Wydanie 12/2023

Palestra
12/2023

Szanowni Czytelnicy!

Święta Bożego Narodzenia to wyjątkowy czas, kiedy powinny zagasnąć wszystkie spory, a problemy i troski ustąpić miejsca radości oraz spotkaniom w gronie rodziny i bliskich. Dla wierzących jest to czas przyjścia na świat Jezusa Chrystusa, a dla wszystkich czas spędzany z najbliższymi w atmosferze pokoju, miłości oraz radości. W aktualnym numerze „Palestry” znajdują się teksty związane z tematyką Świąt Bożego Narodzenia jak artykuł prof. dr. hab. Witolda Kuleszy i dr. hab. Jana Kuleszy, prof. UŁ, pt. Prawdziwa historia Świętego Mikołaja w świetle prawa karnego, a także tekst prof. dr hab. Marii Zabłockiej pt. Trwałe wpływy kultury chrześcijańskiej. W bieżącym numerze „Palestry” znajdują się również artykuły: adw. dr. hab. Piotra Zapadki, prof. UKSW, pt. Restrukturyzacja zadłużenia jako czynność poprzedzająca wypowiedzenie umowy kredytu, a także aktualny z perspektywy zmian politycznych i prawnych artykuł adw. dr. Konrada Lipińskiego pt. Wznawianie postępowań zakończonych orzeczeniem nienależycie obsadzonego Sądu Najwyższego. Ponadto w numerze 12/2023 „Palestry” znajdują się artykuły poświęcone kwestiom etyki oraz odpowiedzialności dyscyplinarnej w Adwokaturze: adw. dr. Andrzeja Nogala pt. Kilka uwag o istocie odpowiedzialności dyscyplinarnej zawodów prawniczych oraz apl. adw. Wojciecha Szczotki pt. Odpowiedzialność za nadużycie przez aplikanta adwokackiego wolności słowa i pisma według przepisów ustawy – Prawo o adwokaturze. Ponadto w bieżącym numerze „Palestry” można przeczytać artykuł dr Krystyny Patory pt. Sprawa kot przeciw myszy, a także dr. Jana Kluzy pt. Ponownie o kwestii przedawnienia w oparciu o art. 15zzr1 ustawy z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Na Czytelników czeka także omówienie wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka dokonane przez adw. Marka Antoniego Nowickiego w sprawie Pająk i inni przeciwko Polsce (wyrok z 24.10.2023 r., Izba (Sekcja I), skargi nr 25226/18, 25805/18, 8378/19 i 43949/19).

Pobierz wersję PDF

Pełny spis treści

Palestra 12/2023, s. 5 - 5

Wesołych Świąt!

Michał Bieniak

Palestra 12/2023, s. 6 - 13

DOI: 10.54383/0031-0344.2023.12.2

Prawdziwa historia Świętego Mikołaja w świetle prawa karnego

Witold Kulesza
Jan Kulesza

Palestra 12/2023, s. 17 - 24

DOI: 10.54383/0031-0344.2023.12.3

Restrukturyzacja zadłużenia jako czynność poprzedzająca wypowiedzenie umowy kredytu

Piotr Zapadka

W praktyce obrotu gospodarczego wielokrotnie dochodzi do wypowiedzenia przez banki umów kredytu, których to umów kredytobiorcy albo nie wykonują, albo wykonują je nienależycie. Jednak ustawodawca wymaga, aby w przypadku opóźnienia się ze spłatą zobowiązania wypowiedzenie to poprzedzone zostało mechanizmem tzw. restrukturyzacji zadłużenia, która musi mieć charakter rzeczywisty, a nie pozorny. Naruszenie tej reguły skutkować może nawet sankcją bezskuteczności oświadczenia banku o wypowiedzeniu umowy kredytu i brakiem uznania wymagalności roszczenia z umowy kredytu i dochodzenia zapłaty w postępowaniu egzekucyjnym. Zagadnienie to ma istotne znaczenie praktyczne dla sporów cywilnych pomiędzy bankami i kredytobiorcami, zarówno w przypadku kredytów niskokwotowych, jak i dużych kredytów w wysokich wolumenach, albowiem zastosowanie przepisów w obu przypadkach jest analogiczne. Liczba tego typu spraw w sądach powszechnych rośnie, a i liczba aktualnych orzeczeń odnoszących się do tego obszaru ukazuje istotę przybliżanego zagadnienia.

