W dniach 24–26 października 2014 r. na Uniwersytecie Jagiellońskim, we współpracy z kancelarią Jara & Partners, odbyła się polsko-niemiecka konferencja naukowa, zorganizowana przez warszawską i krakowską Szkołę Prawa Niemieckiego, na temat „Nowe prawo konsumenckie w Polsce i w Niemczech [dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE z 25 października 2011 r. w sprawie praw konsumentów (Dz. Urz. UE L 304 z 22 października 2011, s. 64, w Polsce ustawa z 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta, Dz.U. z 2014 r. nr 827)]”. Była to druga wspólna konferencja absolwentów obu szkół. Odbywała się ona w całości w języku niemieckim, a udział w niej wzięło 86 osób. Konferencja była poświęcona tematyce o dużej doniosłości społecznej, a jej zorganizowanie stanowi dobry przykład wewnątrzunijnej naukowej współpracy prawników krajów członkowskich, poświęconej niełatwej problematyce implementacji unijnych dyrektyw do prawa krajowego, a przez to – stopniowej harmonizacji prawa prywatnego tych państw.

24 października 2014 r. w Auli Collegium Novum UJ nastąpiło uroczyste otwarcie konferencji, które uświetnił wykład inauguracyjny dr. Stefana Hecka, posła do niemieckiego Bundestagu, pt. Polsko-niemieckie stosunki gospodarcze. Podkreślił on, że relacje polsko-niemieckie, tak gospodarcze, jak i polityczne, nigdy nie były tak dobre jak teraz.

25 października 2014 r. rozpoczęły się merytoryczne wykłady. Pierwszy panel, zatytułowany Wprowadzenie do nowego europejskiego prawa konsumenckiego, otworzył wykład Edyty Deszczki, absolwentki Szkoły Prawa Niemieckiego na UW, pt. Ważne zmiany w kwestii konsumenckiego prawa odstąpienia od umowy – nowe kłody pod nogi? Porównała ona dokładnie nowe i dotychczasowe prawo konsumenckie. Zwróciła uwagę, że Polska, dokonując implementacji dyrektywy do 25 grudnia 2014 r., nie dotrzymała zakreślonego w niej terminu. Podniosła, że nowe polskie prawo konsumenckie jest bardziej przyjazne konsumentowi niż dotychczasowe (np. wydłużenie terminu złożenia oświadczenia o odstąpieniu do 14 dni, wydłużenie prekluzji dlań do roku), w Niemczech zaś w wielu przypadkach dotychczasowe prawo było dla konsumentów bardziej korzystne (np. w braku pouczenia o prawie odstąpienia od umowy termin do złożenia ww. oświadczenia nie biegł wcale, w przypadku sprzedaży wysyłkowej sprzedający pokrywał koszty odesłania rzeczy w przypadku ceny przekraczającej 40 euro, obecnie odsyłka rzeczy jest zawsze na koszt kupującego). Skonkludowała, że nowe prawo konsumenckie jest jednak zbyt surowe dla drobnych przedsiębiorców i może stanowić  kłodę rzuconą pod nogi międzynarodowemu handlowi wysyłkowemu.

Kolejny wykład, pt. Nowe europejskie prawo konsumenckie z perspektywy law and economics, wygłosiła Anne-Marie Weber, absolwentka Szkoły Prawa Niemieckiego na UW, doktorantka na UW w Katedrze Prawa Handlowego. Przeprowadziła ona krytyczną ocenę nowej regulacji z punktu widzenia ekonomicznej analizy prawa. Po niej zaś wykład wygłosił Adam Olszewski, absolwent Szkoły Prawa Niemieckiego na UJ, nt. Zakres zastosowania nowego europejskiego prawa konsumenckiego na przykładzie Polski i Niemiec, porównując sytuację w obu krajach. Następnie wykład nt. Przedkontraktowe obowiązki informacyjne wygłosiła Magdalena Frańczuk, absolwentka Szkoły Prawa Niemieckiego na UJ. Omówiła w nim kodeksy etyczne i dobrych praktyk stosowane przez banki. Starała się odpowiedzieć na pytanie, czy rzeczywiście potrzebujemy takich kodeksów, czy tylko banki je wydają, by poprawić swój image.

W dyskusji kończącej panel prof. W.-H. Roth z Reńskiego Uniwersytetu Fryderyka Wilhelma w Bonn podniósł, że jedynie ok. 2% konsumentów korzysta z prawa odstąpienia i są to głównie osoby wykształcone, z wyższych warstw społecznych, które co do zasady z ekonomicznego punktu widzenia nie potrzebują ochrony konsumenckiej, a wręcz przeciwnie – nadużywają praw konsumentów (np. kupują w sklepie internetowym sześć par butów, po czym zatrzymują jedną, a resztę odsyłają na koszt sprzedawcy, ponieważ przekroczona jest wartość 40 euro), przy czym istnienie prawa konsumenckiego odbija się na ogólnym wzroście cen. Jest to praktycznie subwencjonowanie owych 2% przez resztę konsumentów, słabych ekonomicznie i niedoświadczonych.

