*Postanowienie Sądu Najwyższego z 5 marca 2015 r., V CZ 125/14, LEX nr 1677177.

T eza glosowanego postanowienia brzmi:

Przewidziane w art. 140 k.r.o. roszczenie zwrotne ma charakter roszczenia alimentacyjnego, w związku z czym za stronę dochodzącą roszczeń alimentacyjnych, o której mowa w art. 96 ust. 1 pkt 2 u.k.s.s.c., można uważać także stronę składającą w trybie art. 424¹ § 1 k.p.c. skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem wyroku oddalającego jej roszczenie alimentacyjne.

Stan faktyczny

Sprawa, która była przedmiotem rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego (dalej: SN), dotyczy zażalenia powódki na postanowienie Sądu Okręgowego w O. z 27 października 2014 r., który odrzucił skargę powódki o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w O. z 20 września 2012 r. dotyczącego oddalenia apelacji powódki w zakresie powództwa o roszczenie z art. 140 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczegoUstawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy, tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 2082, Lex 2015. (dalej: k.r.o.). W uzasadnieniu sąd wskazał, że powódka mimo wezwania nie uiściła opłaty należnej od skargi we wskazanej wysokości. Sąd Najwyższy uchylił zaskarżone postanowienie.

Rozstrzygnięcie to zapadło na tle następującego stanu faktycznego. Sąd Okręgowy w O. na skutek apelacji powódki, wyrokiem z 20 września 2012 r., zmienił wyrok Sądu Rejonowego w ten sposób, że alimenty należne małoletniej reprezentowanej przez powódkę od pozwanego podwyższył z kwoty 500 zł do kwoty 700 zł oraz oddalił apelację powódki kwestionującej oddalenie jej powództwa w zakresie roszczenia z art. 140 § 1 k.r.o. Postanowieniem z 2 stycznia 2013 r. Sąd Okręgowy w O. odrzucił skargę kasacyjną powódki, która wniosła zażalenie na powyższe postanowienie do SN. Po rozpoznaniu stanu faktycznego SN oddalił zażalenie, uznając, że roszczenie z art. 140 k.r.o. ma charakter roszczenia alimentacyjnego, co skutkuje niedopuszczalnością skargi kasacyjnej bez względu na wartość przedmiotu zaskarżenia.Postanowienie Sądu Najwyższego z 28 maja 2013 r.,V CZ 6/13, LEX nr 1360397. W następstwie powyższych rozstrzygnięć Sądu powódka złożyła skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego już wyroku Sądu Okręgowego w O. z 20 września 2012 r. w części oddalającego jej apelację. Skargę powyższą Sąd Okręgowy w O. postanowieniem z 27 października 2014 r. odrzucił, wskazując, że skarżąca mimo wezwania nie uiściła opłaty należnej od skargi w kwocie 3141 zł. Sąd Najwyższy po rozpatrzeniu zażalenia powódki uchylił zaskarżone postanowienie Sądu Okręgowego. W uzasadnieniu swego orzeczenia powołał się na fakt, że roszczenie przewidziane w art. 140 k.r.o. ma charakter roszczenia alimentacyjnego,Postanowienie Sądu Najwyższego z 24 lutego 1999 r., III CZ 179/98, OSP 2000, nr 7–8, poz. 114. jak również na własne stanowisko w sprawie V CZ 6/13.Postanowienie Sądu Najwyższego z 28 maja 2013 r., V CZ 6/13, LEX nr 1360397. Ponadto SN stwierdził, że powódka, zgodnie z ustalonym wcześniej stanowiskiem Sądu w przywołanej sprawie, była stroną dochodzącą roszczeń alimentacyjnych, co z kolei pozwala stwierdzić, iż zgodnie z art. 96 ust. 1 pkt 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (dalej: u.k.s.s.c.)Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. Koszty sądowe w sprawach cywilnych, tekst jedn. Dz.U. z 2014 r. poz. 1025, Lex 2015. strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych nie ma obowiązku uiszczania kosztów sądowych. Wobec powyższego Sąd Najwyższy uznał, że za stronę dochodzącą roszczeń alimentacyjnych, o której mowa w art. 96 ust. 1 pkt 2 u.k.s.s.c., można uważać także stronę składającą w trybie art. 424¹ § 1 Kodeksu postępowania cywilnego (dalej: k.p.c.)Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, tekst jedn. Dz.U. z 2014 r. poz. 101, Lex 2015. skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem wyroku oddalającego jej roszczenie alimentacyjne.

