Wydanie 06/2024

Palestra
06/2024

Szanowni Czytelnicy!

W szóstym numerze „Palestry” w jubileuszowym roku obchodów 100-lecia Pisma Adwokatury Polskiej dominują kwestie związane z nowymi rozwiązaniami prawnymi w różnych gałęziach prawa, a także wskazywane są współczesne problemy i wyzwania prawne w polskim prawodawstwie. W aktualnym numerze „Palestry” można przeczytać artykuły: apl. adw. Barbary Sikoń pt. Sztuczna inteligencja a prawo ochrony konkurencji i konsumentów, adw. dr Aleksandry Fruk pt. Nowe regulacje dotyczące zapisu na sąd polubowny – (re)kodyfikacja czy dyskredytacja? Uwagi na tle zmian wprowadzonych do Kodeksu postępowania cywilnego nowelizacjami z 2023 r., adw. Pawła Karkowskiego pt. Możliwość rozpoznania zarzutu potrącenia przez sąd arbitrażowy, adw. dr Małgorzaty Grześków pt. Zamiar zawarcia kolejnej umowy o pracę po ustaniu okresu próbnego, apl. adw. Natalii Kozłowskiej pt. Mechanizm dostosowania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (CBAM) – teoria a rzeczywistość, dr Patrycji Bróżek pt. O problemie łączenia (kumulacji) kary grzywny z obowiązkiem naprawienia szkody lub zadośćuczynieniem za do-znaną krzywdę, a także mgr. Michała Rachalskiego pt. O kwalifikacji i ocenie czynów o złożonej strukturze na przykładzie relacji pomiędzy wymuszeniem wierzytelności a wymuszeniem rozbójniczym. Ponadto w numerze 6/2024 „Palestry” na Czytelników czeka glosa autorstwa mgr. Tomasza Łodziany pt. Glosa (aprobująca) do wyroku Sądu Najwyższego z 7.05.2019 r., sygn. akt V KK 180/18.

Redaktor naczelny: Michał Bieniak; Sekretarz redakcji: Adam Kozień

Redaktor języka angielskiego: Anna Setkowicz

Członkowie Kolegium Redakcyjnego: Stanislav Balik, Zbigniew Banaszczyk, Jacek Barcik, Wojciech Bergier, Józef Forystek, Piotr Fiedorczyk, Lech Gardocki, Paweł Gieras, Roman Hauser, Joseph Hoffmann, Krzysztof Kostański, Andrzej Kubas, Jan Kuklewicz, Katalin Ligeti, Erik Luna, Frank Meyer, Kamila Mrozek, Dariusz Mucha, Marek Antoni Nowicki, Piotr Ochwat, Szymon Pawelec, Krzysztof Piesiewicz, Piotr Piesiewicz, Krzysztof Pietrzykowski, Jerzy Pisuliński, Paweł Podrecki, Janusz Raglewski, Anna Rakowska-Trela, Stanisław Rymar, Marek Safjan, Philippe Sands, Piotr Sendecki, Elżbieta Skowrońska, Tomasz Sójka, Monika Strus-Wołos, Maciej Szpunar, Dobrosława Szumiło-Kulczycka, Dariusz Świecki, Jaromir Tauchen, Stephen C. Thaman, Andrzej Tomaszek, Józef Wójcikiewicz, Maria Zabłocka, Stanisław Zabłocki, Jerzy Zajadło, Piotr Zientarski, Jerzy Zięba