Drugi panel dotyczył wyzwań dla handlu online. Otworzył go referat Julii Mandel ze Szkoły Prawa Polskiego oraz firmy Trustet Shops, pt. 5 wielkich przeszkód dla handlu internetowego w nowej ustawie konsumenckiej. Wymieniła: zmianę procesu zamówienia, konieczność podania kosztów odsyłki w przypadku odstąpienia, niejasny początek biegu terminu konsumenckiego prawa odstąpienia przy sprzedaży rzeczy wysłanych w wielu paczkach, problem zapłaty za używanie rzeczy przed jej odesłaniem oraz daty wejścia w życie ustawy – 25 grudnia 2014 r., co zmusi sklepy internetowe do dokonania zmian dokładnie w Boże Narodzenie. Zwróciła uwagę, że 80% przedsiębiorców nie wie o obowiązkach nałożonych na nich przez ustawę.

Następny referat w panelu wygłosiła Anne Steinbrück ze Szkoły Prawa Polskiego, prawniczka w firmie Hewlett-Packard, zajmująca się w codziennej pracy wdrażaniem dyrektywy w regulaminach ww. korporacji dotyczących sprzedaży na odległość. Wykład miał tytuł Dyrektywa konsumencka z punktu widzenia handlu internetowego dotyczącego hard- i software’u. Referentka opowiadała, jak w praktyce wyglądała implementacja ww. dyrektywy w wielkiej międzynarodowej firmie. W dyskusji kończącej panel podkreślono, że niektóre firmy, jak np. Zalando, mają do 50% zwrotów, w USA zaś zwroty są modą wpędzającą niektóre firmy w upadłość.

Dzień zakończył praktyczny workshop nt. Transgraniczna problematyka prawa rodzinnego, prowadzony przez mec. Pawła Gugałę, obejmujący naukę taktyki procesowej i pisania pism procesowych w ramach rozwiązywania kazusu.

26 października 2014 r. kontynuowano merytoryczne wykłady. Trzeci panel miał tytuł Procesowe przeprowadzenie ochrony praw konsumentów. Otworzył go referat Jacka Kudły, absolwenta Szkoły Prawa Niemieckiego na UW, doktoranta na UW, pt. Materialna i procesowa ochrona praw konsumenta przy umowach zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa. Omówił on szczegółowo rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, Dz. Urz. UE z 20 grudnia 2013 r., L 347/259, które wchodzi w życie w 2015 r. (tzw. Bruksela Ia). Konsument może korzystać z forum shopping, przedsiębiorca zaś może go pozwać jedynie w jego miejscu zamieszkania. Umowa o zmianę właściwości sądu może być zawarta jedynie post litem natam.

Następny referat, pt. Gwarancja jakości czy ustawowa ochrona konsumenta?, wygłosiła Anna Drobik, absolwentka Szkoły Prawa Niemieckiego na UJ. Wykazała, jak ciężko jest w sądzie konsumentowi uzyskać ochronę jego praw oraz że w praktyce może być sporne, czy konsument podnosi roszczenia z gwarancji jakości, czy z tytułu niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową.

Ostatni panel miał tytuł Konsument w zwłoce lub w upadłości. Otworzył go referat Alicji Areńko, absolwentki Szkoły Prawa Niemieckiego na UJ, pt. Transgraniczne zajęcie konta bankowego. Nowe rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 655/2014 z 15 V 2014 r. ustanawiające procedurę europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym w celu ułatwienia transgranicznego dochodzenia wierzytelności w sprawach cywilnych i handlowych, Dz. Urz. UE z 27 VI 2014, L 189, s. 59, w którym szczegółowo opisała tę słabo znaną instytucję, po niej zaś wystąpił Kamil Korn, absolwent Szkoły Prawa Niemieckiego na UJ, którego referat nosił tytuł Powody otwarcia postępowania upadłościowego w prawie polskim na tle prawa niemieckiego. W szczególności porównał on powody, dla których można popaść w konkurs w obu systemach prawnych. Podkreślił, że rozwiązanie niemieckie jest w tej materii lepsze niż polskie.

W podsumowaniu można stwierdzić, że konferencja wniosła wiele dla wymiany myśli między polską a niemiecką doktryną i pozwoliła w szczególności poznać nowe uregulowania w prawie konsumenckim. Wybrane referaty w polskiej wersji językowej ukażą się w „Monitorze Prawniczym”.