W moim przekonaniu powyższe stanowisko SN budzi wątpliwości, albowiem roszczenie regresowe z art. 140 § 1 k.r.o. nie posiada typowych cech roszczenia alimentacyjnego. W systematyce prawa ww. rodzaj roszczenia regresowego jest przepisem o charakterze lex specialis, ze względu na umiejscowienie w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym oraz na fakt powstania wobec uprzednio istniejącego stosunku prawnorodzinnego, powstałego ex lege, który kształtuje zobowiązanie alimentacyjne. Świadczenie alimentacyjne stanowi tylko stosunek „pierwotny” do wystąpienia ewentualnego roszczenia regresowego określonego w art. 140 k.r.o., powstałego w jego zakresie. Roszczenie regresowe świadczenia alimentacyjnego jest stosunkiem zobowiązaniowym wyłącznie o charakterze cywilnoprawnym, w ramach którego występują inne podmioty oraz inny przedmiot czynności prawnej niż w przypadku świadczeń alimentacyjnych. Zatem roszczenie regresowe z art. 140 § 1 k.r.o. nie powinno być uznawane za roszczenie alimentacyjne, a tym samym nieprawdziwe jest twierdzenie, że strona dochodząca roszczeń z art. 140 § 1 k.r.o. jest tożsama ze wskazaną w art. 96 ust. 1 pkt 2 u.k.s.s.c. i może zostać zwolniona od kosztów sądowych. Ustawodawca wyraźnie zaznaczył, że takiemu zwolnieniu podlegają tylko strony dochodzące stricte roszczeń alimentacyjnych oraz strony pozwane w sprawie o obniżenie alimentów. Tym samym należy stwierdzić fakt, że w zakresie dochodzenia roszczeń regresowych, we wszystkich postępowaniach sądowych, nie przysługują żadne przywileje procesowe. W zaistniałym stanie faktycznym, w związku z prawomocnym wyrokiem sądu drugiej instancji oraz zaistnieniem przesłanek złożenia skargi wskazanej w przepisie art. 424¹ § 1 k.p.c., strona powinna uiścić opłatę wskazaną w wezwaniu sądowym. Kodeks postępowania cywilnego stanowi w art. 424¹² k.p.c., że w przypadkach nieuregulowanych dotyczących postępowania wywołanego wniesieniem skargi stosuje się odpowiednio przepisy o skardze kasacyjnej. Przepisy dotyczące przywołanego postępowania w art. 398⁶ § 2 k.p.c. określają przesłanki odrzucenia skargi kasacyjnej, jak również odpowiednio skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku, wskazując upływ terminu do wniesienia środka zaskarżenia, brak wymagań wymienionych w przepisach oraz nieopłacenie skargi. Powódka nie zastosowała się do zaleceń w wezwaniu sądowym, w związku z czym w zgodzie z przepisem art. 398⁶ § 2 k.p.c. sąd odrzucił skargę, tym samym w sposób prawidłowy zastosował procedurę prawną w przedmiotowej sprawie.