Palestra 12/2023, s. 25 - 44

DOI: 10.54383/0031-0344.2023.12.4

Wznawianie postępowań zakończonych orzeczeniem nienależycie obsadzonego Sądu Najwyższego

Konrad Lipiński

Zdecydowanie wyższe niż dotychczas niebezpieczeństwo zapadania przed Sądem Najwyższym rozstrzygnięć dotkniętych uchybieniami odpowiadającymi bezwzględnym przyczynom odwoławczym z art. 439 § 1 pkt 1 i 2 Kodeksu postępowania karnego skłania do ponownego spojrzenia na zagadnienie możliwości wznawiania postępowań zakończonych orzeczeniem tego Sądu. Kwestii tej dotyczy również szereg postanowień zapadłych ostatnio w najwyższej instancji sądowej. W artykule przeanalizowano ich treść, krytycznie odnosząc się do postanowienia SN z 23.03.2023 r. (I KZP 17/22) i przyjmując, że z perspektywy systemowej i funkcjonalnej konieczne jest dopuszczenie wznowienia postępowań zakończonych orzeczeniami Sądu Najwyższego oddalającymi kasację lub wnioski o wznowienie postępowania, jak również odmawiającymi wyłączenia sędziego lub pozostawiającymi bez rozpoznania złożone w tym przedmiocie wnioski.

Palestra 12/2023, s. 45 - 58

DOI: 10.54383/0031-0344.2023.12.5

Kilka uwag o istocie odpowiedzialności dyscyplinarnej zawodów prawniczych

Andrzej Nogal

Artykuł omawia problematykę związaną z ustaleniem charakteru prawnego odpowiedzialności dyscyplinarnej zawodów prawniczych. Zdaniem autora decydujące do ustalenia charakteru prawnego odpowiedzialności dyscyplinarnej są dyrektywy konstytucyjne. W artykule przedstawiona jest ewolucja od okresu przedwojennego ustawowej regulacji zawodów prawniczych i stopniowe odchodzenie od odpowiedzialności o charakterze wewnętrznym w stronę instrumentów zaczerpniętych z prawa karnego. Zdaniem autora odpowiedzialność dyscyplinarna prawników ma obecnie charakter karny w rozumieniu standardów konstytucyjnych i niezbędne jest dopasowanie do nich postępowania dyscyplinarnego.

Palestra 12/2023, s. 59 - 83

DOI: 10.54383/0031-0344.2023.12.6

Odpowiedzialność za nadużycie przez aplikanta adwokackiego wolności słowa i pisma według przepisów ustawy – Prawo o adwokaturze

Wojciech Szczotka

W opracowaniu analizie naukowo-badawczej poddane jest zagadnienie związane z odbywaniem aplikacji adwokackiej. Przeprowadzone rozważania pozwolą ustalić, czy aplikantom adwokackim przysługuje wolność słowa i pisma przewidziana w art. 8 Prawa o adwokaturze oraz – w razie udzielenia na to pytanie odpowiedzi twierdzącej – jaką odpowiedzialność mogą ponieść osoby odbywające szkolenie za jej nadużycie. Potrzeba omówienia zasygnalizowanego problemu – istotnego z punktu widzenia praktyki – wynika stąd, że nie został on jeszcze rozstrzygnięty w żadnym odrębnym opracowaniu. Na mocy art. 75 ust 5 p.o.a. przepis art. 8 p.o.a. należy stosować odpowiednio do aplikantów adwokackich, co oznacza, że wypowiedzi osób przygotowujących się do wykonywania zawodu adwokata korzystają z tej wolności, jednak wyłącznie w ściśle określonych granicach, które zostały omówione w niniejszym artykule. Przekroczenie ich – określane mianem nadużycia wolności słowa i pisma – rodzić będzie po stronie aplikanta odpowiedzialność. W artykule w pierwszej kolejności przedstawione zostały rozważania na temat zasad odbywania aplikacji adwokackiej oraz praw i obowiązków aplikantów. Następnie omówiona została istota wolności słowa i pisma przysługująca adwokatom oraz zasady odpowiedniego jej odnoszenia do aplikantów adwokackich. Na tle tych rozważań dokonano analizy odpowiedzialności aplikantów za jej nadużycie na trzech płaszczyznach – karnej za przestępstwo zniewagi oraz zniesławienia, dyscyplinarnej za zachowania sprzeczne z art. 80 p.o.a. oraz cywilnej za naruszenie dóbr osobistych. W opracowaniu ponadto rozważona została możliwość poniesienia odpowiedzialności przez udzielającego upoważnienia adwokata za naruszenie przez aplikanta wolności słowa i pisma.

