościowym. Konferencja odbyła się w ramach I Kongresu Inwestorów i Przedsiębiorców 2010, zorganizowanego przez Instytut Allerhanda, Secus Wsparcie Biznesu oraz Uczelnię Łazarskiego, a poświęconego wyzwaniom, przed którymi stoją współczesne przedsiębiorstwa, czyli problemom pozyskiwania finansowania na rozwój działalności oraz przełamywania kryzysu niewypłacalności.

Słowo powitalne oraz mowy inauguracyjne podkreślające wagę i wyzwania, przed którymi stoją współczesne przedsiębiorstwa, wygłosili: prof. Daria Nałęcz (rektor Uczelni Łazarskiego), dr Maciej Grabowski (wiceminister finansów), prof. Małgorzata Zalewska (członek Zarządu NBP), Peter Jungen (prezydent i założyciel European Business Angels Network, EBAN), Grzegorz Pędras (prezes SECUS), dr Wojciech Rogowski (wiceprezes Instytutu Allerhanda) oraz Roman Trzaskalik (prezes Zarządu Stowarzyszenia Krajowego Forum Parków Przemysłowych i Parków Technologicznych).

W ramach konferencji eksperci Instytutu Allerhanda oraz zaproszeni kontynuowali zainicjowaną na INSO 2009 dyskusję o obecnej kondycji i przyszłości prawa upadłościowego w Polsce. Prezentacje ekspertów oraz dyskusje panelowe skupiły się wokół zagadnień prawnych, finansowych i ekonomicznych procedury naprawczej i układowej, które, wraz z problematyką polityki drugiej szansy, stanowiły główny wątek tej edycji.

Obrady pierwszego i drugiego dnia zainaugurowały wykłady gości specjalnych: prof. Andrzeja Rycharda (PAN), który przedstawił socjologiczne spojrzenie na fundamentalne znaczenie zaufania w relacjach gospodarczych oraz prof. Dariusza Wędzkiego (UE w Krakowie), który zaprezentował uczestnikom syntezę wyników i metod badań nad prognozowaniem upadłości.

Problematykę funkcjonowania prawa naprawczego na podstawie badań empirycznych zaprezentowali: dr Katarzyna Puchalska (Instytut Ekonomiczny NBP), która przedstawiła badania oceniające wskaźniki wypłacalności i płynności polskich przedsiębiorstw w ostatnich 15 latach i dr Katarzyna Boratyńska (SGH), która omówiła strukturę, metody  pomiaru oraz dane porównawcze kosztów bankructwa przedsiębiorstw w wybranych krajach na świecie.

Prawnicy postulowali zmiany w prawie naprawczym stosowne do wymogów współczesnego życia gospodarczego (dr Rafał Adamus, Instytut Allerhanda) oraz tworzenie bodźców podatkowych i ekonomicznych, dzięki którym opłacałoby się wszczynać procedurę upadłościową (Maciej Roch Pietrzak, dziekan Krajowej Izby Syndyków). Przedstawiona została też problematyka kluczowego dla tej gałęzi prawa pojęcia niewypłacalności – „Prawne pojęcie niewypłacalności – analiza porównawcza w «starych» i «nowych» przepisach prawa upadłościowego – wnioski de lege ferenda” (SSR Janusz Płoch). Prezentacja pozycji wierzyciela hipotecznego w postępowaniu upadłościowym uwypukliła niekonsekwencje związane z należytym stosowaniem regulacji w aspekcie praktycznym, co znajduje również odzwierciedlenie w prezentowanej judykaturze (r.pr. Paweł Kuglarz).

Ponadto omówione zostały relacje zachodzące między głównym zagranicznym postępowaniem upadłościowym a wtórnym postępowaniem prowadzonym w Polsce (dr Tomasz Chilarski) oraz problemy praktyczne procesów upadłościowych o skutkach transgranicznych (r.pr. Michał Barłowski), przedstawione zasady odpowiedzialności karnej syndyka (Maria Bogajewska). Żywo dyskutowano także wiele innych tematów i problemów.

Polskie prawo naprawcze zostało na konferencji także skonfrontowane z praktyką legislacyjną i gospodarczą panującą w innych krajach europejskich.

Niestety niesprzyjająca w dniach konferencji aura uniemożliwiła dotarcie części zagranicznych gości. Pomimo to wielu przykładów zagranicznych dostarczyły wystąpienia m.in. dr. Martina Pragera z międzynarodowej kancelarii syndyków Pluta Rechtsanwalts, dotyczące potrzeby standaryzacji zawodu syndyka, dr. Marka Porzyckiego (UJ), dotyczące podawania do wiadomości publicznej informacji o toczącej się procedurze upadłości na tle istniejących rozwiązań zagranicznych, prof. Jasnicy Garasic (Uniwersytet w Zagrzebiu), która przedstawiła badania porównawcze dotyczące modeli sanacji przedsiębiorstwa w systemach prawa upadłościowego na świecie oraz adw. Luigi Lai (UW), który zaprezentował zasady „specjalnego mechanizmu zarządzania” (Special Administration for Large Insolvent Companies) na przykładzie jednego z największych procesów upadłościowych w Europie.

Obradujący byli zgodni, że konieczne jest podjęcie wszystkich niezbędnych kroków, by ożywić lub zmienić przepisy prawa naprawczego, tak by, podobnie jak w innych krajach, problemy przedsiębiorstwa z wypłacalnością stanowiły asumpt do restrukturyzacji, zmian w zarządzaniu, poszerzenia grona akcjonariuszy lub zmiany formy i dziedziny działalności gospodarczej. Upadłość powinna być ostatecznością, a nie, jak bywa obecnie, narzędziem wywierania presji, manipulacji i stygmatyzacji przedsiębiorcy. Obradujący z zainteresowaniem przyjęli informację o działaniach Ministerstwa Gospodarki określanych polityką drugiej szansy zaprezentowane przez dyr. Sylwię Waśniewską, zastępcę dyrektora Departamentu Rozwoju Gospodarki. Wśród podjętych działań Ministerstwa znajduje się zamówienie przeprowadzenia ekspertyzy przyczyn braku efektywności systemu prawa upadłościowego w Polsce oraz zlecenie opracowania instrumentu doradczego, który posłuży przeciwdziałaniu upadłości (instrument jest przygotowywany przez ekspertów Instytutu Allerhanda).