Charakter świadczenia alimentacyjnego

Wobec powyższego stanowiska SN w prezentowanej sprawie przywołania wymaga analiza charakteru prawnego świadczenia alimentacyjnego. Przepisy dotyczące obowiązku alimentacyjnego (art. 128–144¹ k.r.o.) nie operują pojęciem rodziny, odnoszą się bezpośrednio do stosunku rodzinnoprawnego związanego z więzią rodzinną. Obowiązek alimentacyjny jest to jednak skrót myślowy, gdyż w istocie rzeczy w dziale tym zostały unormowane stosunki alimentacyjne, a więc nie tylko obowiązki, ale i odpowiadające im prawa do alimentów. Stosunki majątkowe wynikające z praw rodzinnych mają specyficzny charakter, co nie wyklucza jednak stosowania, w celu ich ochrony, zasad i środków wykorzystywanych w typowych majątkowych sprawach cywilnych. W tym miejscu wskazać należy, że w systematyce przepisów dotyczących obowiązku alimentacyjnego unormowano również pojęcie roszczenia zwrotnego (regresowego) świadczenia alimentacyjnego w przepisie art. 140 k.r.o. Roszczenie zwrotne unormowane w art. 140 k.r.o. jest odpowiednikiem normy prawa cywilnego znajdującej się w przepisie art. 376 Kodeksu cywilnego (dalej: k.c.)Zbiór cywilny plus, ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm., Warszawa 2014, s. 87. związanego z regresem dłużników solidarnych. Stosunek alimentacyjny należy do kategorii stosunków obligacyjnych (zobowiązaniowych). Stosunek alimentacyjny powstaje ex lege, i to niezależnie od woli zainteresowanych. Orzeczenie sądu, umowa stron konkretyzują tylko zakres świadczenia alimentacyjnego. W przypadku rodziców jest stosunkiem o charakterze zobowiązania solidarnego wobec uprawnionego małoletniego dziecka. Alimenty mogą mieć postać majątkową i niemajątkową. Prawo do alimentów nie przechodzi na spadkobierców. Wprawdzie spadkobiercy mogą być zobowiązani, ale nie w zakresie dziedziczenia, lecz jako samoistnie do tego obowiązku zobowiązani przez ustawę. Niezbywalność świadczenia alimentacyjnego powoduje, że nie można zastąpić go innymi wartościami i przedmiotami materialnymi. Samo prawo do alimentacji nie ulega przedawnieniu, możliwe zatem jest domaganie się alimentów w każdym czasie, o ile zaistnieją ku temu przesłanki.J. M. Łukasiewicz, Instytucje prawa rodzinnego. Praktyczny komentarz, Warszawa 2014, s. 286. Elementami stosunku alimentacyjnego są strony (wierzyciel i dłużnik) oraz przedmiot (świadczenie). Wierzycielem alimentacyjnym jest osoba, której alimenty przysługują, a dłużnikiem jest osoba zobowiązana do ich świadczenia.T. Smyczyński, Stosunek alimentacyjny a stosunek zobowiązaniowy, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1985, nr 1. W sytuacji świadczenia alimentacyjnego na rzecz dziecka uprawnionym – wierzycielem alimentacyjnym jest dziecko reprezentowane przez przedstawiciela ustawowego. Na gruncie przepisów cywilnoprawnych stosunek alimentacyjny ma konstrukcyjnie identyczne cechy jak klasyczny stosunek zobowiązaniowy, jednakże jego podłoże, cel powstania i realizacji wskazują odmienność natury aksjologicznej. Świadczenie to ma rolę ochronną szeroko rozumianego „dobra”, w znaczeniu wartości nadrzędnej. Dochodzenie roszczeń z tytułu alimentów korzysta z przywilejów procesowych, tj. ustawowego zwolnienia z kosztów sądowych i rygoru natychmiastowej wykonalności. Prawo procesowe stanowi, że skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w przypadku spraw o alimenty, na podstawie art. 398² § 2 pkt 2 k.p.c.