Pobierz wersję PDF

Pełny spis treści

Palestra 06/2024, s. 5 - 6

DOI: 10.54383/0031-0344.2024.06.1

Fenomen Polskiego Prawa

Michał Bieniak

Palestra 06/2024, s. 7 - 25

DOI: 10.54383/0031-0344.2024.06.2

Sztuczna inteligencja a prawo ochrony konkurencji i konsumentów

Barbara Sikoń

Głównym celem niniejszego artykułu jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, jak zgodnie z de lege lata obowiązującymi przepisami prawa prawidłowo określić status prawny i definicję sztucznej inteligencji. Niniejsze opracowanie ma za zadanie przedstawić również funkcje, jakie może pełnić sztuczna inteligencja w prawie ochrony konkurencji i konsumentów. Tezą opracowania jest konstatacja, iż sztuczna inteligencja może stanowić efektywne narzędzie służące przedsiębiorcom do jeszcze bardziej opłacalnego prowadzenia działalności gospodarczej. Do najpowszechniej używanych przez przedsiębiorców zaawansowanych algo-rytmów należą chatboty, voiceboty, inteligentni asystenci i silniki rekomendacji. Inną tezę stanowi twierdzenie, że odpowiedzialność deliktowa przedsiębiorców z tytułu działania lub zaniechania działania sztucznej inteligencji w obszarze prawa antymonopolowego nie może być wyłączona nawet w sytuacji, w której mamy do czynienia z zaawansowanymi, samouczącymi się w sposób nienadzorowany algorytmami. Przeciwna konkluzja bowiem wiązałyby się ze zbyt dużym ryzykiem nadużyć i poważną potencjalną szkodą dla konsumentów. Artykuł przedstawia również sposoby, za pomocą których sztuczna inteligencja może przyczynić się do ulepszenia działania organów antymonopolowych. Tytułem wniosków de lege ferenda ustawodawca powinien wprowadzić kompleksową i precyzyjną regulację prawną dotyczącą statusu prawnego sztucznej inteligencji oraz kwestii odpowiedzialności deliktowej za działania lub zaniechania zaawansowanych algorytmów.

Palestra 06/2024, s. 26 - 47

DOI: 10.54383/0031-0344.2024.06.3

Nowe regulacje dotyczące zapisu na sąd polubowny – (re)kodyfikacja czy dyskredytacja? Uwagi na tle zmian wprowadzonych do Kodeksu postępowania cywilnego nowelizacjami z 2023 r.

Aleksandra Fruk

Opracowanie traktuje na temat zmian odnoszących się do umowy arbitrażowej wprowadzonych nowelizacjami z 2023 r. W treści artykułu poddano krytycznej analizie nowe regulacje z art. 11611 i art. 1165 § 11 k.p.c. oraz zmieniony art. 1163 § 3 k.p.c. Przeprowadzone rozważania doprowadziły do wniosku, że rozwiązania przyjęte przez ustawodawcę wykazują relewantne dysonanse na gruncie systemowym – z pewnością nie przyczynią się zatem do popularyzacji sądownictwa polubownego. W konsekwencji stanowiło to podstawę do sformułowania licznych postulatów de lege ferenda: derogowania analizowanych przepisów bądź ich zmiany, a także w zakresie wprowadzenia do Kodeksu postępowania cywilnego nowych rozwiązań odnoszących się do omawianej instytucji zapisu na sąd polubowny.

Palestra 06/2024, s. 48 - 62

DOI: 10.54383/0031-0344.2024.06.4

Możliwość rozpoznania zarzutu potrącenia przez sąd arbitrażowy

Paweł Karkowski

Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie problematyki obrony w postępowaniu arbitrażowym poprzez podniesienie zarzutu potrącenia. Zarzut potrącenia jest powszechnie uznawany za instytucję obrony, niemniej jednak w praktyce może służyć również jako środek dochodzenia roszczenia, które jest sporne. W związku z tym wierzytelność przedstawiana do potrącenia musi być objęta zapisem na sąd polubowny, aby sąd ten miał kognicję do rozpoznania zarzutu potrącenia. Inaczej wyrok wydany w takiej sprawie może podlegać uchyleniu jako wydany w sprawie nieobjętej umową o arbitraż.

Palestra 06/2024, s. 63 - 74

DOI: 10.54383/0031-0344.2024.06.5

Zamiar zawarcia kolejnej umowy o pracę po ustaniu okresu próbnego

Małgorzata Grześków

W ostatnim czasie Kodeks pracy uległ istotnym zmianom. Kierunek wyznaczony przez kolejne nowelizacje należy ocenić co do zasady pozytywnie, jednak poszczególne nowe regulacje mogą budzić liczne wątpliwości interpretacyjne. Przedmiotem niniejszego artykułu jest analiza zamiaru deklarowanego przez strony stosunku pracy przy nawiązywaniu umowy o pracę na okres próbny. Jest to nowy obowiązek, poprzez który ustawodawca chce limitować długość okresu próbnego. W praktyce konsekwencje braku realizacji tego zamiaru będą niezwykle trudne do oceny.

Palestra 06/2024, s. 75 - 91

DOI: 10.54383/0031-0344.2024.06.6

Mechanizm dostosowania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (CBAM) – teoria a rzeczywistość

Natalia Kozłowska

W artykule zostały poruszone podstawowe informacje i kwestie związane z nowymi regulacjami Unii Europejskiej, tj. mechanizmem dostosowania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (CBAM). Od 1.10.2023 r. na okre-ślone podmioty zostały nałożone nowe obowiązki, których realizacja wyma-ga dużego zaangażowania. Co ważne, od 1.01.2026 r. obowiązki te zostaną w znacznym stopniu rozszerzone. W pracy zostaną również przedstawione cele wprowadzenia mechanizmu CBAM i możliwy wpływ tych regulacji na środo-wisko. Celem niniejszego artykułu jest dokonanie analizy nowych obowiązków związanych z regulacją CBAM i zaprezentowanie problemów praktycznych dla podmiotów zaangażowanych oraz przedstawienie wniosków de lege ferenda w zakresie koniecznych zmian w tych regulacjach.

