Poprzedni artykuł w numerze
N a początku lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku rozpoczął praktykę adwokacką w Warszawie człowiek o wybitnych i wszechstronnych zdolnościach, który z miejsca znalazł się w czołówce warszawskiej adwokatury. Był nim wnuk i syn lwowskich adwokatów – Stanisław Pomorski.
Warte trwałej pamięci są jego dokonania tak w Polsce, jak i w Stanach Zjednoczonych, dokąd wyjechał na stałe w roku 1972.
Adwokat Stanisław Pomorski urodził się 23.11.1934 r. we Lwowie jako syn Marii i Juliusza Pomorskich. Przed II wojną światową jego dziadek i ojciec wykonywali praktykę adwokacką w Przemyślanach i we Lwowie. W 1940 r. wraz z babcią, matką i starszą siostrą został deportowany przez sowieckich okupantów, w nieludzkich warunkach, do Kazachstanu. W czasie długotrwałej podróży w towarowym wagonie zmarła jego babcia. Na zesłaniu przez kilka lat rodzina Pomorskich cierpiała z powodu głodu i skrajnej nędzy. Pod koniec II wojny światowej pozostali przy życiu członkowie rodziny, przez Ukrainę, zostali repatriowani do Polski. Przez cały okres II wojny jego ojciec, jako oficer Wojska Polskiego, był internowany w Oflagu IIC w Woldenbergu (obecnie Dobiegniew, woj. zachodniopomorskie). Po oswobodzeniu obozu adw. Juliusz Pomorski zamieszkał w Konstancinie, dokąd dotarła repatriowana żona z dziećmi, i podjął wykonywanie praktyki adwokackiej jako członek Okręgowej Izby Adwokackiej w Warszawie. Za działalność zawodową i społeczną adw. Juliusz Pomorski został uhonorowany Złotą Odznaką za Zasługi dla Adwokatury.
Stanisław Pomorski odbył w latach 1951–1956, jako wyróżniający się student, studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Działalność zawodową rozpoczął jako dziennikarz w tygodniku „Prawo i Życie”, a następnie w latach 1958–1961 odbył aplikację adwokacką, którą ukończył z wyróżnieniem. W latach 1958–1972 był członkiem Okręgowej Izby Adwokackiej w Warszawie. Występował z sukcesami jako obrońca m.in. w wielkich procesach gospodarczych. W 1966 r. obronił na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego pracę doktorską Amerykańskie common law a zasada nullum crimen sine lege. Promotorem doktoratu był prof. dr hab. Arnold Gubiński. W latach 1966–1972 był pracownikiem naukowym w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk.
W latach 1964–1966 był stypendystą Uniwersytetu Harvarda, gdzie szybko opanował język angielski poprzez codzienną lekturę „New York Timesa”, którego czytelnikiem był do końca życia. Po wyjeździe na stałe w 1972 r. do USA przez rok był stypendystą Fundacji Forda w dziedzinie prawa karnego porównawczego na Uniwersytecie Harvarda, a w 1973 r. podjął pracę jako profesor na Wydziale Prawa Uniwersytetu Stanowego w New Jersey, Rutgers School of Law w Camden. Na tej uczelni uzyskał najwyższy stopień naukowy Distinguished Professor of Law. Wykładał tu do emerytury w 2006 r. prawo karne, procedurę karną oraz prawo państw byłego bloku wschodniego. Wychował wiele pokoleń studentów, wielu obecnie praktykujących prawników w Filadelfii i stanie New Jersey było jego uczniami. Powszechnie lubiany, znany był wśród studentów z sokratejskiego podejścia do życia. Nawet po tym, jak w 2006 r. przeszedł na emeryturę, jego byli uczniowie utrzymywali z nim żywy kontakt.
Razem z wybitnym profesorem Rutgers School of Law George’em Ginnsburgiem stworzył na tej uczelni w latach 70. i 80. ośrodek studiów nad prawem ZSRR i bloku państw socjalistycznych, o szerokiej międzynarodowej renomie. Ośrodek ten gościł wielu wybitnych wschodnioeuropejskich uczonych i dysydentów w okresie przed upadkiem i w czasie upadku ZSRR. Profesor S. Pomorski miał głęboką znajomość charakterystycznych cech prawa obowiązującego w ZSRR, zarówno karnego, jak i cywilnego. Był znany w świecie prawniczym z powodu publikacji na temat prawa obowiązującego w państwach Europy Wschodniej, zamieszczanych w wydawnictwach Instytutu Prawa Wschodnioeuropejskiego i Studiów Rosyjskich Uniwersytetu w Leyden. Był autorem lub redaktorem wielu książek wydanych w Polsce, jak Przestępczość gospodarcza w handlu spółdzielczym w Polsce, i w USA. Napisał dziesiątki artykułów. Rozdział jego autorstwa o prawnych problemach spisku, pt. Konspiracja i organizacje przestępcze, opublikowany w 1990 r. w książce o procesie norymberskim, która powstała w wyniku współpracy pomiędzy Rutgers School of Law i Instytutem Państwa i Prawa w Moskwie, był cytowany przez Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych w przełomowym orzeczeniu w sprawie Hamden v. Rumsfeld dotyczącej obozu w Guantanamo.
Profesor S. Pomorski był członkiem Narodowej Rady USA ds. ZSRR i państw bloku wschodniego (National Council for Soviet and Eastern European Research). W latach 90. XX wieku pracował jako doradca Amerykańskiej Izby Adwokackiej (ABA) w sprawach zbrodni wojennych popełnionych w b. Jugosławii, rozpoznawanych przez Międzynarodowy Trybunał ds. Przestępstw Wojennych w b. Jugosławii. Po przejściu na emeryturę regularnie działał w Nowym Jorku i Londynie jako ekspert w zakresie prawa rosyjskiego i polskiego.
Po wyjeździe z Polski do końca życia utrzymywał kontakty z krajem rodzinnym, do którego wielokrotnie przyjeżdżał i gdzie pozostawił wielu przyjaciół.
Adwokat Stanisław Pomorski, obdarzony błyskotliwą inteligencją, był czarującym i dowcipnym rozmówcą. Mając w pamięci przez całe życie wspomnienia o tragicznych przeżyciach z czasów dzieciństwa na zesłaniu w Kazachstanie, był uczulony na sytuację dzieci żyjących w krajach, gdzie toczą się współczesne wojny i występuje towarzysząca im nędza. Był dobrym, szlachetnym człowiekiem, obdarzonym szczególną wrażliwością na potrzeby innych ludzi. Pomagał potrzebującym m.in. w Polsce w trudnych dla nich sytuacjach życiowych. Jego amerykański dom był otwarty dla przybyszów z Polski. Wspierał Amnesty International i CARE. Kochał muzykę i literaturę, polską, angielską, niemiecką i rosyjską, wieczorami powracał do Pana Tadeusza. Bywał w salach koncertowych tak w Warszawie, jak i w Filadelfii. Znajdował czas na turystykę i narciarstwo. Niezawodny i szczodry w przyjaźni.
Zmarł 17.09.2017 r. w wieku 82 lat w swoim domu w Haddon Heights w stanie New Jersey. Pozostawił żonę, dwóch synów i córkę.