Charakter roszczeń cywilnoprawnych regresowych (zwrotnych)

Wyżej wymieniona charakterystyka świadczenia alimentacyjnego, ujęta w sposób zwięzły, pozwala na dokonanie dalszej analizy w zakresie charakteru roszczenia regresowego wskazanego w Kodeksie cywilnym i oceny przedmiotowego orzeczenia. Analiza doktryny jednoznacznie dowodzi, że roszczenie regresowe wynika z faktu spełnienia świadczenia przez jedną z osób współodpowiedzialnych za dług lub z faktu przyjęcia świadczenia przez jednego ze współuprawnionych. Przedmiotem roszczenia zwrotnego jest dokonanie podziału ciężaru długu lub korzyści wynikających ze spełnienia świadczenia. Świadczenie regresowe związane jest z odpowiedzialnością solidarną i rozliczeniami pomiędzy dłużnikiem i wierzycielem. Zgodnie z przepisem art. 376 k.c. dłużnik, który spełnił świadczenie, może żądać od pozostałych dłużników solidarnych zwrotu części świadczenia. W prawie cywilnym przez roszczenie rozumie się uprawnienie polegające na tym, że jakaś indywidualnie oznaczona osoba ma obowiązek wykonać świadczenie na rzecz uprawnionego, a więc uprawniony może żądać, aby zachowywała się w ściśle określony sposób. Uprawnienie to jest zatem skonkretyzowane pod względem treści i podmiotu.Z. Radwański, Prawo cywilne – część ogólna. Prawo podmiotowe, rozdz. IV, Warszawa 2009, s. 90. Tak więc roszczenie zwrotne powstaje w wyniku stosunku zobowiązaniowego o charakterze indywidualnym i konkretnym, w którym występuje konkretny wierzyciel i dłużnik, najczęściej odpowiedzialny solidarnie za zobowiązanie wobec wierzyciela. Pomiędzy dłużnikami solidarnymi powstaje odrębne zobowiązanie w postaci roszczenia regresowego, w sytuacji jeżeli tylko jeden z nich zaspokoi wierzyciela z powstałego wcześniej zobowiązania. Instytucja regresu stanowi jednak niezbędne uzupełnienie solidarności, pozwala bowiem rozstrzygnąć, kto i w jakim zakresie w ostatecznym rozliczeniu ma ponieść ciężar świadczenia spełnionego na rzecz wierzyciela.A. Pyrzyńska, (w:) A. Kidyba (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania – część ogólna. Komentarz do art. 376 Kodeksu cywilnego, Lex 2014, nr 167863. Regres dłużników solidarnych jest wyznaczony treścią stosunku prawnego. Uregulowanie zawarte w art. 376 k.c. daje podstawę do przyjęcia, że między dłużnikami solidarnymi zawsze istnieje stosunek wewnętrzny,Uchwała SN z 17 lipca 2007 r., III CZP 66/07, OSNC 2008, nr 9, poz. 98. nawet jeśli w niektórych przypadkach nie jest on wyraźnie zarysowany. Skoro bowiem określonemu dłużnikowi przysługuje roszczenie regresowe, musi istnieć stosunek prawny stanowiący jego podstawę. Jednocześnie roszczenie to nie przysługuje tylko wtedy, gdy wyłącza to treść stosunku prawnego istniejącego między dłużnikami. Stosunek wewnętrzny między dłużnikami solidarnymi może przybrać postać zobowiązania ciągłego. Jeśli bowiem dłużnicy solidarni są zobowiązani względem wierzyciela do świadczeń okresowych, również regres przybiera postać takich świadczeń. Roszczenie regresowe ma charakter samodzielny, tym samym ulega przedawnieniu według własnych reguł.A. Pyrzyńska, (w:) Kodeks. W doktrynie przyjmuje się, że roszczenia regresowe mają postać świadczenia pieniężnego.M. Pyziak-Szafnicka, (w:) System Prawa Prywatnego, t. 5, Warszawa 2012, s. 356. Prawo w sposób kategoryczny nie określa postaci roszczenia zwrotnego, jednakże właściwa, z punktu widzenia praktycznego i funkcjonalnego, jest jego realizacja tylko w postaci świadczenia pieniężnego. Reasumując, należy stwierdzić, że roszczenie regresowe jest odrębną, samodzielną instytucją prawa cywilnego, powstałą na podstawie stosunku zobowiązaniowego dłużników solidarnych, których łączy charakterystyczny stosunek wewnętrzny, powstały w wyniku stosunku zobowiązaniowego wynikającego z mocy ustawy lub czynności prawnej. Roszczenie regresowe staje się zatem odrębną instytucją, w której jeden z dłużników solidarnych staje się dłużnikiem innego dłużnika solidarnego działającego na prawach wierzyciela i dochodzącego swojego roszczenia w celu zaspokojenia własnych praw majątkowych. Warto przy tym nadmienić, że strony postępowań związanych z dochodzeniem roszczeń regresowych nie korzystają z przywilejów procesowych.