Palestra 12/2023, s. 84 - 96

DOI: 10.54383/0031-0344.2023.12.7

Sprawa Kot Przeciw Myszy

Krystyna Patora

Sprawa miała miejsce poza terenem Stanów Zjednoczonych. Opis jest w Alicji w krainie czarów. Mówi kot do myszy, którą spotkał w niszy. Urządzimy sąd raz, dwa, oskarżać będę ja. Nic po twym lamencie, proces się odbędzie, bo tak się składa, że dziś bardzo nudzę się. Ale pan łaskawy, bez Sędziego, bez ławy, to nie proces, lecz bzdura – rzecze mysz do kocura. Jam jest sąd i ława, krótka to rozprawa. W minutę i ćwierć skażę cię na śmierć.

Palestra 12/2023, s. 97 - 109

DOI: 10.54383/0031-0344.2023.12.8

Ponownie o kwestii przedawnienia w oparciu o art. 15zzr1 ustawy z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych

Jan Kluza

W 2020 r. ustawodawca zdecydował się na wstrzymanie przedawnienia karalności przestępstw i wykonania kary w stosunku do wszystkich czynów zabronionych. Przepis ten obowiązywał przez niemal 2 miesiące i spowodował powstanie rozbieżności orzeczniczych, które zostały rozstrzygnięte w uchwale Sądu Najwyższego. Tymczasem w 2021 r. ustawodawca ponownie zdecydował o wstrzymaniu biegu przedawnienia, tym razem w odniesieniu jedynie do przestępstw i przestępstw skarbowych. Jednocześnie przesądził o stosowaniu tego przepisu wstecz od wprowadzenia po raz pierwszy w Polsce stanu zagrożenia epidemicznego. Powoduje to ponowne komplikacje w tym zakresie.

Palestra 12/2023, s. 110 - 125

DOI: 10.54383/0031-0344.2023.12.9

Pająk i inni przeciwko Polsce (wyrok z 24.10.2023 r., izba (sekcja i),skargi nr 25226/18, 25805/18, 8378/19 i 43949/19)

Marek Antoni Nowicki

Omówiona sprawa dotyczy czterech skarg wniesionych do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka przez sędziów – kobiety, które zaskarżyły znowelizowane przepisy ustawowe, które doprowadziły do obniżenia wieku przechodzenia sędziów w stan spoczynku z 67 do 60 lat dla kobiet i do 65 lat dla mężczyzn oraz uzależnienia możliwości dalszego zajmowania stanowiska sędziego po osiągnięciu tego wieku od zgody ministra sprawiedliwości i Krajowej Rady Sądownictwa. Przed Trybunałem zarzuciły w szczególności brak środków prawnych umożliwiających odwołanie się od decyzji ministra sprawiedliwości i Krajowej Rady Sądownictwa o odmowie zgody na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego po osiągnięciu wieku przejścia w stan spoczynku. Trzy skarżące zarzuciły również niezgodność nowych przepisów z zasadą niedyskryminacji ze względu na płeć i wiek.

Palestra 12/2023, s. 126 - 127

DOI: 10.54383/0031-0344.2023.12.10

Trwałe wpływy kultury chrześcijańskiej

Maria Zabłocka

Palestra 12/2023, s. 128 - 130

DOI: 10.54383/0031-0344.2023.12.11

Bezpłatne terminale płatnicze i terminale w telefonie dla prawników, notariuszy i księgowych

Fundacja Polska Bezgotówkowa oferuje przedsiębiorcom oraz osobom prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą, w tym prawnikom, notariuszom i księgowym bezpłatne terminale płatnicze lub dostęp do aplikacji umożliwiającej przyjmowanie płatności bezgotówkowych z telefonu. Przedsiębiorcy, którzy skorzystają z oferty, przez okres 12 miesięcy będą zwolnieni z kosztów obsługi transakcji do kwoty 100 tys. zł obrotu na terminal.

Palestra 12/2023