Palestra 06/2024, s. 92 - 107

DOI: 10.54383/0031-0344.2024.06.7

O problemie łączenia (kumulacji) kary grzywny z obowiązkiem naprawienia szkody lub zadośćuczynieniem za doznaną krzywdę

Patrycja Bróżek

Grzywna to jedna z kar, wymieniona na pozycji pierwszej w katalogu kar określonym w treści art. 32 k.k. W związku z możliwością łączenia jej w praktyce z innymi środkami reakcji karnej o charakterze finansowym istotne znaczenie posiada określenie takiej relacji w odniesieniu do obowiązku naprawienia szkody z uwagi m.in. na kwestię związaną z sytuacją majątkową sprawcy i pokrzywdzonego oraz wynikającą z tego in concreto dolegliwością wymierzanej kary, ale nadto również ze względu na aspekt związany ze społecznymi ocenami wymiaru sprawiedliwości. Należy bowiem zauważyć, iż bardzo często zobowiązanie sprawcy do naprawienia wyrządzonej pokrzywdzonemu szkody lub krzywdy w większym stopniu zaspo-kaja społeczne poczucie sprawiedliwości aniżeli zastosowanie wobec niego kary grzywny. Pomiędzy tymi instytucjami występują jeszcze inne ważne różnice itp. Posiadają one także pewne cechy/właściwości wspólne. W związku z powyższym należy przede wszystkim odpowiedzieć na następujące pytania: czy zobowiązanie oskarżonego do naprawienia wyrządzonej szkody lub krzywdy może być uznane za okoliczność łagodzącą lub wpływającą w jakimś stopniu na obniżenie wymiaru kary grzywny, czy zatem w przypadku wystąpienia w praktyce możliwości łącznego zastosowania tych instytucji sąd może znacząco zmniejszyć karę grzywny lub nawet całkowicie odstąpić od jej orzeczenia na rzecz pełnej rekompensaty wyrządzonej pokrzywdzonemu szkody, kiedy sąd może orzec obowiązek naprawienia szkody tylko w części, łącząc go w miarę możliwości z karą grzywny, jakimi kryteriami powinien się on kierować, wymierzając karę grzywny orzekaną łącznie z obowiązkiem naprawienia szkody, w jakich przypadkach (wariantach) jest aktualnie możliwe łączne zastosowanie tych instytucji? Celem niniejszej publikacji jest próba odpowiedzi na postawione powyżej pytania i zwrócenie tym samym uwagi na pewne kluczowe kwestie związane ze wzajemną relacją pomiędzy wskazanymi powyżej instytucjami.

Palestra 06/2024, s. 108 - 126

DOI: 10.54383/0031-0344.2024.06.8

O kwalifikacji i ocenie czynów o złożonej strukturze na przykładzie relacji pomiędzy wymuszeniem wierzytelności a wymuszeniem rozbójniczym

Michał Rachalski

Przedmiotem analizy jest problematyka wzajemnych relacji pomiędzy przepi-sem art. 191 § 2 k.k. i art. 282 § 1 k.k. Analiza odbywa się na dwóch płaszczyznach: abstrakcyjno-generalnej oraz indywidualno-konkretnej. W kontekście tej pierwszej podjęta zostaje próba wykazania, że dają się wyobrazić przypadki jednoczynowej realizacji znamion zarówno wymuszenia wierzytelności, jak i wymuszenia rozbój-niczego. Na drugiej z wymienionych płaszczyzn podjęta zostaje próba wykazania funkcjonalnych korzyści w razie kumulatywnej kwalifikacji takich przypadków.

Palestra 06/2024, s. 127 - 132

Glosa (aprobująca) do wyroku Sądu Najwyższego z 7.05.2019 r., sygn. akt V KK 180/18

Tomasz Łodziana

Przedmiotem glosy jest treść wyroku Sądu Najwyższego odnoszącego się do podstaw zarządzania kontroli operacyjnej, w tym w kontekście posiadanych (przez uprawniony organ) informacji.

Palestra 06/2024