W dniu 29.05.2023 r. na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie odbyła się Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Dokąd zmierzasz, proceduro? Aktualne problemy prawa postępowania cywilnego”. Konferencję w formule stacjonarnej zorganizowała Katedra Prawa Cywilnego, Gospodarczego i Prywatnego Międzynarodowego (dalej: KPCGiPM) w Instytucie Prawa Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie (dalej UEK). Dzięki współpracy z Krakowską Izbą Adwokacką obrady można było również śledzić za pośrednictwem platformy Zoom. Wydarzenie swoim patronatem objęli: J.M. Rektor Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie dr hab. Stanisław Mazur, prof. UEK; Prezes NRA adw. Przemysław Rosati, Okręgowa Rada Adwokacka w Krakowie, Izba Notarialna w Krakowie, Izba Komornicza w Krakowie, Okręgowa Izba Radców Prawnych w Krakowie. Patronat medialny objęli Czasopismo „Palestra” oraz Wydawnictwo C.H. Beck.

W artykule przedstawiono wyzwania, jakie przed naukowcami i praktykami stawia nowe unormowanie art. 1281 k.p.c. Regulacja ta z uwagi na prima facie nadmierny formalizm oraz nieprecyzyjne sformułowania budzi wiele kontrowersji. W artykule zaprezentowano propozycje rozstrzygnięcia problemów wyłaniających się na tle wykładni i stosowania art. 1281 k.p.c., w tym skutków niewyodrębnienia w piśmie uzasadnienia, możliwości ponowienia wniosku dowodowego oraz wzajemnej relacji art. 1281 i art. 2432 k.p.c

Ustawą z 4.07.2019 r. w sposób istotny znowelizowano prawo postępowania cywilnego. Wprowadzone zmiany dotknęły wielu zagadnień, w tym kosztów procesu. Ustawodawca przewidział stosunkowo krótkie – biorąc pod uwagę skalę i charakter zmian – vacatio legis. Stawia to, zresztą już nie po raz pierwszy, zarówno przed teoretykami, jak i przedstawicielami praktyki szczególne wyzwanie szybkiego dostosowania się do nowych unormowań. Artykuł stanowi krytyczną analizę nowych unormowań Kodeksu postępowania cywilnego dotyczących kosztów procesu, w szczególności: wyraźnego dopuszczenia zasądzania odsetek za opóźnienie w zwrocie kosztów procesu, zmianę zasad rozliczania kosztów mediacji, szersze wykorzystanie kosztów procesu jako sankcji za nadużycie prawa procesowego. Oceniając co do zasady pozytywnie kierunek zmian, autorka wskazuje na wadliwość szczegółowych rozwiązań i formułuje postulaty de lege ferenda. Wyraża pogląd, że – pomimo dwuznacznego sformułowania art. 98 § 11 k.p.c. – w orzeczeniu o kosztach procesu powinno zostać zawarte wyraźne rozstrzygnięcie o odsetkach za opóźnienie w ich zwrocie. W przeciwnym wypadku nie jest możliwe egzekwowanie ich przez komornika ani też dochodzenie w odrębnym procesie.

Ustawą z 4.07.2019 r. w sposób istotny znowelizowano zasady postępowania cywilnego. Wprowadzone zmiany dotknęły wielu zagadnień, w tym kosztów sądowych. Zmiany wprowadzone w ustawie z 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych mają szczególne znaczenie dla praktyki i powinny być odczytywane z uwzględnieniem gruntownych zmian wprowadzonych w samym Kodeksie postępowania cywilnego. Autorka poddaje krytycznej analizie nowe unormowania ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Podkreśla fiskalizm nowych rozwiązań i wynikające z niego zagrożenia prawa do sądu, w tym prawa do rzetelnie ukształtowanej procedury. Dotyczy to szczególnie wprowadzonej nowelizacją opłaty od wniosku o uzasadnienie oraz opłat w postępowaniu upominawczym. Autorka zwraca uwagę na wyłaniające się problemy interpretacyjne m.in. dotyczące opłat od rozszerzenia powództwa.