Analiza orzecznictwa w  zakresie charakterystyki roszczenia zwrotnego

Wskazana powyżej charakterystyka świadczenia alimentacyjnego i roszczenia regresowego stanowi potwierdzenie, że roszczenie regresowe wskazane w przepisie art. 140 k.r.o. nie powinno podlegać interpretacji, jakiej dokonał w komentowanym orzeczeniu SN. Trudno zgodzić się z linią orzeczniczą SN, skoro ustawodawca przewidział możliwość zwrotu alimentów, wskazując w systematyce przepisów dotyczących alimentacji instytucję roszczenia regresowego tego rodzaju zobowiązań. W okresie ostatnich kilkudziesięciu lat stanowisko judykatury w zakresie roszczenia regresowego z przepisu art. 140 k.r.o. nie było spójne i jednolite. Nadal kwestia interpretacji i zastosowania tego przepisu nie pozostaje ostatecznie rozstrzygnięta, aczkolwiek ostatnie orzeczenia SN w tym zakresie wskazują na jednolite, ugruntowane stanowisko w przedmiocie tej materii prawnej. Z perspektywy czasowej, analizując orzecznictwo SN, dostrzec można stanowisko wskazujące odrębność roszczenia regresowego od roszczeń alimentacyjnych, np. w orzeczeniach SN z: 11 września 1951 r., C 386/50; 22 kwietnia 1970 r., III CRN 41/70; 21 listopada 1975 r., I CR 474/75; 13 stycznia 1982 r., III CRN 301/81; 5 stycznia 2001 r., I CKN 1180/00; 17 stycznia 2002 r., III CZP 77/01; 7 listopada 2012 r., IV CSK 220/12; jak również stanowisko odmienne, wskazujące, iż roszczenia te są sobie pokrewne, np. w orzeczeniach z: 6 października 1967 r., III CZP 63/67; 22 lutego 1999 r., III CZ 179/98; 28 maja 2013 r., V CZ 6/13. Trudno jest ocenić, który pogląd dominuje. Niemniej jednak osobiście przychylam się do pierwszego ze wskazanych stanowisk, uznając, że roszczenie regresowe wskazane w przepisie art. 140 k.r.o. nie ma charakteru roszczenia alimentacyjnego, co pozostaje w krytycznej ocenie w stosunku do obecnego stanowiska SN.

Roszczenie zwrotne z art. 140 k.r.o.

Kodeks rodzinny i opiekuńczy w przepisie art. 140 określa instytucję roszczenia zwrotnego świadczeń alimentacyjnych, wskazując, że osoby zobowiązane w bliższej lub tej samej kolejności do alimentacji lub niezobowiązane do alimentacji mogą żądać zwrotu od osoby, która powinna świadczenie alimentacyjne spełnić. Przyjmuje się w doktrynie pogląd, że możliwość zwrotu świadczenia alimentacyjnego na podstawie art. 140 k.r.o. pozwala domagać się zwrotu ponad usprawiedliwione potrzeby uprawnionego, od osoby, która również jest zobowiązana do świadczeń alimentacyjnych. Zapewne uzasadnienie takiej koncepcji roszczenia zwrotnego w zakresie świadczenia alimentów znajduje swoje uzasadnienie w charakterze tegoż świadczenia i celu, jaki ma realizować. Tym samym trudne do udowodnienia dla domagającego się zwrotu wypłaconych świadczeń o charakterze alimentacyjnym będzie wskazanie zakresu tego świadczenia „ponad usprawiedliwione potrzeby uprawnionego”. Ustawodawca w tym przypadku przyjął jako zasadę, że zwrot nie może dotyczyć całego świadczenia, bo pełni ono funkcję ochronną. Realizacja roszczeń zwrotnych ma prowadzić do takiego stanu, jaki nastąpiłby, gdyby świadczenie na rzecz uprawnionego wykonał ten, przeciw komu służy ów regres. Roszczenie regresowe nie może być więc wyższe niż zakres ustalonego sądownie obowiązku alimentacyjnego lub zakres tego obowiązku wyznaczony według reguł zawartych w art. 135 k.r.o., a także nie może on być niższy niż to, co żądający zwrotu sam zapłacił na rzecz wierzyciela alimentacyjnego.H. Dolecki, (w:) M. Andrzejewski (red.), Komentarz do ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Warszawa 2010, s. 730. Roszczenie regresowe nie jest roszczeniem alimentacyjnym – dochodzenie go nie wiąże się z przywilejami procesowymi, jakie ustawodawca przewidział dla roszczeń alimentacyjnych. Nie jest to bowiem roszczenie o dostarczenie środków utrzymania, lecz o świadczenie będące przedmiotem stosunku cywilnoprawnego, które wynika z uprzedniego pokrycia cudzego długu. Przesłanką zaistnienia roszczenia regresowego jest istnienie obowiązku alimentacyjnego po stronie osoby, od której nie można uzyskać alimentów, i łożenie na potrzeby uprawnionego w zastępstwie zobowiązanego. W przypadku tego roszczenia nie ma znaczenia, kto dostarcza w miejsce zobowiązanego alimentów osobie uprawnionej. Mogą to być osoby zobowiązane i niezobowiązane. W doktrynie wskazano, że roszczenia regresowe są to samodzielne nowe roszczenia, którym nie można przypisywać cech właściwych roszczeniom alimentacyjnym. Dlatego nie mają do nich zastosowania przepisy odnoszące się do tych ostatnich roszczeń.J. Ignatowicz, M. Nazar, Prawo rodzinne, Warszawa 2001, s. 402. Takie stanowisko wymaga aprobaty, albowiem przemawiają za tym zarówno sformułowanie przepisu, jak i następne przepisy odnoszące się do okresu przedawnienia roszczenia regresowego. Zgadzam się z poglądem wyrażonym również przez J. Ciszewskiego, że roszczenie zwrotne jest niezwiązane ściśle z osobą, której przysługuje, może zatem być przedmiotem dziedziczenia lub zapisu, potrącenia czy przelewu. Ponieważ roszczenie zwrotne, o którym mowa w art. 140 k.r.o., można realizować tylko w granicach uprzednio istniejącego uprawnienia osoby alimentowanej, dlatego występujący z tym roszczeniem nie może żądać więcej ani od żadnego ze zwrotnie zobowiązanych, ani też żądać od wszystkich zobowiązanych zwrotnie niż mógłby żądać uprawniony do alimentacji ze względu na zakres swych usprawiedliwionych potrzeb.J. Ciszewski, Geneza, charakter prawny i przesłanki roszczeń z art. 140 k.r.o, „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2004, nr 10–12, s. 23–44. Jak podaje J. Ciszewski, w przypadku kiedy roszczenie regresowe skierowane zostanie przeciwko rodzicom, ma odpowiednie zastosowanie art. 30 k.r.o., co uzasadniałoby solidarną odpowiedzialność współmałżonków na gruncie art. 140 k.r.o. Przemawiałyby za tym również względy natury celowościowej, albowiem w sposób istotny ułatwiłoby to skuteczną realizację roszczenia osoby uprawnionej, z wyłączeniem zasad przedstawionych w art. 41 k.r.o. W zakresie innych osób zobowiązanych do realizacji świadczenia alimentacyjnego o możliwości umownego rozwiązania problemu rozliczenia roszczeń regresowych można mówić zarówno wtedy, gdy odnosi się ona do rezygnacji z dochodzenia tych roszczeń przez uprawnionego, jak i do samego rozliczenia strony zobowiązanej. Jeżeli bowiem obowiązek z art. 140 k.r.o. ciążył będzie wobec kilku osób, mogą one umownie uregulować sposób rozliczenia między sobą na podstawie art. 376 k.c.

Podsumowanie

Wobec przeprowadzonej analizy charakterystyki roszczeń alimentacyjnego i regresowego należy zgodzić się z przedstawionym powyżej stanowiskiem dotyczącym charakteru roszczeń regresowych świadczeń alimentacyjnych. Roszczenia regresowe nie korzystają z żadnych przywilejów w zakresie dochodzenia roszczeń i egzekucji. Osoba, która występuje z tym powództwem, nie korzysta z ustawowego zwolnienia od kosztów sądowych, które przysługuje osobie występującej z żądaniem alimentacyjnym wskazanej w przepisach art. 96 ust. 1 pkt 2 u.k.s.s.c. W odniesieniu do przepisów o dopuszczalności skargi o stwierdzeniu niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia należy zawsze interpretować je ściśle. Podstawy skargi wskazane w przepisie art. 424⁴ k.p.c. znajdują w pełni zastosowanie w przedmiotowej sprawie. Przedmiotem zaskarżenia skargą mogą być prawomocne wyroki sądu drugiej instancji kończące postępowanie w sprawie, gdy zaistnieją dwie przesłanki, a mianowicie szkoda powstała w wyniku wydanego orzeczenia i nie istnieje możliwość uchylenia i zmiany w drodze przysługujących środków zaskarżenia. W tej konkretnej sprawie SN uznał, przyjmując wadliwe założenie o alimentacyjnym charakterze roszczeń zwrotnych, że skarga kasacyjna jest niedopuszczalna.Postanowienie Sądu Najwyższego z 28 maja 2013 r., V CZ 6/13, LEX nr 1360397. Konsekwencją takiego stanowiska SN stało się kolejne wadliwe glosowane orzeczenie w zakresie uchylenia postanowienia sądu niższej instancji co do decyzji w zakresie opłaty przewidzianej dla skargi wskazanej w art. 424¹ k.p.c.

Konkludując dotychczasowe rozważania i podjętą analizę doktryny i judykatury, należy uznać, że stanowisko SN i obecna linia orzecznicza w zakresie roszczeń regresowych wskazanych w art. 140 k.r.o. są wadliwe, co w efekcie skutkuje negatywnymi konsekwencjami w zakresie stosowania przepisów procedury cywilnej. Roszczenie regresowe jest roszczeniem, które podlega zwrotowi nie przez uprawnionego do alimentacji, a przez osoby zobowiązane do alimentacji. W obecnym stanie prawnym instytucji roszczenia regresowego z art. 140 k.r.o., związanego ze zwrotem świadczeń alimentacyjnych, mamy do czynienia tylko z sumą świadczenia, która jest sumą lub kwotą ponad usprawiedliwione potrzeby uprawnionego. Zatem roszczenie regresowe nie jest roszczeniem alimentacyjnym, dochodzenie go nie wiąże się z przywilejami procesowymi, jakie ustawodawca przewidział dla roszczeń alimentacyjnych. W ocenie stanu faktycznego i po dokonanej analizie przepisów prawa stronom dochodzącym roszczeń regresowych przysługują środki zaskarżenia z art. 398² § 1 k.p.c oraz art. 424¹ § 1 k.p.c., bez możliwości zwolnienia od opłat wskazanych w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Wobec dokonanej analizy judykatury i doktryny nie można podzielić przyjętego w glosowanym orzeczeniu stanowiska Sądu Najwyższego.